Leiden
Floriade wil groots doen
Gevel stripwinkel moet schoon
Stoomtram rijdt weer
Op pad in duinen
Noordwijkerhout
Zaterdag 13 juli 1991
Redactie: 071-161418 KAREL BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER LOMAN LEEFMANS ERNA STRAATSMA GERT VISSER WIM WEGMAN Eindredactie: KAREL BERKHOUT Vormgeving: SIMON DE GRAAF
DE FLORIADE IS steeds
groter en commerciëler
geworden de afgelopen
decennia
DE WERELD WORDT
steeds kleiner bij het gat
in de ozonlaag, terwijl het
heelal maar blijft uitdijen.
DUMPIE ZELF VINDT de
graffity niet mooi, maar
als de gevel wit wordt dan
komt er wel weer spuit-
busverf op.
LEIDEN» JANET VAN PUK
De gevel van stripwinkel Dumpie aan de Nieuwe
Rijn moet worden overgeschilderd. De graffity op
de muur is de gemeente een doom in het oog en
eigenaar W. Maat van de winkel krijgt geen toe
stemming om het uiterlijk zo te houden.
Hij heeft overigens zelf nog geen reactie gehad
op zijn aanvraag voor een vergunning om de
muur te beschilderen. De aanvraag had hij inge
diend naar aanleiding van een brief die hij vorig
jaar kreeg van de gemeente. Daarin stond dat
door het beschilderen het monumentale pand
was veranderd. En wijzigingen aanbrengen aan
monumenten kan alleen als daar een vergunning
voor is verstrekt en dat is nog niet gebeurd.
Maat had niet verwacht dat de gemeente de zaak
zo zou willen laten 'gezien het anti-graffitybeleid'.
„Maar ik had gehoopt dat het nog wat langer zou
duren, voordat zij over de aanvraag zouden be
slissen. Je kunt het mooi vinden of niet, het is wel
een blikvanger. Zelf vind ik het niet mooi, nee.
Maar als ik de gevel heb gewit, worden er binnen
de kortste keren weer in het zwart namen op ge
kalkt. Dat staat helemaal haveloos, maar dat mag
blijkbaar wel."
De gevel
van de
winkel
moet wor
den verlost
van de
spuitbus
aanslag.
foto hiel-
CO kuipers
KATWUK
In afwachting van een traject rond het Valkenburgse Meer zullen
de stoomlocomotieven van de Nederlandse Smalspoorweg Stich
ting ook deze zomer nog door het Katwijkse duinengebied rijden.
Tot die tijd zijn de rijtuigen in de Katwijkse Zuidduinen te bezichti
gen.
De 'locs' zijn door vrijwilligers van de smalspoorstichting in his
torische staat hersteld. Naast de stoomlocomotieven telt de collec
tie van de stichting ook vijftig diesellocomotieven. De stoomtram
rijdt deze zomer op negen zaterdagen door de duinen, en wel van
20 juli tot en met 14 september.
De stoomtram rijdt deze zomer op negen zaterdagen door de
duinen, en wel van 20 juli tot en met 14 september.
Ongeveer 2,5 miljoen bezoekers verwacht bij tentoonstelling
links het fietspad op richting
Noordwijk lopen. Doorlopen tot
de Noraweg, een pad dat bij het
startpunt de duinen ingaat.
Bezitters van moede benen of
zere voeten kunnen hier de bus
of auto opzoeken. Lopers met
meer uithoudingsvermogen
kunnen de Noraweg inlopen en
gelijk linksaf de Verlengde Kwe-
kersweg oplopen. Deze hele
maal volgen tot de Duindamse-
slag. Daar linksaf naar de Rand
weg. Oversteken en schuin
linksaf de Randweg oplopen.
Doorlopen tot deze ventweg
weer op de Randweg uitkomt.
Oversteken, het bos inlopen en
rechtsaf slaan. Het bospad vol
gen tot het startpunt: het kruis
punt Randweg/Vogelaardreef-
/Langevelderweg.
ZOETERMEER MONICA WESSELING
Het Nederlandse tuinbouwbe
drijfsleven toont zich volgend
jaar opnieuw aan de wereld met
de Floriade. De grootse tuin
bouwtentoonstelling in Zoeter-
meer is in vergelijldng met die
van 1960, 1972 en 1982 veel
commerciëler van opzet. Kostte
de Floriade van 1982 nog
'slechts' 65 miljoen gulden, nu
staat op de begroting een be
drag van in totaal 200 miljoen
gulden. De organisatie rekent
op 2,5 miljoen bezoekers.
Op het Floriade-terrein in Zoe-
termeer is deze dagen net een
mierennest. Overal waar je kijkt,
wordt gewerkt. Timmerlui en
metselaars zijn druk in de weer,
wegenbouwers storten asfalt,
hoveniers zaaien gras en bloe
men, en planten struikjes en zo-
mergoed. Dat moet ook, want
tussen nu en de opening van de
vierde wereldtuinbouwtentoon
stelling in Nederland zitten nog
maar 272 dagen. De organisatie
verwacht 2,5 miljoen bezoekers
in Zoetermeer.
Op het 93 hectare groot terrein,
waarvan er 68 als tentoonstel
lingsruimte zijn ingericht, laten
de tuinbouwbedrijven zich van
alle kanten zien; van bloembol
tot krulandijvie en van rozen
struik tot champignon. Boven
dien is er al een 25 hectare
groot bos aangelegd waarvan
een fiks deel wordt opgesteld
voor publiek. Dit is het eerste
Wandelen in de duinen en tus
sen de bollenvelden bij Noord
wijkerhout. Vijf redacteuren van
deze krant hebben de afgelopen
week de wandelschoenen aan
getrokken en hebben de loop-
en fietspaden ten noordwesten
van het bollendorp verkend.
Vandaag de complete route van
de ruim twaalf kilometer lange
wandeltocht.
De wandeling bij Noordwij
kerhout begint op de kruising
van de Langevelderlaan, Voge-
laardreef en Randweg. Automo
bilisten. kunnen hun wagen
kwijt op de parkeerplaatsen in
het duingebied langs de Rand
weg. Ook bij café De Duinpoort
is parkeerruimte maar dat is be
stemd voor bezoekers van de
horecagelegenheid. Gebruikers
van het openbaar vervoer kun
nen het startpunt van de wan
delroute alleen in de zomer
maanden met de bus bereiken.
Lijn 60 vertrekt vijf minuten
voor elk heel uur vanaf station
Leiden naar de badcentrum
Langevelderslag. Uitstappen bij
café De Duinpoort of de jeugd
herberg De Duinark die beide
bij de kruising liggen. De eerste
bus rijdt om 8.55 uur, de laatste
bus gaat om 18.45 uur terug.
Van het Picképlein in Noord-
wijk rijdt in de zomermaanden
bus 62 naar de Langevelderslag.
De eerste bus gaat om 10.20
uur. Daarna gaat elk uur om
tien voor het half een bus rich-
22609.
Langevelderslag
wit O U I N E N
-x& /~v£-
O0
De Duinp
dienen als afwatering van een
woonwijk.
Een park aanleggen doe je
niet van de ene op de andere
dag. Om te voorkomen dat de
bomen niet eens boven de be
zoekers uittorenen, zijn veel
oude bomen geplant. Zo scho
ten er bij de uitbreiding van
Schiphol een aantal iepen over
en die zijn, met veel bombarie
en heiza, van Schiphol naar
Zoetermeer gebracht.
De lange voorbereidingstijd
geldt bijvoorbeeld ook voor as
pergebedden. Drie jaar geleden
zijn deze aangelegd en volgend
jaar kan het eerste maaltje groe
ne asperges worden geoogst.
Het rosarium toont nu al zijn
bloemenpracht en ook de jdren
geleden geplante struiken staan
volop in bloei.
Werk
Er is al heel veel voorbereid,
maar er staat ook nog heel wat
te doen. Dit najaar moeten zo n
twee miljoen bollen de grond
in. Bovendien moeten de pavil
joens (bedoeld voor onder meer
tentoonstellingen, maar ook
voor een hapje en een drankje)
nog worden gebouwd. Dat geldt
niet alleen voor het terrein zelf.
Voorlichter Ph. van Nes van de
Floriade schat dat binnen het
tuinbouwbedrijfsleven duizen
den mensen indirect de ten
toonstelling aan het voorberei
den zijn.
ting badcentrum. Om 17.48 uur
vertrekt de laatste bus vanaf
Langevelderslag terug naar
Noordwijk.
Eenmaal in de startblokken
op het genoemde kruispunt de
Langevelderlaan oplopen. Als
deze weg een scherpe bocht
naar rechts maakt, de laan over
steken en de Boekhorstweg in
gaan. Daar rechts het fietspad
aanhouden tot het Oosterduin-
semeer. Met het water aan de
rechterhand over het strand lo
pen. Via een hekje het recreatie
gebied verlaten en rechtsaf het
fietspad langs het Steengrachts-
-kanaal volgen tot de Secundai-
reweg. Daar het viaduct op en
linksaf, de Oosterduinen op in
de richting De Zilk. Het fietspad
volgen tot de Ruigenhoekerweg.
Die oversteken en het fietspad
de duinen inlopen. Dit pad vol
gen tot vlak voorbij het aan de
rechterkant gelegen zweefvlieg-
veld. Daar linksaf het gebied
van het Zuidhollands Land
schap in via een klein bospaad
je. Dit pad volgen tot de Lange
velderslag. Daar oversteken,
rechtsaf slaan en gelijk weer
T 1
bqs
Móordwijkerhout
KpfiDWIJK '0°7 - y
deel van het honderden hectare
grote oerbos dat in Zoetermeer
verrijst.
Het Floriade-park is aange
legd door de gemeenten Zoeter
meer en Den Haag, het bedrijfs
leven betaalt de inzendingen.
De drie voorgaande versies van
de Floriade toonden uitsluitend
de tuinbouwprodukten. Nu
echter laten ook de toeleveran
ciers en de afnemers van de
produkten zien waar ze mee be
zig zijn.
De bezoekers krijgen dus niet
alleen miljoenen bolbloemen
en honderden soorten groenten
en fruit voorgeschoteld, ook
kunnen ze zien welke kassen er
tegenwoordig worden gebouwd
en hoe op de veilingen kom
kommers in plastic worden ver
pakt.
Van de totale kosten van 200
miljoen gulden betalen de ge
meenten Zoetermeer en Den
Haag betalen er samen 72, het
tuinbouwbedrijfsleven legt bij
na 50 miljoen gulden op tafel en
de afzonderlijke (veelal com
merciële) inzenders hoesten 80
miljoen gulden op.
Woonwijk
De expositie wijkt ook op een
ander punt belangrijk af van de
voorgaande. Na 1992 blijft het
bos van de Floriade natuurlijk
wel bestaan, maar de helft van
het bijna 70 hectare grote park
wordt gerooid en gesloopt. Het
P. van Nes
foto hielco kuipers
terrein wordt deels bebouwd en
gaat de nieuwe Zoetermeerse
woonwijk Rokkeveen-west vor-
De ontwerpers van de expositie
hebben al direct rekening ge
houden met die woningbouw.
De afstand tussen de rijen bo
men is zo groot dat er 'precies
twee rijen huizen tussen kun
nen'. En de vijvers en sloten zijn
zo aangelegd dat ze kunnen
GROETEN UIT LEIDEN
Bedenk dat Einstein hier over de plavuizen liep
„Bedenk dat de wereld groter is dan het zwarte gat". De sterrenwacht in Leiden. foto wim dijkman
Terwijl velen afreizen
naar zonnige stranden of
weidse bossen, verkennen
redacteuren van deze
krant plaatsen waar het
leven gewoon doorgaat.
Een volbeschreven
ansichtkaart, niet uit een
ver buitenland maar uit
onopgemerkte plekken in
Leiden.
Enkele weken geleden klaagde
de schrijver van een ingezonden
brief in een landelijk
ochtendblad dat er teveel
artikelen over sterrenkunde in
de wetenschapsbijlage van de
betreffende krant stonden:
„Elke week wordt er weer een
nieuw zwart gat ontdekt.
Bedenk, krant, de wereld is
groter dan het heelal. Schrijf
eens over wat anders".
Wie de oude historische
gebouwen op het terrein van de
Sterrewacht aan de Kaiserstraat
in deze maanden bezoekt,
schiet de zin te binnen.
De sterrenkunde is in de eerste
plaats te danken aan de mensen
en hun middelen. De bezoeker
die in de bewolkte dagen van de
vroege zomer de onbevolkte
observatiekoepels op het terrein
aan de Kaiserstraat bekijkt,
wordt vooral met die middelen
geconfronteerd. Overblijfselen
uit een ver verleden in onze
snelle tijd, zo staan er erbij.
Alsof je op een filmset wat
decorstukken uit oude science
fictionfilms terug ziet. Maar ze
staan nog steeds te wachten.
Hoewel de koepels 360 graden
kunnen draaien, staat de dichte
spleet dit keer vast op het
noordoosten. Uit het
zuidwesten komt meestal het
slechte weer.
Majestueus moet die
Sterrewacht bij de oprichting
rond het midden van de vorige
eeuw zijn geweest. Gesticht
door Kaiser, wiens portret nu
nog de blijvende tentoonstelling
in het voorgedeelte van het
hoofdgebouw siert, en naar het
Russische voorbeeld van het
nabij Leningrad gelegen
Pulkova. Er konden toen
rond 1860 vroege foto's in
Leiden worden genomen die
suggereerden dat deze
Sterrewacht ook op een
laagvlakte gesitueerd was.
Wie het hoofdgebouw betreedt,
betreedt een Rijks- en
gemeentelijk monument. Een
zeer slecht onderhouden
monument. Geen geld. Er moet
al zoveel op het
wetenschappelijk budget
worden beknibbeld dat de
prioriteit voorlopig elders ligt.
Eerbied
Biologen hebben door
ruimtegebrek gedwongen de
oude sterrenkundegebouwen in
de binnenstad in gebruik. De
koepels worden, door het jaar
heen, vooral door leden van de
Leidse Weer en Sterrenkundige
Kring benut:
amateursterrenkundigen die in
hun enthousiasme niet voor de
professionals onderdoen en
hogelijk door die professionals
gewaardeerd worden. De
technische apparatuur is
derhalve in orde.
We lopen verder door het
hoofdgebouw. De muren
bladderen af in de gangen en in
de schitterende biliotheek met
eikenhouten kasten, gaat de
vinger langs de stoffige
biologieboeken op de planken
en wijst vervolgens op de
antieke trap met krullerige
lambrizeringen. De trap maakt
lopen mogelijk langs veel hoger
gelegen werken. Gebruikt zien
alleen de computers langs de
ramen er uit.
Een beetje eerbied past hier
wel, zegt iemand. Bedenk dat
Einstein hier ook op de
plavuizen heeft gelopen.
Waarbij het voor een
kwaaddenkende lijkt of Einstein
hier als laatste gelopen heeft.
Even verder gaat de ronde trap
naar boven, naar het
observatorium. Vlak bij die
kijker ligt in een glazen kast een
koperkleurige micrometer uit
1885, als kostbaar kleinood
herinnerend aan die voortgang
in de wetenschap, honderd jaar
terug. Met die micrometer kon
en kan de relatieve afstand
tussen twee dubbelsterren
berekend worden. Dan kan de
baan en snelheid van de sterren
berekend worden. En daaruit
weer de zwaarte van sterren.
Zwart gat
De professionele Leidse
sterrenkundigen huizen al zo'n
twintig jaar elders in het
Huygenslaboratorium aan de
Wassenaarseweg. Daar heeft
ook Nederlands beroemdste
sterrenkundige van deze eeuw,
de 91-jarige Jan Hendrik Oort,
zijn werkkamer. De
vakgeleerden zoeken het
behalve aan de
Wassenaarseweg vooral in het
buitenland. Europa heeft
bijvoorbeeld in Chili een eigen
observatiecentrum, op Hawaii
bewijst een post op een hoge
vulkaan uitstekende diensten,
evenals op Las Palmas. Dan
kunnen de kosten gezamenlijk
worden gedragen.
Het nut van zuiver
wetenschappelijk onderzoek
wordt door de maatschappij en
haar geldschieters wel eens
betwijfeld. Maar de eerste de
beste sterrenkundige kan
vertellen dat puur
wetenschappelijk ontdekkingen
de mensheid helpen. Onze
kennis van zoiets als het
broeikaseffect en de ozonlaag is
mede aan de sterrenkunde te
danken.
Zo bleek het broeikaseffect een
toevallige astronomische
ontdekking op de planeet
Venus. Zou zo iets ook op de
aarde voortkomen? Men
vergeleek.
Op Jupiter kwamen van die
merkwaardige kleuren voor in
de stratosfeer. Sterrenkundige
konden uit die nevels
scheikundige verbindingen
afleiden en berekenen. Op
aarde zag men toen dezelfde
verschijnselen, maar de
berekeningen van Jupiter
klopten voor de aarde niet.
Alleen als men extra chloor zou
toevoegen, klopte het. Hoe kon
dat nou? Was dat chloor er dan?
Inderdaad, uit de spuitbus. De
aarde bleek meer dan genoeg
van die
chloorfluorkoolwaterstoffen
(cfk's)in de atmosfeer te
hebben. Zo ontstond het gat in
de ozonlaag.
Misschien is dat voor de aarde
het enige echte zwarte gat.
Heeft die klagende
briefschrijver toch ongelijk. De
leefbare wereld wordt
angstvallig kleiner en het heelal
groter. Reden genoeg om over
zwarte gaten te schrijven.
(Met dank aan sterrenkundige
dr. V. Ickc)
EMIEL FANGMANN
MEDISCHE DIENSTEN
ARTSEN
Leiden
De weekenddienst begint zaterdag
om 8 uur en eindigt zondag om 24
uur. Spreekuur van 12-12.30 uur (al
leen voor spoedeisende medische
hulp).
Voor de patiënten van de artsen-.
Groep 1 - Baars, Van der Meer, Tan,
Zwijnenburg, Meijer, Van Leeuwen,
Verhage, Groeneveld, de Ruiter, Jans
sen, Maris en Van Schie:
za 8 uur tot zo 8 uur-, M. van Schie,
Rijnsburgerweg96, tel. 177100.
zo 8 uur tot 24 uur: J. Verhage/C. Ma-
ris, Rosmolen 2, tel. 218661 R. Tay-
telbaum, Utrechtse Veer 17, tel.
120266.
Groep 2 - Nering Bögel, Van Gent,
Taytelbaum, Van Luyk, Klaassen,
Rus, Kruis, Bergmeijer, de Lange:
za 8 uur tot zo 8 uur: S. Middendor-
p/L. Pufkus, Bonairestraat 2, tel.
222822.
zo 8 uur tot 24 uur: R. Taytelbaum,
Utrechtse Veer 17, tel. 120266.
Groep 3 - Boels, Smit, Lely, W. de
Brui|ne, J. de Bruijne, Huibers, Jur-
gens, Fogelberg en Van den Muijsen-
za 8 uur tot zo 8 uur: A. Boels, tel.
142383.
zo 8 uur tot 24 uur: W. de Bruyne, de
Laat de Kanterstraat 32, tel.
134345.
Groep 4 - Van Wingerden, Lahr, Van
Rijn, Bénit, Nieuwenhuis, Horn, J.G.
Zaaijer en R E. Zaaijer, Paulides, de
Kanter en Lodder:
za 8 uur tot zo 8 uur: F. Lahr, Zoeter-
woudsesingel 11, tel. 120347.
zo 8 uur tot 24 uur. G. Benit, Kenne-
dylaan 24, tel. 720404.
Groep 5 - Jasperse, Wiersma, Crul,
Kooijman, De Jong, Pnnce, Reinders,
D. Hammerstein en A. Hammerstein:
za 8 uur tot zo 8 uur H W.ersma,
Haagweg 60, tel. 318311
zo 8 uur tol 24 uur: J. Remders. Ge
rard Brandstraat 29, tel. 76094 7.
Waarnemingsregeling Homeopati-
sche artsen: C. Juffermans/D Koster,
Haagweg 41tel: 315900; via dok
terstelefoon 071-122222 kunt u ver
nemen welke arts dienst heeft.
Leiderdorp
za: 0. Du Ry v. Beest Holle. tel.
891100; zo: R. van Velzen, tel.
891100; spreekuur (uitsluitend voor
spoedgevallen) van 12.30 tot 13.00
uur op Vlaskamp 16, tel. 891100.
Oegstgeest
van za 8 uur tot ma 7.30 uur J. Voor
zaat, Boerhaaveplem 19, tel.
177461
za C Me'ier. J W Fnsolaan 13. tel
613032. zo: S. Platteel, Van Beetho-
venlaan 69/b, tel. 615417.
Warmond
L. Lempers, Churchilllaan 13, Voor
hout. tel. 02522-10140..
Wassenaar
via uw eigen huisarts verneemt u wie
de weekenddienst waarneemt.
Zoeterwoude
via uw eigen huisarts verneemt u wie
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van
de apotheken in de regio Leiden, wordt
waargenomen van vr. tot vr. door:
Apotheek Centraal, Breestraat 74,
Leiden, tel. 120552: Apotheek
Boehmer, Florijn 21. Leiderdorp, tel
894400; Apotheek Hofland, Thor-
beckeweg 3, Voorschoten, tel.
762877.
DIERENARTSEN
Voor de praktijk van Muurling, Hel
der, Roest (Leiden en omstreken): A
Helder, Hermelijnvlinder 36, tel.
220513.
Voor de praktijk van Vestjens en Van
der Wouw. R. Koster, Narcisstraat
4 7, Voorschoten, tel 613836
Voor de praktijk van Duijn, Brandt:
R.J W. Duijn, Pres. Kennedylaan
260, Oegstgeest, tel156161; of
DJ. Brandt, Homanstraat 1. Rijns
burg, tel. 173266.
Voor eigen praktijk:
B.G. Heemskerk, De Kempenaer-
straat 21, Oegstgeest, tel: 071-
176761.
Voor de praktijk van mevr. S. Stibbe
en mevr. C. van Roon, Bronkhorst-
straat 13, Leiden, tel: 218393, al
leen op telefonische afspraak.
Wassenaar
Alarm- en informatiekrmg dierenartsen:
dokterstelefoon 070-3455300.
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden, Leider
dorp. Oegstgeest en Warmond wordt
H Teune, Roodenburgerstraat 18.
Leiden, tel. 124724; spreekuur om
13.00 uur.
Voorschoten/Wassenaar
via uw eigen tandarts verneemt u wie
de weekenddienst waarneemt.
WIJKVERPLEGING
Kruisvereniging Leiden, Oude Rijn
59. tel: 120144. na 17 00 uur en m
het weekend uitsluitend bereikbaar
via dokterstelefoon, tel: 122222.
Bereikbaarheid Kruisvereniging 'Hart
van Holland', werkgebied Rijnstreek:
Leiderdorp en Zoeterwoude: Voor
dringende gevallen buiten de spreek
uurtijden, tel: 01720-24024
ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK
WERK
Sociaal Psychische Hulp: voor dringen
de hulp buiten kantooruren, tel: 06-
8212141.
