Buitenland
Slovenië heft
blokkades
op bij bases
Saddam Hussein zegt
VN medewerking toe
m v w
V
I
f
i
Schwammberger ontkent moord op joden
Russische Federatie wil
zelf belasting heffen
ANC: Zwarten in de
grondwet bevoordelen
rSSS
Nieuwe Colombia begint vorm te krijgen
Verzet Etiopië sluit
akkoord over regering
Zaterdag 6 juli 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef)
HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA
E NIEMANTSVERDRJET Vormgeving: HENK GEIST
DE EG EN HONGARIJE hebben gis
teren een overeenkomst getekend
waarbij de Gemeenschap zich ver
plicht een lening op middellange ter
mijn van 180 miljoen ecu (ongeveer
420 miljoen gulden) te verstrekken
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Bondsraad blijft in Bonn
De Duitse Bondsraad, vergelijkbaar met de Eerste Kamer in Ne
derland, heeft besloten in elk geval voorlopig in Bonn te blijven
en niet de Bondsdag (parlement) naar Berlijn te volgen. De klei
ne maar invloedrijke Bondsraad, waarin vertegenwoordigers van
de 16 Duitse deelstaten zitting hebben, stemde gisteren met 38
tegen 30 stemmen voor het handhaven van zijn zetel in Bonn.
De Bondsraad komt slechts eenmaal per maand bijeen en biedt
werk aan ongeveer 150 mensen.
Premier Kashmir gearresteerd
De president van Kashmir heeft gisteren de premier van de
Pakistaanse deelstaat ontslagen en hem laten arresteren. Presi
dent Sardar Abdul Qayyum zei dat uitspraken van premier
Mumtaz Rathore schade zouden kunnen toebrengen aan het
Pakistaanse standpunt inzake de kwestie van het verdeelde
Kashmir. Rathore weet een recente verkiezingsnederlaag van
zijn partij aan stembusfraude, en hij dreigde met een burgeroor
log als zijn tegenstanders hem zouden proberen te verwijderen.
Malaysia arresteert milieuactivisten
De Malaysische politie heeft gisteren in Kuala Baram, in de staat
Serawak (West-Bomeo), elf milieuactivisten gearresteerd, nadat
zij twee aken, geladen met tropisch hout, hadden bezet. De acti
visten, onder wie Amerikanen, Engelsen, Zweden, Duitsers,
Australiërs en Nieuwzeelanders, wilden met hun actie interna
tionale aandacht vestigen op de verwoesting van de regenwou
den op Borneo.
'Rode Khmer schendt bestand'
Het Cambodjaanse leger zal terugslaan als de rebellenbeweging
Rode Khmer doorgaat met het schenden van een staakt-het-vu-
ren dat vorige week tot stand kwam, zo heeft de Cambodjaanse
staatsradio gezegd. Volgens de Cambodjaanse regering hebben
de rebellen drie grote aanvallen uitgevoerd tegen legerbases in
de noordwestelijke provincie Battambang. De Rode Khmer zou
daarbij tanks en zware artillerie hebben ingezet.
Oppositieleiders Cameroun opgepakt
De situatie in Cameroun is opnieuw gespannen nadat de veilig
heidspolitie gistermorgen een aantal leiders van de oppositie
heeft gearresteerd en het leger in staat van alarm is gebracht. Le
gereenheden hebben posities ingenomen op alle strategische
punten in Yaounde en op de belangrijkste toegangswegen naar
de hoofdstad. De grootste markt in het centrum van de stad was
gisteren gesloten en de straten waren uitgestorven.
De Iraakse leider Saddam Hus
sein heeft gisteren beloofd de
Verenigde Naties aanstaande
maandag een complete lijst te
overhandigen van alle nucleaire
materialen en opslagplaatsen in
zijn land. Verder zegde hij alle
medewerking toe aan de VN-in-
specteurs, zo hebben diploma
ten gisteren verklaard.
De woordvoerder van de VN,
Alexander Taukatch, zei dat de
belofte van Saddam een ant
woord is op een verzoek van de
secretaris-generaal Javier Perez
de Cuellar. Diplomaten van de
Veiligheidsraad van de VN lie
ten weten dat de Iraakse leider
de lijst van alle nucleaire op
slagplaatsen, materiaal en ma
chines morgen of uiterlijk
maandagmorgen zal geven. De
diplomaten zeiden tevens dat
de VN-inspecteurs de opslag
plaatsen zonder kehnisgeving
vooraf kunnen bezoeken.
Het Witte Huis heeft gisteren
nog eens benadrukt dat de
Amerikaanse president Bush
meent dat hij bevoegd is mili
taire actie tegen Irak te onder-
Het ANC, het Afrikaans Natio
naal Congres, meent dat alleen
met een in de grondwet vastge
legde voorkeurspolitiek voor
zwarten de bestaande ongelijk
heid in Zuid-Afrika kan worden
bestreden. Dit heeft de Zuidafri-
kaanse grondwetdeskundige
professor Albie Sachs gisteren
gezegd op de conferentie van
het ANC in Durban.
Volgens hem betekent deze
positieve discriminatie niet dat
ongeschikte mensen banen krij
gen alleen maar omdat zij zwart
zijn, maar wordt actie onderno
men om ervoor te zorgen dat
aan achtergestelden de moge
lijkheid wordt geboden zich
voor banen te kwalificeren. Het
ANC wil niet een „vrijheid voor
allen" omdat daarmee de apart
heid gehandhaafd blijft. „Voor
keursrechten geven ons de
meeste kans", aldus Sachs. De
adviseur van het ANC verwees
naar het feit dat een kleine
blanke minderheid 87 procent
In een poging de spanningen te verminderen, heeft
Slovenië gisteren de blokkades bij federale legerbases op
geheven en gevangengenomen soldaten van het federale
Joegoslavische leger vrijgelaten. De voorzitter van de fe
derale presidentiële raad, de Kroaat Stipe Mesic, liet in
tussen weten dat Slovenië geen actie van het leger hoeft
te duchten, ook niet als de afvallige republiek geen gevolg
geeft aan de eis om de controleposten aan haar grenzen
voor morgenmidddag 12 uur over te dragen aan de fede
rale overheid.
LJUBLJANA AP
Terwijl de vrijgelaten federale
soldaten in treinen en bussen
vertrokken, liet de Sloveense
minister van informatie Jelko
Kacin weten dat zijn republiek stand houdt", aldus Negovano-
Slovenen het staakt-het-'
hebben geschonden. Hij
schuwde dat het leger elke
val zou beantwoorden.
„Er is geen twijfel aan
Slovenië zich niet aan het be
ook toegaf aan enkele andere
federale eisen. Zonder overi
gens een compromis in het
vooruitzicht te stellen, meldde
het Sloveense nieuwsagent
schap dat leiders van de repu
bliek bereid waren tenminste
met federale leiders en bemid
delaars van de Europese Ge
meenschap te praten over wie
de controle over de grensposten
moet uitoefenen.
Minister van informatie Kacin
zei dat vrachtwagens gistermid
dag de tanks, die werden inge
sloten bij het vliegveld Bmick,
terugbrachten naar hun bases.
In de afgelopen 48 uur waren
ook 10.000 man Sloveense de
fensietroepen gedemobiliseerd,
aldus Kacin.
Het federale leger beweerde
dat Sloveense strijdkrachten
gisteravond nog altijd een flink
aantal kazernes van het leger
omsingeld hielden. Generaal
Marko Negovanovic. lid van de
federale generale staf, zei dat de
nemen als dat land vermeende
fabrieken van kernwapens aan
inspectie blijft onttrekken.
Ondertussen wordt morgen
de vernietiging verwacht van de
laatste ballistische raketten die
Irak bezit. Een speciaal team
van de VN heeft deze week erop
toegezien dat de overgebleven
61 Scud en Al Hussein-raketten
tot schroot zijn vermalen. De
leider van het VN-team, de
Amerikaanse kolonel Douglas
Englund, zei dat morgenmiddag
de laatste 19 raketten worden
vernietigd.
Tegen het einde van de
maand zal een ander VN-team,
ook onder leiding van Englund,
in het westen van Irak nog eens
34 vaste raketlanceerinrichtin-
gen en 8 aanverwante produk-
tiefabrieken inspecteren om, in
dien nodig, de lanceercapaciteit
van Irak volledig te elimineren.
Weer een ander team zal deze
maand afzonderlijk nog eens 30
chemische raketten vernietigen.
Englund verklaarde dat wat het
vernietigen van de raketten be
treft Irak altijd volledig heeft
meegewerkt met de VN.
Gevangenen die zijn v
bus uit Ljubljana.
rim. a -
vic op een persconferentie in
Belgrado. Hij zei dat twee solda
ten en een officier gewond raak
ten bij aanvallen op het leger en
dat vier officieren bij een afgele
gen grenspost waren aangehou
den.
De Sloveense
ontkenden dat sprake is ge
weest van bestandsschendin
gen. Het bestand is sinds don
derdagochtend van kracht.
Volgens de Joegoslavische fe
derale president Mesic is het le
ger nu volledig ondergeschikt
aan het staatspresidium. Mesic
sluit niet uit dat enkele gene
raals, vrijwel allemaal Serven,
binnenkort uit hun functies
worden ontheven. Naar zijn
mening moet Joegoslavië wor
den geherstructureerd in een
gemeenschap van soevereine
staten die allemaal gelijke rech
ten hebben. „Dan is er geen
aanleiding voor oorlog meer",
aldus Mesic.
Oekraïnse nationalisten hebben gisteren Sov- Gorbatsjov was op weg naar de kleine plaats
jet-president Gorbatsjov uitgejouwd toen hij in Mezhigorye, waar hij met bondskanselier Kohl
de Oekraïnse hoofdstad Kiev arriveerde. Een sprak over mogelijke steun van het Westen
menigte van enige duizenden mensen voor zijn economische hervormingen. Kohl on-
schreeuwde onder meer „Gorbatsjov, verdwijn derstreepte na het vijf uur durende gesprek er
uit de Oekraïne" en „Oekraïne onafhankelijk", meer dan ooit van overtuigd te zijn dat de be
langrijkste westerse industrielanden, verenigd
in de G-7, de hervormingen in de Sovjetunie
met kracht en daden moeten ondersteunen.
FOTO AP EFREM LUKATSKY
De van oorlogsmisdaden be
schuldigde ex-nazi Josef
Schwammberger heeft gisteren
tijdens zijn proces in Stuttgart
ontkend betrokken te zijn ge
weest bij de moord op meer
dan 3300 joden tijdens de
Tweede Wereldoorlog.
Gedurende de derde proces-
dag bestreed de voormalige SS-
luitenant elke betrokkenheid
bij, zoals hij het noemde, „de
jodenkwestie" in de concentra
tiekampen die hij onder com
mando had tussen 1942 en
1945. Overlevenden uit deze
kampen zeggen dat de nu 79-ja-
rige Schwammberger zijn her
dershonden op gevangenen
heeft losgelaten, gouden tanden
uit de mond trok van slachtof
fers en ze beroofde van hun sie
raden voordat hij ze vermoord
de.
Het proces tegen Schwamm
berger kan wel eens het laatste
grote nazi-proces in Duitsland
worden. Schwammberger heeft
meer dan veertig jaar in Argen
tinië geleefd. Van de 3300 joden
die werden vermoord, zou hij er
43 eigenhandig hebben omge
bracht.
Volgens de SS-officier was hij
slechts ooggetuige van een
moord door de Gestapo in het
concentratiekamp Przemysl in
Polen. Hij kon de rechtbank
niet zeggen hoeveel joden daar
zijn vermoord omdat hij be
weerde „er niets mee van doen
te hebben gehad".
De rechter vroeg hem waar
om hij dan een schuldbekente
nis had getekend tijdens zijn ge
vangenschap kort na de oorlog.
Schwammberger zei dat hij
daartoe werd gedwongen. De
rechter toonde hem echter drie
verklaringen, waarin hij de
moord op 35 joden bekent. De
ex-nazi wist niet hoe dit moge
lijk was. „Ik weigerde te tekenen
omdat het niet waar is", zei hij
herhaaldelijk. „Ik kan toch niet
zomaar op die mensen toelo
pen en 35 joden doodschieten'
aldus Schwammberger.
eens worden over het verdrag,
eerst het onderhandelingsresul
taat ter goedkeuring aan het
parlement voorlegt.
De wijzigingen ondermijnen
de greep van Moskou op de be
lastinginning en de buitenland
se handel, twee terreinen waar
op het centrale gezag het alleen
voor het zeggen wilde hebben.
Voor Gorbatsjov betekent dit
een nieuwe tegenvaller. Hij wil
de. liefst nog deze maand, het
Unieverdrag ondertekend zien.
Het uitzicht daarop zou hem
een flinke steun in de rug geven
bij zijn onderhandelingen over
westerse steun voor de Sovjet-
economie later deze maand in
Londen met de G-7, de grote
westerse industrielanden.
Bondskanselier Kohl heeft er,
evenals andere westerse leiders,
geen geheim van gemaakt dat
die steun er alleen kan komen
wanneer het Kremlin en de re
publieken een eind maken aan
hun onderlinge twisten.
KORT NIEUWS
MOSKOU GPP-Rtr
De Russische Federatie wil zelf
belasting gaan heffen. Dat is
een van de fundamentele wijzi
gingen die het parlement van
Rusland heeft voorgesteld in het
ontwerp voor een Unieverdrag
van Sovjet-president Gor
batsjov. Volgens de Russische
president steunt de republiek
de Oekraïne het voorstel dat de
republieken de belastinginning
overnemen en dat alleen een
vast bedrag aan de centrale re
gering wordt overgemaakt.
Het parlement keurde, op
aandrang van Jeltsin, het ont
werp-Unieverdrag 'in principe'
goed. Maar het verbond daar
aan de voorwaarde dat de ge
schillen over de inhoud van het
verdrag tussen het Kremlin en
de republieken eerst worden
opgelost. Bovendien wil het
parlement dat Jeltsin, mochten
hij, Gorbatsjov en de leiders van
acht andere republieken het
DE PILOOT VAN EEN F-16 van
de Turkse luchtmacht is giste
ren om het leven gekomen toen
zijn toestel tijdens een trai-
ningsvlucht bij Dinar in het
centrale deel van het land tegen
een heuvel vloog en explodeer
de. Het was het tweede ongeluk
met een Turkse F-16 binnen
twee maanden. Bij het vorige
ongeluk kon de piloot zich met
de schietstoel redden
EEN FUNDAMENTALISTISCHE
moslimleider in Algerije heeft
gisteren gedreigd met een „hei
lige oorlog" tegen de regering
als zij hard blijft optreden tegen
het Islamitische Reddingsfront
(FIS). Eerder deze week werden
de twee belangrijkste leiders
van het FIS gearresteerd voor
het doen van soortgelijke drei
gementen.
IN INDIA ZIJN in het kader van
het onderzoek naar de moord
op oud-premier Rajiv Gandhi
gisteren weer twee personen ge
arresteerd: een man van 70 en
een meisje van 17. Beide ver
dachten hadden volgens een
politiefunctionaris „directe
banden" met de separatistische
Srilankaanse Tamil-beweging
LTTE (Bevrijdingstijgers van Ta
mil Eelam). Aangenomen wordt
dat het een aanhangster van de
LTTE was die Gandhi in mei om
het leven bracht.
DE ZWITSERSE beleggings
maatschappij Omni, eens het
vlaggeschip van zakenman
Werner Rey, heeft gisteren fail
lissement aangevraagd. De on
dememing heeft laten weten
dat in het kader van een juridi
sche regeling haar eigendom
men. waaronder een belang van
dertig procent in het grote elek
trotechnische concern Sulzer,
worden verkocht.
DE JAPANSE POLITIE heeft
gisteren een inval gedaan bij
een grote producent van vlieg
tuigonderdelen op verdenking
dat het bedrijf illegaal raketon
derdelen naar Iran exporteerde.
De politie nam de boekhouding
en andere papieren in beslag
.van Japan Aviation Electronics,
dat gelieerd is aan NEC Corp.
NEC ontkende te weten van de
vermeende illegale export.
chanismen in de grondwet te
hebben waardoor mensen wier
land is ontnomen dit weer kun
nen terugeisen.
Tijdens het congres van het
ANC werd gisteren de 39-jarige
vakbondsleider Cyrill Ramap-
hosa met overweldigende meer
derheid gekozen tot secretaris
generaal, de derde topfunctie
van de beweging. De twee an
dere belangrijke functies gingen
naar Nelson Mandela (presi
dent) en Walter Sisulu (vice-
president). Mandela (73) werd
bij acclamatie benoemd, terwijl
Sisulu (79) zeer royaal, 1567
stemmen, de communist van
de oude stempel Harry Gwala,
410 stemmen, versloeg. Thomas
Nkobi blijft de penningmeester
van het ANC. Eerder al was be
kend gemaakt dat de wegens
zijn zwakke gezondheid afgetre
den president van het ANC, Oli
ver Tambo, de nationale voor
zitter van het ANC wordt.
ACHTERGROND
CORRESPONDENT MEXICO-STAD ROB SPRENKELS
Met het in werking treden van een nieuwe
grondwet is ook een einde gekomen aan de
noodtoestand, die sinds het begin van de
jaren vijftig bijna permanent van kracht is
geweest. Eerst vanwege de bloedige burger
oorlog tussen liberalen en conservatieven,
waarbij minstens 65.000 doden vielen.
Daarna als antwoord op het toemende
guerrillageweld. En in mei 1984 greep de
toenmalige president Belisario Betancur
weer naar de maatregel, amper een halfjaar
nadat hij hem met veel bombarie had inge
trokken.
De directe aanleiding vormde toen de
moord op de minister van justitie, Rodrigo
Lara Bonilla. Deze was, zo werd beweerd,
op bevel van cocaïne-voorman Pablo Esco
bar om het leven geholpen. Betancur ver
klaarde de drugsbaronnen de oorlog. Maar
de militairen onder hem namen dat niet zo
serieus. Zij gebruikten de uitzonderingstoe
stand vooral om de vredesakkoorden van
Betancur met verschillende guerrillagroepe
ringen te dwarsbomen.
De vraag is of het deze keer wel zal luk
ken. De nieuwe grondwet moet de zo vuri£
gewenste toekomst zonder geweld als het
ware bezegelen. In vijf maanden tijd heeft
Colombia ruikt een nieuwe toekomst.
De verwoede strijd met de drugsbaron
nen uit Medellin behoort tot het verle
den. De meest hardnekkige guerrillabe
wegingen zitten inmiddels ook rond de
onderhandelingstafel. En een vroegere
guerrillastrijder, Antonio Navaro Wolff,
wordt nu al beschouwd als de volgende
president van het land.
de grondwetgevende raad een omvangrijk
werkstuk afgeleverd. Er zijn bijna vierhon
derd wetten vastgelegd en daarin heeft men
bijna alles proberen te regelen. Van de
rechten van een kind en echtscheiding tot
de voorwaarden waaraan pioet worden vol
daan om als volksvertegenwoordiger te
kunnen worden gekozen.
Aan de basis van deze staatskundige re
volutie staat Antonio Navaro Wolff. Zijn M-
19-beweging riep vorig jaar tijdens de ver
kiezingen op om de uit 1866 stammende
grondwet te vervangen. En nadat bijna
tachtig procent van de kiezers die eis bleek
te steunen, kon president Cesar Gaviria
moeilijk anders.
Toen bleek dat de vroegere guerrillastrij
ders van M-19 het grootste blok binnen de
grondwetgevende vergadering zouden vor
men, nam de vrees voor al te radicale wijzi
gingen snel toe. Maar Antonio Navaro Wolff
verklaarde dat het niet zijn bedoeling was
om de mensen de stuipen op het lijf te ja
gen. En de nieuwe grondwet is uiteindelijk
dan ook een vrij behouden document ge
bleven. Veel nadruk op de verdediging van
de mensenrechten en ook een soort van
ombudsman, maar bijvoorbeeld geen abor-
In ruil daarvoor heeft M-19 weten te be
dingen dat het zittende parlement naar
huis wordt gestuurd. Het nieuwe Colombia
begint vorm te krijgen. Pablo Escobar en de
zijnen hebben zich vrijwillig aangegeven,
nadat in de nieuwe grondwet was vastge
legd dat Colombianen niet kunnen worden
uitgewezen. Alle nieuwe sociale en politieke
normen moeten de nog vechtende guerril
lastrijders in het land ervan overtuigen dat
ze nu tegen windmolens vechten. En bij de
voor 27 oktober geplande parlementsver
kiezingen hoopt M-19 als grootste partij uit
de bus te komen.
ADDIS ABEBA FRANS VAN DEN HOUDT
Etiopië heeft een nieuwe over
gangsregering. Over de zetelver
deling in deze regeringsraad
werden 24 verzetsgroepen het
gisteren eens. Het Etiopische
Revolutionaire Democratische
Volksfront (Eprdf), dat het land
de laastste vijf weken heeft be
stuurd, krijgt 32 zetels. Het Oro-
mo-bevrijdingsffont (OLF) krijgt
12 plaatsen, terwijl de rest van
de 87 zetels aan de kleinere or
ganisaties toevalt.
De Regeringsraad hoopt bin
nen tien dagen een kabinet sa
men te stellen en een president,
vice-president, premier en se
cretaris van de raad te kiezen.
Tijdens de onderhandelingen
hebben alle regio's in het land
de verzekering gekregen dat ze
zelf mogen bepalen welke be
stuursvorm ze willen.
Iran eist verrijkt uranium
..M.r schouwd, omdat het land over
geen enkele kerncentrale be
schikt.
Beide landen waren het in Pa
rijs bijna eens geworden over
een akkoord toen Iran onver
wacht aanvullende wensen op
tafel legde. De Iraanse minister
van buitenlandse zaken Ali Ak-
bar Velayati reisde vervolgens
met lege handen naar huis te
rug.
De onderhandelingen tussen
Frankrijk en Iran over een lang
lopend financieel geschil zijn op
de valreep in een impasse ge
raakt doordat Iran op de prop
pen kwam met de eis dat het
verrijkt uranium wil ontvangen
van Frankrijk. Dat hebben Fran
se media gemeld. De Iraanse eis
wordt als merkwaardig be-
