Buitenland
Gorbatsjov zal G-7
niet om geld vragen
VN-team pleit voor
verzachting sancties
Doden bij aardbeving Balkan
Somalia aan interne machtsstrijd ten onder
Rio de Janeiro bewaakt
door clandestien leger
Suriname wil steun
in strijd tegen drugs
Zaterdag 13 juli 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART ichef, ONNO HAVERMANS HANS JACOBS
Üingen: MARGREET HESLINGA LUUTJE NIEMANTSVERDRJET Vomigeving: V
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Reuter (Rtr),
International Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA), Agence France Presse (AFP),
United Press International (UPI).
HET DODENCIJFER van
een serie aardschokken
die het zuidoostelijke
Indonesische eiland Alor
al een week lang teiste
ren, is gestegen tot 29
PRESIDENT BUSH heeft
gisteren gezegd dat de VS
meer zullen importeren
uit de voormalige com
munistische Oosteurope-
se landen
NIEUWSLIJN
'Wie dat denkt, is niet serieus
Explosie vuurwerkfabriek: veel doden
Door een explosie in een vuurwerkfabriek in de Zuidindiase
staat Tamil Nadu zijn gisteren zeker 37 doden en 70 gewonden
gevallen, meest kinderen en vrouwen. De meeste slachtoffers
konden niet meer worden geïdentificeerd. Aangenomen wordt
dat de slachtoffers die onder de kinderen vielen ook werknemers
van de fabriek waren, ofschoon kinderarbeid in India eigenlijk is
verboden.
Marokko weigert onderzoek VN
Marokko heeft gisteren een onderzoek door een mensenrech-
tenteam van de Verenigde Naties geblokkeerd door televisieca
mera's te verbieden op een openbare zitting. De president van
de mensenrechtencommissie van de VN, de Italiaan Fausto Po-
car, liet weten dat de teamleden nu het periodieke onderzoek
van de Marokkaanse rapporten hebben uitgesteld tot oktober.
Cholera eist in Afrika meer levens
In Afrika verspreidt zich een cholera-epidemie die meer levens
eist dan die in Latijns-Amerika. Dat heeft de Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) gisteren bekendgemaakt. Sinds eind vo
rig jaar zijn in 9 Afrikaanse landen bijna 35.000 gevallen van
cholera gerapporteerd. Ongeveer 2600 patiënten zijn inmiddels
overleden. In Latijns-Amerika is dit jaar tot nog toe sprake van
bijna 251.000 gevallen en 2584 doden.
Referendum Mauritanië geboycot
Zwarte oppositiegroepen in Mauritanië hebben gisteren een
door de overwegend Arabische regering uitgeschreven referen
dum over de invoering van een meerpartijensysteem geboycot.
In de hoofdstad Nouakchott was de opkomst zeer laag, maar uit
telefonische berichten bleek dat op het platteland duizenden
mensen hun stem hadden uitgebracht. Het referendum vindt
plaats te midden van onrust en dreigementen om het bewind
van kolonel Maawiya Ould Sid Ahmed Taya door middel van
stakingen omver te werpen.
'Wonderthee' met premie tegen aids
Een Japanse ondernemer heeft in de Amerikaanse stad Atlanta
een aids-patiënt 10.000 dollar betaald voor het uitproberen van
een „wonderthee". Volgens de Japanner zal zijn thee eens aids
de wereld uithelpen. Functionarissen zeggen dat de Japanner de
normen van de medische ethiek overtreedt. De man is eigenaar
van een restaurant en importeur van de thee, die naar zijn zeg
gen een „steenthee" is uit een mijn in de buurt van Tokyo. Hij
beweert tevens dat de thee een uitmuntend middel is tegen
kaalheid.
'Problemen in Irak snel aanpakken
NEW YORK AP-AFP-Rtr
De speciale afgezant van de
Verenigde Naties in Irak, prins
Sadruddin Aga Kahn, heeft gis
teren voor verzachting van de
economische sancties gepleit
om Irak in staat te stellen be
langrijke goederen te importe
ren. Sadruddin zei het VN-sanc-
tiecorhité hierom te zullen vra
gen zodat Irak door middel van
eigen bronnen voedsel en me
dicijnen kan kopen. De Veilig
heidsraad van de VN moet zelf
uitmaken hoe dat mogelijk
wordt gemaakt, aldus Sadrud
din.
„De sancties zijn niet inge
steld om het Iraakse volk te la
ten lijden op de manier waarop
Voorlopig geen
opvolger Jeltsin
MOSKOU AP
Het parlement van de Russische
Federatie is er gisteren ook in
een tweede verkiezingsronde
niet in geslaagd een opvolger te
kiezen van de vorige voorzitter
van het parlement, Boris Jeltsin,
die afgelopen week werd geïn
stalleerd als president van de
Sovjet-republiek. De impasse
heeft waarschijnlijk tot gevolg
dat de post tot de herfst, wan
neer het Russische Congres van
Volksafgevaardigden opnieuw
bijeen komt, vacant blijft, zo
meldde het persbureau Tass.
De conservatieve communis
tische afgevaardigde Sergei Ba-
boerjn en de hervormingsgezin
de vice-voorzitter van het parle
ment, Ruslan Chasboelatov, be
haalden gisteren in de eerste
ronde de meeste stemmen van
de vijf kandidaten. Geen van
beiden behaalde echter de ver
eiste absolute meerderheid van
535 stemmen. In de tweede
ronde kreeg Baboerin 485 stem
men en Chasboelatov 387.
Chasboelatov zal tot de in de
herfst te houden volgende ver
kiezingsronde optreden als
waarnemend voorzitter van het
parlement. Het Congres is het
hoogste wetgevende orgaan in
de republiek, maar het komt
slechts een paar maal per jaar
bijeen. Het congres kiest de le
den van de Russische Opperste
Sovjet, het kleinere parlement
dat dagelijks bijeenkomt en dat
de meeste wetten aanneemt.
Sovjet-president Gorbatsjov zal volgende week op de G-
7-top in Londen de westerse industrielanden niet om
geld vragen. „Wie dat nog steeds denkt, is niet serieus',
zei Gorbatsjov gisteren na afloop van besprekingen met
leiders van het Sovjet-parlement.
machtsverhoudingen.
MOSKOU HANS GELEUNSE
CORRESPONDENT
In plaats daarvan zal Gorbatsjov
zijn zeven collega's voorstellen
gezamenlijk aan de uitvoering
en financiering van economi
sche projecten in de Sovjetunie
te werken. Ook zal hij vragen
om opheffing van handelsbe
perkingen, die vooral de Navo-
landen nog hanteren voor de
Sovjetunie. „De snelheid van
onze hervormingen zal afhan
gen van de westerse steun die er
komt", aldus Gorbatsjov.
De Amerikaanse president
Bush en de Japanse premier
Kaifu behoren tot degenen bin
nen de G-7 die van de Sovjet
leiding eerst daden willen zien
alvorens met hulp over de brug
te komen. Een van de westerse
voorwaarden op de top zal zijn
dat het Kremlin en de republie
ken tot een duidelijk akkoord
komen over de onderlinge
Gorbatsjov nam op dit punt
gisteren de laatste horde voor
de Londense top. Het door con
servatieven gedomineerde
Unie-parlement keurde met
overweldigende meerderheid
'in principe' het ontwerpver
drag goed, dat de Sovjetunie
moet omvormen tot een federa
tie van onafhankelijke republie
ken.
Het is echter uiterst twijfel
achtig dat de realisering van het
Unieverdrag nu een gelopen
koers is. Aan de afspraken die
Gorbatsjov met negen van de
vijftien Sovjet-republieken hier
over heeft gemaakt (de overige
zes houden vast aan hun voor
nemen uit de Unie te treden)
zitten nog veel haken en ogen.
Ook het Unie-parlement de
poneerde gisteren nog de nodi
ge adders onder het gras. Het
benoemde een door parle
mentsvoorzitter Loekjanov te
leiden onderhandelingsdelega
tie, die een aantal controversië
le opdrachten meekreeg. Er
moet volgens het parlement één
economische markt komen met
één douaneregime, een centraal
banksysteem en de federatie
moet het recht hebben op ei
gendom en eigen belastinghef
fing.
Vooral die laatste twee pun
ten zullen in de onderhandelin
gen na de Londense top op gro
te weerstanden stuiten bij de re
publieken. De twee grootste,
Rusland en de Oekraïne, zijn te
gen centrale belastingheffing en
willen dat de republieken zelf
bedrijven en burgers belasten.
Vervolgens moet van de op
brengst een vast bedrag worden
afgestaan aan het centrum.
Volgens Gorbatsjov staat zijn
land de komende anderhalf jaar
een grootscheepse privatisering
te wachten, speciaal van kleine
re ondernemingen en een groot
deel van de handels- en dien
stensector. Maar dat betekent
niet dat we het socialisme over
boord gooien, we willen het al
leen op democratische wijze re
aliseren, aldus Gorbatsjov.
In Sofia betoogden gisteren onge
veer 15.000 mensen, omdat de
nieuwe grondwet in Bulgarije is
aangenomen door een parlement
waarin oud-communisten de
dienst uitmaken. Bovendien gin
gen 23 parlementsleden in hon
gerstaking. De nieuwe grondwet
zou de staat bevoordelen ten kos
te van de burgermaatschappij en
het individu. De hongerstakers ei
sen een referendum over de
grondwet. Tijdens een vier uur
durende ceremonie in het parle
ment ondertekenden gisteroch
tend 309 van de 400 afgevaardig
den de nieuwe grondwet, die de
communistische wet uit 1971 ver
vangt. „We staan op de drempel
van de overgang van een totalitair
systeem naar een democratie en
een markteconomie", sprak de
voorzitter van het parlement, Ni
kolai Todorov. Hij zei dat voortaan
de politieke pluriformiteit de de
mocratie, de vrijheid van het indi
vidu en de individuele en sociale
vooruitgang in Bulgarije zijn ge
waarborgd. De grondwet staat ga
rant voor de onschendbaarheid
van privé-eigendom en vestigt
een constitutionele rechtbank.
FOTO AP IVO HADJIMISHEV
BUKAREST-BELGRADO Rtr-DPA
Minstens twee mensen zijn gis
teren om het leven gekomen
door een aardbeving die delen
van Roemenië en andere Bal-
kanlanden heeft getroffen.
Ruim dertig mensen zijn ge
wond geraakt, van wie drie ern
stig. De meesten zijn opgeno
men in het ziekenhuis in Deta.
het nu lijdt. Het probleem moet
snel worden aangepakt", zei de
VN-afgezant tijdens een pers
conferentie in Baghdad.
Irak heeft al herhaaldelijk ge
vraagd om voor meer dan een
miljard dollar aan olie te mogen
verkopen teneinde de broodno
dige goederen aan te schaffen.
Het land wil ook dat de bevro
ren banktegoeden in het bui
tenland weer vrijkomen. Het
sanctiecomité is tot nu toe niet
ingegaan op deze verzoeken.
Wel is het wereldwijde embargo
gedeeltelijk opgeheven zodat
internationale hulporganisaties
voedsel en humanitaire hulp
kunnen bieden.
De Amerikaanse president
Bush heeft een lijst goedge
keurd waarop Iraakse doelwit
ten staan die worden aangeval
len, indien Baghdad blijft wei
geren al zijn nucleaire materiaal
te vernietigen. Dit hebben Ame
rikaanse functionarissen giste
ren gezegd. Volgens de New
York Times staan twintig mili
taire doelwitten op de lijst. De
functionarissen benadrukken
dat vooralsnog geen luchtaan
vallen tegen Irak zijn voorzien.
De geallieerde troepen zijn
gisteren volgens schema begon
nen met het terugtrekken uit
het noorden van Irak, waar zij
de Kuridsche bevolking be
schermden tegen Iraakse aan
vallen. De laatste soldaat zal
maandag het gebied hebben
verlaten. De troepen worden
vervangen door een nelle inter
ventiemacht, die in Turkije
woidt^H^I
ACHTERGROND
IPS-CORRESPONDENT HARARE YUSUF HASSAN
Dode in Algiers
bij actie leger
Veiligheidstroepen hebben gis
teren in Algiers met schoten in
de lucht honderden fundamen
talistische moslims uit elkaar
gejaagd die bij een moskee in
de wijk Kouba bijeen waren ge
komen voor het vrijdaggebed.
Volgens het Algerijnse persbu
reau APS is daarbij een dode ge
vallen en raakten elf mensen
gewond. Kouba was de basis
van Abassi Madani en Ali Bel-
hadj, de voorzitter én vice-voor
zitter van het Front voor Islami
tische Redding (FIS), die vorige
week werden gearresteerd. On
geveer veertig mensen werden
aangehouden.
Het Verenigd Somatisch Congres (USC), dat
in januari de hoofdstad Muqdisho innam, is
in bloedige gevechten verwikkeld met de
Somatische Patriottische Beweging (SPM)
om de controle over de zuidelijke provin
cies. Onlangs beweerde de SPM dat haar
strijders de tweede belangrijkste stad van
Somalia, Kismayu, hadden ingenomen en
het USC een aantal gevoelige nederlagen
hadden toegebracht. De strijders van de
SPM zouden optrekken naar Moqdishu.
In het midden van het land meet de USC
zijn krachten met het Somatisch Democra
tisch Front (SDF). Het SDF controleert de
zeehaven Bosaso en claimde onlangs ook
een aantal overwinningen op het USC.
De vierde hoofdrolspeler in het conflict en
oudste verzetsgroep, de Somatische Natio
nale Beweging (SNM), heeft de noordelijke
provincies in handen. Dit gebied bestaat uit
het vroegere Britse Somaliland en ging na
de onafhankelijkheid in 1960 samen met de
zuidelijke regio's van het toen Italiaanse So
maliland.
Op 17 mei kondigde de SNM aan dat noor
delijk Somalia zich had afgescheiden van de
rest van het land en voortaan de Republiek
van Somaliland zou heten.
Somalia is bijna volledig geïsoleerd van de
Zes maanden nadat dictator Mohamed
Siyad Barre werd verdreven, is de vrede
in Somalia nog steeds niet in zicht. De
leiders van de vier verzetsgroepen, die
na tien jaar burgeroorlog gezamenlijk de
meedogenloze Barre wisten te verdrij
ven, hebben geen kans gezien overeen
stemming te bereiken over een nationaal
bestuur van Somalia. De machtsstrijd
tussen de vier verzetsgroepen, die elk
hun eigen stam vertegenwoordigen,
heeft het land economisch en politiek op
de rand van de afgrond gebracht.
rest van de vyereld. Communicatiekanalen
met het buitenland, die tijdens het hoogte
punt van de burgeroorlog in januari werden
beschadigd, zijn nog steeds niet hersteld.
Daardoor is er in het buitenland heel weinig
informatie over wat zich in Somalia af
speelt.
Duizenden Somaliërs zijn naar Djibouti.
Kenya en Etiopië gevlucht en in het land
zelf zijn tienduizenden ontheemden. Het is
moeilijk gegevens over slachtoffers van de
burgeroorlog en de schade die is aangericht
te verifiëren, maar volgens hulporganisaties
dreigen veel mensen in verschillende delen
van het land van de honger te sterven.
Door het ontbreken van een sterk centraal
gezag is Somalia uiteengevallen in kleine
enclaves voor de verschillende stammen.
De vier verzetsgroepen zijn niet meer dan
een facade voor de vier belangrijkste clans
van Somalia. Het USC wordt gedomineerd
door de Hawiye. die vooral rond de hoofd
stad wonen. De SPM is van de Ogadenstam,
het SDF van de Majertynclan en de SNM is
de partij van de Isaqstam.
Bemiddelingspogingen van Egypte, Sudan
en Djibouti zijn tot nu toe mislukt. Presi
dent Hassan Guled Aptidon van Djibouti
belegde in maart in zijn land een vredes
conferentie, waaraan het USC, het SDF en
de SPM deelnamen. De conferentie leverde
echter niets op. Hooggeplaatste regerings
functionarissen uit de Verenigde Staten.
Frankrijk. Kenya en Uganda zullen maan
dag in Djibouti met alle politieke groeperin
gen van Somalia opnieuw een poging doen
om voor vrede te zorgen.
Tijdens de vierdaagse besprekingen moet
de weg worden geëffend naar de installatie
van een overgangsregering die vrije verkie
zingen moet organiseren in Somalia.
Het epicentrum van de beving,
die een kracht had van 5,5 op
de schaal van Richter, lag in de
nabijheid van de Westroemeen-
se stad Timisoara.
De doden vielen in het dorp
Banloc, bij de grens met Joego
slavië toen het plafond van een
restaurant omlaag viel. In Ti
misoara schudden gebouwen
op hun grondvesten en ont
stonden scheuren in woningen.
Duizenden inwoners vluchtten
de straat op.
Ook in Bulgarije en Hongarije
werd de aardbeving gevoeld.
Ook in enkele Hongaarse ste
den vluchtten mensen in paniek
uit hun woningenm. Niemand
liep verwondingen op.
RIO DE JANEIRO INEKE HOLTWUK
strafpleiter, voerde de afgelopen
weken een tournee van verras-
singsbezoeken uit. Politiebu
reaus die hij bezocht, bleken
bijna steeds onderbemand. De
afwezigen waren elders aan het
werk of aan het recreëren.
Volgens Batista komt het vaak
voor dat politie getuige is van
overvallen maar niet te hulp
schiet en zelfs niet wenst te ge
tuigen omdat het bijbaantje dat
niet toestaat. Batista laat nu on
derzoeken of het mogelijk is de
bijbaantjes van politieagenten
als bewaker te legaliseren. Daar
mee hoopt de vice-gouverneur
meer greep te kunnen krijgen
op dit schaduwleger. Met een
registratie zou het ook gemak
kelijker zijn agenten te arreste
ren die als huurmoordenaar op
treden en in opdracht van win
keliers en restauranthouders
dieven, zakkenrollers en straat
kinderen om zeep helpen.
Het korps van de militaire po
litie in Rio de Janeiro telt 35.000
manschappen. Bij de burgerpo-
litie, die onder gezag van de
gouverneur van de deelstaat
valt, zitten 10.000 agenten.
Daarnaast is er een onbekend
aantal agenten van de federale
politie dat de orders uit de
hoofdstad Brasilia krijgt. Zij
gaan over zaken van nationaal
belang, zoals de drugshandel.
CORRESPONDENT
De Braziliaanse deelstaat Rio de
Janeiro wordt bewaakt door een
clandestien leger van ongeveer
40.000 beveiligingsambtenaren.
De meesten blijken hun orders
te krijgen uit de kazernes van de
militaire politie, waar de leiding
van de illegale beveiligingsbe
drijven zetelt.
Dit staat in een verslag van
een onderzoekscommissie van
het regionale parlement, dat
volgende maand officieel wordt
bekendgemaakt. De commissie
besloot tot een onderzoek nadat
eind vorig jaar 'uitsmijters' in
twee verschillende restaurants
zonder veel aanleiding een gast
hadden gedood.
Een van de twee bewakers
bleek een agent van de militaire
politie te zijn, die als uitsmijter
bijverdiende. Dat blijkt schering
en inslag te zijn. Volgens de
commissie schnabbelt de helft
van de militaire politie erbij met
obscure bewakingsbedrijven.
Bij de burgerpolitie is het van
hetzelfde laken een pak. De
vice-gouverneur van de deel
staat, die politie en veiligheids
zaken behartigt, schat dat ze
ventig procent van de agenten
illegale bijbaantjes heeft. Vice-
gouvemeur Nilo Batista, een
PARAMARIBO ANNET V
CORRESPONDENT
Op de valreep van haar bestaan
heeft de interimregering-Kraag-
/Wijdenbosch plannen ont
vouwd om de drugshandel in
Suriname met hulp van andere
landen, waaronder Nederland,
aan te pakken. Daartoe wordt
een 'orgaan' in het leven geroe
pen, dat rechtstreeks zal ressor
teren onder de president en
'onderzoek en coördinatie'
moet verrichten inzake de han
del in verdovende middelen.
Van de ene op de andere dag
is de regering-Kraag/Wijden-
bosch tot de ontdekking geko
men dat „personen «B de
rangen en standen, dwars door
alle maatschappelijke belan
gengroepen heen" zich bezig
houden met de drugshandel.
Ook heeft vice-president Wij-
denbosch geconstateerd, dat
een deel van de Surinaamse im
port wordt gefinancierd met
drugsgeld en dat „onduidelijke
verdieners in Nederland" op
grote schaal grond en onroe
rend goed opkopen.
Door dit alles zouden volgens
Wijdenbosch „internationale
relaties emstig kunnen worden
verstoord", een reden voor zijn
regering om oplossingen te zoe
ken „in de internationale sfeer".
Wijdenbosch: „De natie is in
groot gevaar. We moeten het
drugsprobleem versneld aan
pakken, maar we hebben zelf
onvoldoende mankracht, mate
riaal en financiën".
Als komende dinsdag een
tweederde meerderheid gevon
den kan worden voor de verkie
zing van Ronald Venetiaan tot
president, zal de regering-
Kraag/Wijdenbosch snel het
veld moeten ruimen met ach
terlating van 'het orgaan'. Met
het Nieuw Front, dat de minis
ters zal leveren voor de volgen
de regering, is geen overleg ge
weest over de nieuwe aanpak
van de drugssmokkel. Volgens
Wijdenbosch legt zijn regering
niettemin „een basis" voor toe
komstig beleid. Nieuw Front-
leider Derby heeft bevriende
naties eerder opgeroepen geen
enkele overeenkomst aan te
gaan met het demissionaire za-
ki nk.ibinci Deiby whubméIb
dat toch gesloten overeenkom
sten door de Nieuw Front-rege
ring worden opengebroken.
