Buitenland
Top Joegoslavië
uiterst onzeker
Protest na
kernproef
Frankrijk
Coup mislukt in Mali
Weinig vertrouwen in
landbouwhervorming
'Papandreou handelde
illegaal in wapens'
Bankgiganten fuseren
Baker opnieuw naar Israël
G-7 wil wapenhandel afremmen
Dinsdag 16 juli 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
DE LEIDERS VAN DE G-7 hebben
vanochtend opgeroepen tot een
stopzetting door Israël van de neder
zettingenpolitiek in de bezette gebie
den. Ook wil de G-7 een einde aan
de Arabische boycot van Israël
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Pro-Servisch kamp boycot besprekingen op Brioni
Algemene amnestie Angola
De Angolese regering heeft gisteren een algemene amnestie af
gekondigd. Duizenden tegenstanders van de regering in Luanda,
die tijdens de 16-jarige burgeroorlog gevangen zijn genomen,
komen daardoor op vrije voeten. De amnestie, die direct van
kracht werd, geldt alleen voor misdaden gepleegd tegen de
staatsveiligheid tot 31 mei. Op die dag werd met de onderteke
ning van een vredesverdrag een officieel einde gemaakt aan de
langdurige burgeroorlog.
CANBERRA-WELUNGTON Rtr-AP
Australië heeft vanochtend ge
protesteerd tegen de zesde
Franse kemproef dit jaar in de
Stille Zuidzee. De kernproef
werd gisteren geregistreerd
door het Australisch Seismolo
gisch Centrum en de Nieuwzee-
landse dienst. De proef werd ge
houden bij het Franse atol
Mururoa. Nieuw-Zeeland pro
testeerde gisteren al.
De ondergrondse explosie op
het atol had een kracht van 35
kiloton. De explosie kwam 11
dagen nadat Frankrijk op
Mururowa de kleinste bom tot
nu toe geschat op minder
dan een halve kiloton tot
ontploffing had gebracht.
Het Franse ministerie van de
fensie verklaarde dat de ont
ploffing van gisteren de laatste
voor dit jaar zou zijn.
Frankrijk kondigt de testen
sinds vorig jaar aan, toen het
een 15 jaar lang volgehouden
praktijk beeïndigde om te tes
ten in stilte uit te voeren en de
ontploffingen alleen door
Nieuwzeeland bekend werden
gemaakt. Volgens Frankrijk
moeten elk jaar zes tot acht tes
ten gehouden worden om de ef
fectiviteit van de Franse kern
macht te garanderen.
KORT NIEUWS
Troepen die loyaal zijn aan lui
tenant-kolonel Touré en zijn
overgangsregering hebben gis
teren in Mali een couppoging
van opstandige militairen weten
te verijdelen die werd geleid
door de minister van binnen
landse zaken, commandant
Diabira. Dat heeft de Malinese
staatsradio gemeld. Touré zei
dat alle opstandige militairen
zijn gearresteerd.
De staatsradio rheldde dat de
situatie in de hoofdstad Bama
ko verward was. Tienduizenden
i gingen, nadat de coup
poging de kop was ingedrukt,
de straat op om hun steun te
betuigen aan Touré, die in
maart zelf door middel van een
staatsgreep generaal Moussa
Traoré verdreef en daarmee na
22 jaar een eind maakte aan de
militaire dictatuur.
Touré zei tegen verslaggevers
dat Diabira zondagavond was
gearresteerd. Hij voegde eraan
toe dat Diabira tegen Tourés
plannen was om de macht over
te dragen aan een democratisch
gekozen burgerregering. „Het is
allemaal voorbij en de autoritei
ten zijn de situatie geheel mees
ter", aldus Touré.
PREMIER RAO VAN INDIA
heeft gisteren een motie van
wantrouwen overleefd. De mo
tie was ingediend nadat de re
gering straffe economische her
vormingsmaatregelen had aan
genomen. Rao kreeg 241 stem
men, de motie had slechts 111
medestanders.
BEIEREN heeft gisteren een Ne
derlandse transportondernemer
een rijverbod opgelegd. Dé
Duitse deelstaat maakte bekend
dat de Nederlandse transpor
teur in één vrachtauto 900 var
kens vervoerde,
reeds zeventien gestorven wa
ren. De dieren waren onderweg
van Hongarije naar Spanje. Er
was voor de varkens voedsel
noch drinken aan boord. Minis
ter Stoiber heeft voor de betrof
fen firma een transportverbod
van varkens door heel Duitsland
uitgevaardigd.
HET AANTAL ROOMS-KATHO-
LIEKEN in de hele wereld is in
1989 gegroeid tot ruim 906 mil
joen. In 1978 waren het er nog
749 miljoen. De groei van 20,9
procent blijft iets achter bij de
groei van de gehele wereldbe
volking, die in dezelfde periode
22,5 procent bedroeg. Het Vati-
caan constateert een forse da
ling van het aantal priesters. In
1978 waren het er 418.522, ruim
tien jaar later was hun aantal
gedaald tot 401.479.
IN ZUID-KOREA zijn 1630 poli
tieke gevangenen, het hoogste
aantal sinds president Roh Tae-
woo begin 1988 aantrad. Dat
maakte de grootste kerkelijke
organisatie van Korea gisteren
bekend. De regering ontkent
dat er in het land poltieke ge
vangenen zijn.
FORD EN VOLKSWAGEN heb
ben gisteren met Portugal een
overeenkomst ondertekend
voor de bouw van een auto-as-
semblagefabnriek ten zuiden
van Lissabon. Met omgerekend
ongeveer zes miljard gulden
gaat het om de grootste buiten
landse investering in Portugal
tot nu toe. De fabriek zal in
1994 draaien en per jaar
190.000 auto's produceren.
De Europese landbouw minis
ters hebben gisteren in een
stroom van kritiek geleverd op
de hervormingsplannen voor de
landbouw die de EG-commissie
vorige week dinsdag gelanceerd
heeft. Maar in die kritiek doen
zich grote meningsverschillen
voor, aldus de voorzitter van het
landbouwberaad, de Neder
landse minister Piet Bukman.
De meeste ministers hebben
buitengewoon weinig vertrou
wen in de mogelijkheid dat de
plannen van EG-landbouwcom-
missaris Ray MacSharry op den
duur tot een vermindering van
de Europese landbouwuitgaven
zullen leiden. De Britse minister
John Gummer was op dit punt
het felst in zijn kritiek. Als een
onderneming met zo'n plan
naar een bank zou gaan, zou ze
geen schijn van een kans heb
ben op het verkrijgen van een
krediet, zo zei hij.
Maar ook Nederland heeft er
duidelijk weinig fiducie in dat
de plannen van MacSharry om
een deel van het bestaande
markt- en prijsbeleid in te rui
len voor een stelsel van inko
menstoeslagen voor de boeren
tot besparingen zal leiden. „Als
je zo'n stelsel aanvaaVdt, kun je
er nooit in je leven meer van
af', aldus Bukman.
Aan een voorspelling over het
moment waarop de EG-land-
bouwministers tot een besluit
over de hervormingsvoorstellen
zullen komen wenste Bukman
zich niet te wagen.
Controle lijst Irak duurt week
De controle van de nieuwe lijst van zijn nucleaire installaties die
Baghdad zondag heeft verstrekt aan experts van de Verenigde Na
ties duurt een week. „De lijst bevat de gegevens die ik had ge
vraagd", aldus de leidxcer van de VN-delegatie. „Ik kan echter niet
zeggen of de nieuwe lijst, tezamen met twee eerdere verklaringen
van Baghdad, een compleet overzicht van Iraks nucleair potentieel
bieden." De lijst is naar het Internationaal Agentschap voor Atoom
energie (IAEA) in Wenen gestuurd voor verder onderzoek.
De Griekse socialistische oud-
premier Andreas Papandreou
en zijn partij Pasok hebben zich
in de periode 1985-1988 uitvoe
rig beziggehouden met illegale
wapenhandel. Daarbij hebben
ze op grote schaal geld het land
uitgesmokkeld. Dit heeft de
oud-directeur van de Bank van
Kreta, George Koskotas, gisteren
gezegd bij het proces tegen Pa
pandreou en twee van zijn oud
ministers.
De drie worden beschuldigd
van betrokkenheid bij het
schandaal rond Koskotas en zijn
bank, dat eind jaren tachtig
Griekenland in zijn ban hield.
Papandreou zelf is niet aanwe
zig bij dit proces. Tegen de ex-
bankier Koskotas, die als kroon
getuige optreedt, loopt een
aparte procedure.
Volgens hem heeft de Pasok
indertijd een netwerk van inter
nationale wapenhandel opgezet
met behulp van duistere ban
ken en louche maatschappijen
in verschillende landen.
De handel verliep veelal via
Brussel, aldus Koskotas, die
geen bijzonderheden gaf over
de bestemming van de wapens.
Hij zei dat hij door Andreas Pa
pandreou zelf was ingelicht
over het netwerk. De premier
had hem in 1988 gevraagd ruim
8 miljoen dollar en nog eens
481.500 dollar over te maken
naar een bank in Londen en
twee bedragen naar een bank in
Panama. Papandreou zou Kos
kotas met gevangenisstraf heb
ben gedreigd als hij weigerde
deze financiële hulp te verle-
NEW YORK Rtr
De twee grote Amerikaanse
banken, Chemical Bank en Ma
nufacturers Hanover gaan fuse
ren. In een gezamenlijke mede
deling lieten de twee banken
weten dat de transactie tot
stand komt via een aandelen
ruil, waarbij 1,14 aandeel Che
mical Bank goed is voor één
aandeel Manufacturers.
Door de fusie de grootste
uit de geschiedenis van de
Amerikaanse bankwereld
ontstaat de op één na grootste
bank in de Verenigde Staten. Ci
ticorp is de grootste.
De banken willen met de
transactie, waarmee naar schat
ting twee miljard dollar (meer
dan vier miljard gulden) is ge
moeid, jaarlijks 650 miljoen dol
lar bezuinigen. Er zullen in to
taal 6200 banen verdwijnen.
Topman John McGillicuddy van
Manufacturers komt aan het
hoofd van de nieuwe bank te
staan. De naam van de nieuwe
instelling wordt Chemical Ban
king Corporation. Manufactu
rers Hanover is voor twintig
procent eigenaar van de in Am
sterdam gevestigde Bank Men-
des Gans.
Myanmar pakt leden oppositie op
De militaire junta van Myanmar (Burma) heeft meer dan vijftig
personen, onder wie vooraanstaande leden van de oppositie, ge
arresteerd. De aangehouden personen worden beschuldigd van
corruptie, illegaal wapenbezit of van banden met anti-regerings
gezinde rebellen, aldus radio Yangon. Onder de arrestanten be
vinden zich volgens de radio leden van de oppositionele Unie
voor Nationale Democratie (UNDP) en functionarissen van het
ministerie van landbouw.
Avondklok opgeheven in Algerije
Het nachtelijk uitgangsverbod in de Algerijnse hoofdstad Algiers
wordt vannacht opgeheven. De avondklok werd een maand ge
leden in Algiers ingesteld tegelijk met het uitroepen van de
noodtoestand. De maatregel werd genomen na het uitbreken
van bloedige botsingen tussen fundamentalisten en veiligheids
troepen. Bij de botsingen kwamen volgens Algerijnse functiona
rissen zeker 40 mensen om het leven, diplomaten houden het
op meer dan 70 doden.
Legerleider Rabuka van Fiji treedt af
In Fiji is majoor-generaal Sitiveni Rabuka gisteren afgetreden als
legerleider om vice-premier te worden. Behalve vice-premier
wordt de 43-jarige Rabuka ook minister van binnenlandse zaken
van de eilandengroep in de Stille Zuidzee. Hij houdt daardoor de
verantwoordelijkheid voor leger, politie en marine. Rabuka zette
in mei 1987 de regering van de Indiër Timoci Bavadra af omdat
de Indiërs de Fijiërs dreigden te overvleugelen. Bij de volgende
coup vier maanden later riep hij Fiji uit tot republiek en zichzelf
tot staatshoofd, waarop Fiji uit het Britse Gemenebest werd ge
zet.
Kodak betaalt miljoenen aan Polaroid
Eastman Kodak heeft concurrent Polaroid gisteren 925 miljoen
dollar betaald. Hiermee is een einde gekomen aan een juridi
sche strijd over schending van patenten die vijftien jaar geeft ge
duurd, zo hebben beide ondernemingen laten weten. Kodak be
gaf zich in 1976 op de markt voor direct-klaar-camera's. Pola
roid heeft dat steeds proberen tegen te houden met als argu
ment dat Kodak zijn patenten zou hebben geschonden. In 1985
stelde een rechter Polaroid in het gelijk en een jaar daarna stop
te Kodak met zijn direct-klaar-activiteiten. Vorig jaar werd de
schadeloosstelling voor Polaroid vastgesteld op 900 miljoen dol
lar.
Het is uiterst onzeker of de crisisbesprekingen die een
burgeroorlog in Joegoslavië moeten voorkomen vandaag
nog doorgaan. Het vierkoppige pro-Servische kamp in
het Joegoslavische Staatspresidium, het hoogste be
stuursorgaan van het land, weigert aan de besprekingen
op het eiland Brioni deel te nemen.
cies Kosovo en Vojvodina wei
geren de top echter bij te wo
nen, omdat zij Slovenië niet
wensen te gerieven. Slovenië,
dat zich eind juni onafhankelijk
verklaarde, woont sinds half
mei de vergaderingen van het
staatspresidium in de federale
hoofdstad Belgrado niet meer
bij. De Sloveense vertegenwoor
diger zou echter wel naar het
Kroatische eiland Brioni willen
komen.
De federale premier Markovic
en zijn Kroatische ambtsgenoot
Manolic lanceerden gisteren
een plan om Joegoslavië om te
BELGRADO DRA-Rtr-UPI-ANP-AP
De ontmoeting op het Adriati-
sche eiland moet nieuwe bot
singen tussen Slovenië en het
federale, leger voorkomen en
een einde maken aan de voort
durende gevechten tussen Ser
viërs en Kroaten in Kroatië. Ook
de Joegoslavische federale pre
mier Markovic en de leiders van
de zes deelrepublieken worden
op Brioni verwacht.
De Servische vertegenwoordi
ger in het presidium en de pro-
Servische ieiders van de repu
bliek Montenegro en de provin-
Wie trekt de lelijkste smoel? De stier lijkt echter niet onder de indruk
van de mimiek van zijn Spaanse tegenstander Antonio 'Chamaco' Bor-
ero tijdens een stieregevecht in het Zuidfranse Beziers. foto afp andri
fernandel
vormen tot een bondgenoot
schap van soevereine staten
naar het model van de Europe
se Gemeenschap.
In tegenstelling tot het Slo
veense streven naar volledige
onafhankelijkheid lijkt Kroatië
bereid een soort los staatsver
band met Joegoslavië te accep
teren. De federale regering van
Markovic heeft echter nagenoeg
alle autoriteit verloren, en het is
de vraag of het leger instemt
met zijn plannen.
Gisteren zijn in Joegoslavië de
eerste waarnemers van de Eu
ropese Gemeenschap aangeko
men. De groep, onder leiding
van Nederland, moet toezicht
gaan houden op de naleving
van het staakt-het-vuren in
Slovenië en de opschorting van
de onafhankelijkheid van Slove
nië en Kroatië, zoals vastgelegd
in het akkoord van Brioni.
Een stoïcijnse Beefeater kijkt toe terwijl de Britse premier John Major zich met zijn gasten vermaakt bij een
uitstapje naar de Tower of Londen, waar de deelnemers aan de G-7 topconferentie gisteren dineerden.
foto afp •tim brak
CEESVANZWEEDEN
De leiders van de grootste westerse industrielan
den willen de internationale wapenhandel, vooral
naar landen in de Derde Wereld, aan banden leg
gen. Op de G-7 bijeenkomst in Londen werden de
zeven het gisteren in grote lijnen eens over een
verklaring over de (conventionele) wapenhandel
en de wapenbeheersing.
De leiders van de VS, Frankrijk, Groot-Brittan-
nië, Duitsland, Canada, Japan, Italië en de EG wil
len bij de Verenigde Naties een register aanleggen
waarin alle landen verplicht zijn hun aan- en ver
kopen van wapens te laten noteren.
Voorts zijn de zeven, waaronder de drie groot
ste wapenleveranciers van de westelijke wereld
(de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië) het erover
eens dat geen hoogwaardige technologische wa
pens meer worden geleverd aan landen met on
stabiele regeringen of aan landen die in crisisge
bieden liggen. Uitsluitend 'goede regeringen'
kunnen nog voor leveranties van wapens in aan
merking komen.
In de speciale verklaring, die zes pagina's lang
is en waarover urenlang is onderhandeld, staan
ook afspraken over het tegengaan van de ver
spreiding van kennis en materiaal dat kan wor
den gebruikt voor het maken van nucleaire, bio
logische en chemische wapens.
De Amerikaanse minister Baker (buitenlandse za
ken) wordt begin volgende week in Israël ver
wacht. Zijn Israëlische collega Levy heeft dat gis
teren bekendgemaakt. Baker wil proberen pre
mier Shamir, die als enige leider in het Midden-
Oosten 'neen' heeft gezegd tegen de vredesvoor
stellen van president Bush, tot andere gedachten
te brengen.
Het afgelopen weekeinde heeft de Syrische pre
sident Hafez al-Assad gereageerd op de Ameri
kaanse voorstellen en volgens de regering in Was
hington was zijn antwoord „positief en bemoedi
gend". Het Syrische antwoord heeft de druk op
Israël om alsnog soepelheid te tonen aanmerke
lijk vergroot.
Wat er precies in de brief van Assad aan Bush
staat, is niet bekend, maar naar verluidt stemmen
de Syriërs nu in met het Amerikaanse voorstel
voor een vredesconferentie, die slechts een paar
keer bijeen zal komen om verslag uit te brengen
over het verloop van directe onderhandelingen.
Het Syrische antwoord aan Bush is nog niet ge
volgd door een officiële Israëlische reactie. Minis
ter Levy zei gisteren in het parlement te hopen
dat het Syrische antwoord een verandering bete
kent in „de harde opstelling van Syrië tot nu toe".
Als dat zo is, zei Levy, juicht de Israëlische rege
ring dat toe. „Maar we kunnen op dit moment
niet meer doen dan hopen omdat we de tekst nog
niet onder ogen hebben gehad".
Minister van defensie Moshe Arens en onder
minister van buitenlandse zaken Benjamin Neta
nyahu gaven soortgelijke reacties, maar maakten
tegelijkertijd duidelijk dat zij het Syrische ant
woord alleen als positief willen aanmerken als
president Assad directe besprekingen wil openen
met Israël over een vredesverdrag. Met andere
woorden: als hij bereid is de Israëlische onder
handelingsvoorwaarden te aanvaarden.
De overwinningsgodin Nike is
gisteren teruggekeerd op haar
plaats bovenop de Brandenbur
ger Tor in het hartje van Berlijn.
Net op tijd voor de 200-jarige
verjaardag van het monument op
6 augustus. Het beeld werd ern
stig beschadigd toen bij de eerste
jaarwisseling na de opensteling
van de Muur enthousiaste feest
vierders op de poort klommen.
De restauratie vah Nike die
tweehonderd jaar geleden haar
bestaan begon als de vredesgo-
dln Irene, maar die door Napo
leon werd 'omgedoopt' tot Nike
heeft bijna 400.000 gulden
gekost. Het beeld werd ook in de
Tweede Wereldoorlog ernstig
beschadigd, foto opa wolfgang
