Cultuur
<P
Opschudding over naaktfoto's in de Waag
Heldere speeltrant
organist Fissejski
'Ik heb zo'n heimwee naar de Merenwijk'
Donderdag 4 juli 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN R1JSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie: HANS SONDERS Vormgeving: PIET KOOREMAN
9
FOTOGRAAF WIM LAMBOO stelt de „MENSEN DIE SCHRIJVEN verkeren VOGELS KWETTERDEN
organisatoren van Waagstuk '91 een vaak in een geïsoleerde positie. Echt in allerlei soorten om het
schadeclaim in het vooruitzicht als zijn goede kritiek op hun werk krijgen ze hardst en 'helderst', dan
kaarten niet verkocht worden. „Ze kun- zelden, ja, van familieleden, maar die weer dreven donkere on-
nen in de loop van de dag een briefje vinden alles mooi" weersbuien over
van mijn advocaat verwachten"
Fotograaf Wim Lamboo dreigt organisatoren Waagstuk met schadeclaim
NIEUWSLIJN
Kunstuitleen voor kinderen
LEIDEN - De Leidse Kunstuideen is van plan kunst te gaan ver
zamelen en uidenen speciaal voor kinderen. Het is een van de
Jcdviteiten die de Kunstuideen populairder moet maken. De
interesse in het lenen van kunst is de afgelopen jaren namelijk
wat ingezakt. De instelling gaat zich bovendien meer richten
op het bedrijfsleven. De Kunstuideen aan de Lammermarkt
bestaat tien jaar. In 1981 werd van start gegaan met 500 wer
ken, dat zijn er inmiddels 2000.
MUZIEK
RECENSIE LI DY VAN DER SPEK
Orgelconcert door Alexander Fissejski. Ge
organiseerd 3 juli door 'Pro organo et mu-
sica' in de Triumfatorkerk
Katwijk aan Zee.
Het genootschap 'Pro organo et
musica' organiseerde een uniek
eenmalig optreden van de be
roemde Russische organist
Alexander Fissejski, dat gister
avond plaatsvond op het Ver-
schuerenorgel van de Katwijkse
Triumfatorkerk.
Hoewel er zeer veel interessants
te beluisteren was in het mid
dendeel, rustte dit concert toch
op twee pijlers, wel te verstaan
het eerste en laatste nummer
van het programma, twee Bach-
werken. Niet omdat de compo
nist Bach of omdat de muziek
barok heet, maar om de buiten
gewoon heldere en gearticuleer
de speeltrant. Opvallend was
Fissejski's krachtige 'toucher'.
Hoe groots en evenwichtig zo'n
prelude en fuga van Bach in el
kaar zitten, werd nog eens be
vestigd tijdens de uitvoering
van 'Praeludium en Fuga'in D-
dur van Glasoenow (1865-1935).
Ondanks de grote muzikaliteit
en vakkundigheid van Fissejski
verbleekte dit werk van zijn
landgenoot toch bij Bach's
compositie.
'Heil und dunkel' (1976) van So
fia Gubaidulina wekte allerlei
associaties op. Al van de aan
vang kwetterden er vogels in al
lerlei soorten om het hardst en
'helderst' terwijl 'donker' grom
mend de leeuw naderbij sloop.
Even later een storvloed van
'lichte' sprankelende tonen die
zich spoedden naar een diepe
'donkere' wel. Onweersbuien
dreven over, ronkende vliegtui
gen en dan weer het kwette
rende vogeltje. Werkelijk een
beeldend fantasierijk stuk van
deze vrij onbekende vrouwelijke
componist.
Ook in de tweede pijler waar dit
concert op rustte toonde de
Russische organist zich een
grootmeester in het uitlichten
van contrasterende thema's.
De Leidse fotograaf Wim
Lamboo heeft met drie
naaktportretten voor op
schudding gezorgd bij de
tentoonstelling 'Waagstuk
'91'. De organisatie van
deze expositie, die in de
Waag wordt gehouden, is
van mening dat Lamboo
afspraken heeft geschon
den en wilde zijn bijdrage
na de opening van de ex
positie verwijderen. Lam
boo meent dat er helemaal
geen afspraken zijn ge
maakt over zijn bijdrage.
Hij nam een advocaat in de
arm en dreigde met een
dwangsom bij verwijdering
van zijn werk. Daarop heeft
de organisatie besloten de
drie naakten voorlopig te
laten hangen.
INTERVIEW CEES VAN HOORE
Galerie De Kleine Klup herkent
zich niet in de bijdrage van
Wim Lamboo, die momenteel
een collectie foto's uit Tsjecho-
slowakije in deze galerie expo
seert. Mare de Haan, een van de
organisatoren van Waagstuk '91
en bestuurslid van De Kleine
Klup: „Het was bij deze exposi
tie de bedoeling dat alle Leidse
galeries aan deze tentoonstel
ling hun medewerking zouden
verlenen en een kunstwerk zou
den exposeren dat representa
tief was voor hun expositiebe-
leid. Galerie De Kleine Klup ex
poseert vooral portret- en re
portagefotografie. We doen dit
omdat dit werk elders in Neder
land maar weinig aandacht
krijgt. Dit werk van Lamboo
past totaal niet in ons expositie-
beleid. We kunnen ons er niet
in herkennen."
„We hadden gedacht dat
Lamboo wat van zijn Tsjechi
sche foto's zou exposeren. Maar
op het laatste moment komt hij
aanzetten met drie naakten. Het
is geen kwestie van kleinburger
lijkheid of kwezelarij hoor. En
ook is het werk niet echt aan
stootgevend. Nee, het is gewoon
niet representatief voor wat er
in De Kleine Klup hangt. En
daarmee doorkruist Lamboo de
formule van deze tentoonstel
ling. We hebben hem vorige
week donderdag gebeld en ge
vraagd of hij het werk weg wilde
halen. Maar boem!, hij smeet de
hoom op de haak en even later
kregen we zijn advocaat aan de
lijn die dreigde met een dwang
som als we het zouden wegha
len."
„Ik kan als collega goed met
Lamboo opschieten maar nu
het zakelijk wordt loopt het in
eens mis. Door op het laatste
moment met deze drie naakten
aan te komen heeft hij de boel
willens en wetens geforceerd.
Zijn bijdrage past gewoon niet
in deze tentoonstelling. Het
gaat er immers om dat de men
sen weten wat er zoal in de ver
schillende galeries in Leiden te
zien is en Lamboo geeft in die
zin geen waarheidsgetrouw
beeld."
Lamboo verklaart dat er hele
maal geen afspraken zijn ge
maakt over welke foto's hij zou
leveren voor de tentoonstelling
foto jan holvast
in de Waag. „In verband met de
expositie in De Kleine Klup is
het woord 'portretten' weieens
gevallen, maar verder is daar
nooit over gesproken. Mijn bij
dragen voor de Waag heb ik ze
twee dagen voor de tentoonstel
ling doen toekomen. Toen had
den ze mij er ook op kunnen at
tenderen. Pas vrijdagmiddag,
vlak voor de opening, kreeg ik
een telefoontje dat ze mijn werk
wilden weghalen. Daar ben ik
natuurlijk niet mee akkoord ge
gaan."
Volgens Lamboo is de kwestie
enorm opgeblazen door de or
ganisatoren van Waagstuk. „Nu
komen ze aan met verhalen
over afspraken. Maar, uiteinde
lijk gaat het natuurlijk om het
feit dat het naaktfoto's betreft.
In de wandelgangen heb ik daar
heel vervelende dingen over ge
hoord. Dat het om pornografie
zou gaan en dat ze er wel een
rooie lamp naast konden zetten.
Zoiets verwacht je natuurlijk
niet van mensen die zich met
kunstuitingen bezighouden.
Het gaat om heel esthetische fo
to's, en absoluut niet om pomo-
grafie."
De Haan geeft desgevraagd
toe dat er niet echt bindende af
spraken zijn gemaakt, maar dat
Lamboo wel bekend was wat
voor werk er op Waagstuk '91
zou moeten komen te hangen.
Volgens Lamboo is de organisa
tie „één grote rotzooi" en werkt
iedereen „op z'n eigen houtje".
De fotograaf heeft nog steeds
een conclict met de organisatie
van Waagstuk over prentbrief
kaarten van één van de naak
ten, die aan de balie verkocht
moeten worden. „Dat hebben
we geweigerd", reageert De
Haan. „Wij, als organisatie, be
palen wat er gebeurt, niet me
neer Lamboo.
Lamboo stelt de organisato
ren een schadeclaim in het
vooruitzicht als zijn kaarten niet
verkocht worden. „Ze kunnen
in de loop van de dag een brief
je van mijn advocaat verwach
ten."
Ons land telt zo'n 900 musea.
Daaronder bevinden zich de
belangrijke 'tempels der mu
zen' in de grote steden, maar
ook een groot aantal kleine
musea in de dorpen waar het
evenzeer de moeite waard is
rond te kijken. In een serie ar
tikelen wijzen we deze zomer
de weg naar enkele van die
kleine musea in de regio Lei
den. Voor een vluchtige ken
nismaking of misschien wel
het begin van een innige rela
tie.
In 1714 werd een grote rid
derhofstede tussen Sassenheim
en Lisse te huur aangeboden: in
feite was het een ongemakkelij
ke 'kast-varf-een-huis', maar
toch werd het door de verhuur
der geprezen: naast een om
schrijving van omvang en facili
teiten vond hij het de moeite
waard om te vermelden dat ie
dere dag de postwagen van Am
sterdam naar Den Haag langs
kwam en dat er "seer schoone
ende uijtgestrekte gesigten"
rondom waren.
Na een restauratie, die in
1977 gereed kwam, kun je je nu
weer een beetje voorstellen hoe
het gebouw er aanvankelijk, dat
wil zeggen zo óngeveer in de
vijftiende eeuw moet hebben
uitgezien.
Aan het ingangshek langs de
Heerenweg nummer 349 wijst
niets er op dat bezoekers wel
kom zijn. En als je desondanks
de laan, die naar het huis leidt,
achter je hebt, lijkt de toegangs
deur niet open te staan. Maar
de klink geeft mee en zonder
verdere overgang (alleen een
klein tochtportaal) sta je in een
helder-gewitte 'ridderzaal'.
Daarboven is er nog een daar
weer boven is de zolder, en he
lemaal beneden, in de ridder
zaal een stenen wenteltrap af,
bevindt zich de kelderkeuken.
Het gaat om ruimten van een
meter of twaalf lang en zo'n
acht meter breed. Voor onze be
grippen moet het er vooral een
kwestie van behelpen zijn ge
weest. Er zullen wel houten of
rieten schuren en loodsen
rondom hebben gestaan. Geen
wonder dat er op een bepaald
moment, halverwege de zes
tiende eeuw moet dat zijn ge
weest, aan een meer definitieve
vergroting werd gedacht. Uit
eindelijk was Dever, in de acht
tiende eeuw, een aaneengeslo
ten complex: een groot huis met
bijgebouwen rond een om
muurd erf van zo'n 35 bij 50
meter.
Dat is allemaal goed te zien in
het grasveld rondom het huis,
want daar is het tracé van de
muren in metselwerk aangege
ven, recht boven de fundamen
ten die nog in de grond zitten.
Je kunt er zo op rond wandelen.
Het verdedigbare huis, van een
THEATERS
DEN HAAG
CONGRESGEBOUW
zo 7, 15.00 uur; Jubileumcon
cert Sunny Day
wo 10 t/m zo 14, 16th North
Sea Jazz Festival.
AMSTERDAM
CARRE
dag 20.00 uur, zo 14.00 uur-,
Les Misérables, opera-musical
naar Victor Hugo.
CONCERTGEBOUW
vr 5, 20.15 uur; Nieuw Sinfo-
nietta Amsterdam olv Lev Mar-
kiz.
za 6 t/m ma 8 Jazz Festival:
za 6, 20.00 uur; Stephane
Grappelli Trio, Stochelo Ro
senberg Trio, Gipsy Kids met
'Tribute to Django Reinhardt'.
zo 7, 13.00 uur; Inspirational
Gospel Choir,
ma 8, 20.00 uur; Ralph
Moore, Brandon Fields, Ricky
Margitza, Bobby Watson, Pha-
rao Sanders mmv Michael
Brecker.
MUZIEKTHEATER
vr 5, 20.15 uur; Afscheids-
voorstelling Rudi van Dantzig,
Het Nationale Ballet,
za 6 t/m di 9: Jazz Festival:
za 6, 20.15 uur; Nina Simone,
Lorez Alexandria,
zo 7, 20.15 uur; Michael
Franks, Yellowjackets.
ma 8, 20.15 uur; Rita Reys,
Pirn Jacobs Trio, Louis van
Dijk, Clark Terry, Scott Hamil
ton, Astrud Gilberto Her
Band. Presentatie: Pim Ja
cobs.
NIEUWE DE LA MARTHEATER
vr 5 t/m di 9: Jazz Festival
vr 5, 20.00 uur; 'Tribute to
Chet Baker', Bob Brookmeyer,
Ack van Rooyen, Cees Slinger,
Hein v.d. Gein, John Engels
e.a.
za 6, 20.00 uur; Art Farmer
Quartet, Bennie Wallace
Quartet, Ricky Margitza
Quartet, George Adams
Quartet.
zo 7, 20.00 uur; Mike Del Fer-
ro Quartet, Bos en Van Bem-
mel, SFEQ, Geja Griek, Maar
ten vd Grinten/Ben Hartman
Quartet.
ma 8, 20.00 uur; Marcus Ro
berts Trio mmv Michelle Rose-
woman, Graham Haynes, Billy
Drummond; Vincent Herring
Quintet, Leni Stern Quartet,
Ralph Peterson Quintet.
STADSSCHOUWBURG
vr 5 t/m zo 7, 20.15 uur;
Mudances 'Atzavara, Margarit.
wo 10 t/m za 13, 20.15 uur;
Compagnie Claude Brumachon
'Eclats d'absinthe'.
MUSEA IN DE REGIO
Schrijversclub 1990 presenteert proza en poëzie over Leiden
In de achttiende eeuw was Dever een groot huis met bijgebouwen rond
een ommuurd erf van zo'n 35 bij 50 meter. Dat is nog goed te zien in
het grasveld rondom het huis waar het tracé van de muren in metsel
werk is aangegeven. foto wim dijkman
Drie leden van de schrijversdub 1990. Van links naar rechts: Ineke Bergh, Frouke Welling en Lineke Noorda.
foto wim dijkman
LEIDEN
INTERVIEW CEES VAN HOORE
„Nee hoor, we zijn beslist geen
vrouwenclubje. Onze club telt
vijf vrouwen en drie mannen. Ik
zeg het er maar even bij anders
denken ze: o, die vrouwen zit
ten maar thuis en hebben toch
niets anders te doen, die richten
maar een schrijverskransje op."
Frouke Welling oogt vriende
lijk doch strijdbaar. Zij richtte
een jaar geleden 'Schrijversclub
Leiden 1990' op. Vandaag krijgt
de Leidse cultuurwethouder
Koek van Welling en haar club
genoten Ineke Bergh en Lineke
Noorda 'Het mysterie op de
Breestraat, en andere verhalen
en gedichten van de schrijvers
club Leiden 1990' aangeboden.
Dit boek, met specifiek 'Leids'
getinte maar ook andersoortige
verhalen en gedichten van
clubleden, is uitgebracht door
Barabinsk. Deze uitgeverij is
onlangs door de Schrijversclub
zelf in het leven geroepen. „We
willen werk van debuterende
schrijvers en dichters uit de
Leidse regio gaan uitgeven. En
ook werk van onszelf. We heb
ben geen zin om bij uitgevers te
gaan leuren met wat wij mooi
vinden".
In januari 1990 stuurde Frou
ke^ Welling een persbericht rond
waarin zij mensen die graag
schreven opriep zich te vereni
gen in een schrijversclub. De re
acties bleven niet uit. De club
bestaat inmiddels een jaar. Eens
in de twee weken lezen de leden
elkaar hun schrijfsels voor en
discussiëren ze over hun werk.
Welling: „Mensen die schrijven
verkeren vaak in een geïsoleer
de positie. Echt goede kritiek op
hun werk krijgen ze zelden, ja,
van familieleden, maar die vin
den alles mooi. Binnen onze
club krijgen ze die kritiek wel."
Klerewijk
Lineke Noorda en Ineke Bergh
voelen zich thuis bij de schrij
versclub. Noorda, die afgestu
deerd tolk is in de Franse taal,
heeft „altijd wel een vaag ver
langen gehad om te schrijven"
maar pas met de club heeft zij
er serieus werk van gemaakt.
„De wereldliteratuur zou wel
verder draaien zonder mijn ge
dichten, maar ik vind het toch
leuk om te doen."
Ineke Bergh is, net als Noor
da, door de club ook meer gaan
schrijven. „Ik zou er wel altijd
mee bezig willen zijn. Als ik een
ingeving krijg, laat ik alles waar
mee ik bezig ben liggen en ga ik
aan het werk."
Bergh is een van de produk-
tiefste leden van de schrijvers
club. Ze schrijft niet alleen, ze
componeert en tekent ook.
Haar tekentalent heeft zij aan
gewend voor het illustreren van
'Het mysterie op de Breestraat'.
In het titelverhaal gaat clublid
Ton Jansen in op een geheim
zinnige gebeurtenis in het jaar
1632.
Door Lineke Noorda wordt de
Leidse Merenwijk bezongen. Ze
heeft er vroeger ooit gewoond.
Nu komt ze er alleen nog maar
als ze een bezoekje moet bren
gen aan haar huisarts, een be
zoek dat veel weg heeft van een
sentimental journey. 'Ik heb
zo'n heimwee naar de Meren
wijk' is een regel die telkens te
rugkomt in haar gedicht.
Clublid Kees Hakkert is wat
minder lyrisch over deze wijk.
'Ik baal oneindig van die dooie
Merenwijk... Het hoort bij Lei
den, maar het blijft een kle
rewijk', schrijft hij.
Vriendjespolitiek
Wat opvalt is dat de meeste le
den van de schrijversclub boven
de veertig zijn. Sommigen van
hert schrijven al heel lang. Nooit
de aanvechting gehad iets naar
een literaire uitgever te sturen?
Welling: "Nee, ik niet althans.
Daarom hebben we ook een ei
gen uitgeverij opgezet. We heb
ben geen zin in 'Tot mijn
spijt...'-briefjes. We hebben er
een hekel aan om te gaan leu
ren met iets wat we zelf mooi
vinden. Ik geloof namelijk dat
het heel lang duurt voor er iets
wordt geaccepteerd door de be
kende literaire uitgeverijen. Er
wordt in die kringen veel ge
daan aan vriendjespolitiek.
Neem nu zo'n Michaël Zeeman
die pas de Buddingh'prijs heeft
gekregen. Zo'n man, die van die
archaïsche, enge, gedichten
schrijft. Wie leest dat nu nog?
De andere genomineerde, Paul
Gellings, was veel talentvoller,
maar hij is natuurlijk niet zoals
Michaël Zeeman chef kunst van
de Volkskrant."
Welling hoopt van de ge
meente zo'n tweeduizend gul
den subsidie te krijgen als start
kapitaal voor Barabinsk, de uit
geverij van de club. Ze legt uit
waar de naam Barabinsk van
daan komt. „Die komt uit een
verhaal van mij. Daarin heb ik
het over een plaatsje in Rusland
dat Barabinsk heet." In het be
treffende verhaal lezen we dat
het plaatsje bestaat uit 'verval
len huisjes, tegen elkaar aange
kropen om beschutting te vin
den tegen de vrieskou'. Een
metafoor waarmee de schrij
versclub wordt gekarakteri
seerd?
Het ideaal van Welling is om
jaarlijks een gedichtenwedstrijd
of een verhalenwedstrijd te or
ganiseren voor Leiden en om
streken, waarbij dan 'De Prijs
van de stad Leiden' zou kunnen
worden uitgereikt.
Een driflpend kaarsje op het Vinyl,
daar moetje niet te licht over
denken En een lekkende vulpen
tekentje vloerbedekking voor
het leven Met een Naturo vloer.
ach, even 'n doekje.
tof VLOER
NATURO f VLOEREN
WONEN ZONDER ZORGEN
LEIDEN,
K lokpoort 53,
Tel. 071 -226138
hoge functionaris in het Hol
land-van-de-graventijd, is nu
vooral een idyllisch plekje, met
in de verte het voorbij razende
autoverkeer tussen Sassenheim
en Lisse.
Binnen in het huis heerst stil
te. Je gaat eens in een venster
nis zitten, loopt eens naar de
kelder na het lezen van de pas
sage in het gratis verkrijgbare
vouwblaadje over de aanvoer
van etenswaren via de slot
gracht onderneem je een klim
naar de zolder waar je oog in
oog staat met een aantal vitri
nes waarin te zien is wat er zoal
in en rondom Dever uit sloten
en afvalputten werd opgediept:
flessen, schotels, kruikjes, dak
pannen en gesmede spijkers. Je
kunt er ook de fraaie construc
tie van de dakstoel gadeslaan,
zoals die in 1976/1977 volgens
oude principes in elkaar werd
gezet. Wie, na al dit fraais ge
zien te hebben, méér wil weten
over het verdwenen stuk van
Dever kan een kleine brochure
of een wat gedegener boekwerk
aanschaffen.
Lisse betoont zich voor de
'toevallige passant', die het aan
durft de oprijlaan in te gaan om
te zien wat voor een mooi oud
huis daar eigenlijk staat, een
gastvrije gemeente: tenzij er een
ontvangst is (want daartoe is
het bij de plaatselijke overhe
den in gebruik) mag iederee, tij
dens de openingsuren, vrij en
ongestoord in Dever rondwan
delen en zich eventjes een
slotheer of slotvrouw wanen.
Dever is van dinsdag tot en
met zondag open tussen 2 en 5
uur 's middags. Op 25 decem
ber en 1 januari zult u de deur
echter gesloten vinden.
