Een condoom
gevuld met
walnoten
ZATERDAGS BIJVOEGSEL
EINDREDACTIE: WILLEM SCHRAMA JAN VAN DER NAT ZATERDAG 6 JULI 1991 VORMGEVING: FRED VAN GELDEREN MARCO KROES RUUD VOGELESANG
Sam Fussell uit Philadelphia
was vier jaar lang bodybuilder.
Een periode van trekken, du
wen, stoten, veel anabole steroï-
den en leren breukbanden met
daarop in gouden letters 'Un
der construction' CIn aan
bouw'). Enkele jaren geleden,
na een mislukte gooi naar de
hoogste titel, nam hij afscheid
van de halters. Hij stelde zijn
belevenissen op schrift in een
keihard, maar ook zeer humo
ristisch boek dat een onverbid
delijke best-seller belooft te
worden in Engeland en Ameri
ka,
Waarom Sam Fassell geradbraakt
stopte met bodybuilden
In de Verenigde Staten werd het type
bodybuilder door een sportjournalist
eens omschreven als 'een condoom
gevuld met walnoten'. Sam fussell, enige da
gen in Nederland ter promotie van zijn door
Penguin Books Netherlands op de markt ge
brachte boek, zegt: „Het bodybuilden heeft
fascistische trekjes: een kleine groep mensen
die denkt dat ze supermensen zijn. Bodybuil
den is oorlog voeren zonder dat er oorlog is."
Sam Fussell werd in 1960 geboren in Prin
ceton, New lersey, als zoon van ouders die
Engelse letterkunde doceerden aan de uni
versiteit aldaar, jeugdfoto's tonen de auteur
Ben wat slungelige puber met een kippe-
borst. Na de middelbare school ging hij naar
Oxford, waar hij op 26-jarige leeftijd afstu
deerde in de Engelse taal- en letterkunde.
Zijn eerste baan vond hij bij een New Yorkse
uitgeverij, waar hij manuscripten moest le
en beoordelen. De onveilige situatie in
New York, de pogingen tot inti
midatie die hij, ondervond van
straatschuimers, deden hem be
sluiten een bodybuilding-school
binnen te stappen.
Fussell zit wat onwennig in
en met oud-Hollands antiek in
gerichte lounge van een Amster
dams hotel. Hij is geslonken. Zijn
grijze jasje heeft duidelijk gevul
dere tijden gekend. Hij heeft nog
steeds geen gaspijpennek, maar
de keiharde spiermassa die ooit
zijn hoofd schraagde is weg. „Het
is echt erg in New York. Ik zat
s in een voetbalstadion en
opeens voel ik wat nattigs op
mijn hoofd. Je gelooft het niet: ie
mand boven me op de tribune
me zomaar op mijn kop te
zijken. Je durfde er niks tegen te
doen, anders werd je meteen in
elkaar geslagen. En er waren
ïr van die dingen. Mensen die
door tasjesrovers ineens voor de
metro werden geduwd. Of je
stond ergens te telefoneren en
dan werd ineens de hoom uit je
hand getrokken. Laat ik het maar
eerlijk zeggen: ik was bang. Ik zag
r nogal tenger uit en daar ben ik
wat aan gaan doen."
Het begon met het kopen van tijdschriften
jver body-building, in de New Yorkse boek
handels steevast te vinden naast pornografi
sche lectuur. Fussell besloot les te gaan ne-
n bij een sportschool die door hem in zijn
boek wordt aangeduid met de letter Y, het
gewichtheffertje van het alfabet. Het was de
eerste stap op weg in een wereld van kronke
lende spieren, staal, zweet, steroïden, strenge
diëten en tappelings wegsijpe-
lend namaakbruin.
Sam begint met de oefentoe
stellen, maar al gauw vindt hij
aansluiting bij zware jongens als
'De Portugese Rambo' en 'Nim
rod'. Hij betrekt een soort bunker
ïen souterrain en leeft alleen
nog maar voor het bodybuilden.
De ene dag beult hij zich af om zijn dijspie-
te ontwikkelen, de andere dag is zijn
borst aan de beurt
VAARWEL
Eerst is het de kick waarvoor hij het doet, la
ter gaat hij meedoen aan wedstrijden. Hij
wint een paar wedstrijden maar na vier jaar
besluit hij te stoppen. Alle onderdelen van
zijn lichaam zijn afzonderlijk wel goed ont
wikkeld. maar proportioneel gezien zit het
nog niet helemaal lekker. Wil hij de voorge-
Sam Fussell, de bodybuilder die schrijver werd: Je kunt bij mij zeggen dat het vlees woord is geworden."
schreven harmonische lichaamsverhoudin
gen bereiken, dan moet hij zich nog zo'n vier
jaar afbeulen. Dat is het breekpunt voor Fus
sell. Ziek en geradbraakt zegt hij de wereld
der krachtpatsers vaarwel.
„Als je eenmaal in die wereld zit, kun je al
leen nog maar omgaan met andere bodybuil
ders. Je bent bezig met de verwezenlijking
van de man die je zou willen zijn. Je wil jezelf
onkwetsbaar maken, keihard, zoals
steen of gewapend beton. Steen
bloedt niet, loopt geen gevaar. Maar
steen kan ook geen liefde voelen. Ik
heb wel verhoudingen gehad in die
tijd, maar echte liefde kon ik niet op
brengen. Stel je voor: je hebt een
vriendin en die wil wel eens met je
naar een restaurant. Dat gaat dus
niet door. Want daarmee breng je je
gewicht en je dieet ernstig in gevaar.
Je moet precies het voedsel eten wat
je is voorgeschreven en restaurant -
voedsel is daarbij uit den bofe. Uit
gaan doe je dus niet."
„Je kunt bodybuilden vergelijken
met het optrekken van een gebouw.
Maar een gebouw staat er met de
huidige technieken in een paar
maanden, en weet je hoe lang je er
over doet om je armen enkele centi-
mers in omvang te doen toenemen?
Dat kost je een jaar. Je moet er dan
ook wel in geloven, er alles voor op
zij zetten. Bodybuilden heeft veel
weg van een religie. Ik was een soort
apostel en Onze lieve Heer was voor
mij Arnold Schwarzenegger, de man
die het bodybuilden groot heeft ge
maakt. Én oh, wat was je trots op je
lichaam als je met van die half opgetrokken
gorilla-armen over straat liep. Veel mensen -
dat zag je - konden er niet tegen. Die vonden
het maar eng. Zulke spiermassa's, dat kon
gewoon niet. Maar toch keken ze stiekem.
Net zoals ze vaak toch stiekem naar porno
grafie kijken. De mensen doen altijd wel erg
hooggestemd, ze gaan naar musea om naak
te beelden te bekijken, want o, ze zijn zo dol
op kunst. Maar bij de David van Michelange
lo zie je ze denken: god, wat een lekker ge-
'De spiegel is altijd mijn
grootste vijand geweest'
spierd kontje."
„De belangstelling voor het bodybuilden
neemt in de Verenigde Staten excessieve vor
men aan. Ook onder de yuppies. Vroeger po
chten ze op hun mooie huizen en hun auto's,
om te laten merken: kijk eens, dat heb ik be
reikt Nu willen ze kunnen pochen op hun li
chaam. Daar komt nog eens bij dat het body
builden nu grof geld kan opleveren, dus de
antipathie ertegen slinkt."
„Het is allemaal een beetje paradoxaal. Ie
ontwikkelt een oersterk lichaam, een impo
nerend lijf, je voelt macht, maar die macht
kun je alleen maar afreageren op het staal en
de gewichten waarmee je dagelijks in de weer
bent. De halter is je vijand. Die grijp je bij z'n
donder. Dat gebeurt met allerlei rituelen.
Sommigen wreven hun handen in met krijt
en schreeuwden voor ze de halter vastpak
ten: 'Een, twee, drie vier. O, ik bid voor oorlog
hier. Vijven, zessen, zevens, achten. Doden,
moorden en verkrachten!'. Op straat voerde
je een act op. Borst vooruit, armen wat opge
trokken, handruggen naar voren, en dan
maar lopen. Langzaam, met vertraagde pas
sen, zodat voorbijgangers je goed konden
zien. Ze keken naar je, de ogen vielen uit hun
kassen, en dat gaf je een gevoel van macht.
Maar ja - een acteur doet 's avonds zijn kos
tuum uit, hij kan zijn rol even vergeten. Maar
als bodybuilder kun je dat niet. Je huid kun je
immers niet afstropen. Je moet altijd in je rol
blijven en zo word je een karikatuur van de-
geen die je in wezen bent."
„De macht die je voelt is levensgevaarlijk.
Het is een macht die sluimert. Maar je staat
elk ogenblik op het punt die macht te gebrui
ken. Je krijgt zo'n houding van: als je één stap
dichterbij komt, als je één verkeerd woord
zegt, sla ik je kop van je romp. Je voert oorlog
zonder dat er oorlog is."
„Maar aan de andere kant is het ook een
wat nichterige wereld. Op homoseksuelen
oefent 'the gym' een onweerstaanbare aan
trekkingskracht uit. Toen ik voor het eerst in
'the gym' kwam en kennismaakte met de
zware jongens, werd me dat wel duidelijk. Ie
hebt daar nooit een echte leraar. Het is
meestal zo dat een geroutineerde bodybuil
der je onder zijn hoede neemt. Je wordt zijn
maatje. En zo'n verhouding is soms meer
dan vriendschappelijk. Ik denk dat alle body
builders iets nichterigs hebben, alleen weten
ze het zelf niet. Kijk naar de houdingen die je
moet aannemen tijdens een wedstrijd. Die
zien er toch een beetje aanstellerig uit. Dan
moet je bij voorbeeld doen of je je haar staat
te kammen, of dat je een emmertje water
haalt."
DUIZELIG
„Tijdens die wedstrijden ben je vaak duizelig.
Dat komt door het strenge dieet dat je moet
houden. En je voelt je ook vies,
want een paar dagen voor de
wedstrijd was je je niet meer om
dat je bang bent dat het namaak
bruin eraf gaat. Soms doen je
voetzolen zo'n pijn, dan kunnen
ze het gewicht van die spiermassa
bijna niet meer dragen. Maar ik
was zo fanatiek als de pokken. Dat heb ik al
tijd gehad. Ik dacht bij mezelf: ik moet de
laatste zijn die nog overeind blijft staan."
„Je moet leren van pijn te houden. In het
begin voel je je na de oefeningen alsof je op
de vierschaar hebt gelegen. Of ze hebben ge
probeerd om je uit elkaar te trekken. Maar
naderhand, als je eenmaal de cadans te pak
ken hebt, geeft.dat trainen een enorme kick.
Het is alsof je ergens in een auto door een
lange straat rijdt waarin het zachtjes regent.
En dat in die straat ineens alle stoplichten op
groen springen en je maar door en door kunt
FOTO CPD ROLAND DE BRUIN
blijven rijden."
„Door het gebruik van anabole steroïden
en andere middelen krijg je een enorme toe
vloed van mannelijke hormonen. Je hoort
soms mensen zeggen dat bodybuilders maar
een klein piemeltje hebben en seksueel ge
zien niets klaarmaken. Dat is een fabeltje.
Door die anabole steroïden ontstaat er een
soort lichamelijke toestand die je ook wel
hebt in de puberteit, wanneer je de Playboy
maar niet met rust kunt laten. Sommige
bodybuilders konden dan ook wel acht keer
per dag. Die waren onverzadigbaar."
„Met al die kronkelende, gezwollen, spie
ren is de bodybuilder eigenlijk één groot lo
pend geslachtsorgaan. Maar de meesten be
seffen dat niet. En ze zijn er ook niet tuk op
om uit te leggen waarom ze het doen. Je
hoort wel zeggen dat je voor bodybuilden
dom moet zijn. Dat zou ik niet willen zeggen,
maar je moet wel een gedachtenvemauvving
hebben om dit allemaal te kunnen opbren
gen. Als je eenmaal goed bezig bent met die
oefeneningen, met het tillen van tweehon
derdvijftig kilo of meer, dan denk je aan niets
anders meer. De eeuw waarin jij leeft is de
stalen eeuw. Maar allemaal dom? Nee, zeker
niet. Ik heb bodybuilders meegemaakt die
een encyclopedisch geheugen hadden als het
ging om de juiste hoeveelheid pillen en voe
ding."
MACHT
„We willen als mens allemaal macht. Ook in
de gewone wereld, waarin van negen tot vijf
Als bodybuilder in
1988: „Ik heb opeen
zeker moment de
valsheid van alles in
gezien."
wordt gewerkt, is het een en al pose. net als
bij bodybuilden. Maar bodybuilders doen het
alleen extreem. Ze nemen geen genoegen
met het lichaam dat ze door hun ouders is
gegeven. Ze nemen de taak van God over en
creëren een nieuwe mens. Daarbij hebben ze
niet in de gaten dat ze een karikatuur van
zichzelf worden, een Michelin-mannetje."
„Ik heb op een zeker moment de valsheid
van alles ingezien. De spiegel is altijd mijn
grootste vijand geweest, ik was nooit tevre
den met wat ik erin zag. Dat wilde ik veran
deren. Maar je maakt je persoonlijkheid weg
met bodybuilden. Ik heb toen besloten te
kappen en schrijver te worden. Woorden ver
dwijnen niet zo gemakkelijk als spieren. Ik
ben nu weer bezig met een misdaadverhaal
dat speelt in de jaren dertig. Je kunt zeggen
dat bij mij het vlees woord is geworden. Als ik
nu op dat bodybuilden terugkijk, vraag ik me
wel eens af wat het allemaal heeft opgele
verd: een paar glanzende fotootjes waarop je
met rollende spierbundels en een cheese -
smile bent vereeuwigd. Sommige mensen uit
de bodybuilding-wereld hebben woedend
gereageerd op mijn boek. In een praatshow
op de televisie scholden ze me uit voor leuge
naar. Maar er zijn ook honderden jongens
geweest die me hebben opgebeld en zeiden:
'Bedankt Sam, jij hebt gezegd wat wij niet
durfden'."
Sam Fussell: 'Muscle, the confessions of an
unlikely bodybuilder'. Uitgebracht door Pen
guin Books Netherlands bv.
