Binnenland
Historicus bepleit streng
beleid op gebied illegalen
'Demente bejaarden worden te veel met een pilletje gesust'
Van den Broek leeft op in rol als EG-voorzitter
Donderdag 27 juni 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER AAARGOT KLOMPMAKER Vormgeving: HANS BOEZELUN
4
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
'Toestroom buitenlanders is vrijwel niet te stuiten'
UTRECHT THEO HAERKENS
„Voor illegale vreemdelingen is
geen plaats meer. De overheid
moet een streng beleid formule
ren om sociale problemen te
voorkomen. Er zijn hier zat
mensen, eerder te veel. Zeker
gezien de moeizaam functione
rende arbeidsmarkt staat nie
mand te trappelen om hon
derdduizenden mensen op te
nemen, die die problemen al
leen maar verergeren."
De Utrechtse historicus dr. M.
Van Rossem vindt het terecht
dat de politiek zich druk maakt
over de aanwezigheid van dui
zenden illegale vreemdelingen
in ons land. Dat had veel eerder
moeten gebeuren. „Duizenden
mensen met andere leefge
woonten, een andere taal, ande
re godsdienst en een gebrekkige
opleiding integreren is nu een
maal niet zo gemakkelijk als een
handjevol Deense topvoetbal-
Iers of een paar blanke compu
terspecialisten."
Globaal gesproken heeft tien
procent van de Westeuropanen
geen werk. En dat zegt genoeg
over de kansen van immigran
ten uit Noord-Afrika of Oost-
Europa, die nauwelijks zijn toe
gerust om zich in deze samen
leving op de been te houden.
Van Rossem vindt het dan ook
niet gek dat de Amsterdamse
politiecommissaris Nordholt
onlangs waarschuwde voor ras-
senrellen in navolging van on
geregeldheden in Italië, Frank
rijk en België.
„Omdat de Centrumpartij ja
ren geleden al wees op proble
men door de grote toestroom
van buitenlanders, durven wij
er nu niet meer over te praten",
zegt Van Rossem. „Nou, als zij
dat als eerste aan de orde heb
ben gesteld, mogen ze dat vaan
tje hebben." Verder geeft hij
Janmaat en de zijnen geen kre
diet. „Ze hebben problemen op
racistische wijze aangekaart en
wekten de indruk dat die mor
gen als een lawine over ons
heenkomen. Maar daar is na
tuurlijk geen sprake van."
Ruw geschat zijn er in ons
land honderdduizend illegalen
en in heel West-Europa onge
veer een miljoen. „Met de be
volkingsexplosie in Noord-Afri
ka en het slechten van het IJze
ren Gordijn, worden dat er al
leen maar meer als je niets
doet." Maar in zijn eentje kan
Nederland de toestroom niet
beperken. De open grenzen in
Europa maken internationale
afspraken noodzakelijk.
Het verwijt van Groen Links
dat de regeringspartijen CDA en
PvdA een heksenjacht openen
op illegalen, vindt hij onzin.
„Daar is geen sprake van. Het is
heel mooi dat Groen Links er
zulke humane principes op na
houdt. Maar waar ligt de grens?
Gaat die partij wel aan de bel
hangen als het er een half mil
joen zijn?"
Ingrijpen is dus onvermijde
lijk. Goed beleid houdt rekening
met het slechte in de mens.
Gretig, en met nauw verholen
vrolijkheid verwijst de weten
schapper naar het beleid rond
de maximumsnelheid. „Vol
strekt onuitvoerbaar! Zo moet
het dus niet."
Illegalen weren van de West-
europese vleespotten kan alleen
maar met ingrijpende maatre
gelen. De vraag is alleen welke.
De VS hadden in de jaren ze
ventig zo'n veertien miljoen im
migranten, waarvan de helft il
legaal was. Om daar een halt
aan toe te roepen, is in het be
gin van de jaren tachtig een ge
neraal pardon afgekondigd,
waarna strenge controle volgde.
Maar vergeefs. „Zelfs het gigan
tische hek bij de Rio Grande, die
het zuiden scheidt van de arme
Middenamerikaanse landen,
kon de toestroom niet stop
pen."
Met intolerantie heeft het we
ren van illegalen niets te maken.
Trouwens, Van Rossem heeft
toch al niet zo'n hoge pet op
van de vermeende tolerantie in
ons land. Geamuseerd legt de
historicus uit dat het in de zes
tiende en zeventiende eeuw he
lemaal niet zo moeilijk was de
Vlamingen die hierheen vlucht
ten in de armen te sluiten. Zij
integreerden gemakkelijk en le
verden net als de Hugenoten
eerder een bijdrage aan de wel
vaart dan dat ze er door werden
aangetrokken.
Kleine minderheidsgroepen
worden nog wel geaccepteerd,
maar als ze uitdijen, verandert
dat. Zeker als ze zich niet aan
passen en uit statistieken blijkt
Een overvolle wachtkamer op het bureau v
dat ze meer dan gemiddeld
werkloos zijn of terechtkomen
in de criminaliteit. Dan zijn de
grenzen bereikt en is er gewoon
een probleem. „Ik garandeer
dat met de ongebreidelde groei
van het aantal illegalen de into
lerantie vanzelf komt. Daar is
Nederland heus r
Het gaat hem veel te ver om
een parallel te trekken tussen de
huidige ontwikkelingen en de
opkomst van het nazisme en jo
denhaat in het Duitsland van
voor de oorlog. De onderzoeker
vindt de parallel zelfs ronduit
verwerpelijk. „De Duitse joden
waren in tegenstelling tot de
mensen uit Afrika en Oost-Eu
ropa, volledig geïntegreerd in de
samenleving."
In wezen speelt racisme geen
rol bij de problemen met de
groei van het aantal illegalen,
analyseert hij. „We willen die
groei tegenhouden, maar nie
mand wil ze doodschieten of op
een platbodem naar het mid
den van het IJsselmeer brengen
om ze overboord te zetten. Het
gaat ook niet aan om mensen
die al jaren hier wonen nog het
land uit te zetten. Het zou na
tuurlijk het beste zijn om de
omstandigheden elders in de
wereld zo te verbeteren dat er
minder reden is hierheen te ko
men. Uiteindelijk is iedereen
beter af als de problemen niet
uit de hand lopen. Ook de legale
vreemdelingen, ja."
Deskundige bepleit meer aandacht voor wensen ouderen
SON EN BREUGEL MAURICE WILBRINK
„Pubers van 17 jaar, nog volop
worstelend met hun eigen leef
tijdsproblemen, worden geacht
in verpleeghuizen te werken
met mensen die door de sa
menleving zijn opgegeven. Jon
ge schoolverlaters moeten de
menterende bejaarden verzor
gen. Een groep met het stempel
'afgetakeld, niets meer mee te
beginnen'. Als zij niet goed wor
den begeleid, kunnen gemakke
lijk wantoestanden ontstaan".
Inge Fleischeuer, hoofd van
de socio-therapeutische dienst
van psycho-geriatrisch ver
pleeghuis de Lucia Stichting in
Breda, zou willen dat de samen
leving oude, gebrekkige of de
menterende mensen eens nor
maal tegemoet treedt. Ze stoort
zich eraan dat deze groep vaak
wordt behandeld als kasplanten
zonder emotie, zonder verleden
en zonder eigen wil.
Het verbaast de psycho-ge-
rontologe niet dat er af en toe
berichten in de krant staan over
misstanden in verpleeghuizen.
Zoals vorige week toen bekend
werd dat demente bejaarden in
een tehuis in Beilen jarenlang
geestelijk en lichamelijk werden
mishandeld. „Ik denk dat dat
geval niet op zichzelf staat".
Toen Fleischeuer, tevens be
stuurslid van de sectie ouderen-
Inge Fleischeuer: „Als demente bejaarden normaal worden behandeld, zijn ze ook minder lastig voor het per
soneel". .foto gpd
psychologie van het Nederlands der het personeel om de kwali- autoriteit is, langs de bedden
Instituut van Psychologen, vorig teit van de zorg te verbeteren, loopt en pillen voorschrijft",
jaar werd aangesteld in Breda, „In veel gevallen zijn verpleeg- Leerling-verpleegkundigen
streefde het verpleeghuis naar huizen nog te zeer behandelin- worden nog altijd heel taakge-
een mentaliteitsverandering on- stituten, waar een medicus de richt opgeleid: bedden opma
ken, mensen aankleden en hel
pen bij het eten. Het verpleeg
huis in Breda koos echter voor
een benadering die meer op de
bewoners is gericht. Het team
van verpleegkundigen kreeg
meer verantwoordelijkheden.
„We zijn verder met een pro
ject begonnen, waarbij we kin
deren uit de crèche van het te
huis in groepjes bij de bejaar
den laten spelen. Het blijkt dat
de bewoners heel spontaan op
die kleintjes reageren. Omge
keerd is dat ook zo: kinderen
zien demente bejaarden niet als
oude mensen in een aftake
lingsproces. De ouderen krijgen
het gevoel dat ze nog echt le
ven," zegt Fleischeuer.
Als demente bejaarden nor
maal worden behandeld, zijn ze
ook minder lastig voor het per
soneel. „Als een bewoner on
rustig is en voortdurend om
aandacht vraagt, dan kun je
hem vastzetten in een 'diepe
stoel, waar hij niet meer uit
komt. Daar lok je mee uit dat zo
iemand steeds agressiever
wordt. Vaak besluit men dan
over te gaan tot een pilletje om
de patiënt rustig te krijgen".
„Maar je kunt veel beter tijd
uittrekken om uit te vinden
waarom iemand zo onrustig
wordt. Waarom zegt hij dat hij
naar huis wil? Wat is er in de
omgeving dat hem opgewon
den maakt? Als je laat merken
dat je daar aandacht voor hebt,
dan weet zo'n bewoner dat hij
serieus wordt genomen en zal
hij zijn verzet sneller laten va-
Maggi
Moderne verpleeghuizen ken
nen uitgebreide dossiers, waar
in de individuele wensen van
bewoners staan beschreven.
Met sommigen moet iedere dag
tien minuten buiten worden ge
wandeld. Een mevrouw wil
graag maggi in haar soep. Bij
een meneer moet tijdens het
eten de beker aan zijn rechter
kant staan, omdat hij zijn lin
kerhand na een verlamming
niet goed kan gebruiken. Het
zijn kleine dingen, maar ze ver
eisen aandacht en organisatie
vermogen van het personeel.
Het management van een
verpleeghuis moet daarbij het
goede voorbeeld geven. In het
veipleeghuis De Altingerhof te
Beilen heeft het management
wat dat betreft echter volledig
gefaald, meent Fleischeuer. „In
Beilen ontbrak de controle op
het functioneren van het ver
zorgend personeel".
In zo'n situatie kan Fleischeu
er zich voorstellen dat jonge,
onervaren en slecht begeleide
bejaardenverzorgers in de fout
gaan. „Als er te veel van je
wordt gevraagd en je te weinig
kennis hebt van het vak, dan
kunnen er misstanden ont
staan. Als personeel de op
dracht heeft hoe dan ook een
patiënt een pil toe te dienen, als
hij een beetje moeilijk doet, dan
schept de leiding van een tehuis
een klimaat waarin het niet ab
normaal is iemands neus dicht
te knijpen als hij niet wil eten.
Moet je daar een verpleegkun
dige dan op aan kijken?"
„Ik kom regelmatig in allerlei
verpleeghuizen en ik constateer
dat in het ene huis veel meer
mensen in een rolstoel worden
opgeborgen dan in het andere.
Ik zie soms mensen om half
twaalf 's morgens nog aan het
ontbijt zitten, die vervolgens
maar de lunch overslaan. Dat
klopt niet. Het is aan het mana
gement in een tehuis om daar
wat aan te doen".
Groot Indisch feest met stands, Indisch
:ten en gratis showprogramma
12.30-23.00 u, vr en za 12.30-24.00 uur
vohv/10.- 65+/CJP ƒ6,- Kind (-12 j) ƒ5,-
GRATIS PASARKRANT MET
1 PROGRAMMA-OVERZICHT BIJ VW
I mm lopen van CS; P-garage onder het Malieveld
KOKANJE
Zomer
BRUSSEL «HANS DEBRUÜN
'Keep in touch with the Dutch'. Minister Hans van den
Broek zei het gisteren om onder het antwoord op een
lastige vraag uit te komen. Wacht maar af, bedoelde hij
te zeggen. Maar het lijkt ook het motto waaronder hij,
en dus de Nederlandse regering begint aan het voorzit
terschap van de Europese Gemeenschap.
Vanaf maandag zwaaien Nederlandse ministers, Van
den Broek voorop, diplomaten en ambtenaren een half
jaar lang met de voorzittershamer in de talloze EG-ver-
gaderingen in Brussel en daarbuiten. Als Van den
Broeks optreden, gistermiddag in Brussel, maatgevend
is ontbreekt het de Nederlanders niet aan zelfvertrou-
Voor enkele honderden journalisten uit heel Europa
en daarbuiten gaf Van den Broek, geflankeerd door
staatssecretaris Piet Dankert, in het International Press
Center een 'Holland-show' weg. Of beter een Van den
Broek Show. Geroutineerd, overtuigend en glad pra
tend in Engels of Frans over ieder denkbaar Europees
thema.
Dit was ongewoon voor EG-begrippen. Niet eerder
gaf een minister van buitenlandse zaken zo'n presenta
tie alvorens tijdelijk het roer in de EG over te nemen.
Een beetje Holland-promotie kan geen kwaad, moet
men hebben gedacht. Alleen premier Lubbers ontbrak,
maar die wilde dit aan Van den Broek overlaten.
Terwijl de onvermijdelijke Hollanse kaasmeisjes zich
voorbereidden op de receptie achteraf, schetste Van
den Broek de problemen waar de EG de komende zes
maanden voor staat. Het succesvol afronden (op de de-
cembertop in Maastricht) van de omvorming van de
EG tot een monetaire en politieke unie staat daarbij
voorop.
"We staan aan het begin van een erg belangrijke pe
riode in Europa", stelde Van den Broek. „Ik hoop dat
we de Finish in Maastricht zullen halen, en vooral dat
we die samen zullen halen". Dat 'samen' is vooral voor
de Britten bedoeld, die immers de grootste problemen
hebben met die ambitieuze hervormingsplannen.
Maar de Britten zijn niet de enigen, aldus Van den
Broek. Zij spreken zich hooguit het sterkst uit. Ook ande
re landen hebben problemen met onderdelen van het
pakket. Van den Broek is echter vol zelfvertrouwen over
het eindresultaat. „Als Europa geloofwaardig wil zijn en
de uitdagingen aankan, dan moeten alle landen mee
doen", klinkt het nogmaals in de richting van de Britten.
„Ik heb er vertrouwen in".
De EG mag het nu niet laten afweten is de boodschap.
Steeds meer landen kloppen aan de deur van de EG. De
banden met de Oosteuropese democratiëen moeten
worden versterkt, de relatie met Japan verbeterd en die
met de Westeuropese niet-EG-landen worden omgezet
in afspraken over een grote Europese economische sa
menwerking.
Een voorzitterschap biedt een land minder ruimte
voor het berijden van stokpaardjes dan vaak wordt ge
dacht. Behalve de hervorming van de EG staan de twaalf
aangesloten landen bovendien ook nog voor een hervor
ming van het Europese landbouwbeleid en het maken
van nieuwe afspraken over de financiering van de Ge
meenschap in de komende jaren.
Voorts zal Van den Broek als voorzitter van de EG-troi-
ka, die verder bestaat uit zijn Luxemburgse collega (zijn
voorganger) en de Portugese minister (die hem opvolgt)
geregeld Europa en de wereld moeten doorreizen om
namens de Gemeenschap een bemiddelende rol te spe
len in internationale conflicten.
Joegoslavië dient zich al meteen aan, maar ook het
deelnemen namens de EG aan de vredesconferentie
voor het Midden-Oosten. Van den Broek zal de komende
maanden vaak in het centrum van de internationale be
langstelling staan. Een rol die hem wel aanstaat. 'Keep in
touch with Van den Broek'.
Minister Van den Broek tijdens de persconferentie gisteren
in Brussel: 'Keep in touch with the Dutchfoto epa
Het aanhoudend natte weer is
goed voor het gras maar slecht
voor het hooi, de reumatiek en
het humeur. De depressies grij
pen elkaar bij de staart en jagen
joelend over het land. Starend
door de beregende ruiten naar
pijpestelen en hagelstenen, pre
vel ik zachtjes de eerste regels
van het bekende gedicht van De
Génestet voor mij uit:
O land van mest en mist, van
vuile, koude regen,
Doorsijperd stukske grond, vol
kille dauw en damp,
Vol vuns, onpeilbaar slijk en on-
doorwaadbre wegen,
Vol jicht en parapluies, vol kies
pijn en vol kramp!
De weermannen wringen zich
in allerlei bochten, maar ook zij
zijn niet in staat om de hemel
sluizen te sluiten. Zeker nu de
vakantie in aantocht is, ver
wacht het publiek een positieve
bijdrage van hen. Sommigen
spreken dan ook, tegen beter
weten in, over „kleine weersver-
beteringen" en „snel weer ver
dwijnende randstoringen". Een
enkeling probeert de moed erin
te houden door een stormachti
ge regendag te betitelen als
„heerlijk uitwaaiweer", en een
dag vol mist en motregen als
een „herfstige verrassing".
Maar schraler dan de troost van
Jan Pelleboer kan troost niet
zijn: „Ons hele gebied is van
daag boven de 100 mm geko
men. Daardoor zal juni behalve
als veel te koel en veel te som
ber ook als veel te nat worden
genoteerd. Een voorzomer om
te huilen zo slecht. Enige hoop
is dat juli en augustus, net zoals
in 1923, het veel beter zullen
doen". Net zoals in 1923!
Degenen, die in eigen land nog
geen vakantie hadden geregeld,
hebben geen boodschap aan
die mooie zomer van 1923. Als
drenkelingen ontvluchten zij nu
het waterland en trekken zuid
waarts. De klacht, die de negen-
tiende-eeuwse dichter H. Vinke-
les eens in het vers „Nederland
en zijne bewoners" onder
woorden bracht, zal hen uit het
hart gegrepen zijn:
Wat. vaadren, heeft uw'geest
verblind.
Dat ge in dees lage streken.
Der golven prooi, een woon
plaats zocht
Aan hooger'grond ontweken?
Hier, waar ge, in worstlingmet
natuur,
De hoofdstof moest bestrijden,
Dien strijd verervend op uw
kroost
Tot aan het eind der tijden?
Voorzaagt gij niet, hoe over 't
land
De ontbonden sneeuw der Al
pen,
Bij 't rijzen van de voorjaarszon
In zeeën heen zou zwalpen?
Waartoe dat stroombed inge-
kneld
Met dijken en met dammen,
Alsof 't opeengetorend ijs
Die niet vaneen kon rammen?
Wat dan even vergeten wordt, is
dat al die sloten, me
•en zeeboezems de Nederlandse
volksaard hebben bepaald.
Het water is een scheidsweg die
tot gevolg had dat steden en in
dividualisme konden bloeien.
Maar het is ook een verbin
dingsweg die ervoor zorgde dat
de bevolking de handen ineen
sloeg om dijken te bouwen en
land in te polderen. Bovendien
stimuleerde het water de
properheid van kust- en terpbe-
„Men ziet het duidelijke ver
schil tussen de mate van zinde
lijkheid bij Zeeuw, Fries en Hol
lander vergeleken met die bij de
zandgrondbewoners - Drent,
Gelderlander of Brabander",
staat er zelfs in het prachtboek
dat de psycholoog A. Chorus
over het vaderlandse volkska
rakter schreef („De Nederlander
uiterlijk en innerlijk").
Over een paar dagen gaan we
op vakantie. Naar Vlieland. Ide
aal voor de kinderen, rustig voor
ons. Als het weer tenminste re
delijk is. Voor de zekerheid heb
ben we er dit keer nog een
weekje Portugal achteraan ge
boekt. Voorlopig klampen we
ons vast aan de „kleine weers-
verbetering" die Jan Pelleboer
voor dit weekeinde heeft voor
speld, en vertrouwen we er toch
maar op dat de zonnige zomer
maanden van 1923 opnieuw
aanbreken.
