Buitenland
Leger kiest voor oorlog
Irak blijft inspectie weigeren
Gorbatsjov positief
over nieuwe beweging
'Bereid je voor op
onderhandelingen
Alle Etiopische partijen
recht op zelfbeschikking
EG immigratie-regeling struikelt over rots Gibraltar
'Ook Britse koningin
moet belasting betalen'
Woensdag 3 juli 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
5
NIEUWSLIJN
Doden door lawines bij vulkaan
Bij lawines van vulkanisch materiaal op de hellingen van de
vulkaan Pinatubo op de Filipijnen zijn 22 mensen om het le
ven gekomen. Daarmee is het aantal doden als gevolg van de
uitbarstingen van de vulkaan die een maand, geleden begon
nen, op 352 gekomen.
Regering Saksen-Anhalt stapt op
In Magdeburg is gisteravond de gehele CDU/FDP-regering
van de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt opgestapt. Eerder op
de avond verklaarde premier Gerd Gies dat de christen-de
mocratische CDU, de partij van bondskanselier Kohl, het ver
trouwen in hem had opgezegd. Het is nog niet zeker of nieu
we verkiezingen worden gehouden in deze deelstaat, die
hoorde tot het grondgebied van de vroegere DDR. Gies heeft
vorig jaar enkele van zijn CDU-partijgenoten verweten in het
verleden goede banden met de geheimde dienst Stasi te heb
ben onderhouden. Na de terugtreding van betroffen CDU-
politici werd Gies in oktober tot premier verkozen.
Kopstuk oppositiezender agent Cas
tro
De voornaamste regisseur, producent en auteur van de op
Cuba gerichte anti-communistische televisiezender 'José
Marti' in Miami, José Fernandez Brenes, heeft gisteren in Ha
vana verklaard dat hij als geheim agent voor de Cubaanse re
gering heeft gewerkt. Fernandez, oud-medewerker van de
Cubaanse televisie, keerde drie jaar geleden niet terug van
een buitenlandse reis en vestigde zich in de Verenigde Staten.
Naar nu is gebleken in overeenstemming met een plan van
de geheime dienst.
Laos eens met terugkeer vluchtelin
gen
Thailand, Laos en het Hoge Commissariaat voor Vluchtelin
gen van de Verenigde Naties (Unhcr) hebben een overeen
komst gesloten die voorziet in de terugkeer van het meren
deel van de 64.000 Laotiaanse vluchtelingen in Thailand. In
totaal zijn ongeveer 300.000 van de 3,5 miljoen Laotianen het
land ontvlucht sinds de communistische machtsovername in
1975.
Minder personeel bij Shell Oil
Shell Oil, de Amerikaanse tak van Koninklijke Olie, neemt
drastische maatregelen om het rendement te verbeteren. Bin
nen een periode van één tot anderhalfjaar moet tien tot vijf
tien procent van de 31.000 werknemers zijn verdwenen.
Maximaal kunnen 4650 mensen hun baan verliezen. Daarbij
zijn ontslagen niet uitgesloten.
Sovjet-president Gorbatsjov
staat positief tegenover de op
richting van een concurrent
voor de Communistische Partij.
Volgens Gorbatsjovs woord
voerder Ignatenko dient het ini
tiatief van onder anderen oud
minister van buitenlandse za
ken Sjevardnadze en de presi
dentiële adviseur Jakovlev de
samenwerking van „alle demo
cratische krachten die perestro
jka ondersteunen".
Volgens Ignatenko was Gor
batsjov geïnformeerd over de
activiteiten van de Sjevardnad-
ze-groep. „Hij kende hun idee
ën, maar hij heeft uiteraard
geen adviserende rol gespeeld",
aldus Ignatenko.
Conservatieven in de Com
munistische Partij proberen
Gorbatsjov tot aftreden te dwin
gen. In de Sovjet-pers wordt het
initiatief van Sjevardnadze en
anderen beschouwd als een po
ging Gorbatsjov een politiek al
ternatief te bieden en hem
daarmee definitief in het kamp
van de hervormers te trekken.
Algemeen wordt verwacht dat
de oprichting van de nieuwe
beweging, voorlopig onder de
CORRESPONDENT
Alle etnische groeperingen in
Etiopië hebben recht op zelfbe
schikking en vorming van een
eigen regering. Dat heeft de po
litieke conferentie in de Etiopi-
sche hoofdstad Addis Abeba
gisteren besloten. Over Eritrea,
dat onafhankelijkheid nastreeft,
zullen de 24 deelnemende ver
zetsgroepen zich vandaag uit
spreken.
Tijdens de behandeling van
een door het Etiopische Revolu
tionaire Democratische Volks
front (Eprdf) opgestelde hand
vest voor een nieuw te vormen
overgangsregering stonden de
deelnemers gisteren uitgebreid
stil bij de kwestie van de men
senrechten en rechten van de
verschillende stammen in het
Genscher wil EG-waamemers naar Joegoslavië sturen
De Duitse minister van buitenlandse zaken, Genscher,
zei gisteren na afloop van gesprekken met Joegoslavische
en Sloveense leiders dat het leger 'op eigen houtje op
treedt en niet langer ondergeschikt is aan de politiek'.
Genscher wil dat de EG waarnemers naar Joegoslavië
stuurt.
BELGRADO-WENEN GPD-AFP
Bevelhebber Adzic beschuldig
de de regering ervan het leger
voortdurend te hinderen bij zijn
optreden in Slovenië. De Slo
veense militie voert „een geme
ne en meedogenloze strijd te
gen het leger. Wij moeten de
oorlog accepteren", aldus Adzic.
Hoewel hij het niet met zoveel
woorden zei, heeft het leger af
gelopen nacht feitelijk een coup
gepleegd. Het trekt zich simpel
weg niets meer aan van de be
velen van bovenaf.
Dat bleek gisteravond toen
staatspresident Mesic vanuit de
Sloveense hoofdstad Ljubljana
wanhopige bemiddelingspogin
gen deed en de generaals telefo
nisch probeerde te overtuigen
het staakt-het-vuren aan te ne
men. Zijn oproep bleek tegen
dovemansoren gericht. Niet al
le, maar zeker een deel van de
generaals komen de huidige
ontwikkelingen te goed uit om
deze kans zomaar te laten lo
pen.
De lang gevreesde aanval van
het federale leger werd gis
terochtend ingezet met bom
bardementen op drie van de vijf
televisiestations in Slovenië. In
zeker vijf gebieden in Slovenië
werden felle gevechten geleverd
tussen het federale leger en de
Sloveense militie. Het leger pro
beerde met bombardementen,
artillerievuur en luchtaanvallen
de Slovenen te dwingen zich
over te geven.
De president van Slovenië,
Kucan, heeft de wereld opnieuw
gevraagd om buitenlandse
waarnemers naar Ljubljana te
sturen. Hij deed dat in het ge
sprek met de Duitse Genscher,
dat om veiligheidsredenen in
Oostenrijk werd gehouden. Ge
nscher, voorzitter van de CVSE
(Europese Conferentie voor Vei
ligheid en Samenwerking), zei
dat de EG overweegt om bur
gerwaarnemers naar Joegosla
vië te sturen. Daarvoor zal van
daag een ambtelijke trojka van
de EG (Nederland, Luxemburg
en Portugal) riHBHH|||
Een besluit om waarnemers
te sturen, zou vandaag tijdens
de CVSE-conferentie in Praag
kunnen worden genomen. Een
dergelijk voorstel, dat Oosten
rijk gisteren bij CVSE-spoedbe-
raad in Wenen indiende, haalde
het gisteren niet. De lidstaten
namen in wezen allemaal een
standpunt in dat neerkomt op
handhaving van de status-quo
in Joegoslavië. Niemand onder
steunde openlijk het onafhan
kelijkheidsstreven van Slovenië
maar het optreden van het Joe
goslavische leger kon ook nie-
mands goedkeuring wegdragen.
Volgens de woordvoerster van
het Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken Tutwiler is
Amerika bereid de onafhanke
lijkheid van de Joegoslavische
republieken Slovenië en Kroatië
te steunen, als die het resultaat
is van een vreedzaam proces.
Haar opmerkingen werden
algemeen gezien als een wijzi
ging van het Amerikaanse be
leid ten opzichte van Slovenië
en Kroatië. Tot dusver had on
der anderen minister Baker
(buitenlandse zaken) zich uitge
sproken voor een regeling van
het conflict waarbij de twee re
publieken deel zouden blijven
uitmaken van Joegoslavië. Ook
in Duitsland groeit de steun
voor de twee republieken. En
kele duizenden Serven hebben
afgelopen nacht in Belgrado het
aftreden geëist van de regering
van Servië. Ze houden president
Slobodan Milosevic, minister
van defensie Veljko Kadijevic en
premier Ante Markovic verant
woordelijk houden voor de
dood van Servische soldaten in
Slovenië. Een aantal Serviërs is
van plan vandaag naar Slovenië
af te reizen om opheldering te
eisen over het lot van hun in het
federale leger dienende familie
leden.
naam Democratische Hervor-
mings Beweging, zal leiden tot
een breuk in de Communisti
sche Partij.
De oprichters van de DHB
onderstreepten gisteren nog
eens dat voorlopig niet wordt
gedacht aan oprichting van een
partij. Voorlopig willen de initi
atiefnemers geen drempel op
werpen voor hervormers bin
nen de Communistische Partij,
die hun lidmaatschap nog niet
willen opgeven.
Gorbatsjov heeft de vijftien
Sovjet-republieken gisteren ge
waarschuwd dat zij niet op wes
terse hulp hoeven te rekenen als
ze niet intensiever onderling
gaan samenwerken op econo
misch gebied. Tegelijkertijd
deed de centrale regering in
Moskou een concessie aan de
republieken door hen toestem
ming te geven zelf olie, goud en
andere goederen te gaan expor
teren. De bevoegdheid om im
port- en exportvergunningen af
te geven wordt van de centrale
naar de regionale regeringen
overgeheveld, aldus Ivan Ivan-
ov, voorzitter van de commissie
voor buitenlandse economische
relaties.
Libanese soldaten leggen een ge
wonde collega op een brancard
tijdens de gevechten tussen het
leger en strijders van de Palestijn
se bevrijdingsorgsanisatie PLO in
Sidon. Het Libanese leger heeft
zich gisteren gevestigd in Sidon
en omgeving in het zuiden van
het land. Bij de gevechten die
daaraan voorafgingen, zijn zeker
19 doden gevallen en zijn 57
mensen gewond geraakt. Volgens
de Libanese minister van defensie,
Murr, heeft het leger de posities
betrokken, die het wilde betrek
ken. Hij erkende dat er nog enkele
verzetshAarden zijn, maar dat
deed volgens hem niets af aan de
overwinning van het leger. Murr
verzekerde dat het leger niet van
plan is de Palestijnse vluchtelin
genkampen, die circa 200.000
mensen herbergen, binnen te
trekken. PLO-leider Yasser Arafat
VN-commissie zonder resultaat naar huis
Oproep Mandela tijdens congres ANC
DURBAN PETER VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
ANC-leider Nelson Mandela
heeft zijn organisatie gisteren
opgeroepen zich gereed te ma
ken voor hervatting van de on
derhandelingen over een nieuw
politiek bestel met de Zuidafri-
kaanse regering. Tijdens zijn
toespraak op de eerste dag van
het vijfdaagse congres in de ha
venstad Durban van de grootste
zwarte oppositiebeweging zei
Mandela dat uitstel van deze
onderhandelingen „de kwelling
van het apartheidssysteem ver
lengt en dat is niet in het belang
van het ANC en van de massa's
die wij vertegenwoordigen".
Hij noemde onderhandelen
„de voortzetting van de strijd"
tegen de apartheid. Het ANC
trok zich in mei terug uit het
overleg met de regering, omdat
deze het geweld in de zwarte
woonoorden niet doeltreffend
zou willen bestrijden. De radi
cale vleugel vindt bovendien dat
de ANC-top te veel concessies
aan de regering heeft gedaan.
De bijeenkomst in Durban is
het eerste officiële congres van
het ANC sinds de beweging in
februari vorig jaar werd gelega
liseerd. De ruim 2000 afgevaar
digden zullen, behalve zich uit
spreken over de onderhandelin
gen, een nieuw partijbestuur
kiezen, besluiten over hel sanc
tiebeleid nemen en de feilen in
de organisatie aan de orde stel
len. De bijeenkomst heeft vrij
wel volledig achter gesloten
deuren plaats.
Mandela verklaarde dat eerst
de laatste obstakels uit de weg
moeten worden geruimd voor
dat daadwerkelijk kan worden
onderhandeld. Vooral de vrijla
ting van politieke gevangenen is
nog steeds een onoverkomelijk
struikelblok. Mandela bestreed
gisteren met klem de bewering
van president F.W. de Klerk dat
dit probleem uit de wereld is.
De volgende fase van het on
derhandelingsproces is een
meer-partijenconferentie. waar
naast de regering en het AN(
ook de Zulu-beweging Inkatha
en de liberale Democratische
Partij hebben gezegd aan te zul
len deelnemen. Daar zal de
voorbereiding van de nieuwe
Grondwet aan de orde komen.
heeft gisteren gezegd dat Algerije
bereid is een dialoog aan te gaan
met de Libanese regering en dat
hij tevens de steun van Egypte en
Libië heeft gevraagd om een ein
de te maken aan „het bloedbad
tegen Palestijnen" in Libanon.
FOTO AFP NABIL ISMAIL
land.
Nu het na zo'n honderd jaar
van bloedige onderdrukking
mogelijk is vrijheid en demo
cratie in Etiopië te herstellen,
moeten alle mogelijke garanties
worden ingebouwd dat de men
senrechten zoals vrijheid van
meningsuiting, reizen en pers
vrijheid ook worden nageleefd,
zo luidde de mening van een
aantal delegaties.
Op aandrang van diverse
deelnemers werd vastgelegd dat
zowel het handvest van de Ver
enigde Naties als dat van de Or
ganisatie van Afrikaanse Een
heid over de mensenrechten
worden gerespecteerd door de
overgangsregering. Deze zal,
naar het zich nu laat aanzien,
Etiopië de komende twee jaar
gaan besturen totdat vrije ver
kiezingen worden gehouden.
Ondanks herhaaldelijke belof
ten van het tegendeel heeft Irak
gisteren geweigerd een speciale
commissie van de Verenigde
Naties toegang te verschaffen
tot nucleair materiaal om dat te
kunnen inspecteren. De afge
vaardigden van de VN, die een
driedaags bezoek afsloten, had
den eerder gisteren gewaar
schuwd dat een dergelijke
Iraakse weigering „ernstige con
sequenties" zou hebben.
Tot die consequenties be
hoort een mogelijke militaire
aanval. De Amerikaanse presi
dent Bush waarschuwde maan
dag dat berichten over een der
gelijke maatregel „niet helemaal
zonder grond" waren en dat de
Iraakse leider Saddam Hussein
beter „de zaak in orde kon ma
ken" om de Amerikanen tevre
den te stellen.
De Irakezen hadden beloofd
de apparatuur gistermorgen te
tonen voor inspectie door de
VN-deskundigen. Dat gebeurde worden gebruikt,
echter niet. David Kay, een De delegatie zal over de be-
fiinctionaris van het Intematio- vindingen in Irak verslag uit-
nale Agentschap voor Atoom
energie van de VN (IAEA), zei
dat hij „slechts een hoop zand"
had gezien.
Hans Blix, directeur van het
IAEA, zei dat de Irakezen hem
alleen vernietigde apparatuur
voor nucleair onderzoek had
den laten zien en niet het mate
riaal waarvan VN-functionaris
sen eerder hadden gemeld dat
het voor niets anders dan de
produktie van kernwapens kan
brengen aan de Veiligheidsraad
van de VN. Volgens een op 3
april aangenomen VN-resolutie
inzake de wapenstilstand in de
Golfoorlog heeft Irak ingestemd
rriet de inspectie en vernietiging
van zijn chemische, biologische
en nucleaire wapens. Met het
oog op de uitvoering van de
resolutie toog de VN-commissie
naar Irak om het aanwezige nu
cleaire materiaal te inventarie-
seren en te inspecteren.
THE INDEPENDENT
De twee belangrijkste gevolgen
van de eenwording van Europa
in 1992 beperking van het
aantal immigranten en onbe
lemmerd reizen voor ingezete
nen van landen van de Europe
se Gemeenschap komen on
der druk door een eeuwenoud
conflict tussen Groot-Brittannië
en Spanje over Gibraltar.
Spanje weigert de nieuwe
wetgeving te tekenen, omdat,
zo redeneert Madrid, volgens de
tekst van het verdrag het vlieg
veld van Gibraltar Brits grond
gebied is. Op alle vliegvelden
binnen de EG zullen de nieuwe
controles worden uitgevoerd.
Het meningsverschil brengt
de Britse premier Major in ver
legenheid. Hij steunt de nieuwe
regeling voor het intomen van
immigranten en vluchtelingen.
Het geschil brengt schade toe
aan de Britse betrekkingen met
Spanje en wekt de ergernis op
van andere EG-leden, omdat
het gekibbel tussen twee landen
een bedreiging vormt voor hun
gezamenlijke plannen.
De ruzie zal echter toch er
gens goed voor zijn: op beide
partijen wordt druk uitgeoefend
af te rekenen met het aloude
probleem rond Gibraltar, dat de
Gemeenschap steeds meer een
doorn in het oog wordt. Tijdens
zijn laatste bezoek aan Londen
kwam de Spaanse premier Gon
zalez met een voorstel voor ge
zamenlijke soevereiniteit voor
de Rots. Major is daar niet hele
maal tegen, maar de bevolking
van Gibraltar is moeilijk te over
tuigen.
De twaalf ministers van bui
tenlandse zaken van de EG-lan-
den hadden gehoopt maandag
een controversieel verdrag over
immigratie te kunnen tekenen,
dat door de voorstanders wordt
verdedigd als een mijlpaal op de
weg naar een Gemeenschap
zonder grenzen, en door tegen
standers wordt veroordeeld als
de centrale muur van het 'fort
Europa'.
Het verdrag moet er voor zor
gen dat de EG-landen hun im
migratiebeleid op elkaar af
stemmen door het opstellen
van een lijst van meer dan zes
tig landen waarvan de burgers
een visum nodig hebben om al
le EG-staten binnen te komen.
Daarnaast worden de immigra-
tiewetten gestandaardiseerd.
Het is de bedoeling op de lange
termijn te komen tot een enkel
dat de leiding van de Ubour
partij, net als de ministers, het
voorstel zal negeren. De opposi
tie heeft geen enkele behoefte
het koningshuis en zijn voor
standers "van zich te verwijde
ren. In 1975, echter, stemden 90
Lagerhuisleden van Labour
onaer wie de huidige partijlei
der Neil Kinnock tegen een
verhoging van 270.000 pond
(ruim 900.Q00 gulden) van de
vergoeding voor de koningin.
Maar Hughes leek een be
langrijk deel van de publieke
opinie te verwoorden toen hi)
gisteren zei: „Het is absoluut
oneerlijk dat de rijkste vrouw
van Groot-Brittannië wordt vrij
gesteld van het betalen van be
lasting."
Het koningshuis betaalde tot
1937 inkomstenbelasting toen
koning George VI de Belasting
dienst vroeg of het nodig was
dat hij belasting betaalde. Hij
kreeg de verzekering dat dat
niet zo was en sinds die tijd is
het koningshuis vrijgesteld.
Degenen die de Koningin ver
dedigen. wijzen erop dat ze een
behoorlijke bijdrage levert aan
de schatkist in de vorm van de
landgoederen van de kroon. De
belastingopbrengst van deze
landgoederen in 1989-1990
52 miljoen pond (175 miljoen
gulden) wordt vrijwillig afge
staan aan het parlement.
De Nederlandse. Spaanse
Zweedse en Belgische koninklij
ke families betalen allemaal be
lasting over hun privé-vermo
gen. Alleen de Deense en Noor
se koningshuizen betalen geen
belasting, maar zij behoren tot
de armste in Europa.
Het Britse Lagerhuislid voor de
Liberaal-Democratische Partij
Simon Hughes wil weten hoe
veel parlementariërs met hem
van mening zijn dat ook de Brit
se koningin Elizabeth II belas
ting moet betalen. Hij zal daar
toe vandaag een wetsvoorstel
indienen. Hughes schat dat het
de schatkist 7 miljoen pond (25
miljoen gulden) per jaar zal op
brengen als zij belasting moet
betalen over haar prive-inko-
men.
Als over het wetsvoorstel
wordt gestemd, zal dat zuiver
een opiniepeiling zijn, zonder
enige kans om tot wet te wor
den verheven. Verwacht wordt
EG-visum.
De Twaalf zijn al een asielver
drag overeengekomen dat moet
zorgen voor uniformiteit in de
behandeling van vluchtelingen,
maar het visumverdrag wordt
veel belangrijker geacht. Als de
regelgeving op het gebied van
immigratie en asielverlening
eenmaal van kracht is, zal er
minder noodzaak zijn tot inter
ne controle op ingezetenen van
de EG die zich binnen de Ge
meenschap bewegen. Iedereen
die een visum heeft voor een
EG-land mag zich vrij binnen
de hele Gemeenschap bewegen.
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Reuter (Rtr),
International Press Service (IPS)Associated Press (AP), Deutsche Presse Agentur (DPA). Agence France Presse (AFP).
United Press International (UPI).
