Leiden
Oudste dorp blootgelegd
Galg nog niet zo
gek voor slechterik
Marokkaanse kinderen
niet terug naar moeder
'h
1-161418 KAREL BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER LOMAN LEEFMANS ERNA 5TRAATSAAA GERT VISSER WIAA WEGMAN Eindredactie: GERT VISSER Vormgeving: PIET KOOREMAN
13
KLACHTEN OVERvlieg-
tuigoverlast boven de
Merenwijk zijn vooral af
komstig van mensen met
dure woningen, zo menen
enkele Merenwijkers
LEIDSE ARCHEOLOGEN
leggen in Limburg het
oudste boerendorp in Ne
derland en een Romeins
grafveld bloot
Leidse professor graaft in Limburg naar resten boerencultuur
Op het moment dat in Nijme
gen een recordaantal deelne
mers aan de start verschijnt, be
gin ik mijn halve daagse op de
Rembrandtbrug in Leiden.
Staande op de zoom van de
binnenstad blik ik nog even
achterom: daar ligt de histori
sche haven met links de on
langs gerestaureerde Stadstim-
merwerf. Voor mij: het Galge-
water en rechts de herbouwde
molen De Put.
Verhalen uit lang vervlogen
tijden dringen zich onweer
staanbaar op. De molen moet er
vroeger jaren ook al geweest
zijn, maar ook een minder alle
daags bouwwerk: de galg. In de
stad Leiden werden van ouds
her doodvonnissen voltrokken.
Om ieder die de stad naderde
duidelijk te maken dat men zich
maar beter niet schuldig kon
maken aan misdaden, liet men
de door kraaien en raven aan
gepikte lijken wekenlang aan de
galg hangen. Vandaar dus die
naam Galgewater. Ook vandaag
hangen er mensen rond in het
parkje naast de molen, genie
tend van de ochtendzon of op
weg naar het nabijgelegen
dranklokaal.
Verderop, waar ooit de fa
briekspijp van Nieuwc-nhuizen
domineerde, staat nu dè flat
Bloemlust. Oorspronkelijk be
doeld als Leidens eerste echte
woontoren maar door middel
matige stadsbestuurders en dito
isprekers een kopje kleiner ge
maakt zodat uiteindelijk een
bult is overgebleven waarvan de
verhoudingen niet echt deugen.
Aan de andere kant van de
Rijnzichtbrug staat een veel le
lijker flatgebouw met op de be
gane grond een autobedrijf. Om
dat te kunnen neerzetten werd
in 1965 het fraaie buitenverblijf
Bloemlust met de grond gelijk
gemaakt. Bloemlust kende veel
illustere bewoners zoals de No
belprijswinnaar prof. Van Ein-
thoven. De laatste bewoonster
mevrouw De Groot-Feitkamp
hield tijdens de oorlog onder
duikers in het huis verborgen,
onder wie de kunstschilder Dirk
Nijland.
In 1961 werd Bloemlust ver
kocht aan Van de Marei. Me
vrouw De Groot werd de huur
opgezegd. Na de sloop lag het
terrein nog jarenlang braak. In
1974 werd het door architect
Herms van den Berg ontworpen
flatgebouw neergezet. Mis
schien is het een goed idee om
bovenop het complex een galg
te bouwen om projectontwik
kelaren en architecten die de
stad naderen duidelijk te maken
dat ze dit soort misdaden beter
niet meer in Leiden kunnen be
gaan.
Ik vervolg mijn tocht langs de
Haagweg. De naast de Leonard-
uskerk gelegen pastorie van de
paters Franciscanen geven de
oevers van de Rijn nog iets van
z'n ouderwetse allure. Even ver
derop ligt het romantisch ogen
de Huize Elisabeth, tot voor kort
het onderkomen van de zusters
Franciscanessen. Tussen de
monumentale panden staan
onder meer de nieuwe apparte
mentencomplexen van de Wo
ningbouwvereniging Leiden.
Hierlangs is de oever van de
Rijn bereikbaar. Het is er goed
toeven.
Voorbij de Churchillbrug ont
waar ik, tussen de woonboten,
de woningen aan het laatste
stuk Morsweg, inmiddels rijp
voor de sloop. Dat de gemeente
deze grond, omringd door
woonwijken, heeft bestemd als
bedrijfslokatie is mij een raad
sel. Is deze plek niet bij uitstek
geschikt om het wonen aan de
Rijn voor meer Leidenaars mo
gelijk te maken? Zoals Amster
dam de IJ-oevers weer aan de
stad teruggeeft en Rotterdam
zijn Maasoevers bestemt voor
wonen.
Via een ommetje door de Ste-
venshofr waar een Leidenaar op
leeftijd hoofdschuddend de
hoogbouwactiviteiten gadeslaat
("Dit doet afbreuk aan de hele
„Archeologische overblijfselen zijn net als oliebronnen
niet onuitputtelijk. Iedere keer verdwijnen er belangrijke
stukken en straks is er niets meer over. Het is noodzake
lijk dat het rijk belangrijke terreinen aankoopt. Zolang als
dit niet gebeurt, rennen wij achter de zaken aan".
De vrije loop, 42 redacteuren van deze krant maken
gedurende zeven weken zeven rondwandelingen door
de regio en laten hun gedachten de vrije loop. Deze
week een wandeling langs de Rijn, vanaf Koudekerk,
door Leiden naar Valkenburg. Dagelijks leggen
verslaggevers gedeeltes van dit traject af en schrijven
over hun belevenissen. Vandaag de wandeling vanaf
het stadhuis in Leiden, langs de Rijn richting
Valkenburg.
wijk") wandel ik richting Rijn
dijk. Hier is de Rijn, geruime
tijd, praktisch onzichtbaar. Bij
de nieuwbouw van hotel-res
taurant Het Haagsche Schouw
kijk ik even de andere kant op
om te voorkomen dat mijn oog
letsel oploopt bij het zien van
zoveel lelijkheid. Voor geen geld
zou ik in zo'n afzichtelijk ge
bouw de nacht doorbrengen.
Ik vervolg mijn weg via de
Rhijnhofweg. Een rustiek laan
tje langs de begraafplaats Rhijn
hof waar ik weer een voormalig
buitenhuis tegenkom, nu nog
de aula van de begraafplaats
Rhijnhof, dat binnenkort weer
z'n oorspronkelijk bestemming,
dat van woonhuis, terug krijgt.
Richting Rijnsburg wordt het
laantje gedomineerd door een
mengeling van luxe en minder
luxe woonhuizen, onduidelijke
bedrijvigheid en vooral tuinde
rijen. Geen weidse vergezichten,
maar autosnelwegen. Wat zich
precies aan de oevers van de
Rijn afspeelt, blijft ook hier voor
het oog verborgen. Is het eigen
lijk niet verwonderlijk dat in dit
land van rivieren, sloten, grach
ten en kanalen de redacteuren
van deze krant voor een wan
deltocht hebben gekozen?
LEIDEN/GELEEN CATHARIEN ROMUN
CORRESPONDENT GPD
Professor L. Louwe Kooijmans
van het Instituut voor Prehistt}-
rie in Leiden, is verheugd over
de opgraving van het oudste
dorp in Nederland, maar tegelij
kertijd bezorgd over het archeo
logisch erfgoed in ons land. Sa
men met zeventig studenten
leggen hij en drs. H. Kamer
mans op het opgravingsterrein
Janskamperveld bij Geleen de
resten van de eerste boerenge
meenschappen in Nederland
bloot. Half augustus verwacht
hij het archeologische onder
zoek af te ronden. Net op tijd,
want 1 september hervat de ge
meente Geleen de bouwactivi
teiten en worden de overblijfse
len voorgoed omgeploegd.
Op grond van het karakteris
tiek versierde aardewerk dat de
bewoners van deze nederzettin
gen meer dan 7000 jaar geleden
maakten, wordt deze periode
door archeologen aangeduid als
de bandkeramische cultuur.
Professor Louwe Kooijmans:
„Wij hebben hier te maken met
een van de allereerste dorpen in
ons land. Geleen-Janskamper
veld geeft een fraai, onverstoord
beeld van de interessante be
ginperiode van deze oudste
boerencultuur".
Gemeenschap
Op het terrein van Janskamper
veld stuitte de Geleense ama
teur-archeoloog Harry Vromen
op vondsten die aangaven dat
zich op deze plek duizenden ja
ren geleden een agrarische ge
meenschap vestigde. Hij scha
kelde het Leidse instituut voor
prehistorie in. In allerijl werd
het onderzoek opgestart, want
de gemeente Geleen was op de
kavels al met de bouw van een
woonwijk begonnen.
De voorbereidingen van de
opgravingen gingen echter niet
zonder slag of stoot. De ge
meente Geleen zag in eerste in
stantie de noodzaak van het
blootleggen van deze unieke
resten niet in en weigerde het
onderzoek financieel te onder
steunen. Ook de verwachte
sponsoring van 'een groot be
drijf in Geleen' bleef uit.
Na veel geharrewar in de raad
besloot het gemeentebestuur
uiteindelijk tot een bijdrage van
25.000 gulden. Op het budget
van vier ton, bijeen gebracht
door de Rijksuniversiteit Leiden,
het Prins Bemhardfonds en het
archeologisch fonds van de ge
meenten in Limburg, een scha
mel bedrag .voor het opgraven
van een nederzetting van zo'n
grote historische en weten
schappelijke waarde.
'Soap opera'
Louwe Kooijmans vergeleek de
weinig toeschietelijke houding
van de gemeente Geleen met
een 'soap opera'. „Voor de
25.000 gulden van Geleen heb
ben wij het hardst moeten
knokken". Het liefst had hij het
gebied voor het nageslacht in
tact gelaten, maar daarvoor
kwam de ontdekking te laat.
„Als wij dit terrein vijf jaar gele
den hadden ontdekt, was het
een monument geweest", aldus
Louwe Kooijmans. Volgens de
Leidse archeoloog heeft zijn
team er nu 90 procent van 'de
rit' op zitten. Drie van de vier
hectare zijn in kaart gebracht en
in totaal 35 plattegronden van
huizen opgetekend.
De boeren bouwden in deze
periode grote houten huizen
van vijf tot zes meter breed en
soms 35 meter lang. Hier leef
den ruim anderhalve eeuw lang
diverse generaties. In de open
ruimten tussen de huizen zijn
de opvullingen van honderden
kuilen aangetroffen. De meeste
dienden oorspronkelijk als
leemgroeven, andere werden
als opslagsilo's gebruikt. Later
werd in deze kuilen afval ge
gooid.
Dal leverde de Leidse archeolo
gen een schat aan nieuwe infor
matie over de eerste boeren in
ons land op. Behalve bewoners
sporen als potscherven, werk
tuigen en vuursteenafval wer
den in deze metersdiepe gaten
ook de oudste Nederlandse
erwten en linzen gevonden. De
opgraving van het grafveld dat
de Romeinen eeuwen later,op
dezelfde plek aanlegden,, ,ziet
Louwe Kooijmans als egft,.'ca
deautje'. In het najaar g^n; de
vondsten voor onderzoek naar
de universiteit Leiden. TTaanra
krijgen zij een plekje in het
Maastrichtse Bonnefantenmu-
seum.
Leidse archeologen graven in Geleen naar het oudste dorp in Nederland.
MEDISCHE DIENSTEN
De aula van de begraafplaats Rhijnhof krijgt binnenkort weer z'n oorspronkelijk bestemming van woonhuis
terug. FOTO HIELCO KUIPERS
Vier in Marokko verblijvende
kinderen (3 tot 12 jaar) van een
in Leiden woonachtige Marok
kaanse vrouw hoeven niet te
worden teruggegeven aan hun
moeder. De vrouw had dat in
kort geding geëist. Haar verzoek
werd gisteren door de rechter
afgewezen.
De voormalige echtgenoot van
de vrouw beweerde dat de kin
deren bij de ontbinding van het
huwelijk aan hem waren toege
wezen. Hij heeft ze onderge
bracht bij zijn moeder in
Marokko. De vrouw, moeder
van nog vijf kinderen, bestreed
dat zij had ingestemd met een
regeling voor de kinderen.
De rechter zag echter geen
aanleiding om terug te komen
op de afspraken die bij de be
ëindiging van het huwelijk wa
ren gemaakt en wees de eis af.
1ser, g
3er} BLMnft
luyb
Is er een verband tussen
de overlast van
vliegtuiglawaai en de
prijzen van huizen? Een
onderzoekje in
Merenwijk-Noord doet
dat wel vermoeden.
Karpers en Forellen
contra Duinen en Dalen.
de
Een week of twee
geleden viel er bij de
woningen in de
Noordelijkste wijken
van de Merenwijk
èen geel kaartje in
Ne de bus. Het kaartje had als kop
'Stop Overlast Schiphol' en
vervolgt met: „Hebt u klachten
over vliegtuiglawaai? Bel dan de
klachtenlijn: 020-6015555." Aan
""het kaartje, dat een initiatief is
van de Leidse Werkgroep
Luchtvaartoverlast (LWL), zat
een stickertje vastgeniet. Dat
Bwmoet op de telefoon worden
WÊ 'geplakt opdat zonder aarzelen
kan worden gebeld wanneer
^^.een vliegtuig overvliegt. „Hoe
WË meer klachten er komen, met
Br des te meer overtuiging kunnen
bezwaren worden ingebracht
i bij de inspraakprocedures in
)E? het komende jliar", staat op het
'i kaartje.
„Ik vind dat toch een beetje een
overdreven actie. Met zo'n
I alarmstickertje, wat een
j nonsens. Alleen echte
I alarmnummers zoals 06-11
■Émoet je op je telefoon plakken".
0 is de uitgesproken mening van
H. Seisveld, bewoner van de
Tunicaduin. Volgens Seisveld
heeft de actie een soort
financiële achtergrond.
De vermeende
vliegtuigoverlast zou
alleen maar zijn
aangezwengeld door
bewoners van de 'dure'
huizen (op stand) in de
Karpers en Forellen. In
de aangrenzende
Duinen en Dalen, waar
de iets minder prijzige
woningen staan,
zouden de bewoners
vinden dat het wel
meevalt met de
overlast. Op naar de visbuurt,
de duinen en de dalen voor eer
onderzoekje.
Vis-stand (2)
Bij De Koning aan de Kroeskar
per hebben ze het plakkertje ge
lijk op de telefoon gelijmd: „Je
kunt goed merken dat het in
tensiever wordt", is de reactie.
Maar de gelijknamige familie
De Koning even verder aan de
Primuladuin, heeft helemaal
geen last van de vliegtuigen:
„Die actie maakt mij niets uil."
Dan hebben we de familie Van
Stigt van de Graskarper die de
actie juist weer heel goed vindt:
Hoe duurder de huizen, des te meer last van de vliegtuigen, blijkt uit e
„Het wordt steeds erger, dus dat
stickertje is wel handig." Er
woont echter ook een familie
Van Stigt aan het Zinniadal
waar ze weer geen last hebben
van de Jumbo's en DC-achten:
„Ook niet van het kaartje trou-
Dan maar de familie Muller aan
de Beekforel gebeld waar het
simpelweg een 'goede actie'
wtfrdt genoemd. Op de Garde
niadal wonen de Mulders (niet
precies dezelfde naam maar het
waren vroeger toch allemaal
Molenaars) die er heel anders
over denken. „Ik geloof niet dat
we overlast hebben", klinkt het
uit dit dal.
De Vries aan de Beekforel vindt
de symbolische gele kaart een
prima idee: „Hij ligt bij de tele
foon". Het gezin De Vries aan
het Ambrosiadal is op vakantie
maar kennissen passen op hun
huis: „Wij houden hier zoge
zegd onze vakantiezegt de
oppas die ongetwijfeld elders
vakantie had gehouden als het
vliegtuiglawaai onhoudbaar
Vis-stand (3)
Tenslotte is het de beurt aan de
families Jansen. Die van ds Zin
niadal heeft het stickertje wel
bewaard: „Maar ach, je raakt er
aan gewend". Dan is mevrouw
Jansen van de Edelkarper aan
de beurt. Ze woont 'in de vis
sen' en dus zal ze de actie wel
steunen, denken wij. Maar nee.
Bij lansen doen ze niet mee aan
de tegenstelling tussen duinen
en dalen, forellen en karpers:
„We hebben geen last en steu
nen de actie niet. We zijn nog
niet zo lang geleden in Leiden
komen wonen, en als je[HHl
Randstad verhuist dan weet je
dat je dicht bij Schiphol zit."
Volgens Lederkarper-bewoner
H. Roodenburg, lid van de LWL,
berust de scheiding tussen vis
sen en duin dal op puur toe
val: „Maar twintig procent van
de Merenwijkbewoners heeft
last van de vliegtuigen, maar die
twintig procent is gelijkmatig
over de wijk verdeeld. We heb
ben ook reacties gekregen van
de Bloemen, de Rozen, uit de
flats bij de Horsten en zelfs een
melding uit de binnenstad. De
actie was louter bedoeld om het
nummer onder de aandacht te
brengen."
Geen echt representatief onder
zoekje van Steeds, vindt
Roodenburg dan ook. Goed, we
hadden er toch al genoeg van
rond te dwalen door de Bessen,
de Werven, de Paden en de Ro-
des.
De heer Visser aan de Goudkar
per hebben we dan ook niet
meer gebeld. De familie Zand
bergen aan de Azaleaduin heb
ben we ook maar laten zitten. Al
kunnen we ons voorstellen dat
sommige bewoners van de Me
renwijk best interesse hebben
in een klachtenlijn. Over straat
namen bijvoorbeeld.
ARTSEN
De weekenddienst begint zaterdag
om 8 uur en eindigt zondag om 24
uur. Spreekuur van 12-12.30 uur (al
leen voor spoedeisende medische
hulp).
Voor de patiënten van de artsen:
Groep 1 - Baars, Van der Meer. Tan.
Zwijnenburg. Meijer. Van Leeuwen.
Verhage, Groeneveld. de Ruiter. Jans
sen. Mans en Van Schie:
za 8 uur tot zo 8 uur: C. Maris/J. Ver
hage. Rosmolen 2. tel. 218661.
zo 8 uur tot 24 uur: J. de Ruiter. Ros
molen 2, tel. 125096.
Groep 2 - Nering Bögel, Van Gent.
Taytelbaum. Van Luyk. Klaassen,
Rus. Kruis. Bergmeijer. de Lange
za 8 uur tot zo 8 uur: M Bergmeijer.
Oude Singel 76. tel. 226201
zo 8 uur tot 24 uur: E. de Lange.
Bronkhorststraat 43-45. tel.
212025.
Groep 3 - Boels, Smit. Lely, W. de
Bruijne, J. de Bruijne. Huibers, Jur-
gens, Fogelberg en Van den Muijsen-
bergh:
za 8 uur tot zo 8 uur: W. de Bruyne.
Kernstraat 11. tel. 125245.
zo 8 uur tot 24 uur: J. de Bruyne. de
Laat de Kanterstraat 32. tel.
134345.
Groep 4 - Van Wingerden. Lahr. Van
Ri|n, Bénit, Nieuwenhuis. Horn. J.G.
Zaaijer en R E. Zaaijer, Paulides, de
Kanteren Lodder:
za 8 uur tot zo 8 uur: A. van Rijn,
Kennedylaan 24. tel. 765400.
zo 8 uur tot 24 uur: E. Paulides. I
Boudier-Bakkerplein 3. tel. 311414.
Groep 5 - Jasperse, Wiersma, Crul,
Kooijman, De Jong, Prince, Reinders,
D. Hammerstein en A. Hammerstein:
za 8 uur tot zo 8 uur: A. Hammer
stem, Robijnstraat 2/b, tel. 767646.
zo 8 uur tot 24 uur: F. Oostendorp,
tel 149212.
Waarnemingsregeling Homeopati-
sche artsen: C. Juffermans/D. Koster.
Haagweg 41, tel: 315900; via dok
terstelefoon 071-122222 kunt u ver
nemen welke arts dienst heeft
Leiderdorp
za P van t Wout. Hoofdstraat 40.
tel. 410070; zo-F. Kemme. Grotius-
laan 12. tel. 893139; spreekuur (uit
sluitend voor spoedgevallen) van
12.30 tot 13.00 uur.
Oegstgeest
van za 8 uur tot ma 7 30 uur: C. Keij-
zer, Witte de Withlaan 3. tel.
156641; prakti|kadres. Komngmne-
laan 2a. tel. 172521
Voorschoten
za: L Prescott. Bachiaan l.tei
612356; zo: E. Schotanus. Leidse-
weg 305. tel. 612356.
Warmond
F Walenkamp. Dorpsstraat 45. tel
01711-10030.
Wassenaar
za: M. van Tolmgen. Hofcampweg 7.
tel. 15939; zo: E. op 't Landt. Mid
delweg 21, tel. 13056.
Zoeterwoude
via uw eigen huisarts verneemt u wie
de weekenddienst waarneemt.
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van
de apotheken in de regio Leiden, wordt
waargenomen van vr. tot vr. door
Apotheek Luifeibaan. 5 Meiplem 3-5.
Leiden, tel. 315048
Apotheek Beker, Lijtweg4. Oegst
geest. tel. 174161.
DIERENARTSEN
Voor de praktijk van Marling. Hel
der. Roest (Leiden en (Jhiftreken): F
Muurhng. Plantsoen 23. tel.
125057 -«
Voor de praktijk van Vestjens«n Van
der Wouw: E van der Wouw. ftoshui-
zeriaan 26. tel. 764058
Voor de praktijk van Duijn. Brandt:
R.J.W. Duijn, Pres. Kennedylaan
260, Oegstgeest. tel. 156161; of
D.J. Brandt, Homanstraat 1. Rijns-
burg, tel. 173266
Voor eigen praktijk.
B.G. Heemskerk. De Kempenaer-
straat 21, Oegstgeest, tel: 071
176761.
Voor de praktijk van mevr. S. Stibbe
en mevr. C. van Roon, Bronkhorst
straat 13. Leiden, tel: 218393. al
leen op telefonische afspraak.
Wassenaar
Alarm- en informatiekring dierenari
sen: dokterstelefoon 070-3455300
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden. Lei
derdorp. Oegstgeest en Warmond
wordt waargenomen door
R. Snoep. Ri|nsburgerweg 94. Lei
den. tel. 175636; spreekuur om
13.00 uur.
Voorschoten/Wassenaar
R Crul. Rozenveldlaan 14, Wasse
naar. tel. 01751-11792
59. tel: 120144; na 17.00 u
het weekend uitsluitend bereikbaar
via dokterstelefoon, tel: 12222?
Bereikbaarheid Kruisvereniging Hart
van Holland', werkgebied Rijnstreek:
Leiderdorp en Zoeterwoude: Voor
dringende gevallen buiten de spreek
uurtijden. tel: 01720-24024
ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK
WERK
Sociaal Psychische Hulp: voor drin
gende hulp buiten kantooruren, tel
HOOFDOFFICIER - Mr. J.A. Blok is door de minister van justitie
voorgedragen als hoofdofficier van justitie in Den Haag. Blok (53)
die nu als hoofdofficier in Groningen werkzaam is. volgt mr. R.A.
Schimmel op die per 1 oktober vervroegd uittreedt.
