Kunst
Pleinpopfestival
met Leidse bands
'Amsterdam heeft hoogwaardige
regie voor de kunst nodig'
'k
Dinsdag 16 juli 1991
M HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Ein
ANNEMIEK RUYGROK Vormgeving: RUTGERJ HOOGERDUK
„LEIDEN BARST VAN de goede
bands, maar die krijgen tot dusver
nauwelijks de kans om zich aan een
groot publiek te laten zien en horen
WANTROUWEN EN WREVEL
heerst er tussen de gemeente Am
sterdam en de kunstinstellingen. Zon
der goede regie wordt de Amster
damse kunstensector bedreigd.
NIEUWSLIJN
Jango Edwards op straatfestival
ROTTERDAM De Amerikaanse clown Jango Edwards - onder
meer bekend van zijn jongleeract met frikadellen - is een van de
trekkers van het Oranjeboom-straatfestival dat van 16 tot en met
18 augustus gehouden wordt in Rotterdam. Hij geeft twee optre
dens in tent De Markies op Plein 1940.
In totaal zullen 80 straatartiesten uit binnen- en buitenland
strijd leveren om de felbegeerde Gouden Straatkei. Zij tonen
hun kunstjes als muzikant, clown, acrobaat, danser, goochelaar,
acteur, mimer, poppenspeler of gewoon 'fooi'.
Optreden Carreras en Caballé
ANTWERPEN Op 2 oktober treden de tenor José Carreras en
de sopraan Montserrat Caballé in het Sportpaleis in Antwerpen
op. De twee sterren zijn de hoofdvertolkers in de 'Antologia de la
Zarzuela'. Zangers en orkest van het Teatro Apolo de Madrid be
geleiden het beroemde duo. Het stuk werd 25 jaar geleden door
José Tamayo op de planken gebracht en geldt nog steeds als een
unicum in de geschiedenis van het Spaanse lyrische theater.
De 'Antologia' brengt de Zarzuela tot leven, een Spaans zangspel
of operette waarin het volksleven centraal staat. Het stuk speelt
zich af in omvangrijke decors van 'El Parque de la Ciudadela' in
Barcelona, de 'Plaza Mayor' van Madrid en de 'Plaza de Espana'
in Sevilla.
Zomerconcerten Concertgebouworkest
AMSTERDAM Het Koninklijk Concertgebouworkest opent
het nieuwe seizoen met drie zogenoemde zomerconcerten.
Deze concerten worden gegeven in het Amsterdamse Concert
gebouw en zijn op 16 en 22 augustus en op 11 september. Het
orkest staat achtereenvolgens onder leiding van Neeme Jarvi,
Yakov Kreizberg en Paavo Berglund.
De Trust komt met reprise
AMSTERDAM Toneelgezelschap Trust opent het seizoen
1991/1992 met een reprise van „Platonov" van Anton Tsjechov.
Het stuk is op 31 augustus en 1 september in het Korzo-theater
(19.00 uur) in Den Haag te zien. In september en oktober volgt
een tournee met de produktie door België (12 voorstellingen),
Boedapest (18,19 en 20 okt.), Riga (24 en 25 okt.) en Tallinn (29,
30 en 31 okt.).
Italiaan bij Kröller-Müller
OTTERLO Rijksmuseum Kröller-Müller in Otterlo besteedt
met een tentoonstelling van 27 juli tot 30 september aandacht
aan de Italiaanse kunstenaar Pino Pascali (1935-1968). Hij was
één van het eerste uur van de stroming in de Italiaanse kunst die
in 1967 „arte povera" (arme kunst) werd gedoopt. Het idee voor
die naam was ontleend aan het „arme theater" van Grotowski.
Arm betekende met geringe middelen en met elementaire mate
rialen.
De laatste jaren heeft een aantal kunstenaars van de arte povera
wereldfaam verworven (Kounellis, Fabro, Merz en Pistoletto).
Volgens het museum is het de eerste overzichtstentoonstelling
van het werk van Pascali buiten Italië.
Keramiek in Princessehof
LEEUWARDEN - Museum het Princessehof in Leeuwarden biedt
tot en met 25 augustus onderdak aan de tentoonstelling 'Japan
se traditionele keramiek'. De expositie bestaat uit een selectie
van 65 keramische voorwerpen, vervaardigd door 55 heden
daagse Japanse kunstenaars.
'Parkpop is toch ook klein begonnen?'
Leiden is een nieuw pop
spektakel rijker: Pleinpop
'91Vier bands van Leidse
bodem zullen zich op dit
festival, dat op 10 augustus
op het Vrouwenkerkplein
wordt gehouden, aan het
Leidse publiek presente
ren. Badge Blues Band,
Flintstone Limousine,
Barefoot Rabbit en Get
Close zullen zich tijdens dit
gratis toegankelijke pop
evenement van hun beste
kant laten zien.
LEIDEN JAN RUSDAM
„Leiden barst van de goede
bands, maar die krijgen tot dus
ver nauwelijks de kans om zich
aan een groot publiek te laten
zien en horen", vertellen John
van Haarlem en Vincent Fitz-
Jim, de organisatoren van Plein
pop '91. Als begeleiders/mana
gers van de groep
Barefoot Rabbit
weet het tweetal
hoe moeilijk het is
voor Leidse bands
om aan de bak te
komen. „Popmuzi
kanten kunnen
meestal alleen te
recht in kroegen.
Buiten Leiden kan
een band soms in
een zaal optreden
maar dan heb je zo
weinig naamsbe
kendheid dat je voor
een lege bak staat te spelen."
De enthousiaste organisato
ren van Pleinpop '91 zijn er van
overtuigd dat de optredende
groepen een groot publiek ge
makkelijk kunnen boeien. „Veel
mensen denken dat bands die
in kroegen spelen niet veel
voorstellen. De vier bands die
we geselecteerd hebben zullen
bewijzen dat ze fantastische
muziek kunnen maken."
Risico
Van Haarlem en Fitz-Jim liepen
al geruime tijd met het idee
rond om iets aan de promotie
van Leidse popgroepen te doen.
In andere steden bestaan al lan
ger pleinpopfestivals, wist het
tweetal. „Zo kwamen we op het
idee om ook in Leiden iets der-
„Buiten Leiden
heb je zo
weinig naams
bekendheid
dat je voor een
lege bak
staat"
gelijks van de grond te tillen.
Het Vrouwen kerkplein is uitste
kend geschikt om Leidse bands
zich aan een groot publiek te la
ten presenteren. Iedereen die
over de Haarlemmerstraat loopt
komt immers wel even kijken."
Met een flinke dosis enthou
siasme en 2000 gulden aan
sponsorgeld zijn Van Haarlem
en Fitz-Jim er in geslaagd een
festival te organiseren dat zeer
de moeite waard lijkt. „Dat is
ons alleen gelukt omdat alle op
tredende bands gratis hun me
dewerking verlenen", aldus Van
Haarlem. "De bands spelen
puur voor hun plezier en om
zich zelf te promoten. Ze krijgen
er geen cent voor."
Over de medewerking van de
gemeente is het tweetal ook niet
ontevreden. „Alleen moeten we
ons wel blauw betalen aan de
vergunningen. Als alles goed
gaat redden we het net met de
beschikbare centen, of eigenlijk
net niet. Loopt er iets mis? Dan
hebben we een probleem. Dan
moeten we uit eigen
zak bijbetalen. Maar
dat risico willen we
wel lopen. De bands
zijn het gewoon
waard om een
beetje geholpen te
worden."
bliek i
puur op de naamsbekendheid
van groepen af."
Leidse popmuzikanten heb
ben het sowieso niet gemakke
lijk, meent het tweetal. „Het hu
ren van oefenruimte bij de
Leidse Vereniging van Popmu
zikanten is voor de meeste
groepen veel te duur. Dat komt
gewoon omdat de gemeente
niet wil lappen. Popmuziek ma
ken kost veel geld, net als thea
ter. Het leeft alleen als de ge
meente haar steentje bijdraagt.
J'ubliek is er wel. Dat zie je ge
woon. Overal waar live popmu
ziek gespeelt wordt zit het prop
vol."
Het Pleinpopfestival, dat op
10 augustus om 12.30 uur be
gint, zal als het aan John van
Flintstone Limousine zal met een groot aantal eigen r
een bijdrage leveren aan Pleinpop '91.
Haarlem en Vincent Fitz-Jim
ligt, geen eenmalig gebeuren
zijn. „Natuurlijk willen we van
Pleinpop een jaarlijks terugke
rend evenement maken. Als het
dit jaar een succes wordt komen
we volgend jaar zeker terug met
nog meer bands. Leiden heeft
genoeg goede popmuzikanten
om elk jaar een festival mee te
vullen."
John van Haarlem: „Onze
droom is om Werfpop te evena
ren, of eigenlijk te overtreffen.
Als iedereen komt kijken op 10
augustus zal dat zeker lukken
en wordt Pleinpop het grootste
popspektakel van Leiden en
omstreken. Waarom niet? Park
pop is toch «Mik klem begon
Propvol
John van Haarlem
en Vincent Fitz-Jim
willen met Pleinpop
bereiken dat Leidse
popmuzikanten
is extra voor het voetlicht ko-
n. „Er hangt natuurlijk veel
het weer af, maar het pu-
gewoon komen kij
ken, weer of geen weer. We
hebben ook alle caféeigenaren
uigenodigd de gelegenheid te
baat te nemen om kennis te
maken met vier Leidse topgroe
pen. Misschien dat ze dan ook
eens de stap durven te nemen
om deze groepen te boeken."
„Leidse popmuzikanten zijn
gewoon afhankelijk van caféei
genaren. In Leiden bestaat niet
één zaal waar groepen, die be
wezen hebben dat ze goed zijn,
regelmatig kunnen spelen. In
het LVC komen alleen groepen
aan de bak die een single of een
cd gemaakt hebben omdat ze
bang zijn anders te weinig om
zet te maken. Het LVC gaat
a.
I lil u
Pleinpop '91 Pleinpop '91 Pleinpop M Pleinpop 9?
Vincent Fitz-Jim (links) en John van Haarlem: "Onzedroom is om Werfpop te evenaren, of eigenlijk te overtreffen. ianhoiv
Advies: uitbreiding
drie instellingen
beeldende kunst
DEN HAAG ANP
Drie instellingen op het gebied
van de beeldende kunst moeten
een tweede fase-opleiding krij
gen. Dat zijn het Instituut voor
Hoger Beeldende Kunstonder
wijs Oost-Nederland in Ensche
de, Ateliers 63 in Haarlem en de
Rijksacademie voor Beeldende
Kunst in Amsterdam.
Dat vindt een speciaal door
de Raad voor de Kunst ingéstel-
de commissie. De tweede fase
opleidingen voor grafische
vormgeving zouden moeten
worden ondergebracht bij de
Hogeschool West-Brabant in
Breda en de Rietveld Academie
in Amsterdam. Mogelijk zou
ook de Jan van Eyck Academie
in Maastricht hiervoor in aan
merking moeten komen. De
twee eerstgenoemde academies
krijgen, nog steeds volgens het
advies van de commissie, ook
opleidingen voor respectievelijk
fotografie en vrije vormgeving.
De Hogeschool voor de Kun
sten in Arnhem zou een tweede
fase-opleiding voor. modevorm
geving krijgen en de Rijkshoge
school Minerva in Groningen
een opleiding Computergrap-
hics.
De tweede fase-opleidingen
voor interieur-architectuur wor
den ondergebracht bij de Hoge
school Rotterdam en Omstre
ken en de Academie voor In
dustriële Vormgeving in Eind-
hoven.
Op het gebied van theater en
film stelt de commissie een
tweede fase-opleiding voor bij
de Amsterdapie Hogeschool
voor de Kunsten.
Rita Maréchal
overleden
LEIDEN ANP
De actrice Rita Maréchal is vori
ge week donderdag vrij onver
wachts overleden in haar woon
plaats Leiden. Dat heeft de fa
milie gisteren bevestigd. Rita
Maréchal werd 57 jaar.
Kort geleden was de actrice
nog in 'Goede tijden, slechte tij
den' te zien als de opdringerige
zus van een trouwlustig uitge-
De in Rotterdam geboren Ma
réchal begon haar loopbaan in
1955, het jaar waarin ze haar
qpleiding aan de Amsterdamse
toneelschool afrondde. Al gauw
kreeg ze een contract bij de Ne
derlandse Comedie.
Bekend werd ze vooral door
haar televisiewerk in de jaren
vijftig en zestig. Zo speelde ze al
in de winter van '56 op '57 voor
de VPRO in 'De bruiloft van
Kloris en Roosje'. In 1957 speel
de ze in de film 'Kleren maken
de man'. In de jaren zestig
speelde ze -onder veel meer-
voor de KRO-tv in 'Drie is te
veel', voor de NCRV in 'Boefje',
voor de Vara in 'Maigret en de
gangsters' en weer voor de
NCRV in 'Ritmeester Buat'. La
ter was ze in succes-series te
zien als 'De boeken der kleine
zielen' (NCRV), 'De klop op de
deur' (KRO) en 'Karakter'
(Avro).
Op het toneel speelde ze on
der meer in 'Tartuffe' van
Molière, 'Onder het melkwoud'
van Thomas en 'Het landgoed
Stepantsjikowo' van Dosto-
jewsky.
In de jaren zestig woonde en
werkte Maréchal enige jaren in
Israël.
commissie. „De stad wordt gekenmerkt
door afwisseling en kwaliteit op kunstge
bied. Amsterdam is bekend als stad van
experiment en vernieuwing". Juist op dit
terrein zal de hoofdstad zijn eigen karakter
moeten veiligstellen. Daarom zal die zich
meer moeten richten op eigentijdse kunst
en gedurfde, eigenzinnige experimenten.
Grote investeringen zijn in deze sector
echter niet gedaan. Ook ontbreekt het aan
geschikte lokaties voor hedendaags toneel,
moderne dans en muziek en kunstzinnige
film.
Als theatercentrum van Nederland, waar
ruim de helft van alle premières plaats
vindt, ziet de commissie een aantal knel
punten. Zo zitten Toneelgroep Amsterdam
en de directie van de Stadsschouwburg el
kaar in de weg. De commissie ziet daar
voor twee oplossingen. De toneelgroep
krijgt de zeggenschap over de schouwburg,
waardoor deze een spilfunctie kan vervul
len voor moderne kunstvormen.
Het andere alternatief is dat de Stac-
schouwburg zich toelegt op commerciële
programmering. Toneelgroep Amsterdam
verhuist dan naar een nieuw theatercom
plex voor moderne kunst. Ook toonaange
vende dansgezelschappen zouden daar
een plek kunnen vinden, omdat nu geen
enkel podium in Amsterdam daarvoor ge
schikt is.
Manifestaties
Verder is de conclusie dat er in de hoofd
stad geen sprake is van een samenhan
gend museumbeleid. Zeker bij grote pu
bliekstrekkende manifestaties ontbreekt
het aan overleg en coördinatie. De regel
matige roep om een Museum voor de 19e
eeuw en een Kunsthal, zijn volgens de
commissie overbodig gezien het reeds be
staande aanbod.
Verder zijn er te veel manifestaties, die
geen verrijking vormen van het kunstaan
bod. Op dit punt zou een uiterst terughou
dend beleid gevoerd moeten worden. „Het
eigen kwaliteitsaanbod mag niet onder
gaan m een grootschalige spektakelaan
pak." Overigens geldt dit niet voor het Hol
land Festival.
Vraagtekens worden ook geplaatst bij de
jaarlijkse Uitmarkt Het effect van deze in
formatiemarkt op de werving van publiek
wordt in twijfel getrokken. De commissie
noemt de Uitkrant, als wervingsmedium
voor het publiek, te onoverzichtelijk. De
voorgenomen samenwerking met Viva
doet echter het ergste vrezen voor het
imago van de kunstsector, aldus de com
Sponsoring
Vraagtekens worden gezet bij het effect
van Kunstsponsoring. Het kan leiden tot
zelfcensuur en het is nog maar de vraag of
sponsoring leidt tot prijsverlaging. Het ne
veneffect is. dat een deel van de zaal gratis
voor relaties van de sponsor is gereser
veerd, terwijl de kaartjesprijs omhoog gaat
De commissie waarschuwt dat Amster
dam zich moet hoeden voor pseudo-allu
re denken', waar het gaat om 'Europa na
1992'. Amsterdam hoeft en moet niet gaan
lijken op andere Europese steden, maar
zich juist onderscheiden met „gedurfde ei
genzinnige experimenten."
Naar het ministerie van WVC gaat de
waarschuwing dat die de centrale plaats
die Amsterdam inneemt op kunstgebied,
van harte moet onderschrijven. „Door het
spreidingsbeleid van WVC. ondergraaft het
ministerie de positie van Amsterdam en
dus ook van Nederland in Europa." De
taakverdeling tussen stad en rijk moet
daarom helderder worden
De'verhouding tussen de gemeente Am
sterdam en de kunstinstellingen wordt ge
kenmerkt door wantrouwen en wrevel. Er
is te veel sprake van een incidentenbeleid,
waarebij beslissingen in kleine groepjes
worden voorbereid. Zonder een hoogwaar
dige, mobiliserende regie wordt de kracht
van de Amsterdamse kunstensector be
dreigd. Amsterdam moet zich dan ook op
werpen als regisseur van het kunstbeleid.
Dat staat onder meer te lezen in het Eer
ste Rapport ter voorbereiding op het Am
sterdams Kunstenplan. De commissie
kreeg van het gemeentebestuur opdracht
een kwalitatieve analyse te maken van de
Amsterdamse kunstensector.
De analyse dient ter voorbereiding op
het Amsterdamse Kunstenplan, dat vol
gend jaar wordt vastgesteld. Daarmee
hoopt de gemeente voortaan ad hoc-be-
slissingen te voorkomen en inzicht van het
gemeentelijk beleid te vergroten. Ook
moet het kunstenplan leiden tot meer
rechtszekerheid voor kunstinstellingen.
In de jaren zeventig kende Amsterdam
een explosieve groei van het aantal kunst
instellingen en kunstenaars. Bezuinigings
ronden van de overheid en het financiële
debacle bij de bouw van het Muziekthea
ter, drongen de kunst in de jaren tachtig in
het defensief. Er ontstonden principiële
gevechten om een stukje van de subsidie-
koek. Berucht werden de affaires over het
eerst wel en later weer niet sluiten van the
ater de Kleine Komedie, sluiting van het
Shaffy-theater en verhuizing van het cen
trum voor moderne muziek de IJsbreker.
Experimenten
„Nationaal en internationaal wordt Am
sterdam beschouwd als het Nederlandse
centrum voor kunst en cultuur", stelt de
