Buitenland
Jeltsin ligt dwars
bij Unieverdrag
F -^ff!
lp Fii Br
Kuwayti's boos over omzetten doodstraffen
f
^jl
SE
"V'
MacSharry: Landbouwprijzen omlaag
Helpers spion vrijgesproken
Helft van Politburo
in Vietnam opgestapt
Thatcher 'helpt' Major
'Eskaders doodden
47 Palestijnen'
Donderdag 27 juni 1991
Redactie: 023-150225
N PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRIET Vomigeving: HANS BOEZEL1JN
HERVORMINGSGEZINDE Sovjet
politici, onder leiding van oud minis
ter van buitenlandse zaken Edoeard
Sjevardnadze, willen een democrati
sche partij oprichten die landelijk met
de communistische partij moet kun
nen wedijveren om de macht
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Walesa spreekt opnieuw veto uit
De Poolse president Lech Walesa heeft gisteren opnieuw zijn ve
to uitgesproken over het wetsontwerp voor een nieuwe kieswet
dat het parlement heeft opgesteld. „Ik weiger deze wet te onder
tekenen. Ik eis dat deze opnieuw door het parlement gaat", al
dus Walesa in een brief aan het parlement. Bij het conflict gaat
het er vooral om of de kiezers bij de in oktober geplande verkie
zingen op het stembiljet de naam van de kandidaten moeten
aankruisen, zoals het parlement wil, of die van de partijen, waar
Walesa voor is.
Artsen wilden Castro vermoorden
In de Cubaanse hoofdstad Havana is gisteren een proces geëin
digd tegen twee artsen, die plannen hadden om president Fidel
Castro te vermoorden. Tot de aanslag, die vorig jaar september
had moeten plaatsvinden, is het echter nooit gekomen. De twee
samenzweerders werden voortijdig verraden. De artsen hadden
de Cubaanse leider met dynamiet willen opblazen. Dat had
moeten gebeuren tijdens een bezoek van Castro aan het Neuro
logische Instituut, waar beide wetenschappers werken. De open
bare aanklager eiste respectievelijk achttien en tien jaar cel. Bin
nen veertien dagen doet de rechtbank uitspraak.
Albanië versoepelt visumbeleid
Voor buitenlanders wordt het binnenkort eenvoudiger Albanië
binnen te komen. Op regeringsniveau in Tirana wordt thans ge
werkt aan een versoepeling van het visumbeleid. Buitenlanders
die een bezoek willen brengen aan de Balkanrepubliek, kunnen
dan aan de grens een in- en uitreisvisum krijgen. Tot nu toe
werden aanvragen voor visa door de ambassades van Albanië in
het buitenland afgehandeld. Met deze moeizame waren vaak vijf
tot zes weken gemoeid.
Samenwerking Oromo's in Etiopië
Aan de vooravond van een conferentie over de politieke toe
komst van Etiopië hebben vier Oromo-bevrijdingsbewegingen
die in het westen van Etiopië actief zijn, een samenwerkingsak
koord gesloten. De groeperingen hebben verklaard als een ge
sloten front te zullen optreden op de conferentie die maandag in
Addis Abbeba moet beginnen. De Oromo-oppositiegroepen ho
pen hierdoor hun positie te versterken en hun doel, zelfbeschik
king voor de Oromo's, dichterbij te brengen. De in West-Etiopië
wonende Oromo's maken eenderde van 's lands bevolking uit.
Het akkoord werd bereikt na besprekingen in de Sudanese
hoofdstad Khartoum.
President Taylor niet vergiftigd
De voormalige Amerikaanse president Zachary Taylor blijkt 141
jaar geleden toch niet te zijn vergiftigd met arsenicum, zo heeft
een lijkschouwer in de Amerikaanse stad Louisville gisteren
meegedeeld. De theorie dat Taylor door vergiftigd fruit om het
leven zou zijn gebracht, is daarmee van de baan. De lijkschou
wer, George Nichols, verklaarde dat weliswaar sporen van arse
nicum in de botten van Taylor zijn gevonden, maar dat de hoe
veelheid niet genoeg was om te concluderen dat Taylor vergif
tigd zou zijn. Twee weken geleden werd het graf van de twaalfde
president van de Verenigde Staten geopend omdat de historicus
Clara Rising, die aan een biografie over Taylor werkt, meer dan
gegronde vermoedens had dat hij om het leven zou zijn ge
bracht wegens zijn weerstand tegen de slavernij in de zuidelijke
staten destijds.
Rusland, Oekraïne en Kazachstan drijven Gorbatsjov in het nauw
Sovjet-president Gorbatsjov ligt weer eens in de clinch
met zijn Russische ambtgenoot Jeltsin. Net als de Oekraï
ne en Kazachstan weigert Jeltsins republiek Rusland het
ontwerp-Unieverdrag te ondertekenen. Daardoor wordt
het steeds onwaarschijnlijker dat nog deze zomer de ge
boorte kan worden gevierd van een nieuwe Sovjetunie:
een federatie van soevereine staten.
MOSKOU» HANSGELEUNSE
CORRESPONDENT
Gorbatsjov bereikte in april met
negen van de vijftien Sovjet-re
publieken een principe-akkoord
(het zogeheten negen-plus-een
akkoord) over het ontwerp-
Unieverdrag. De drie belang
rijkste republieken willen echter
niet tekenen, omdat het Krem
lin naar hun mening te veel be
voegdheden blijft houden.
Jeltsin zei gisteren in zijn eer
ste rede voor het Russische par
lement na zijn verkiezing tot
president dat er nog belangrijke
meningsverschillen liggen met
het Kremlin. Hij noemde onder
meer de verdeling van macht,
de vraag wie gerechtigd zijn tot
ondertekening van het Uniever
drag en een nieuw systeem van
belastingheffing.
De Oekraïnse parlements
voorzitter Leonid Kravtsjoek,
een communist, vindt het idee
van een federatieve staat te ver
gaan. De Oekraïne, zo zei hij in
een confederatie, met een cen
traal gezag dat slechts coördine
rende taken heeft. Het Oekraïn
se parlement, waarin de onaf
hankelijkheidsbeweging Roech
een dominante rol speelt, zal de
komende dagen over het ont
werpverdrag debatteren.
In de drie genoemde repu
blieken is het door het Kremlin
voorgestelde belastingsysteem
de grote steen des aanstoots. De
republieken willen zelf belasting
heffen en een vast percentage
van de opbrengst afstaan aan
'het centrum'. Gorbatsjov is
voorstander van een systeem
van plaatselijke, republikeinse
én federale belastingheffing.
De inkomsten voor het cen
trale gezag moeten in dat geval
komen uit de belastingpennin
gen van bedrijven. Maar Jeltsin
zei gisteren dat wanneer dit sys
teem wordt ingevoerd, de repu
blieken niet eens weten hoeveel
geld het Kremlin aan de bedrij
ven onttrekt. Soortgelijke gelui
den kwamen er uit de Oekraïne
en Kazachstan. De ondertoon is
dat deze vorm van belastinghef
fing het Kremlin veel te veel
economische macht geeft.
Speciale eenheden van het Sovjet
ministerie van binnenlandse za
ken, de zogeheten „zwarte baret
ten", hebben gisteren ruim twee
uur lang de telefooncentrale in
Vilnius, de hoofdstad van Litou
wen, bezet gehouden. Gedurende
die tijd was de Baltische republiek
van de rest van de wereld afgeslo
ten. Zo'n dertig zwaarbewapende
leden van dit speciale elite-com
mando dwongen de medewerkers
het vier verdiepingen hoge ge
bouw te verlaten. Volgens de
commandant van de „zwarte ba
retten" was de actie gericht op het
zoeken naar wapens en had Sov
jet-president Gorbatsjov toestem
ming gegeven. De militairen heb
ben in het gebouw munitie en
slaghoedjes gevonden. Eerder dit
jaar hadden Sovjet-troepen tijde
lijk een aantal gebouwen in Litou
wen bezet en bestormd nadat de
Baltische republiek zich onafhan
kelijk had verklaard. Hierbij vielen
zeker elf doden en liepen honder
den mensen verwondingen op. De
afgelopen weken vielen de „zwar
te baretten" een aantal Litouwse
grensposten aan. FOTO AFP
v USINAVICHIUS
Landbouwschap vindt voorstellen onaanvaardbaar
CORRESPONDENT
Europees landbouwcommissa
ris Ray MacSharry blijft bij zijn
voorstellen om de garantieprij
zen voor graan, rundvlees en
melk de komende jaren dras
tisch te verlagen. Als zijn voor
stellen door de Europese Com
missie en later de EG-land-
bouwministers worden overge
nomen, zullen de Nederlandse
boeren er in inkomen op ach
teruit gaan. Het Land
bouwschap vindt de voorstellen
onaanvaardbaar. De Neder
landse boeren dreigen erdoor
met 20 procent in hun inkomen
op achteruit te gaan.
De Ier MacSharry vindt dat de
door de EG gegarandeerde op-
koopprijs voor graan met 35
procent omlaag kan en die van
(rund)vlees met 15 procent, ter
wijl de melkquota met 10 pro
cent zouden moeten worden
verlaagd. Boeren die daardoor
in moeilijkheden komen, moe
ten financiële steun krijgen.
MacSharry vindt dat beter dan
het subsidiëren van de produk-
tie via garantieprijzen.
Door dit beleid moeten de
grote, goedlopende bedrijven
(zoals in Nederland) inleveren,
en worden de kleine bedrijfjes
in vooral Zuid-Europa ge
steund. Voorts wil MacSharry
vervroegde pensionering (55
jaar) voor boeren en een ver
plichte braakleggingsregeling.
De voorstellen vormen de kern
van een pakket maatregelen ter
hervorming van het gemeen
schappelijk landbouwbeleid van
de EG. Dit najaar moeten daar
over besluiten vallen.
Doel is het enorme beslag van
de landbouwuitgaven op het
EG-budget te verminderen en
de prijzen van de EG-land-
bouwprodukten meer in over
eenstemming te brengen met
die op de wereldmarkt. Nu gaat
ruim 75 miljard gulden per jaar
op aan landbouwsubsidies.
LONDEN CEES VAN ZWEEDEN
CORRESPONDENT
Een Britse rechtbank heeft gis
teren de twee vredesactivisten
vrijgesproken die 25 jaar gele
den meesterspion George Blake
hielpen ontsnappen. De beide
mannen, Patrick Pottle (52) en
Michael Randle (57). hadden
openlijk bekend Blake te heb
ben geholpen. De 12-koppige
jury van de Old Bailey in Lon
den oordeelde echter dat zij on
schuldig waren.
Pottle en Randle zaten des
tijds met George Blake in de ge
vangenis. De beide vredesacti
visten waren tot 18 maanden
cel veroordeeld wegens de be
zetting van een Amerikaanse
militaire basis in Engeland. Bla
ke zat zijn 42 jaar uit wegens
hoogverraad. Ze vonden dat een
zo langdurige celstraf „inhu
maan" was en besloten Blake te
helpen.
Blakes moment kwam in ok
tober 1966. Met behulp van een
touwladder klom hij over de ge
vangenismuur, waar Pottle en
Randle en nog een derde, in
middels overleden helper ston
den te wachten. Vrijwel onmid
dellijk begonnen de wildste ver
halen de ronde te doen. Blake
zou door een KGB-commando
zijn bevrijd en naar de Sovjetu
nie zijn gesmokkeld. Britse dub
belagenten zouden Blake heb
ben geholpen.
Maar enkele jaren geleden
onthulden Pottle en Randle de
werkelijkheid, die heel wat pro
zaïscher was. In een gerucht
makend boek (The Black Esca-
'70 bekend dat zij achter de ont
snapping zaten. Om politieke
redenen zou toen echter niet tot
vervolging zijn ov ergegaan. Na
dat zij hun boek hadden gepu
bliceerd, werden zij. opnieuw
om politieke redenen, voor het
gerecht gedaagd.
pe - How We Freed George Bla
ke and Why) vertelden zij het
hele verhaal. Volgens bejde ge
daagden was in justitiële krin
gen al in het begin van de jaren
De beide mannen voerden tij
dens de 8-daagse rechtszaak
hun eigen verdediging, die zij
gisteren afsloten met een vlam
mend betoog. Zij gingen ervan
uit dat zij van de rechtbank
rechtstreeks de gevangenis in
zouden gaan. Maar na drie uur
overleg kwamen de juryleden
de rechtszaal binnen en spra
ken hun unanieme vonnis
uit. „God zij dank kent het Brit
se gerechtelijk systeem onaf
hankelijke juryleden", sprak
Randle. „Hun vonnis toont dat
zij het licht zijn dat de lamp der
vrijheid brandende houdt".
KORT NIEUWS
DE NIEUWE PREMIER van In
dia, Narasimha Rao, heeft giste
ren in New Delhi zijn rivaal in
de Congresparij, Sarad Mawar,
benoemd tot minister van de
fensie in zijn minderheidskabi-
L1BIE HEEFT gisteren de be
schuldiging van de mensen
rechtenorganisatie Amnesty In
ternational als zou het minstens
467 politieke gevangenen vast
houden, tegengesproken. Libië
zou bereid zijn met Amnesty sa
men te werken zodat „correcte
informatie" kan worden verza
meld.
DE ZEVEN BELANGRIJKSTE
industrielanden (G-7) zullen op
hun jaarlijkse topconferentie
van half juli in Londen een pro
gramma voor schuldverlichting
voor de armste landen.bekend
maken ten bedrage van dertig
miljard gulden. Dit heeft de
Britse krant The Guardian giste
ren gemeld.
Onenigheid bij
Algerijnse FIS
ALGIERS «AP-GPD
Drie leiders van het Algerijnse
Islamitische Reddingsfront (FIS)
hebben hun volgelingen via de
televisie opgeroepen niet langer
naar partijvoorzitter Madani te
luisteren, die een „gevaar voor
de moslims" zou zijn. De lei
ders riepen op tot een dialoog
met de overheid om „bloed van
moslims te sparen". De scheu
ring binnen het front volgt na
nieuwe onlusten eerder deze
week, waarbij minstens 7 doden
en 34 gewonden zijn gevallen.
In Algiers was het gisteren ove
rigens weer rustig.
De critici maakten duidelijk
dat het FIS alleen met de rege
ring om de tafel gaat zitten als
de noodtoestand is opgeheven,
opgepakte fundamentalisten
zijn vrijgelaten en de 12.000 ar
beiders hun baan terug hebben
die zij kwijtraakten na een sta
king waartoe de partij eind mei
had opgeroepen.
SINGAPORE» BOB MANTIRI
Meer dan de helft van het der
tien leden tellende Politburo
van de communistische partij
in Vietnam is opgestapt om
plaats te maken voor jongere
leiders in de partijtop. Onder
meer zijn partijleider Nguyen
Van Linh, minister van buiten
landse zaken Nguyen Co Thach,
minister van binnenlandse za
ken Mai Cho To en president Vo
Chi Chong opgestapt.
De ingrijpende veranderingen
in het Politburo en het Centraal
Comité zijn gisteren in Hanoi
bekendgemaakt tijdens het ze
vende partijcongres van de
communistische partij. Diplo
matieke waarnemers noemden
deze bijeenkomst de „belang
rijkste" in de geschiedenis van
de Vietnamese communistische
partij.
Partijleider Nguyen Van Linh
is opgevolgd door de huidige
premier Duo Moi, een voor
stander van geleidelijke hervor
mingen. Moi is een partijvete
raan. Minister van buitenlandse
zaken Nguyen Co Thach is afge
treden vanwege kritiek op zijn
beleid ten aanzien van China en
de Verenigde Staten. Hij zou er
niet in zijn geslaagd de betrek
kingen met deze twee landen te
normaliseren.
De gemiddelde leeftijd van de
jongere leiders, van wie ver-
scheidenen uit het vroegere
Zuid-Vietnam komen, zou vijf
tig jaar zijn. De nieuwe leden
van het Politburo zijn jonge
technocraten en intellectuelen,
die zich in de partij verdienste
lijk hebben gemaakt. Ze zijn al
lemaal voorstanders van de do
minerende rol van de partij.
Evenals hun voorgangers zou
den deze jongere leiders van
mening zijn, dat alleen een ster
ke partij Vietnam door de
markt-georiënteerde hervor
mingen kan loodsen, zonder dat
van het rechte socialistische
pad wordt afgedwaald.
Thatcher herhaalde haar be
zwaren tegen verdere Europese
samenwerking. U bent niet ge
kozen om uw macht over te
dragen aan Brussel, zo hield ze
de Lagerhuisleden voor. „Som
mige federalisten wenden voor
Europeser te zijn dan wij. Dat is
niet het geval. Ze zijn alleen
meer federalistisch".
Merkwaardig genoeg kon zo
wel Thatcher als haar grote te
genstrever en voorganger
Edward Heath zich ogenschijn
lijk vinden in het beleid van de
regering-Major. Minister Hurd
(buitenlandse zaken) volbracht
dat wonder door aan het begin
van het Lagerhuis-debat niets
uit te sluiten maar ook niets in
te calculeren. „We hebben rede
nen om sceptisch te zijn over
een Europese munt", sprak
Hurd. „Het zou echter dwaas
zijn nu al de deur dicht te gooi-
Geduldig wachten
broer en zus, half
verscholen achter
de rug van hun
moeder, in het Fi-
lipijnse vluchtelin
genkamp Aquino
op het uitdelen
van eten. De kin
deren zijn gevlucht
voor het geweld
van de vulkaan Pi-
natubo, die twee
weken geleden tot
uitbarsting is ge
komen. FOTO AP
JEFF WIDENER
THE INDEPENDENT-AP
Undercover-eenheden van het
Israëlische leger zijn verant
woordelijk voor de dood van 47
Palestijnen in de door Israël be
zette gebieden. Dat staat in een
gisteren uitgebracht rapport
van het Palestijnse Informatie
centrum voor Mensenrechten.
De militairen die deel uit
maakten van de undercover
eenheden opereerden ver
momd als Palestijnen en infil
treerden in Palestijnse gemeen
schappen in de bezette gebie
den, aldus het rapport. Het be
staan van dergelijke eenheden
werd vorige week vrijdag ont
huld in een Israëlisch televisie
programma.
Het dagblad Yedioth Ahro-
noth meldde gisteren dat een
luitenant-kolonel en een luite
nant, beiden deel uitmakend
van een undercover-eenheid,
terecht zullen moeten staan in
verband met de dood van een
Palestijnse demonstrant in het
vluchtelingenkamp Bureij, in de
Gaza-strook. De luitenant-kolo
nel moet zich verantwoorden
voor het feit dat hij zijn mindere
ten onrechte het bevel heeft ge
geven te schieten: de luitenant
moet terecht staan omdat hij
een illegaal bevel heeft opge
volgd, aldus het dagblad.
De rechtszaak komt voort uit
een incident op 4 oktober 1989.
Volgens Arabische bronnen zou
een groepje geheim agenten
zich in hinderlaag hebben ge
legd voor twee gemaskerde Pa
lestijnen, die blijkbaar voor hun
aandeel in de intifidah werden
gezocht. Volgens deze bronnen
werden dc twee verrast door de
soldaten die het vuur op ze
openden. De 22-jarige Mah
moud Abu Simla werd gedood
door een schotwond aan zijn
hoofd en in de ongeregeldhe
den die daarop volgden raakten
23 mensen gewond.
Volgens het Palestijnse Infor
matiecentrum voor Mensen
rechten werd de tweede man,
Mohammed Darwish Makadnii.
ook tijdens het incident gedood.
Zijn lichaam zou meer dan
twintig kogelwonden tonen.
De luitenant-kolonel die het
bevel voerde over de eenheid en
een reserve luitenant die geen
van beiden met name worden
genoemd, zullen waarschijnlijk
in augustus voor de militaire
rechter in Tel Aviv moeten ver
schijnen.
CORRESPONDENT
Margaret Thatcher heeft giste
ren haar steun betuigd aan het
EG-beleid van haar opvolger
John Major. In een geruchtma
kende rede tot het Lagerhuis
verbond de Britse ex-premier
echter zulke harde voorwaarden
aan haar steun dat deze meer
weg leek te hebben van een do
delijke omhelzing.
Thatcher drukte Major op het
hart het komende weekeinde
tijdens de EG-top in Luxemburg
pas op de plaats te maken. Vol
gens de ex-premier is er geen
enkele noodzaak akkoord te
gaan met een verdere monetai
re en politieke eenwording van
Europa. „Een Europese munt is
niet slechts een praktische
kwestie, maar een principiële.
Dat is waarom ik er niet in ge
loof', aldus Thatcher.
KUWAYT-STAP TACO SLAGTER
CORRESPONDENT
Tot verslagenheid van veel Kuwayti's en tot grote
vreugde van met name Palestijnen en Jordaniërs zijn
alle doodvonnissen tegen collaborateurs in Kuwayt
omgezet in gevangenisstraffen. Dat heeft het ministerie
van justitie in Kuwayt gisteravond officieel meegedeeld.
Vermoedelijk krijgen de veroordeelden nu een le
venslange gevangenisstraf opgelegd. In totaal waren 29
verdachten, onder wie Palestijnen, Jordaniërs, haakse
Kurden en statenloze bedoeïnen tot de strop veroor
deeld. Een militaire rechtbank bevond hen schuldig
aan het helpen van de vijand op allerlei manieren. Zo
kregen zes journalisten de doodstraf omdat zij onder de
bezetting voor een pro-Baghdad-krant hadden gewerkt.
Op de procesvoering die vorige maand was begon
nen, heeft de internationale gemeenschap ernstige kri
tiek geleverd. Westerse waarnemers als diplomaten,
buitenlandse journalisten en mensenrechtenorganisa
ties waren unaniem van mening dat van een eerlijk
proces geen sprake was. De bezwaren van de westerse
critici richtten zich ook op de strafmaat. Zo kreeg een
man die een t-shirt droeg met een portret van de Iraak-
se dictator Saddam Hussein vijftien jaar gevangenis
straf en kreeg een zangeres voor haar optreden in Ku
wayt onder de beeltenis van Saddam levenslang.
Na de kritiek uit het buitenland benoemde de emir
een panel van drie rechters, allen leden van het Hoog
gerechtshof, om alle zaken nog eens onder een ver
grootglas te leggen. Afgelopen dinsdag was deze rech
terlijke commissie met haar werk klaar en reisde direct
naar Londen om kroonprins en premier Saad al-Sabah
van advies te dienen. De prins had in Londen een pri-
vé-ontmoeting met premier Major.
Volgens woordvoerders op het ministerie van justitie
in Kuwayt-Stad zou de kritiek van het panel op de be
wijsvoering bij de kroonprins de doorslag hebben gege
ven de doodstraffen in detentie om te zetten. Gister
avond konden dezelfde zegslieden nog niet zeggen of
de herijking van alle vonnissen ook tot strafverminde
ring zal leiden voor de veroordeelden die onevenredige
lange gevangenisstraffen kregen opgelegd.
Kuwayti's hebben over het algemeen zeer telcurge
steld op de genade van de prins gereageerd. „Ik dacht",
zei een Kuwayti in de kome-shop van het Internatio
nal-hotel in de hoofdstad, die per se anoniem wilde
blijven, „dat Kuwayt die internationale druk zou weer
staan. Begrijpt dan niemand dat wc vreselijk onder die
Irakezen hebben geleden, cl.it on/e vrouwen /i|ii ver
kracht, vermoord en hun lichamen in de dierentuin
voor de leeuwen zijn gegooid? Kuwayt is blijkbaar te
klein en te kwetsbaar om zelf te mogen uitmaken hoe
het haar oorlogsmisdadigers wil bestraffen".
