Binnenland
Ambtenaar
bij ziekte
begeleid
PvdA wil af van gelijke
behandeling van scholen
Rekenkamer: Belast
gebruik kunstmest
Minister ontkent
aannemen smeergeld
Van der Valk-zaak
Ziekteverzuim stijgt
door zwangerschap
Dinsdag 25 juni 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOSMA ALTAN ERDOCAN RONALD FR1SART (chef! PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: JAKEUEN PAULUS
3
DE PRIJS van diesel
wordt morgen een cent
per liter duurder. De ad-
vies-literprijs (zelftank)
wordt dan 108 cent
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
NIEUWSLIJN
Deel mariniers blijft voorlopig in Irak
Een deel van de Nederlandse mariniers die in Irak verblijft om
humanitaire hulp te verlenen aan de Kurden, zal daar voorlopig
blijven. Het ministerie van defensie heeft gisteren meegedeeld
dat het om 145 militairen gaat. Een eerste groep van tweehon
derd Nederlandse mariniers, die sinds 20 april in Irak is gestatio
neerd, keert morgen terug naar Nederland.
Leeuwarden heeft 'pr-man' in Brussel
Bij wijze van proef heeft de gemeente Leeuwarden een eigen pr-
functionaris aangesteld in Brussel. De man, die zelf in de Belgi
sche hoofdstad woont, gaat de gemeente inlichten over voor
Leeuwarden belangrijke informatie. Dat heeft een woordvoerder
van de gemeente Leeuwarden gisteren bekendgemaakt. De
functionaris zal ook als contactpersoon tussen Brussel en de
Friese hoofdstad fungeren. „Hij heeft ingangen bij het Europees
parlement, die voor Leeuwarden van belang kunnen zijn", aldus
de woordvoerder.
Urker vissers krijgen boete
Twaalf Urker vissers zijn gisteren door de economische politie
rechter in Zwolle veroordeeld tot een boete van 48.500 gulden.
De vissers moesten zich onder meer verantwoorden voor foutie
ve opgaven van hoeveelheden tong, schol en kabeljauw in hun
logboekformulieren. Verder werden ze veroordeeld wegens het
lossen in een verboden haven, het vangen van kabeljauw zonder
seizoensdocument en het aan land brengen van ondermaatse
vis. De officier van justitie had een boete van 92.500 gulden ge
ëist.
Telefoonverkeer Limburg deels lam
Het telefoonverkeer in Noord- en Midden-Limburg en een deel
van Zuid-Limburg is afgelopen nacht volledig stil komen te lig
gen door een ernstige storing in de telefooncentrale in Venlo.
Ook politiekorpsen, brandweer, ziekenhuizen en hulpdiensten
waren verstoken van telefoon. Het alarmnummer 06-11 bleef
vannacht eveneens buiten werking. De oorzaak van de storing,
die vanmorgen werd hersteld, is nog niet bekend.
Dollarkoers verhoogt gasbaten extra
De huidige hoge dollarkoers zorgt ervoor dat een meevaller bij
de gasbaten van dit jaar ook volgend jaar doorwerkt. Het Cen
traal Planbureau (CPB) heeft uitgerekend dat minister Kok van
financiën kan rekenen op een extra meevaller van ongeveer een
miljard gulden. De dollar is momenteel bijna een kwartje meer
waard dan het ministerie van financiën in de plannen had becij
ferd.
Teams moeten ziekteverzuim bestrijden
Minister Dales van binnenlandse zaken wil met een ex
periment het ziekteverzuim bij een aantal ministeries
binnen een jaar met 10 tot 20 procent laten dalen. Spe
ciale 'bedrijfsgezondheidsteams' op de departementen
gaan werkgever en werknemer begeleiden om het ziekte
verzuim aan te pakken.
Tijdens de proef krijgen zieke
ambtenaren uiterlijk op hun
tweede ziektedag bezoek van
een lid van het team. Er wordt
dan gekeken naar de oorzaak
r^d—igh'edrof Jus-systeem". Dat houd, hr da,
aan andere nrnhlemen nn het de werkgever een bonus (belo-
kend welke departementen aan
de proef zullen meewerken.
In het actieplan 'maatregelen
arbeidsongeschiktheid', waar
van deze proef deel uitmaakt,
wordt ook vermeld dat de rijks
overheid gebruik gaat maken
het zogeheten 'bonus-n
andere problemen op het
werk, wordt overleg gepleegd
met de werkgever over eventue
le maatregelen. Voorkomen
moet worden dat zieke ambte
naren uiteindelijk in de wao te
recht komen. Dales wil het ex
periment op 1 september laten
beginnen. Het is nog niet be
ning) krijgt als hij een gehandi
capte werknemer in dienst
neemt en een malus (boete) als
een werknemer arbeidsonge
schikt wordt verklaard. Een
wetsontwerp hierover ligt mo
menteel nog bij de Raad van
State.
De Algemene Rekenkamer vindt
dat de overheid het gebruik van
kunstmest moet belasten. Al
leen op'die manier kan het ka
binet een begin maken met het
werkelijk terugdringen van de
milieuvervuiling. De Rekenka
mer schrijft dit in haar vandaag
verschenen jaarver
slag.
De Rekenkamer
constateert dat door
de huidige maatre
gelen de milieuver
vuiling - hooguit
wordt afgeremd. Van
een werkelijk terug
dringen van de ver
vuiling is nog geen
sprake. Ook het ge
brek aan controle
van de regels voor
het mestgebruik is
volgens de Rekenkamer een
groot probleem. De politie be
schikt over onvoldoende moge
lijkheden om deze controles uit
te voeren. De regels zijn te inge
wikkeld en worden te vaak ver
anderd.
Een deel van de maatregelen
werkt zelfs contraproductief.
Het beperken van de periode
waarin mest op het land mag
worden uitgereden heeft bij
voorbeeld tot gevolg dat te veel
mest binnen een te korte tijd
wordt gestort. Daardoor wordt
de stikstof een van de scha-
Bukman wijst
voorstellen
Rekenkamer
van de hand
Zo valt op de
delijke elementen van mest
niet voor de grond benut, maar
eenvoudig in het grondwater
geloosd.
Door het invoeren van een
heffing op kunstmest zullen
boeren intensiever op zoek
gaan naar minder milieubelas
tende manieren van bemesting,
aldus de Rekenkamer. In het
jaarverslag stellen
de rekenmeesters
verder voor om een
meldplicht in te
voeren voor boeren
die dierlijk mest
willen afzetten of
gebruiken.
Minister Bukman
van landbouw, na
tuurbeheer en vis
serij wijst die drie/
aanbevelingen van
de hand. Een meld
plicht bij de politie
komt neer op 540.000 meldin
gen per jaar. De belasting die
daardoor voor de politie ont
staat, is niet verantwoord, aldus
Bukman.
Een heffing op kunstmest om
de stikstofbelasting terug te
dringen, is volgens het ministe
rie van landbouw bewust niet
opgenomen in het mestbeleid.
Gebieden die extra bescher
ming tegen overbemesting no
dig hebben kennen al ver
scherpte normen voor mestge
bruik.
Elke winkelstraat in Arnhem is momenteel omgebouwd tot een straatje uit een stad uit Eurt
lansbinnensingel een replica van de Eiffeltoren te bewonderen. De straat is v
tot de 'Jans Elysees'.
'Ontkoppeling' kosten bijzonderen openbaar onderwijs
De PvdA-fractie in de Tweede
Kamer wil af van de automati
sche stelregel dat de gemeente
lijke uitgaven voor bijzondere
en openbare scholen gelijk
moeten oplopen. Voor het CDA
is deze 'ontkoppeling' „volstrekt
onbespreekbaar". De christen
democraten hebben zich altijd
met hand en tand verzet tegen
aanpassing van de zogeheten
overschrijdingsregeling.
De overschrijdingsregeling in
het basisonderwijs wordt ook
wel de 'gebroken-ruitjesrege-
ling' genoemd omdat het
slechts gaat om de automati
sche vergoeding van onvoorzie
ne uitgaven. Bijvoorbeeld: wan
neer een ruit van een openbaar
schoolgebouw sneuvelt, wordt
het bedrag behalve aan de be
trokken school automatisch aan
het bijzonder onderwijs ver
goed.
Geen enkele instantie houdt
precies bij hoeveel geld deze
overschrijdingsregeling de sa
menleving kost. Waarschijnlijk
gaat het om enkele tientallen
miljoenen per jaar.
Volgens het PvdA-kamerlid
Netelenbos strookt de regeling
niet met het kabinetsbeleid om
gemeenten meer vrijheid te
gunnen bij hun uitgaven. Vol
gens hem is het efficiënter om
iedere basisschool jaarlijks een
groot bedrag uit te keren, waar
ze maar mee rond moeten ko
men. „Dan vervalt de noodzaak
om de extra onkosten die het
openbaar onderwijs maakt au
tomatisch te vergoeden aan het
bijzonder onderwijs", zegt Ne
telenbos.
Volgens de PvdA moet het be
drag dat scholen krijgen afhan
kelijk worden van de grootte
van de school, het leerlingen
aantal en de ouderdom van het
schoolgebouw. Dat betekent het
feitelijke einde van het huidige
fijnmazige vergoedingenstelsel
in het basisonderwijs, het zoge
heten Londo-stelsel. Volgens
dat puntenstelsel krijgen scho
len geld voor benodigdheden
zoals krijtjes, boeken en verwar
ming. Sinds de invoering in
1985 loopt het Londo-stelsel al
uit de hand. Het zorgt voor jaar
lijks terugkerende tekorten, die
inmiddels zijn opgelopen tot
zo'n vijfhonderd miljoen gul
den.
Afschaffing van het stelsel
gaat voor het CDA veel te ver.
CDA-kamerlid Frissen: „Het
Londo-stelsel is pas enkele ja
ren oud en dwingt in het bui
tenland veel respect af. Het is
onzin om dit nu alweer af te
schaffen", aldus Frissen.
Hij vindt het onbegrijpelijk
dat de PvdA-fractie niet rustig
afwacht wat er uit het overleg
rolt van staatssecretaris Wallage
met de onderwijsorganisaties.
Die hopen deze zomer met
voorstellen te komen om het
Londo-stelsel aan te passen.
Zuinige douche
blijkt succes
DEN BOSCH. ANP
Een Brabantse actie met een
milieu-vriendelijke douche, die
aanzienlijk minder water ver
bruikt dan een normale douche,
is een groot succes geworden.
De Noordbrabantse Energie-
Maatschappij PNEM heeft in
drie weken tijd al meer dan
23.000 'spaardouches' geleverd,
bijna drie keer zoveel aJs waar
op men had gehoopt.
De zuinige douche vermin
dert het waterverbruik per huis
houden met 10 tot 15 kubieke
meter per jaar. Daarnaast wordt
ook energie bespaard die nodig
is om het water te verwarmen.
Afhankelijk van de soort boiler
is de aanschaf van de zuinige
douche binnen enkele maan
den tot driekwart jaar terugver
diend.
Tbr voor aanval
sociaal werker
DEN BOSCH ANP
Hen 20-jarige man zonder vaste
woon- of verblijfplaats is giste
ren door de rechtbank in Den
Bosch voor een poging tot
doodslag in december op de 49-
jarige maatschappelijk werker
en ere-divisie scheidsrechter Ig
nace van Swieten veroordeeld
tot tbr met dwangverpleging.
De man veroorzaakte met een
klauwhamer veertig hoofdwon
den bij het slachtoffer en be
roofde hem daarna. Volgens de
veroordeelde was hij sterk af
hankelijk van Van Swieten. De
ze moest als reclasseringsamb-
tenaar een rapport over de man
schrijven in verband met een
eerdere strafzaak. Ook moest
Van Swieten hem helpen bij zijn
uitkeringsaanvraag. Van Swie
ten zou misbruik hebben ge
maakt van die afhankelijkheid.
Kamer stemt in
met wijziging
basisvorming
DEN HAAG ANP
Alleen de WD en Groen Links
hebben gisteren tegen een wij
zigingsvoorstel van CDA en
PvdA gestemd, dat een conflict
tussen beide regeringspartijen
over de basisvorming moest op
lossen. Daarmee is de weg vrij
voor aanvaarding van het wets
voorstel van staatssecretans
Wallage van onderwijs.
Het compromis komt tege
moet aan de wens van de PvdA
om het vak verzorging als vijf
tiende vak toe te voegen aan hei
in 1993 in te voeren gemeen
schappelijk pakket van veertien
vakken in de eerste jaren van
het voortgezet onderwijs. Daar
naast geeft het lbo-scholen en
gymnasia extra ruimte om aan
dacht te besteden aan respec
tievelijk beroepsvoorbereidende
vakken en klassieke talen, een
CDA-wens.
De Duitse kanselier Kohl staat
achter zijn omstreden minister
van verkeer Krause. Dat viel gis
teren op te tekenen uit de om
geving van de kanselier. Krause,
vroeger staatssecretaris in het
Oostduitse kabinet-De Maiziè-
re, is in opspraak gekomen door
zijn rol bij ae verlening van con
cessies voor motels langs de
snelweg in de ex-DDR aan on
der meer het Van der Valk con
cern. Daarbij zou smeergeld
zijn betaald.
Krause ontkende gisteren op
een persconferentie opnieuw
zijn invloed ten gunste van Van
der Valk te hebben uitgeoefend
op de vroegere Oostduitse ver
keersminister Gibtner. „De ver
antwoordelijkheid voor het ver
geven van motel-concessies lag
uitsluitend bij het vroegere
DDR-ministerie voor verkeer".
De Oostduitse ex-minister Gibt
ner bevestigde de lezing van
Krause.
De minister zei verder dat hij
niets weet van steekpenningen
Over de haast waarmee de ver
dragen met van der Valk wer
den afgesloten zei hij: -De toen
malige DDR-regering streefde
ernaar zo snel mogelijk zo veel
mogelijk investeerders het land
binnen te halen. Dat was met
Van der Valk niet anders".
De politcus zag niets bijzon
ders in de brief die de huisbank
van Van der Valk. Mees en Ho
pe. op 29 januari 1991 met de
mededeling 'vertrouwelijk/per
soonlijk' aan Krause stuurde.
Daarin drong de bank er bij
Krause op aan om actie te on
dememen. „Voor mij was dat
een gewone brief, die ik verder
aan mijn ambtenaren heb gela
ten", stelt de minister nu.
De oppositiepartij SPD is er
van overtuigd dat er met smeer
geld is gewerkt, zij het waar
schijnlijk niet door Van der
Valk. Van der Valk-directeur
Polman ontkende vorige week
al tegenover deze krant een cent
te hebben betaald.
ACHTERGROND
DEN HAAG MARGREET VERMEULEN
De restanten van het oudste Middeleeuws riool met beerput
klooster van Nederland, in Suste- en een aantal skeletten van mon-
ren, zijn al voor een groot deel niken. Het klooster werd in 700
blootgelegd. Volgens archeologen gesticht en in 882 door de Noor-
bestaat de vondst tot nu toe uit mannen verwoest. foto anp
paalsporen, funderingen, een
De stijging van het ziektever
zuim vorig jaar komt vooral
door de verruiming van de ver
lofregelingen voor zwanger
schap en bevalling. Dit blijkt uit
een onderzoek van het Neder
lands Instituut voor Arbeidsom
standigheden (NIA). Het insti
tuut baseert zich op cijfers over
1989 en 1990.
Het verzuimpercentage was
vorig jaar 9,1 procent tegen 8,8
procent in 1989. Van een toena
me was volgens het NIA alleen
sprake onder vrouwelijke werk
nemers en dan vooral in de
dienstverlenende sector. Bij
mannen bleef het verzuimper
centage constant.
Het instituut verklaart de stij
ging uit de verruiming van het
bevallingsverlof van 12 naar 16
weken. In Nederland wordt het
zwangerschapsverlof tot het
ziekteverzuim gerekend en ook
door de ziektewet vergoed. De
werkelijke stijging van het ver
zuim in 1990 is dus kleinpr dan
op grond van de cijfers werd
aangenomen, stelt het instituut.
Morgen debatteert de Tweede Kamer met
d'Ancona over de toekomst van het publie
ke bestel. Op de agenda staat de Pinkster
notitie waarin d'Ancona oppert TROS en
Veronica Nederland 2 cadeau te doen als ze
op de commërciële toer gaan. Maar eerst
gaat de bewindsvrouw in Brussel vragen of
dat wel még.
Wolffensperger geloofde z'n eigen ogen
niet, toen hij dat las. „Dat is er om vrógen
dat de EG zegt 'nee, dat mag niet'. De Eu
ropese regels zijn duidelijk: je mag niemand
bevoordelen. Als je Nederland 2 commer
cieel maakt, moet je èlle aanvragers voor
commerciële tv evenveel kans bieden."
Als d'Ancona TROS en Veronica werkelijk
een ethernet als bruidsschat mee had wil
geven, dan had ze die knoop zélf moeten
doorhakken, vindt Wolffensperger. „Dan
had ze 't wel gemerkt als iemand bezwaar
had gemaakt. Dan had ze simpelweg kun
nen kijken waar het schip was gestrand."
D66 is van oudsher voorstander van een tv-
net publieke en een commerciële poot.
„Maar de route die d'Ancona daartoe uit
stippelt in de Pinksternotitie is een doodlo
pende weg. Sterker nog: het is pure kamika
ze-politiek. je vraagt je af waarom ïe dat
'De Titanic is zinkende'
„Een doodlopende weg." Zo noemt de
mediaspecialist van D66, Wolffensper
ger, de route die minister d' Ancona
heeft uitgestippeld om commerciële te
levisie in Nederland mogelijk te maken.
Niet dat hij niet gelooft dat TROS en Ve
ronica ooit commercieel worden. Binnen
nu en zes jaar moet het ze lukken, zo
voorspelt hij. Maar die stap zal niet
dankzij, maar juist ondank minister
d'Ancona van wvc worden gezet, aldus
de D66'.
doet. Ik zou wensen dat er een meesterlijke
strategie aan ten grondslag lag. Maar ik
vrees dat het d'Ancona aan visie ont
breekt."
In allerlei opzichten vindt Wolffensperger
de Pinksternotitie de „illustratie van de
wanhoop van de beleidsmakers. Zo zegt de
minister in de notitie 'nee' tegen het voor
stel van NOS-voorzitter De jong om van
Nederland 2 een semi-commercieel net te
maken, dat de kost verdient voor de publie
ke omroepen.
Een verhoging van de kijk- en luistergelden
om de inkomsten wijst ze echter eveneens
van de hand. Dus wordt Tom Poes om een
list gevraagd, want er is 125 miljoen gulden
nodig om de publieke omroepen op de
been te houden. En wat is de list? De om
roepen moeten hun leden 25 gulden extra
laten ophoesten per jaar. Dat is volkomen
in tegenspraak met het hoofdstuk waarin de
verzuiling min of meer wordt opgedoekt.
Hoe kun je omroepen vragen hun identiteit
prijs te geven en tegelijkertijd verlangen dat
ze de financiële band met de leden verster
ken?"
De grote angst van D66 is dat er na het ver
schijnen van de Pinkstemotitie opnieuw
niets gebeurt in medialand. „Als we nog een
paar jaar zo doorkachelen onderscheiden
de programma's op Nederland 12 en 3
zien in niets meer van die op commerciële
zenders. En dan vragen de kijkers zich na
tuurlijk af: waar betalen we eigenlijk kijk- en
luistergeld voor. En dan betalen ze niet
meer, want op dat moment heeft 't publie
ke bestel geen bestaansrecht meer", voor
spelt Wolffensperger.
Tot zijn grote verbazing is iedereen behalve
de betrokkenen in rep en roer over het drei
gende faillissement van Hilversum. „Ik zei
vandaag nog tegen een televisie-reporter
dat over drie jaar het geld op is. Maar het
wordt niet geloofd. De Titanic is zinkende,
maar het NOS-strijkje speelt lustig door."
