Binnenland
Krans Kaifu in
water gegooid
Industriebond: Kabinet
verdraait wao-probleem
Alleen op vrijdag trouwen ze
Woede over misleiding
pers in Van-Goghzaak
'Bewakers keken toe bij
afranselen gevangene'
Duitsers willen afval
storten bij Winterswijk
Zaterdag 20 juli 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOS AAA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOAAPMAKER SJAAK SAAAKAAAN FRANS VISSER Vormgeving: AAITZIE AAEUERHOF
Riagg's willen nadruk op preventie
AMSTERDAM-UTRECHT ANP
Het kabinet verkondigt halve
waarheden en verdraait de fei
ten op het gebied van de wao.
Aldus bestuurder Peperkamp
van de Industriebond FNV gis
teren op een bijeenkomst in
Amsterdam.
De ingrepen die het kabinet
voor ogen staan leiden volgens
hem niet tot minder arbeidson
geschikten, maar zijn slechts
„ordinaire bezuinigingsmaatre
gelen die niet doeltreffend zul
len zijn". Het beeld dat het gaat
om een explosieve stijging van
het aantal uitkeringsgerechtig
den is volgens de Industriebond
geheel onjuist. „Het blijkt dui
delijk dat er geen sprake is van
een plotselinge epidemie, maar
van een langdurig verwaarloos
de ziekte", aldus Peperkamp.
Genezing is volgens hem al
leen mogelijk als er preventieve
maatregelen komen en op indi
viduele werknemers toegesne
den herplaatsingsmogelijkhe
den. De sociale zekerheid moet
veel meer het karakter krijgen
van een 'reïntegratiegarantie'.
Daarvoor is een flinke uitbrei
ding van de uitvoeringsorganen
(GAK en Gemeenschappelijk
Medische Dienst) noodzakelijk,
omdat die anders „verzuipen in
het werkaanbod".
Peperkamp kreeg gisteren
steun van de NVAGG, de orga
nisatie van de regionale instel
lingen voor ambulante geestelij
ke gezondheidszorg (Riagg's).
Die ziet in de wao-plannen
slechts een bezuiniging. Terug
dringen van het aantal wao'ers
door verbetering van de werk
omstandigheden levert op lan
gere termijn behalve arbeids
vreugde ook geld op, aldus de
NVAGG. Volgens haar is in de
plannen niets in terug te vinden
van de preventie die is afge
sproken in het Najaarsoverleg
tussen werkgevers, vakbewe
ging en kabinet.
Ongeveer 30 tot 50 procent
van het ziekteverzuim en de ar
beidsongeschiktheid komt vol
gens de NVAGG voort uit psy
chische problemen. Oorzaken
zijn onder meer verstoorde
werkrelaties, spanningen op het
werk, reorganisaties en stijgen
de werkdruk.
Huwelijk voor verblijfsvergunning frustreert ambtenaren burgerlijke stand
UTRECHT AAAURICE WILBRINK
De ene ambtenaar zet de blik op oneindig
en voert de regels uit, de andere kost het
moeite. De Rotterdamse ambtenaar van
de burgerlijke stand Vat hoort tot de twee
de categorie. „Soms weet je zeker dat twee
mensen een schijnhuwelijk aangaan en
sta je als ambtenaar in je hemd, omdat je
er niets tegen kunt doen."
Dat blijft niet zo. Staatssecretaris Kosto
van justitie stelde deze week voor dat amb
tenaren van de burgerlijke stand kunnen
ingrijpen als ze vermoeden dat mensen een
schijnhuwelijk aangaan. Vat en zijn collega
Post, secretaris van de Nederlandse vereni
ging van ambtenaren voor de Burgerlijke
Stand, zijn daar blij mee. Maar ze vragen
zich af of nieuwe regelgeving voldoende
houvast zal bieden.
Post: „De criteria waarbij een ambtenaar
van de Burgerlijke Stand kan zeggen: ik
twijfel aan uw bedoelingen, ik weiger mee
te werken, moeten duidelijk zijn. Anders
kan je er alle kanten mee uit en heb je er als
ambtenaar nog niets aan".
Nu laat Post wel eens zien dbt de sluiting
van een schijnhuwelijk hem ergert, maar hij
kan de ceremonie niet afbreken. „Ik zeg er
tegenwoordig wat van als een bruidegom
volstrekt ongeïnteresseerd en onderuit ge
zakt in een stoel kauwgom zit te kauwen."
Vat houdt de ceremonie in zo'n geval maar
zo kort mogelijk. „Geen toespraakje."
Niemand weet hoeveel schijnhuwelijken
er in Nederland worden gesloten. De twee
Rotterdamse ambtenaren houden het op
vijf tot tien procent. Vorig jaar stuitte de
Rotterdamse vreemdelingendienst op een
organisatie die per jaar in de Maasstad drie
honderd schijnhuwelijken regelde. Honder
den, meer waarschijnlijk enkele duizenden
buitenlanders slagen er jaarlijks in via een
nep-huwelijk een verblijfsvergunning te be
machtigen. De overheid is er op gebrand dit
tegen te gaan, omdat dit vaak samen gaat
met misbruik van sociale voorzieningen.
De ambtenaren kunnen de twijfelgeval
len zo opnoemen: een aanstaand echtpaar
dat eikaars voornaam niet kent, een man en
een vrouw die slechts via een tolk commu
niceren, een jonge buitenlandse man, net
een paar weken in Nederland, die met een
veel oudere vrouw wenst te huwen.
Soms zelfs, vertelt de Utrechtse ambte
naar Van Vulpen, laten mensen het aan het
loket zich ontvallen dat ze trouwen voor
een verblijfsvergunning. „Ach", zegt hij,
„schijnhuwelijken zijn van alle tijden. Door
i heen huwde men om geld, om
erfenissen zeker te stellen, een ambt te ver
krijgen, om een boerderij in de familie te
behouden. Tijdens de Tweede Wereldoor
log kon je een tijdlang dwangarbeid in
Duitsland ontlopen door te trouwen."
Volgens Van Vulpen moet de koppeling
tussen het aangaan van een huwelijk en het
daarmee verkrijgen van een verblijfsvergun
ning worden losgelaten: „Dan is een schijn
huwelijk niet meer zo aantrekkelijk. Het na
deel daarvan is dat je dan ook mensen treft
die te goeder trouw zijn."
De twee Rotterdamse ambtenaren den
ken dat het probleem beter via het vreem
delingenbeleid kan worden opgelost. Post:
„Je komt veel te gemakkelijk illegaal ons
land binnen. Er zijn in de grote steden tien
duizenden illegalen. Een deel daarvan gaat
een schijnhuwelijk aan. En dat zegt tegelijk
iets over de grootte van de problematiek.
De enorme massa illegalen in ons land
vormt uiteindelijk een veel groter drama
dan die paar duizend schijnhuwelijken."
Zijn collega Vat heeft een persoonlijke
oplossing gevonden. Hij werkt het liefst op
vrijdagmiddag. „Dan komen de bruidspa
ren die van hun huwelijk het meeste werk
maken. Daar zit nooit enige schijn tussen."
Journalistenbond wil opheldering politie
A AA STERDAM
Het bestuur van de Nederland
se Vereniging van Journalisten
(NVJ) heeft de Amsterdamse
politie opheldering gewaagd
over de misleiding van de pers
in de Van Goghzaak.
De NV] zegt het „volstrekt
verwerpelijk" te vinden indien
de politie opzettelijk verkeerde
informatie aan de pers heeft
doorgegeven over het stopzet
ten van het onderzoek naar de
daders van de geruchtmakende
roof van 20 schilderijen van Van
Gogh.
Tijdens de donderdag gehou
den persconferentie ontkenden
politiewoordvoerder Wilting en
hoofdinspecteur Pronker dat de
pers opzettelijk was misleid.
Volgens hen was er nooit mee
gedeeld dat het onderzoek was
stopgezet. Het onderzoek raakte
door de berichten echter wel in
een stroomversnelling, zo gaf
Pronker toe.
De berichten waarop Pronker
doelde, verschenen 8 en 9 juli in
de kolommen. Tegenover jour
nalisten verklaarde de politie
dat het onderzoek was vastgelo
pen. „Alle binnengekomen tips
zijn nagetrokken en hebben
niets opgeleverd", aldus de
woordvoerster.
Dat die informatie niet klopte,
bleek tijdens de persconferen
tie. Pronker maakte daar be
kend dat de verdachten al lang
in het oog werden gehouden en
dat hun telefoons werden afge
luisterd. Zo ving de politie ook
het telefoongesprek op waarin
een van de overvallers de twee
de opgelucht meldde dat in de
kranten stond dat het onder
zoek was gestaakt.
Ook drie maanden geleden
werd kritiek geleverd op de
voorlichting over de kunstroof.
De 20 schilderijen werden al vrij
snel teruggevonden in een auto
bij het Amstelstation. Tegen
over journalisten werd dat ver
zwegen. Zelfs nadat een foto
gram VBD het ANP beelden had
gerpaakt van de grote pakketten
achterin de auto, werd ontkend
dat het om de schilderijen ging.
De NVJ noemt een dergelijke
handelwijze „onaanvaardbaar
in een democratie".
Landbouw wil meer mest exporteren
Als de doelstellingen van het mestbeleid niet worden gehaald,
wil het Landbouwschap meer mest exporteren. Daarbij komt
kippenmest het meest in aanmerking, omdat daaraan de groot
ste behoefte bestaat in het buitenland. Een woordvoerder van
het Landbouwschap heeft dat gisteren gezegd, nadat minister
Bukman van landbouw het schap vorige week heeft laten weten
dat het kabinet betwijfelt of in 1995 6 miljoen ton mest indus
trieel verwerkt kan worden. Dat is het uitgangspunt van het be
leid. Hij wil daarom in september met het schap praten over
maatregelen om de doelstellingen alsnog te bereiken. Welke
maatregelen de minister voor ogen staan is niet bekend.
Koppelbazen frauderen voor 7 miljoen
Justitie, politie, de fiscale recherche en bedrijfsverenigingen
hebben twee Rotterdamse bedrijven opgerold die als koppelbaas
in de Rotterdamse haven voor ongeveer zeven tot acht miljoen
gulden aan belasting en sociale premies hebben ontdoken. Drie
kopstukken van de bedrijven, afkomstig uit Delft, Spijkenisse en
Rotterdam, zitten nog vast. Zij moeten binnenkort terechtstaan.
Enkele andere verdachten zijn inmiddels weer op vrije voeten
gesteld, maar moeten zich eveneens voor de rechter verant
woorden. Het grootste van de twee bedrijven zette soms 50 tot
60 mensen in de haven aan het werk, onder meer als sjorder.
GS Limburg fluiten statenlid terug
Gedeputeerde Staten van Limburg hebben gisteren voor de
tweede en laatste keer het statenlid Van der Linden, veehouder
in Eijs-Wittem, tot de orde geroepen. Ze hebben hem gesom
meerd onmiddellijk te stoppen met de bouw van een stal met
mestopslag omdat hij geen ontheffing bezit van de verordening
grondwaterbescherming. Het eerste bevel tot stopzetting van de
bouwwerkzaamheden negeerde het statenlid. De bouw mag pas
worden hervat wanneer de inmiddels aangevraagde ontheffing
is verleend.
Datum nieuwe kentekens geheim
De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) in Veendam houdt
de datum van invoering van de nieuwe kentekenserie angstvallig
geheim. Zo probeert de dienst een tijdelijke stagnering van de
autoverkoop te voorkomen. Veel autokopers willen namelijk
graag rijden in een wagen met een nummerbord uit de nieuwe
serie. De huidige combinatie van twee letters-twee cijfers-twee
letters, die dertien jaar geleden werd ingevoerd, is zo goed als
opgebruikt. De kentekenserie bevindt zich thans in de ZT-reeks.
De kentekens van de nieuwe serie zullen bestaan uit twee let
ters-twee letters-twee cijfers. Het eerste wordt DB-BB-01.
Slachtoffer lekte 'ontsnappingGrittenborgh
Een 41-jarige gedetineerde is in
de Leeuwarder strafgevangenis
De Marwei donderdag door een
medegevangene in elkaar gesla
gen. Het slachtoffer liep ver
moedelijk een gebroken kaak en
een beschadigde oogkas op. De
man werd een paar maanden
geleden in de gevangenis De
Grittenborgh al bedreigd en gaf
gisteravond een ver
klaring uit dat de
afranseling plaats
vond in het bijzijn van
vijf toekijkende bewa
kers.
Naar eigen zeggen
bevond de man zich
in de doucheruimte
toen een van zijn me-
de-gedetineerden
hem met een vol con
servenblik op het hoofd sloeg
„Hij wilde mijn schedel inslaan.
Ik viel half op de grond en was
verdoofd. Hij schopte mij zo
hard als hij kon tegen het hoofd,
nek en strottehoofd. Ik bloedde
vreselijk. Op de EBI waren vijf
bewaarders aanwezig. Ik heb
om hulp geschreeuwd. Maar
niemand deed iets." Pas toen
de man zich „dood hield", haal
den de bewaarders volgens hem
de belager weg. De gevangenis
directie heeft het verhaal gister
avond direct ontkend. Volgens
de directie zijn de bewakers on
middellijk in actie gekomen.
De man zat in Leeuwarden op
verdenking van heroïnehandel.
'Overplaatsing
bracht man
bij grootste
vijanden
Daarvoor is hij door de recht
bank in Almelo tot drie jaar ver
oordeeld. Bij het gerechtshof in
Arnhem loopt nog een hoger
beroep in deze zaak.
Het slachtoffer zat volgens
zijn advocaat Boone pas ruim
een maand in de extra beveilig
de inrichting van De Marwei.
Daarvoor zat hij in gevangenis
De Grittenborgh in Hoogeveen.
In Hoogeveen werd enkele
maanden terug een
brief onderschept,
xygprin twee gevange
nen werd opgedragen
He hem in elkaar te
sjaan in de douche. De
brief was afkomstig
fan de gevangene die
onlangs op spectacu
laire wijze per helikop
ter ontsnapte uit De
Marwei.
De man werd hierop overge
bracht naar De Marwei. Boone
begrijpt niet waarom zijn cliënt
uitgerekend naar Leeuwarden is
overgeplaatst. Volgens de advo
caat verbleef daar „een van de
voornaamste belagers" van zijn
cliënt.
De gevangene was enkele we
ken geleden betrokken bij een
geruchtmakende zaak rond De
Grittenborgh in Hoogeveen. Hij
bracht het verhaal naar buiten
dat Justitie het plan had opge
vat om hem samen met twee
andere gedetineerden te laten
ontsnappen om op die manier
andere gevangenen op het
spoor te komen.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Oostgelderse gemeenten verrast
WINTERSWIJK ANP
Het Samenwer
kingsverband Oost-
Gelderland (SOG)
bezint zich op actie
tegen de mogelijke
komst van een .gi
gantische stort
plaats voor che
misch afval op Duits
grondgebied net
over de grens bij
Winterswijk. De re
gering van de deel
staat Nordrhein-
Westfalen maakte
gisteren tot comple
te verrassing van de
betrokken gemeen
ten bekend dat drie
lokaties bij de Ne
derlands-Duitse
grens worden on
derzocht.
Het samenwer
kingsverband van
achttien Oostgelder
se gemeenten zal de
kwestie in de Duits-
Nederlandse sa
menwerkingsorga
nisatie Euregio aan
de orde stellen, al
hebben de gemeen
ten slechts een advi
serende stem over
de aanwijzing van
de stortlokatie.
Twee van de drie
potentiële stort
plaatsen liggen net
over de grens. De
derde bevindt zich
25 kilometer ten
zuidoosten van
Winterswijk. De ko
mende tijd moeten
bodemonderzoeken
uitwijzen of de on
dergrond geschikt is
voor de opslag van
chemisch afval. Een
belangrijke voor
waarde is dat er in
die ondergrond een
ondoordringbare
klei- of leemlaag
ligt, zodat er geen
chemische stoffen
in de diepere aard
lagen kunnen door
dringen.
Enkele jaren gele-
Japanse premier betuigt spijt over oorlog
Verkrachter
in beroep
tegen aids-test
De krans die de Japanse premier Kaifu gistermorgen
heeft gelegd bij het Indisch Monument in Den Haag is
verwijderd door onbekenden. De politie vond het bloem
stuk in de buurt terug en heeft het weer bij het monu
ment gelegd.
DEN HAAG ANP-GPD
De Stichting Japanse Ereschul
den, de stichting Herdenking 15
augustus 1945 en de Centrale
van Samenwerkende Indische
Organisaties nemen afstand van
de actie „We vinden het erg
naar, maar het is wel bijna uit
gelokt", aldus een woordvoer
ster van de stichting Japanse
Ereschulden, doelend op de
gang van zaken gisteren rond
het Catshuis.
De stichting had de Japanse
premier een petitie willen aan
bieden, maar daarvoor was
„geen tijd". Demonstranten
werden daarnaast naar het ver
keerde hek gestuurd. „Het is
onacceptabel. Dat we zijn gene
geerd is een erg slechte beurt
voor Japan", aldus een woord
voerster van de stichting.
Als troostprijs mocht de stich
ting gistermiddag op de Japanse
ambassade praten met de di
recteur van de Eerste Europese
Divisie van Japan, Katsura.
Voorzitter Lapré heeft de na
druk gelegd op het aanstaande
bezoek van koningin Beatrix
aan Japan. Hij vindt dat er voor
die tijd uitzicht moet zijn op de
gevraagde schadevergoeding
van 20.000 dollar per overleven
de van de kampen.
Tijdens de kranslegging gis
termorgen verklaarde Kaifu
„oprecht berouw" te hebben en
„terdege" te beseffen dat „on
draaglijk leed en verdriet is aan
gedaan" aan de geïnterneerden
van de Jappenkampen. Het was
de meest vergaande spijtbetui
ging die ooit van officiële Japan
se zijde is afgelegd.
Premier Lubbers omschreef
het gebaar als „menselijk be
langrijk en waardevol". „Ik ge
loof niet dat hij meer kan zeg
gen. De geschiedenis en het
verdriet kunnen niet worden
uitgewist. Maar dit was zeer hel
dere taal".
De kranslegging was angstval
lig geheim gehouden uit angst
voor demonstraties. De Japan
ners hadden de kranslegging
zelf voorgesteld. Premier Lub
bers vergezelde Kaifu „om te to
nen dat ik achter dit gebaar
sta".
Een politieman legt de krans van de Japanse premier Kaifu terug bij het
Indisch monument in Den Haag. De krans, 's morgens gelegd, werd
door onbekenden verwijderd en in het water gegooid, •foto anp frans
van der unde
AMSTERDAM ANP
De 19-jarige 'Rembrandtpark-
verkrachter' is in beroep gegaan
tegen de verplichte aids-test die
de Amsterdamse rechtbank
hem heeft opgelegd. De man
heeft bekend 50 vrouwen te
hebben verkracht of aangerand,
in de meeste gevallen in het
Rembrandtpark.
Een van zijn slachtoffers eiste
in kort geding dat de man zich
op aids zou laten testen. De
vrouw had zich na haar ver
krachting zelf aan de test onder
worpen. De uitslag was negatief.
Zekerheid over een eventuele
besmetting met het HIV-virus
kan echter pas worden gegeven
na een tweede test een half jaar
na de eerste. De vrouw zei dit
niet meer aan te kunnen en wil
de daarom de verdachte dwin
gen een test te ondergaan.
Rechtbankpresident Asscher
oordeelde op 11 juli dat in dit
geval het grondrecht op be
scherming van de persoonlijke
levenssfeer van de vrouw voor
rang had boven het grondrecht
van de onaantastbaarheid van
het lichaam van de verdachte.
De man weigert omdat hij de
uitslag van de test niet wil ho-
den waren eveneens
net over de grens bij
Winterswijk al enke
le andere plaatsen
op Duits grondge
bied als mogelijke
opslagplaats aange
wezen. Met name
tegen de locatie-
Vardingholt, enkele
honderden meters
over de grens bij de
Winterswijkse
buurtschap Wold,
werd toen door ac
tiegroepen aan bei
de zijden van de
grens heftig gea
geerd. De actiegroe
pen zijn bang, dat
de opslag van che
misch afval tot in de
verre omgeving kan
leiden tot grondwa
ter- en luchtvervui
ling. Volgens inge
wijden staat inmid
dels wel vast, dat de
toekomstige stort
plaats een giganti
sche omvang zal
krijgen.
Terwijl de meeste mensen al weer naar huis
waren, kwam deze man als laatste over de fi
nish aan de Annastraat in Nijmengen. Hij be
hoorde tot de 35.000 wandelaars die de 75ste
Nijmeegse Vierdaagse uitliepen. Behalve een
recordaantal deelnemers kende deze vierdagse
daarmee ook een record aantal 'uitlopers' én
een recordaantal uitvallers.
Marsleider Bos over de laatsten: „Dat is ook
geen wonder, want er hebben zich heel veel
mensen ingeschreven die zonder voldoende
oefenipg aan de krachtmeting begonnen zijn.
En voor de Vierdaagse heb je nu eenmaal hon
derden trainingskilometers nodig, anders red
je het niet."
Deelnemers uit totaal 42 landen kwamen
aan de finish in Nijmegen. Er waren inschrij
vingen uit 43 landen, maar de Chinese ploeg
van drie mensen is niet gestart omdat een
deelneemster vorige week in Gennep bij het
zwemmen verdronken is. «foto anp ruud
hoff
