Binnenland
Wao-discussie in
kabinet muurvast
Ammoniak-uitstoot lager
door nieuw uitrij-procede
Kabinet eens over
efficiency-operatie
Zwaar vervuild zeefzand
gaat naar Maasvlakte
Cao-overleg sjorders
toch weer van start
Kraken geldautomaten
fluitje van een cent
Overheid machteloos bij verhoging medicijnprijs
Met 'n telefoontje
wordt
Senora Cortés weer
even Dorien.
Spanje f 1,45*per minuut.
Donderdag 11 juli 1991 Redactie: o
E BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: k
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Nieuw wapen tegen hardrijders
In de strijd tegen de snelheidsovertreders heeft de Algemene
Verkeersdienst Driebergen (AVD) haar nieuwste technische
snufje ingezet, de Police Pilot. Belangrijk voordeel van het nieu
we systeem is dat de politie-auto de potentiële overtreder niet
„op de hielen" hoeft te zitten. AVD-woordvoerder Dellebeke:
„Met twee drukken op de knop stelt de politieman het meetap
paraat in werking, bij voorbeeld op het moment dat hij de cabi
ne van een vrachtwagen passeert. Daarna kan hij iets anders
gaan doen, gevallen lading van de weg halen of iets dergelijks.
Vervolgens moet de vrachtwagen opnieuw worden ingehaald en
verschijnt met een druk op de knop de afgelegde afstand en de
gemiddelde snelheid op het apparaat." De Police Pilot wordt
voorlopig gebruikt voor controle op vrachtwagens en wagens
metc
Ontsnapping uit TBS-kliniek
Uit de Van der Hoevenkliniek, een TBS-inrichting in Utrecht,
zijn dinsdagavond twee mannen ontsnapt. Eén van hen is direct
na de ontsnapping aangehouden. De twee, respectievelijk 20 en
22 jaar oud, wisten na het sporten aan de aandacht van de be
waking te ontsnappen. Zij ontkwamen via een tien meter hoog
hek. De oudste van het tweetal blesseerde tijdens de klimtocht
naar beneden zijn enkel en kon snel worden ingerekend. Zijn
mede-vluchter, veroordeeld wegens afpersing, wist wel te ontko-
Vrijspraak chauffeurs voor mistramp
Vijf vrachtwagenchauffeurs die op 6 november vorig jaar betrok
ken waren bij het ongeluk in dichte mist op rijksweg A16 bij Bre
da zijn gisteren vrijgesproken. De Bredase rechtbank vindt dat
hen geen grove schuld treft omdat de dichte mistbank plaatselijk
was en plotseling opdoemde. De vrachtwagenchauffeurs kregen
wel boetes van 75 en 100 gulden voor te hard rijden en 750 gul
den voor het niet op tijd kunnen stoppen. Daarnaast werd hen
een voorwaardelijke rij-ontzegging opgelegd van drie maanden,
met een proeftijd van twee jaar. Ter hoogte van het wegrestau-
rent Princeville kwamen op 6 november vorig jaar acht
om het leven en raakten 22 mensen gewond.
Werkonderbreking bij Volvo Car
De gezamenlijke vakbonden en de centrale ondernemingsraad
(COR)hebben het personeel van het hoofdkantoor van Volvo Car
in Helmond opgeroepen om vandaag het werk een uur neer te
leggen. De actie is bedoeld om druk uit te oefenen op de Neder
landse regering. De bonden ertde COR willen de garantie dat
Volvo Car ook in de toekomst zelf verantwoordelijk blijft voor de
ontwikkeling van nieuwe auto's en voor de commerciële activi
teiten. Het ministerie van economische zaken onderhandelt op
dit moment met het Zweedse Volvo-concern en het Japanse
Mitsubishi over een herverdeling van de aandelen van Volvo
Car.
Tegenstellingen belemmeren besluitvorming
Het kabinet zal komende zaterdag geen besluiten nemen
over de wao. CDA en PvdA zijn daartoe onderling te ver
deeld. Terwijl de christen-democraten ingrepen in hoog
te en duur van de uitkering onontkoombaar achten, wijst
de PvdA die af.
iets over de wao te beslissen. De
kans op slagen wordt echter
vrijwel nul geacht. Daarmee zou
de hele discussie naar augustus
gaan als de ministers zich moe
ten buigen over zaken als het
dekken van de uitgaven voor
1992, belastingen, premies en
koopkracht.
Bij het CDA eist fractieleider
Brinkman openlijk nog dat het
kabinet wel knopen doorhakt.
Binnenskamers heeft hij echter
laten daarin nauwelijks nog te
geloven. In PvdA-kring heerst
stilte. PvdA-leider en vice-pre-
mier Kok heeft als formele lijn
Kringen rond het kabinet toon
den zich gisteren pessimistisch
over de kans dat het kabinet za
terdag knopen doorhakt. Dat
zou moeten gebeuren aan de
hand van een SER-advies over
de aanpak van ziekteverzuim en
arbeidsongeschiktheid dat vrij
dag wordt verwacht. De SER is
echter ook hopeloos verdeeld
over de noodzakelijke maatre
gelen.
Algemeen werd gisteren te
kennen gegeven dat het kabinet
wel een poging zal doeri toch
gekozen niet over de zaak te
praten voordat het SER-advies
er, ligt. Kok heeft tot nu toe in
grepen in hoogte en duur van
uitkeringen afgewezen. In die
opstelling is tot nu toe nog geen
merkbare verandering geko
men, aldus intimi van de be
windsman. In GDA-kring wordt
gesteld dat alles hangt op de
houding van de PvdA. Daar zal
men psychologisch de draai
moeten maken dat ingrepen in
de uitkeringen onontkoombaar
zijn.
Overigens bestaat ook nog
het voornemen om aanstaande
zaterdag een besluit te nemen
over de koppeling tussen lonen
en uitkeringen in 1992. Zonder
besluiten over de wao is een be
slissing over de koppeling ech
ter ook uitgesloten.
DSM heeft een procédé ontwik
keld waardoor de ammoniak-
uitstoot bij het uitrijden van
rundveemest met meer dan 80
procent kan worden vermin
derd. De ammoniak wordt
daartoe gebonden met een op
salpeterzuur gebaseerde vloei
stof. Deze verlaagt de zuurgraad
van de mest en verhoogt de
voedingswaarde ervan, waar
door 20 tot 30 procent op het
verbruik van kunstmest kan
worden bespaard.
Het apparaat om de mest te
mengen werd ontwikkeld en op
een drietal bedrijven in Gronin
gen, Drente en Gelderland geïn
stalleerd door GTI, een bedrijf
dat zich in de ontwikkeling en
het onderhoud van technische
installaties heeft gespeciali
seerd.
Volgens directeur Frank van
DSM Agro, de kunstmestdivisie
van DSM, zal de installatie „en-
DEN HAAG MEINDERT VAN DER KAAL)
De provincie Zuid-Holland
neemt 1800 ton zwaar vervuild
zeefzand. De provincie heeft dat
besloten a een conflict met de
provincie Overijssel over het ge
ven van een voorlopige onthef
fing voor het vervoer van 3100
ton bouw- „en sloopafval naar
Overijssel voor recycling. Het
vuile zand dat na behandeling
overbleef gaat nu naar de Maas
vlakte. De vraag is nog wie moet
opdraaien voor de transport
kosten. Op 2 mei heeft Zuid-
Holland een ontheffing ver
leend aan het Delftse bedrijf
West Holland Milieu (voorheen
Zegwaard). „Volgens ons is
hierover wel degelijk een tele
foontje richting Overijssel ge
gaan, maar precies is dat niet
meer te achterhalen", zegt pro
vinciewoordvoerder Nijhuis.
Het zeefzand is vrijgekomen bij
het verwerken van het bouw- en
sloopafval in puinbreekinstalla-
ties. „Het is dus niet waar dat
Zuid-Hollandvervuild afval
heeft getransporteerd", zegt
Nijhuis, „want bouw- en sloop
afval is geen chemisch afval".
De milieu-officier in Zwolle
heeft verdere verwerking van
het afval bij Recycling Kampen
stilgelegd, waardoor het hele
bedrijf nu al een week stil ligt.
Recycling Kampen wil zo snel
mogelijk van het afval af. Om
dat Zuid-Holland weigerde de
transportkosten te betalén,
dreigde het bedrijf het afval op
de stoep van het provinciehuis
in Zuid-Holland te storten. Na
enig overleg konden de vracht
wagens echter worden doorge
stuurd naar de Maasvlakte. Ook
de rest van het afval kan daar
naartoe.
DEN HAAG GPD-ANP
Het kabinet heeft gisteren in
hoofdlijnen overeenstemming
bereikt over de zogeheten grote
efficiency-operatie (GEO).
Daarbij moeten tot 1994 negen
duizend arbeidsplaatsen bij de
departementen verdwijnen. De
secretarissen-generaal van de
departementen de hoogste
ambtenaren hebben een
concreet voorstel ingediend dat
binnen drie jaar een bezuini
ging moet opleveren van bijna
zevenhonderd miljoen gulden.
De exacte inhoud van het plan
is nog niet bekend. Wel is dui
delijk dat het gaat om het af
schaffen of privatiseren van
overheidstaken en het bundelen
van afdelingen op verschillende
ministeries. Het akkoord levert
enkele tientallen miljoenen
meer aan bezuinigingen op dan
was voorzien. Het kabinet be
sprak voorts het afstoten van ta
ken naar provincies en gemeen
ten, de zogeheten decentralisa
tie-impuls. Door gesprekken die
staatssecretaris De Graaff-Nau-
ta van binnènlandse zaken en
verschillende ministers deze
week hebben gevoerd, is ook
daarover een compromis be
reikt. Via het afstoten van taken
naar gemeenten en provincies
wil het kabinet tot 1994 een be
drag van 550 miljoen bezuini
gen. De regering moet echter
nog overleggen over concrete
maatregelen met Vereniging
van Nederlandse Gemeenten
(VNG) en de provincies, vere
nigd in de IPO.
kele tienduizenden guldens"
kosten maar verdient dat be
drag zich snel terug door de be
sparingen op kunstmest. Voor
boeren met 50 tot 60 melkkoei
en is het procédé volgens hem
al rendabel. DSM en GTI willen
een nieuwe organisatie oprich
ten om vloeistof en installatie
op de markt te brengen. De
naam daarvan wordt dezelfde
als die van de vloeistof:
Nutramon.
Volgens projectleider Bunge
van DSM Agro is er op de mi
nisteries van milieu en land
bouw „groot enthousiasme"
voor het procédé. De toepassing
van de vloeistof in mestkelders
en- silo's is inmiddels in een
vergevorderd stadium. Hierdoor
kan een totale ammoniak-uit
stoot op een rundveebedrijf met
meer dan 60 procent worden
teruggebracht.
Jaarlijks verdwijnt er vanuit
de landbouw circa 225.000 ton
ammoniak in de lucht. De
rundveestapel is verantwoorde
lijk voor een uitstoot van ruim
140.000 ton, ruim 60 procent
van het totaal. Volgens het Na
tionaal Milieubeleidsplan Plus
moet deze uitstoot in 1994 met
30 procent zijn verminderd en
in 2000 met minstens de helft.
Door de ammoniak-emissie bij
het uitrijden in te dammen,
daalt de totale uitstoot per be
drijf jaarlijks met ten minste 40
procent, zo beweren DSM en
GTI. Door verdere technische
vervolmaking kan dat percenta
ge over enkele jaren worden op
geschroefd tot ruim 60 procent.
Gespannen kijkt Saskia Lagerwerf van het vogelopvangcentrum Karei Schot hoe een zojuist aan een gebroken
vleugel geopereerde steenarend bijkomt. Orthopedisch chirurg Diepstraten van het Sophia kinderziekenhuis
in Rotterdam zette gisteren met een stalen plaatje twee botdelen weer aan elkaar. Als de arend over een paar
maanden weer beter is, wordt de vogel weer naar zijn thuisland Turkije gebracht. •foto anp paul stolk
Man verlamd
na vechtpartij
om kwartjes
Een 21-jarige Duitse toerist
heeft deze week in Amsterdam
bij een vechtpartij om een paar
kwartjes een gebroken rug op
gelopen, waardoor hij de rest
van zijn leven verlamd zal blij
ven. De man zou tweemaal
hebben geweigerd te betalen
voor een toiletbezoek in café De
Bulldog op het Leidseplein. Hij
werd door een aantal portiers
mishandeld, nadat de toiletjuf
frouw „om hulp had gevraagd".
De man verdedigde zich tegen
de portiers met een busje traan
gas. Hij viel bij de vechtpartij
door een raam en belandde op
de binnenplaats. Daarna werd
hij door het café naar buiten ge
dragen en tegen de gevel gezet.
De politie heeft vijf perso
neelsleden gearresteerd. Drie
zitten nog vast op verdenking
van zware mishandeling.
Visser vindt
hoofd vermoorde
Hagenaar
Het hoofd van de 24-jarige Ha
genaar die op 30 juni in een wo
ning aan de Miereveltstraat
werd neergestoken en in stuk
ken gehakt, is gisteren gevon
den in het Rijn-Schiekanaal bij
Leiden. Een visser die een plas
tic zak zag drijven op een plaats
waar hij eerder had zien dreg
gen, waarschuwde de Leidse
politie. Een been en rechterarm
van het lijk worden nog altijd
vermist. Andere delen werden
gevonden in wateren rond Lei
den en Haarlemmermeer. Twee
verdachten van de moord zijn
gisteren vrijgelaten. Het tweetal
is volgens de politie slechts ge
tuige geweest van de moord. Er
zit nog een hoofdverdachte
vast.
handelaar Van der Sluis alles te
maken met de opstelling van de
Vervoersbond FNV, die de ac
ties van de sjorders laat door
gaan ondanks het dreigement
van het Amerikaanse leger uit te
wijken naar Antwerpen.
Na het zestien uur durende
agenda-overleg van dinsdag
nacht en aanvaarding van het
eindvoorstel van bemiddelaar
Paul Rosenmöller (Groen Links)
waren de werkgevers ervan uit
gegaan dat FNV-bestuurder
Heilig de stakende sjorders zou
oproepen het werk te hervatten.
Het overleg met Rosenmöller
heeft er wel toe geleid dat er
weer wordt geerkt bij ECT. Vol
gens directeur Schut wordt
weer normaal gewerkt op de
marineschepen van het Ameri
kaanse leger.
De werkgevers en Vervoersbon-
den FNV en CNV hebben van
morgen het overleg over een
nieuwe cao voor de sjorders in
de Rotterdamse haven hervat.
Tot vanochtend bleef het on
duidelijk of het CNV aan het
overleg deel zou nemen. De
hond stelde aanvankelijk de eis
dat de sjorders vandaag weer
aan het werk zouden gaan. Dat
is niet gebeurd. Op verzoek van
de werkgevers heeft de bond
echter toch besloten aan het
overleg deel te nemen.
De werkgevers, verenigd in de
SVZ, gingen gisteravond na eni
ge aarzeling in op de uitnodi
ging van de FNV om weer rond
de tafel te gaan zitten. Die aar
zeling heeft volgens SVZ-onder-
Drietal steelt met plakbandje
open en pakte het geld.
Miljonairs zijn de drie niet ge
worden. Nadat ze naar eigen
zeggen zo'n duizend gulden ge
pikt hadden, was de politie hen
op het spoor. De vreemde ma
nier waarop het geld verdween
had de ABN in Amstelveen en
Amsterdam gealarmeerd, waar
op de politie ging posten en vi
deo-opnames maakte van iede
re geldtransactie. Een bezoek
van de drie aan de ABN-bank in
Amstelveen leverde een video
film op waarop precies te zien
was hoe de drie werkten.
De cliënten zijn overigens
niet gedupeerd. De bank nam
hun „schulden" over. De drie
Amsterdamse jongens zullen
het geld terugbetalen. Daar
naast eiste de officier vah justi
tie 8 maanden cel waarvan 4
maanden voorwaardelijk en een
proeftijd van twee jaar.
Het stelen van geld uit geldau
tomaten is een fluitje van een
cent. Een rolletje plakband en
wat geduld zijn genoeg, zo
bleek gisteren voor de Amster
damse rechtbank. Drie jongens
stonden daar terecht wegens
het kraken van geldautomaten.
Het recept bleek eenvoudig.
De drie zochten geldautomaten
op die niet zo druk bezocht
worden. Daar plakten ze een
stukje plakband op de geldlade
en wachtten totdat iemand de
automaat wilde gebruiken. Na
dat de cliënt zijn pasje erin ge
stopt had en de pincode en het
gewenste bedrag had ingetoetst,
ging vervolgens de geldlade niet
open. De cliënt dacht dan aan
een storing en verdween. Ver
volgens haalde het drietal het
plakbandje weg, maakte de la
ACHTERGROND
DEN HAAG ERIC NEDERKOORN
ma ccn liiwc^an.e geboorte kwam het GVS,
een kind van staatssecretaris Simons van
volksgezondheid, op 1 juli ter wereld. Voor
de geboorte was het door consumentenor
ganisaties, riiaar nog veel krachtiger door de
producenten, tot de couveuse veroordeeld.
De industrie kwam zelfs met een eigen plan
waarbij via onderlinge concurrentie op een
vrije markt 400 miljoen bespaard zou wor
den op de uitgaven voor medicijnen. Si
mons èn de consumentenorganisaties stel
den echter geen vertrouwen in dit aloude li
berale mechanisme en wensten grip op de
prijzen.
Het uiteindelijk in aangepaste vorm inge
voerde GVS dient in eerste instantie om de
uit de hand gelopen prijsstijgingen af te
remmen. Te vrezen' is nu dat, als meer far
maceutische bedrijven met de prijsverho
ging meegaan, een flink gat in de bezuini
gingsoperatie wordt geschoten. Zodat de
industrie met een handige actie haar eigen
gelijk bewijst.
In het GVS zijn medicijnen, soort bij
soort, in een aantal clusters ingedeeld. Al
leen wanneer de prijs van een middel onder
een vastgesteld gemiddeld blijft, wordt het
volledig door het ziekenfonds vergoed. Ligt
de prijs hoger, dan moet de patiënt zelf het
verschil bijbetalen.
De industrie voelde de bui aankomen. Uit
vrees voor omzetdaling verlaagde ze de
prijs van veel geneesmiddelen, om ze bin-
De overheid is niet bij machte de aange
kondigde forse prijsverhogingen van een
aantal medicijnen tegen te gaan. Ten
minste drie grote farmaceutische onder
nemingen - Organon, Schering en Byk -
hebben prijsstijgingen in het vooruitzicht
gesteld. Zij willen hiermee de lagere
winst compenseren als gevolg van het
op 1 juli in werking getreden genees-
middelenergoedingssysteem (GVS). De
tijdelijke wet op de prijzen, die de bedrij
ven ervan weerhield om bij voorbaat
'anticiperende prijsstijgingen' toe te pas
sen, liep af op het moment dat het GVS
een feit werd.
nen de marges van een cluster te krijgen: de
patiënt zou immers ongetwijfeld liever voor
een goedkoper, concurrerend middel kie
zen dat wèl werd vergoed. De drie bovenge
noemde bedrijven verhogen nu de prijs van
relatief goedkopere produkten, die zich al
wèl een plaatsje in de clusters hebben ver
worven. De firma's waken er wel voor om
die verhoging net binnen de perken te hou
den, zodat het middel niet buiten het clus
ter valt. De ziektekostenverzekering draait
aldus op voor de extra kosten.
Woordvoerder Voituron van de Koninklij
ke Nederlandse Maatschappij ter bevorde
ring van de Pharmacie (KNMP), de verza
melde apothekers, is niet te spreken over- de
zet van de industrie. „We houden exorbi
tante prijsstijgingen van bepaalde middelen
nauwlettend in de gaten. Vervolgens advi
seren we artsen die middelen niet meer
voor te schrijven".
De Consumentenbond neemt voorlopig
even plaats in de wachtkamer. „We waren
steeds al bang dat dit zou gebeuren. Maar
we gaan eerst een inventarisatie maken, zo
dat we een goed overzicht krijgen, alvorens
we stappen ondernemen", aldus woord
voerder Jacobs.
Voorzitter Sanders van de Nederlandse
Associatie van de Farmaceutische Industrie
(Nefarma), de bedrijven dus, zegt „niet an
ders te hebben verwacht". Sanders: „In
Duitsland is tijdens de invoering van een
soortgelijk systeem hetzelfde verschijnsel
opgetreden". Sanders benadrukt dat zijn
overkoepelende organisatie geen rol speelt
bij de prijsverhoging: „Het is een zaak van
de afzonderlijke leden". Hij verwacht dat 1
inderdaad ook andere firma's zich bij de
prijsstijging zullen aansluiten.
„Niemand ziet zijn winst graag dalen", is
zijn verklaring. „Nee nee!", weerlegt hij,
„die winsten worden ontzettend overdré
ven. The Economist publiceerde in januari
1990 gegevens waaruit moest blijken dat
die in de branche op 28 procent zou liggen.
Maar daarbij zijn juist de vijf meest winst
gevende bedrijven als leidraad genomen
Meisjes internaat
'vluchten' via
zandplaat Wad
Een telefoontje naar Spanje kost u f 1,45 per minuut. Dat is voordeliger dan
veel mensen denken. De prijs kan dus nauwelijks nog een bezwaar zijn om eens te bellen
met een verre vriend of een geëmigreerd familielid. Of om 'ns een keer zelf dat hotel
in het buitenland te boeken. Kijkt u maar eens naar de tarievenlijst in het telefoonboek.
Internationaal telefoneren kost minder dan je denkt.
Vijf meisjes uit een gesloten in
ternaat in Almelo hebben gis
termiddag voor grote paniek ge
zorgd op de Wadden. Ze waren
plotseling verdwenen nadat ze
tijdens een zeiltocht bij een
zandplaat waren uitgestapt om
te zonnen. Een grootscheepse
zoekactie leverde niets op. Pas
vanmorgen bleek dat ze zijn op
gepikt door een visser en afge
zet op vaste wal.
De meisjes waren vanochtend
overigens nog niet aangehou
den. Ze maakten deel uit van
een groep van dertien meisjes
en zes begeleiders van een ge
sloten inrichting voor moeilijk
opvoedbare meisjes in Almelo.
Het gezelschap hield een zeil
tocht door het Waddengebied.
Na de verdwijning van de vijf
meisjes, die in leeftijd variëren
van 14 tot 16 jaar. sloeg de be
manning van de tjalk gistermid
dag om zes uur alarm. De zand
plaat begon toen langzaam on
der water te lopen.
Met vijf schepen en ^pn heli
kopter werd gisteravond een
grootscheepse zoekactie gehou
den tot de duisternis inviel. Dat
bleek niet nodig. Een visser
heeft de meisjes naar vaste wal
Noordpolderzijl gebracht,
de trein naar Gro-
