Kunst
Stravinsky-erfenis in cd-box
Zilveren Kunstkring
nu wel ingeburgerd
SPECTACULAIRE
TIJGERSHOW
Op reis met een gedicht
i
Expositie 'Venetiaanse drukkunst'
Zaterdag 6 juli 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: RAYMOND PEIL Vormgeving: RUTGER J HOOGERDUK
13
NIEUWSLIJN
Kunstmarkt in
Morsstraat
LEIDEN - Cursuscentrum 'De
Ruimte' {Kruisstraat lb/Fabiaan-
spoort) heeft tijdens de Laken-
feesten een expositie van schilde
rijen, tekeningen en aquarellen
van cursisten, oud-cursisten en
docenten. Henry Verboket zal in
de openlucht een schilderij ma
ken van 3 bij 4 meter. Verder zal
morgen in de Morsstraat, van
12.00 tot 17.00 uur, een grote
kunstdemonstratiemarktwordeni rinpr
gehouden met meer dan 20 L LI U U L
stands met verschillende technie
ken zoals: zelf verf maken, air- I Al/PMPPPQTCN
brush, etsen, aquarelleren enz. L/~\f\LI v I LL.O I LI
Freek de Jonge presenteert 'Aidsexit'
AMSTERDAM - Freek de Jonge is de presentator van de nationa
le gala-avond 'Aidsexit' ten bate van het Aidsfonds in het Am
sterdamse Muziektheater. Aan de avond, op zondag 29 septem
ber, wordt belangeloos meegewerkt door Het Nationale Ballet,
het Nederlands Danstheater, de painist Ronald Brautigam en
Rian de Waal.
Minister d'Ancorla (wvc) verricht de officiële opening.
Zes dichtregels voorgedragen
door 508 mensen in evenzoveel
dialecten. Met een videocamera
in de hand gaat dichter René
Seghers uit Enschede begin vol
gend jaar de wereld over om
zijn geschreven gedicht 'Onbe
stemd' tot leven te brengen via
de stem van de plaatselijke be
volking.
De route die hij gaat volgen is
vanaf maandag 8 juli bijna twee
maanden lang te bezichtigen in
Print Gallery aan de Prinsen
gracht in Amsterdam. Een ze
ventien meter lange landkaart
bedekt de zijmuur van de Am
sterdamse kunstgalerie van
voor tot achter. Over de kaart
loopt een "dikke rode streep
dwars door het landschap.
„De rode lijn heb ik in de at
las met een lineaal getrokken.
Stichting wil
Rembrandt-etsen
certificaat geven
Daarna ben ik gaan uitpluizen
welke plaatsen, van zeer grote
steden tot minuscuul kleine ge
huchtjes, op of vlakbij die lijn
liggen. Af en toe ben ik een
beetje van de rechte lijn afgewe
ken om de wereldsteden ook in
de route op te kunnen nemen",
legt de jonge kunstenaar uit.
Zo wordt het gedicht onder
meer voorgedragen in Londen,
Amsterdam, Berlijn, Warschau,
Moskou en Tokio. Maar de
streep over de kaart loopt ook
door Naarden, Bussum, Laren,
Hilversum en Baarn. De poëzie-
reis van René Seghers begint in
het westen van Ierland in de
plaats Clifden en gaat via Groot-
Brittannië, Nederland, Duits
land, Polen, Sovjetunie, China,
nog een stukje Sovjetunie naar
Japan. Seghers hoopt de afstand
in vier a vijf maanden af te leg
gen.
De Wassenaarse kunstenaar Theo de Haan heeft in opdracht van een Wassenaarse zaadhandelaar een ke
ramisch werk gemaakt dat reikt vanaf de grond tot aan het plafond. Het stelt het zogenamde 'wannen'
voor het reinigen van zaden dat vroeger met de hand werd gedaan. De zaden worden opgegooid terwijl
de wind vrij spel krijgt om de lichtere delen tussen het zaad weg te blazen.
Th. Laurentius, één van de
meest vooraanstaande experts
óp het gebied van de 17de
eeuw, heeft de oprichting be
kendgemaakt van de Founda
tion for Paper Research. Doel
van de stichting is het verrich
ten van papieronderzoek naar
de Rembrandt-etsen. Voor de
onderzochte etsen zal een certi
ficaat worden uitgereikt, aldus
de in Voorschoten woonachtige
Laurentius op de bijeenkomst
ter gelegenheid van de 43ste
editie Oude Kunst- en Antiek
beurs 'Delft'. Deze oudste
kunst- en antiekbeurs van het
continent, wordt van 5 tot en
met 13 oktober in het Stedelijk
Museum Het Prinsenhof in
Delft gehouden. Met behulp
van röntgenfoto's zullen de
Rembrandt-etsen uitvoerig wor
den onderzocht op de papier
soort, de herkomst van het pa
pier, de ontstaansperiode en al
le andere gegevens die van be
lang zijn. Voor de olieverfschil
derijen van de Hollandse mees
ter bestaat al enkele jaren een
zelfde soort onderzoek, het zo
genaamde Rembrandt Research
Project, maar deze onderzoe
kers kijken niet naar de etsen
van Rembrandt. De resultaten
van het onderzoek naar de et
sen zullen, inclusief de röntgen
foto's worden vastgelegd in een
rapport, op basis waarvan een
gekwalificeerd certificaat wordt
verstrekt. De eerste certificaten
zullen tijdens de antiekbeurs in
Delft worden uitgereikt, aldus
Laurentius. Volgens hem vormt
deze aanpak een antwoord op
de vele vervalsingen. Wanneer
de prenten zijn uitgerust met
een certificaat zullen ze ook-
meer waard worden. De prijs
van een taxatie zal naar schat
ting vijf procent van de ge
taxeerde waarde van de prent
MUZIEK. Maarten Brandt
Op maar liefst 31 langspeelpla
ten bracht CBS in 1982 het bijna
volledige oeuvre van de Russi
sche componist Igor Stravinsky
(1882-1971) uit. Een onderne
ming die gerust uniek mag he
ten, zeker op het gebied van de
stiefmoederlijk bedeelde twin-
tigste-eeuwse muziek.
Dit prachtige materiaal is nu
in een enigszins gewijzigde
vorm door Sony Music op 22
cd's ondergebracht. Deze zijn in
een schitterende box uitgege
ven onder de titel 'The recorded
legacy'. Alle uitvoeringen zijn
onder supervisie van de maker
zelf of diens rechterhand Robert
Craft tot stand gekomen. Dat
houdt in dat de artistieke eind
verantwoordelijkheid voorna
melijk in handen van Stravinsky
zelf gelegen heeft.
Het veelomvattende oeuvre
van Stravinsky, die niet voor
niets het 'alter ego van de twin
tigste eeuw' is genoemd, kent
tal van facetten. Stravinsky's
vroege werken, met als belang
rijk hoogtepunt het ballet 'L'Oi-
UTRECHT DE BIOSCOOP
PREMIÈRES zullen voor mini
maal de periode van een jaar
toch nog op de vrijdag gehand
haafd blijven. Dit is besloten
binnen de Nederlandse Bond
van Bioscoop- en Filmonderne
mingen op last van
Cannon.
Igor Stravinsky op 83-jarige leeftijd.
seau de feu', staan duidelijk on
der invloed van onder anderen
zijn leermeester Rimsky Kors-
sakov. Met het geruchtmakende
ballet 'Le Sacre du printemps'
werd drastisch afgerekend met
alles wat ook maar bij benade
ring zweemde naar de 19de-
eeuwse esthetiek. Een nieuwe
verrassing betekende Stravins
ky's terugkeer naar de muziek
van de barok en het klassicisme.
Componisten als Pergolesi,
Graaf van Wassenaar ('Pulcinel-
la') en Haydn (Symfonie in C)
kregen een originele hommage.
Donderslag
Tijdens de laatste fase van zijn
leven verkende de Russische
nestor het erfgoed van de Twee
de Weense School. Met dien
verstande, dat het karakter van
werken als de Orkestvariaties
'Aldous Huxley in Memoriam',
de 'Movements' voor piano en
orkest en 'Threni' minstens zo
radicaal is als de late stukken
van bijvoorbeeld Anton We-
bem. Dat dit voor velen als een
donderslag bij heldere hemel
kwam zal niemand verbazen als
je bedenkt dat het toenmalige
publiek net was gewend aan de
Stravinsky van de Jazz en de
'Circuspolka voor een jonge oli
fant' om maar een paar dwars
straten te noemen.
Uit dit alles blijkt wel hoe
weinig Stravinsky genegen was
om zich aan de heersende mo
des te conformeren. In een tijd
waarin muziek gedegradeerd
lijkt te worden tot een soort
slagroom op de taart van een
voor een aanzienlijk deel uit
sponsors bestaande 'jetset' is
het luisteren naar Stravinsky
niet alleen een ware verade
ming, maar een bittere nood
zaak voor een ieder die zich wil
bezighouden met de betekenis
van muziek.
Stravinsky had een enorme he
kel aan 'interpreterende' diri
genten. Zijn werken dienden
voor zichzelf te spreken. Gevrij
waard van onverschillig welke
opsmuk dan ook, en laat staan
van een smeuïg opgediende
saus om de muziek voor de luis
teraar aanvaardbaar te maken.
Het is verbazingwekkend om
te horen, hoe fris en helder de
meeste nu in deze monumenta-
,,ALS HET ALARM is uitgeschakeld,
zou ik best wat willen stelen." Voorzit
ter Kloos van de Voorschotense Kunst
kring geeft daarmee aan dat hij de kwa
liteit van het nog te exposeren werk in
het jubileumjaar hoog vindt.
REMBRANDT-ETSEN worden onder
zocht op papiersoort, herkomst van het
papieren onstaansperiode. Vervolgens
krijgen ze een certificaat van echtheid
Veelkleurig gezelschap in Voorschoten bestaat 25 jaar
Geen kunstenaar maar een
kunstminnaar is Ben Kloos.
Hij voert sinds drie jaar het
bewind over de Voorscho
tense Kunstkring, die 31
augustus 25 jaar bestaat.
Dit jubileum wordt op ge
paste wijze gevierd met
een grote ledententoon
stelling in de expositie
ruimte van het Ambachts
huis.
VOORSCHOTEN SASKIA STOEUNGA
'Zilveren sterren dwarrelen
schijnbaar ordeloos door Voor
schoten. Vijf en twintig jaar
Voorschotense Kunstkring: een
veelkleurig gezelschap beelden
de kunstenaars. Schijnbaar on
gebonden; elk lid met zijn unie
ke, eigenzinnige, kunstzinnige
driften en idealen. Maar toch
met een behoefte aan een band:
de Kunstkring'. Niet mis alle
maal. Het is een passage uit de
proloog in het jubileumboek,
waarin verder de kunstenaars
en hun werk worden beschre-
„Als het alarm is uitgescha
keld, zou ik best wat willen ste
len." Dit zegt voorzitter Kloos,
daarmee aangevend dat hij de
kwaliteit van het nog te expose
ren werk in het jubileumjaar
hoog vindt. Hij is zeer tevreden
over het reilen en zeilen van de
50 leden tellende vereniging.
Continuïteit en kwaliteit staan
bij hem hoog in het vaandel.
„Met continuïteit bedoel ik dat
er steeds verse getalenteerde
kunstenaars bij moeten komen.
Op namen als Kamerlingh-On-
nes, Paul Citroen, Willem Vis,
Sierk Schroder kun je niet blij
ven teren."
De voorzitter en zijn compa-
nen zijn daarom altijd op zoek.
Kunstacademies worden afge
stroopt en als er maar iemand
uit Voorschoten of de regio bij
zit, komt er een verzoek om toe
te treden tot het gilde. Verder is
er een ballotagecommissie die
eenmaal per jaar ingezonden
werk beoordeelt voor een even
tueel lidmaatschap. Daaronder
zitten natuurtalenten en men
sen met een opleiding. „De
laatste jaren hebben we een
aantal veelgevraagde jonge kun
stenaars kunnen inlijven zoals
Renée Steenbrink, Petra van der
Meijden en David Tavenier."
Vocht
Meer dan een kwart eeuw gele
den is het allemaal begonnen in
Voorschoten. In het atelier van
Willem Schrofer en zijn vrouw,
kunstenares Hanny Bal, aan de
Molenlaan hadden spirituele
gebeurtenissen plaats met man
nen als Paul Citroen, Bertus de
Korte en Harm Kamerlingh On
nes. Ook de nog zeer jonge
Boudewijn Büch kwam zeer re
gelmatig kijken.
Een paar jaar later, in 1966
om precies te zijn, kregen de
ongeorganiseerde samenkom
sten structuur. De Voorschoten
se Kunstkring werd opgericht.
In het vervallen Ambachtshuis
waren geregeld tentoonstellin
gen te zien met openingen die
veel aandacht trokken. De door
vocht krom getrokken schilder
stukken werden na afloop met
liefde weer meegenomen. Een
restauratie was onvermijdelijk.
Het kunstenaarsleven stond
tijdens die opknapbeurt van het
Ambachtshuis op een laag pitje.
Het cultureel centrum bleekt
niet de juiste sfeer te hebben.
De kunstkring bleef het ge
meentebestuur daarom achter
volgen met de eis om een pas
sende behuizing. De kring
mocht terugkeren. De zolder
van het Ambachtshuis werd
weer expositieruimte. Tijden
van weleer herleefden. Het ge
voel van saamhorigheid was te
rug.
Toen Bert Kloos drie jaar ge
leden werd gevraagd dacht hij
„Laat ik het maar doen. Het
voorzitterschap van een kunste
naarsvereniging is vast leuk en
gezellig. En warempel, dat is
nog zo uitgekomen ook. Met
een beperkt budget wordt er
veel georganiseerd."
Graadmeter
Volgens Kloos is de vereniging
ook goed ingeburgerd bij het
Voorschotense publiek. „Win
keliers vinden het leuk om onze
affiches op te hangen. De expo
sities trekken gemiddeld zo'n
600 tot 700 mensen. En ook
over het aankoopbeleid dat is
toch een beetje een graadmeter
hebben we niet echt te kla
gen. Zelfs met de wethouder die
cultuur in haar portefeuille
heeft, mevrouw Breunesse, on
derhoudt de Kring goede con
tacten, die af en toe leiden tot
het aankopen en plaatsen van
kunst in openbare ruimtes."
Kunnen de Voorschotense
kunstenaars dan nergens meer
tegenaan trappen? Zijn er de
komende 25 jaar geen schanda
len op te tekenen? Ach, zegt de
voorzitter met pretoogjes: „Bij
kunstenaars weet je nooit. We
concentreren ons nu op de ope
ning op 31 augustus. En dan
zullen we van ons doen horen."
le uitgave ondergebrachte en
zorgvuldig opgepoetste opna
mes klinken. Sterker nog: er be
staan tal van zogenaamd volle
dig digitaal (dus DDD) opgete
kende registraties die het gro
tendeels moeten afleggen tegen
deze in de jaren '60 vastgelegde
uitvoeringen. Maar toen gingen
de platenproducenten veel
minder dan tegenwoordig ge
bukt onder de eis dat het geluid
gepolijst en rond moest zijn.
Omdat het huidige publiek nu
eenmaal ondergedompeld
wenst te worden in een heerlijk
warm bad van kamerbrede,
maar ook verdovende sonoritei-
ten. Een klank die in bepaalde
gevallen niet meer in dienst van
de muziek staat, maar tot een
doel op zichzelf is geworden.
Het authentieke van Stravins
ky's benadering schuilt niet in
het feit van 'zo moet het en niet
anders' maar in de onherroepe
lijke kracht van de uitvoeringen
van het moment waarop zij
klinken. Een kracht die zich niet
laat definiëren onder de noemer
van deze of gene trend, maar
die louter en alleen valt terug te
voeren op de noten zelf. Los van
elke van bovenaf opgelegde
klankcultuur of anderszins bui
ten de muziek zelf ontstane
beeldvorming.
De uitvoeringen wisselen
soms van niveau en wie op zoek
is naar een gladgestreken exact
heid zal misschien hier en daar
teleurgesteld raken. Want de rit
miek in de 'Sacre' komt onder
de maestro zelf messcherp naar
voren, en de immense span
ningsboog van Les Noces (met
vier toonaangevende Ameri
kaanse componisten achter de
piano: Barber, Foss, Copland en
Sessions) vertoont geen enkele
knik. Misschien dat de opname
van de Cantate op oud-engelse
teksten wat erg close is uitgeval
len. Maar' de Jazz-composities,
met het voor Woody Herman
geschreven 'Ebony-concerto'
voorop, klinken zeldzaam pun
tig en krokant en zijn als zoda
nig nooit overtroffen.
Igor Stravinsky: The recor
ded legacy*. Diverse uitvoeren
den onder leiding en met me
dewerking van Igor Stravinsky
(piano) en Robert Craft Sony
Classical SX22K (22 cd's).
Bert Kloos: „De laatste jaren hebben v
De manifestatie Amsterdam-
Venetië eindigt deze zomer in
het Koninklijk Paleis op de Dam
met de tentoonstelling 'Venetië,
stad van de drukkunst'. De ex
positie toont de gedrukte Vene-
Bankgebouw van
architect Bazel
rijksmonument
Het ABN-gebouw aan de Vijzel
straat in Amsterdam is door de
Rijksdienst voor de Monumen
tenzorg bestempeld tot rijksmo
nument. Het ontwerp is van de
architect K. Bazel (1869-1923).
Het pand werd in de jaren
1919-1926 gebouwd voor de
Nederlandsche Handel Maat
schappij als het eerste groot
schalige kantoorgebouw in de
hoofdstad. De bouw werd mo
gelijk omdat tegelijkertijd de
Vijzelstraat een verbreding on
derging.
Volgens de rijksdienst is het
ontwerp een hoogtepunt in het
oeuvre van Bazel.
tiaanse pronkstukken uit de vijf
tiende en zestiende eeuw in Ne
derlands bezit.
Voor de tentoonstelling zijn
de openbare en particuliere ver
zamelingen in Nederland door
genomen. Uit de collecties zijn
vooral de boeken gehaald waar
aan visueel iets valt te beleven.
De expositie geeft dus geen re
presentatief, maar een geflat
teerd beeld van de Venetiaanse
druJckunst in de vijftiende en
zestiende eeuw. In deze periode
was Venetië hèt drukkerscen
trum yan Europa.
P'|^eoi°0<ia91
Z0n<*-— H.00 uur
op het buitenterras
8 Bengaalse tijgers in kooi van circus B0LTINI
Muzikale omlijsting: KLM Swing Sing Society
GRATIS TOEGANG
Iedere zaterdagavond en zondagmiddag
gezellig swingen op livemuziek
