Binnenland
'Verpleging kan aantrekkelijker'
'Meeste hulp levert niet meer dan 'n bed op'
'Te veel geheimtaal bij
rechters en advocaten'
Advocaten en rechters houden tijdens kort gedin
gen te weinig rekening met de direct betrokke
nen. Partijen begrijpen vaak niet waar de juristen
het over hebben. Dit blijkt uit de eerste resultaten
van een onderzoek dat de Rijks Universiteit Lei
den heeft gehouden bij de Haarlemse rechtbank.
Steeds meer mensen kiezen voor een kort ge
ding, omdat langs deze weg tijdrovende procedu
res kunnen worden voorkomen. Rechtbankpresi
denten zijn soepel met de eis dat sprake moet zijn
van spoedeisend belang.
De vakgroep rechtssociologie van de juridische
faculteit van de Leidse universiteit doet al enkele
jaren onderzoek naar het kort geding. De afgelo
pen jaren zijn duizenden dossiers bestudeerd bij
de negentien Nederlandse rechtbanken. Ook wer
den kranteverslagen doorgenomen en hadden ge
sprekken plaats met rechtbankpresidenten en ad
vocaten.
Tussen eind oktober vorig jaar en eind januari
heeft een student-stagiaire in totaal 39 kort gedin
gen in Haarlem bijgewoond. Aanvankelijk waren
50 gevallen uitgekozen, maar 11 zaken werden
voor de zitting ingetrokken.
Daarnaast werd na afloop van de zaak een po
ging gedaan met de partijen zelf in contact te tre
den. Dat leverde 17 interviews op. Centrale vraag
daarin was hoe een kort geding door de betrok
ken partijen wordt ervaren.
Uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt dat
partijen zich op zittingen soms overdonderd voe
len door de rechtszaal en de toga's. Het geeft ont
spanning en voldoening als een rechter actief is
en vragen stelt en ook de betrokkene zelf aan het
woord laat.
In dit verband springt de vroegere Haarlemse
rechtbankpresident mr. H.F. van den Haak, die
inmiddels naar het Amsterdamse gerechtshof is
vertrokken, er unaniem positief uit. Ook partijen
die hun zaak hebben verloren, noemen de man
vriendelijk, geïnteresseerd en goed voorbereid.
De meningen over andere rechters, vice-presi- I
denten, zijn zeer verdeeld. Ze worden onverschil- I
lig, afwezig, ongeïnteresseerd en gehaast ge
noemd, maar ook gespitst, goed voorbereid, gron
dig en rustig de tijd nemend. Conclusie uit het
onderzoeksverslag: „Een rechter die naar het pla- j
fond zit te turen wekt ten onrechte de indruk zich
niet in de zaak te hebben Verdiept en ongeïnte- I
resseerd te zijn." Rechters zouden dan ook meer I
rekening moeten houden met hun houding, zo
wordt gezegd.
Volgens de Leidse universiteit verzuimen advo
caten nogal eens een vonnis goed aan hun cliën
ten uit te leggen. Regelmatig bleek dat partijen,
met name particulieren, een verkeerde voorstel
ling van zaken hadden en nog met vragen zaten.
Bovendien zorgen juridische begrippen als 'uit
voerbaar bij voorraad', 'onmiddellijk opeisbare
boete', 'rechtsvoorganger', 'proces-verbaal' en j
ontvankelijkheid' voor vraagtekens. Advocaten, zo
wordt gezegd, moeten hun cliënten beter voorbe
reiden op wat hen tijdens en na het proces te
wachten staat. Dat is noodzakelijk voor een posi
tief, tevreden gevoel over het verloop van het kort
KOKANJE
Zuidzee
Met het huidige hondeweer kan
ik me voorstellen dat iemand,
die een jaar lang op een onbe
woond eiland in de Stille Zuid
zee heeft gezeten, zich afvraagt
waarom hij in 's hemelsnaam
naar Nederland is teruggekeerd.
Een telefoontje naar Bob Snoij-
ink bevestigt mijn vermoeden:
als het aan hem lag, dan sloeg
hij morgen nog de deur van zijn
nieuwbouwwoning achter zich
dicht om zich op weg te bege
ven naar Fiji.
Vorig jaar zocht ik hem en zijn
vrouw in het Noordhollandse
Bergen op. Een jaar lang had
den zij zich staande weten te
houden op het piepkleine ei
landje Ata, dat uit een reep zand
en wat tropisch bos bestond. In
het boek „Een jaar op een on
bewoond eiland" brengt Bob
verslag uit van dit gewaagde ex
periment. Hij ontwikkelde zich
daar tot visser, die bijna dage-
lijksjnet netten en een vis-speer
i de v
Zijr
perste de olie uit de klappemo-
ten en probeerde het groente
tuintje te beschermen tegen de
vraatzucht van palmratten en
heremietkreeften.
Toen ik hen ontmoette, waren
ze hun eerste inzinking net te
boven. Na afloop van het kern
gezonde verblijf op het eiland
waren ze weer bezweken voor
de dubbele verleiding van alco
hol en tabak. Die fase was nu
weer achter de rug. Ook in Ne
derland, op een steenworp af
stand van het strand waar eens
de dichter Adriaan Roland Holst
zijn orakeltaal tegen de golven
prevelde, moet een mens toch
op een gezonde en vitale wijze
kunnen leven.
De jaren zestig zijn aan de be-
gin-veertiger Bob niet onge
merkt voorbijgegaan. Hij bracht
vele jaren in India en Nepal
door. Net als andere generatie
genoten was hij op zoek naar
spirituele waarden en een een-,
voudiger vorm van bestaan. Ie
mand als de journalist Eelke de
Jong liet Amsterdam achter zich
en leefde jaren als schaapherder
in het oosten van het land. An
deren monsterden aan als licht
matroos op de wilde vaart of
probeerden vuurtorenwachter
te worden. Maar de keuze voor
een onbewoond Zuidzee-eiland
vormt toch wel de overtreffende
trap van deze hang naar roman
tiek en deze zucht naar een be
zield bestaan. Al moet daar
meteen aan worden toegevoegd
dat de onderneming van de
Snoijinks ook haar zakelijke en
prozaïsche kanten had. Zo werd
de expeditie gesponsord door
een weekblad, waarin Bob ver
slag diende uit te brengen van
de triomfen en nederlagen in
zijn Robinson Crusoë-bestaan.
Voorts bleek het eiland niet al
leen het eigendom van een
Amerikaanse rijkaard te zijn,
maar beschouwden vissers van
omringende eilanden het strand
van Ata ook als hun favoriete
picknickplaats.
Hoe staat het met je plannen
voor een viswinkel op Fiji?,
vraag ik aan Bob. Het liefst zou
hij, op een bewoond eiland in
de buurt van Ata, een winkel op
coöperatieve grondslag willen
vestigen. In ruil voor de harders
en de barracuda's, wil hij de vis
sers rijst en ander basisvoedsel
verschaffen. Van de winst kun
nen bijvoorbeeld zonnepanelen
worden aangeschaft, die de hui
zen op een goedkope manier
van stroom zullen voorzien.
„Het lijkt me wel wat", zegt
Bob, „om als vertegenwoordiger
van een zonnepanelenbedrijf al
die kleine eilandjes te bezoe
ken". Hij heeft ook daadwerke
lijk contact met een Nederland
se fabrikant van dergelijke pa
nelen, die dit produkt tegen
gunstige voorwaarden in derde
wereld-landen tracht te slijten.
Maar misschien doet zich nog
een betere gelegenheid voor om
in Fiji aan de slag te komen.
Onlangs waren de Snoijinks te
gast bij een Belgische miljonair
en zijn vermogende vrienden.
Tijdens het banket hield Bob
een causerie over het simpele
leven op Ata. Bij het dessert ver
trouwde de Belg hem toe dat hij
in zijn leven twee dromen had
gekoesterd: het bezitten van een
eigen kasteel en een eigen Zuid-
zee-eiland. Het kasteel had hij
inmiddels verworven. Nadat hij
de causerie had aangehoord en
bovendien te weten was geko
men dat de prijs voor onbe
woonde eilandjes een stuk lager
lag dan die voor kastelen, be
sloot hij prompt om zijn huwe
lijksreis naar Bali te vervangen
door een reis naar Fiji. Na de
derde cognac stelde hij Bob al
vast aan als beheerder van het
eilandje Nieuw-Knokke.
Het staat voor Bob vast dat hij
het naar een bekende feministe
genoemde straatje in Nieuw-
Bergen zal verruilen voor het
verre klapperparadijs. Hij weet
alleen nog niet of hij er als dea
ler in zonnepanelen, als major-
domus van een Belgische rijk
aard of als visboer a
Vrijdag 28 juni 1991 Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER MARGOT KLOMPMAKER Vormgeving: HANS BOEZELUN
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
Commissie Werner waarschuwt voor grote uitstroom personeel
Als de huidige trends zich
voortzetten, is in het jaar
2000 één op de vijf arbeids
plaatsen voor verplegen-
den en verzorgenden niet
bezet. Om dat te voorko
men, is het belangrijker om
de uitstroom uit opleiding
en beroep tegen te gaan
dan om de instroom te be
vorderen.
DEN HAAG .ANP
Drs. J. Werner, voorzitter van de
Commissie positiebepaling be
roep verpleegkundige en ver
zorgende, zei dit gisteren bij de
aanbieding van het rapport van
de commissie aan staatssecreta
ris Simons van volksgezond
heid.
De commissie heeft de resul
taten van een groot aantal on
derzoeken geanalyseerd en de
visie gevraagd van tal van groe
pen in de gezondheidszorg. Ze
concludeert dat het werk aan
trekkelijker moet worden ge
maakt om mensen vast te hou
den.
Nu oefenen ziekenverzorgen
den gemiddeld maar 8 a 9 jaar
hun beroep uit en verpleegkun
digen 10 14 jaar. Van degenen
die wel de juiste opleiding heb
ben oefent 47 procent het be-
Pedagogisch Instituut helpt zwervertjes aan een opleiding
roep niet uit. „Er is dus nog een
enorm reservoir", aldus Werner.
De commissie heeft 21 aan
bevelingen gedaan. Zo pleit ze
voor meer functiedifferentiatie.
Om met Wemer te spreken:
„Nu moeten ze zo'n beetje alles
doen tussen vloeren boenen en
het bédienen van hoogwaardige
technologie." De commissie
ziet deze ongedifferentieerd
heid als een van de grootste be
lemmeringen voor een profes
sionele en autonome beroeps
uitoefening. Ze spreekt zich dan
ook uit voor twee functieni-
Verder zal de enorme variatie
aan opleidingsmogelijkheden
moeten worden gestroomlijnd
en meer moeten aansluiten op
de praktijk. De commissie roept
de verpleegkundigen en zieken
verzorgenden op zich te vereni
gen in een „volwaardige be
roepsorganisatie" zodat ze
meer invloed kunnen krijgen op
het beleid en op de leiding van
de instellingen.
Er blijkt niet genoeg geld te
zijn om de uitkomsten van
functiewaardering te betalen.
De bejaardenoorden, het kruis
werk en de gezinszorg komen
daarvoor 350 miljoen gulden te
kort. Dat het zolang duurt voor
dat de verpleegkundigen en ver
zorgenden het salaris krijgen
waar ze recht op hebben, levert
frustraties op, aldus Werner.
Hij zei ook dat de budgetten
van de instellingen niet alleen
op aantallen specialisten en po-
iikliniekbezoeken zouden moe
ten worden gebaseerd, maar
ook op het benodigde aantal
verpleegkundigen.
Staatssecretaris Simons her
innerde eraan dat vorig jaar
voor de thuiszorg een bedrag
beschikbaar is gesteld dat op
loopt tot 800 miljoen gulden in
1992 voor verlichting van de
werkdruk, hogere salarissen
voor leerlingen en functiewaar
dering. Hij denkt dat het in sa
menhang met de door de com
missie voorgestelde functiedif
ferentiatie (waardoor ook lager
betaalde banen kunnen ont
staan) mogelijk zal zijn om de
achterstand in de functiewaar
dering geleidelijk in te lopen.
De AbvaKabo en de CNV-
bond CFO hebben teleurgesteld
gereageerd op het rapport. Ze
zijn het wel eens met de aanbe
velingen, maar volgens hen zijn
daar nauwelijks nieuwe voor
stellen bij. Bovendien is een
groot deel ervan al uitgevoerd of
er wordt binnenkort mee be
gonnen.
De Nederlandse Maatschap
pij voor Verpleegkunde (NMV)
en de WIO (Verpleegkundigen
en Verzorgenden In Opstand)
vinden het prima dat de com
missie zegt dat de verpleging en
verzorging meer invloed moe
ten krijgen, maar zij stellen dat
het rapport daarvoor geen con
crete handvaten biedt
De achttienjarige Amber giert
het uit. Het voorgespiegelde
toekomstbeeld, waarin zij als
succesvolle restauranthouder
scheppen geld verdient terwijl
mede-student Maarten in een
achteraf-keukentje een moeiza
me boterham verdient, komt de
tengere blondine erg grappig
voor. Amber is een van vier
zwerfjongeren, die vanmiddag
in Amsterdam het toelatingscer
tificaat instellingskok krijgen uit
handen van de Amsterdamse
wethouder A. Wïldekamp.
Een eigen restaurantje lijkt
Amber wel wat. Wie weet komt
het nog zover. Het certificaat
dat ze via het Psychologisch Pe
dagogisch Instituut Amsterdam
(PPI) heeft gehaald, verschaft
haar na de zomer namelijk toe
gang tot het tweede jaar van de
opleiding Instellingskok van het
Kort Middelbaar Beroepsonder
wijs (KMBO). Daarna, mijmert
ze, wil ze haar middenstandsdi
ploma halen.
Aan de vooravond van de
'grote dag' schuiven Amber en
Maarten (20) aan tafel in het
PPI-schoolgebouw. Vriendelijk,
in eerste instantie quasi-onge-
ïnteresseerd. Met een mij-
maak-je-niets-wijs houding rukt
Maarten met zijn tanden een
hap uit de Mars die hij in zijn
hand geklemd houdt. Of hij blij
is? „Mmmmmmwah. Vakantie
hè. Ik heb gewoon een papiertje
gehaald." Amber voelt zich op
gelucht. „D'r is de afgelopen
maanden flink aan de touwen
getrokken."
Pension Zeezicht
De diploma-uitreiking van
vanmiddag is een persoonlijk
succes voor het PPI, een jeugd
hulpverleningsinstelling dat het
afgelopen half jaar in nauwe sa
menwerking met een aantal an
dere hulpverleningsinstanties
en Pension Zeezicht (opvangte
huis voor zwerfjongeren), ver
schillende leerprojecten heeft
opgezet. Die moeten zwerfjon
geren de kans bieden op banen
waar ze anders niet voor in aan
merking zouden komen.
Zo is er behalve de koksoplei
ding de mogelijkheid het theo
rie-rijexamen af te leggen. Als
daarna het praktijk-examen met
goed gevolg is afgelegd, bemid
delt het PPI voor diegenen die
een baan in de vervoerssector
ambiëren. Het PPI legt zich van
oudsher onder meer toe op de
begeleiding van probleem-jon
geren die vroegtijdig de school
banken dreigen te verlaten. Het
werken met zwerfjongeren be
tekende een geheel nieuw
hoofdstuk en dus een andere
aanpak.
Er is bewust voor gekozen de
jongeren niet te uit en te na
door te zagen over-hun verle
den, zoals bij sommige hulpver
leningsinstanties wel gebeurt.
Maarten en Amber. „Als alle hulpverleningsinstanties gaan werken zoals Zeezicht en het PPI, dan wordt het nog wat met de zwerfjongeren."
FOTO WIM SAUS
„Zwerfjongeren hebben geen
behoefte aan 25 gesprekken
voor ze eindelijk aan de slag
kunnen", zegt project-coördi
nator Hans Kruijssen. „longe
ren zoals Amber en Maarten
zijn praatmoe. Ze hebben hun
verhaal al duizend keer af moe
ten draaien."
„Op een gegeven moment
weet je precies wat hulpverle
ners willen horen", vult Maar
ten aan. „Het PPI bereikt meer
dan bijvoorbeeld het JAC (Jon
geren Advies Centrum, red.).
Daar vragen ze je het hemd van
je lijf: voor je 't weet bestaat er
zo'n dik dossier over je. Meer
dan vijf nachten 'shelter' (on
derdak) levert 't niet op."
Honkbalknuppel
Het afgelopen half jaar zijn
125 zwerfjongeren via de be
trokken instanties bij het PPI te
recht gekomen om zich te ori
ënteren op mogelijkheden voor
studie of een baan. Zeventien
zijn er echt aan de slag gegaan.
Weinig? „Zo kun je 't ook opvat
ten. Ik zeg: het zijn er zéven
tien", zegt Hans.
Maarten en Amber zijn via
Pension Zeezicht bij het PPI ge
komen. „Ze laten je bij Zeezicht
heus niet de hele dag op je kont
zitten", zegt Amber. Je krijgt de
keuze uit twee mogelijkheden:
werken of naar school."
Het is nog maar kort geleden
dat ze het parcours van hulp
verleningsinstanties hebben af
gelegd. Ondanks hun geringe
aantal levensjaren, hebben ze al
een heel mensenleven aan ont
nuchterende ervaringen achter
zich. Na enig aandringen volgt
voor de 1001ste keer hun ver
haal.
Amber werd op zestienjarige
leeftijd het ouderlijk huis uitge
dreven door de scheiding van
haar ouders en de nieuwe
vriend van haar moeder, die ze
niet kan luchten of zien. Moe
der ziet ze nog wel eens, vader
niet. „In de zes maanden dat ik
in Zeezicht woon, is hij één keer
geweest, een half uur lang. Je ei
gen vader die niet meer dan
dertig minuten van z'n tijd voor
je over heeft. Heel erg zwak
vindt ik dat." Even is het stil.
Aan het huiselijke leven van
Maarten kwam een nog abrup
ter eind. „Op een dag stond m'n
vader met 'n honkbalknuppel
aan het voeteneind van m'n
bed. Eruit! scheeuwde-ie. Toen
heb ik nog wat geld en m'n pas
poort bij elkaar gegraaid en ben
ik gegaan."
Het JAC en opvangtehuis Lu
cifer volgden. „Daar werd ik er
op kerstavond uit gegooid! Kén
je 't je voorstellen? Ik had zoge
naamd drie fietsen in de gracht
gego'oid. Ik! Kén je 't je voorstel
len?" „Alsof je zo'n lieverdje
bent", relativeert Amber. Daar
na is Maarten met een vriend
gaan zwerven door heel Neder
land. „Elke dag 'n beetje stoned
hè", zegt hij met een klein
lachje.
Toch, zegt hij, was het zwer
ven „best wel leuk". Maar als hij
moet kiezen, dan gaat zijn voor
keur duidelijk uit naar Zeezicht
en het PPI. „Nu heb ik een dak
boven m'n hoofd. Ik heb in trei
nen en dergelijke geslapen.
Nou, da's echt niet alles."
Chef-kok Lucas
Ondanks een ongeregeld ver
leden, hebben Maarten en Am
ber geen moeite met de regel
maat die het schoolgaan met
zich meebrengt. Dat is voor een
groot deel te danken aan de
aanpak waarvoor het PPI heeft
gekozen: het zitten in de
schoolbankjes beperkt zich tot
één ochtend in de week. Alle
andere dagen brengen ze in het
kader van de praktijkervaring
door achter het fomuis van Zee
zicht, onder de bezielende lei
ding van chef-kok Lucas.
Wat de theorie betreft, kiest
het PPI voor een individuele
aanpak. Om iedere leerling de
volle aandacht te geven, is een
klas nooit groter dan zeven leer
lingen. Verder: veel overhorin
gen. „Dat willen ze, ze vragen er
expliciet om", zegt docente Ma-
rij Pinxt. „Ach, je had ze hier in
het begin moeten zien binnen
komen", zegt ze met haast
moederlijke genegenheid. „Vers
pennemapje, mooi schriftje.
Boterhammetjes in een zakje.
Op tijd. Helemaal echt."
De sfeer in het klaslokaal is al
tijd erg 'relaxed'. Ieder werkt in
zijn of haar eigen tempo, er
mag worden gerookt en docen
ten vertrekken geen spier wan
neer ze bij tijd en wijle voor rot
te vis worden uitgemaakt. Alles
bij elkaar een succesformule,
want in een half jaar tijd is het
gelukt de vier aspirant-koks de
leerstof van een jaar theorie en
twee jaar praktijkervaring bij te
brengen.
Navolging
„De conclusie van deze eerste
periode is dat we vooral zo
moeten doorgaan. Dat is mis
schien een cliché, maar het is
tenslotte een experiment", zegt
project-coördinator Hans
Kruijssen.
Het project krijgt mogelijk na
volging in andere delen van Ne
derland. Vorige week nog zijn
hulpverleners uit Rotterdam op
bezoek geweest, vertelt Hans.
En alsof hij de pr-man van het
PPI is besluit Maarten: „Als alle
hulpverleningsinstanties gaan
werken zoals Zeezicht en het
PPI, dan wordt het nog wat met
de zwerfjongeren."
