De intifada verloedert
T
JL h
ZATERDAGS
ZATERDAG 22 JUN11991
BIJVOEGSEL
Gemaskerde Palestijnse straatacti-
f§, visten wandelen door het stads-
?H centrum van Nablus op zoek naar
pi 'collaborateurs'. Volgens Pales-
li; tijnse bronnen hebben jeugdben-
den al zo'n 350 moorden op hun
geweten. foto epa
Palestijnen vrezen eigen straatbenden meer dan Israëlische soldaten
AD BLOEMENDAAL
hij zeven ge
stapte r
Khalil al-Babali (52) vorige
week dinsdag de deur van zijn
huis in de Gazastrook opende, zag
gemaskerde teenagers. Een van hen
ar voren en verklaarde plechtig dat
het volkscomité zijn 22-jarige dochter Sabah
had beschuldigd van collaboratie met de Is
raëlische bezetters. Ze moest meekomen om
terecht te staan.
Khalil begreep wat dat betekende. Hij pro
beerde de indringers te verjagen, maar had
geen schijn van kans. Met steken in hoofd en
onderbuik zakte hij bloedend in elkaar. In al
le rust doorzochten de jongens het huis, von
den Sabah, en staken haar dood.
„Mijn zoontje van zeven is nu banger voor
die gemaskerde teenagers dan voor de Israë
lische soldaten", zegt Adnan Dumeiri, een
Palestijnse journalist die een half jaar zonder
vorm van proces heeft vastgezeten in het be
ruchte Ketziot-kamp in de Negev-woestijn.
„Als een soldaat op je deur klopt weet je dat
ze je willen arresteren en dat je uiteindelijk
weer vrij komt. Maar als er een gemaskerde
jongen voor je deur staat weet je niet of je het
zult overleven."
MOORDEN
Er gaat vrijwel geen
voorbij Een klop op de deur betekent in
de door Israël bezette gebieden
al lang niet meer automatisch
dat het leger het huis heeft
omsingeld. Nu de Palestijnse
opstand in zijn vierde jaar
verkeert is het vooral de
'shabiba', de verzamelnaam
voor jeugdige straatactivisten,
die de bevolking schrik
inboezemt.
zonder
moord binnen de
Palestijnse gemeen
schap. Een paar da
gen voordat Khalil
al-Babali en zijn
dochter werden
neergestoken, arri
veerde een groep ge
maskerde mannen
bij de moskee van
het vluchtelingen
kamp Muazi, even
eens in de Gaza
strook. Het was vrij
dag en honderden
kampbewoners wa
ren bijeen in het gebedshuis. De gemasker-
den baanden zich een weg door de biddende
menigte naar de 55-jarige Salah Musa
Mushraf en hakten met bijlen op hem in.
Daarna verdwenen ze ongemoeid in de ste
gen van het kamp. Mushraf overleed later in
een ziekenhuis.
Enkele uren daarna werd in de Gazastrook
het gewurgde lichaam gevonden van een 23-
jarige man die was ontvoerd uit het vluchte
lingenkamp Nusseirat. Een dag later haalden
gemaskerde jongeren een 22-jarige inwoner
van de Gazastrook van huis en martelden
hem met brandend plastic en zoutzuur. Zijn
lijk werd op een vuilnishoop gegooid.
Volgens de laatste gegevens zijn sinds het
begin van de intifada 464 Palestijnen door
volksgenoten om het leven gebracht. Dat be
tekent dat Palestijnen in die periode zeven
maal meer mede-Palestijnen hebben gedood
dan Israëlische burgers of militairen. Een
merkwaardig resultaat voor een opstand die
zich zou richten tegen de Israëlische bezet
ting. Steeds meer Palestijnen menen dan ook
dat de verloedering een karikatuur heeft
maakt van de intifada als geweldloze rev<
tie.
Naast het aantal politieke moorden groeii
ook de gewone criminaliteit. In de afgelopen
paar maanden zijn in Bethlehem en Jeruza
lem twee toeristen vermoord. Ook het aantal
roofovervallen en diefstallen in de bezette ge
bieden vertoont een stijgende lijn. Palestijnse
politieagenten in Israëlische dienst hebben
op last van het leiderschap van de intifada al
jaren geleden hun uniformen ingeleverd,
waarna de Palestijnse gemeenschap zelf de
orde zou handhaven.
CONTACT VERLOREN
Dr. Youssef Abu-Samra, een psycholoog van
de Bir Zeit Universiteit, herinnert zich dat in
het begin van de intifada mannen van in de
twintig op stakingsdagen langs de winkels
gingen om de winkeliers beleefd te vragen
hun zaak te sluiten. „Nu kunnen jongens van
twaalf binnen een paar minuten heel Ramal-
lah plat leggen."
PLO-voorzitter Jasser Arafat liet vorige
week zondag in een boodschap aan het Pa
lestijnse volk weten dat maskers voortaan
verboden zijn en dat er geen actie mag wor
den ondernomen tegen collaborateurs 'zon
der directe orders van het leiderschap'. Hij
waarschuwde ook dat er streng zal worden
opgetreden tegen het negeren van officiële
instructies.
Maar de shabiba heeft het contact met het
"Verenigd Leiderschap van de Opstand' al
lang verloren. „Er gaapt een kloof tussen het
leiderschap en het kader", meent Saib Era-
kat, hoogleraar in de politieke wetenschap
pen aan de An-Najah Universiteit van Na
blus. Met het kader
bedoelt hij 'de derde
generatie', jongens
van hooguit twintig
jaar, en met het lei
derschap de 'voor
aanstaande Palestij
nen', de bekende na
men in de Palestijnse
delegaties die van
gedachten wisselen
met al even vooraan
staande buitenland
se bezoekers.
„Met mij, of met
mensen als Faysal al-
Hussayni, Sari Nus-
seibeh of Radwan
Abu Ayesh kun je
rustig praten bij een
kopje koffie", zegt dr.
Mahdi Abdul Hadi,
directeur van het Palestijnse Genootschap
voor Internationale Zaken (Passia). „Maar de
jonge generatie op straat is niet voor rede
vatbaar. De kritiek van die generatie zal zich
uiteindelijk ontwikkelen tot regelrechte mui
terij en een nieuwe, onbeheersbare op
stand."
De oude generatie is nog wat huiverig als
het er om gaat openlijk afstand te nemen van
de moord op collaborateurs. Abdul Hadi bij
voorbeeld, kan nog niet aanvaarden dat het
leiderschap zijn gezag vrijwel heeft verloren.
Hij omschrijft de acties tegen verdachte me
de-Palestijnen nog altijd het liefst als „het
schoonmaken van ons huis om het voortbe
staan van de intifada te verzekeren."
COLLABORATEURS
De suggestie dat er sprake is van gevaarlijke
willekeur wijst Abdul Hadi van de hand. „Er
bestaat geen bezetting zonder collabora
teurs", doceert hij, met verwijzing naar vijf
door het leiderschap ingestelde categorieën.
„De eerste wordt gevormd door drugsdealers
en prostituées, vertegenwoordigers van
maatschappelijke ziekten die overal ter we
reld bestaan. Het heeft geen zin die mensen
aan te vallen, tenzij ze in de volgende catego
rie vallen, namelijk die van de informanten,
die bij ons bekend staan onder de naam 'vo
gels'. De beste manier om vogels onschade
lijk te maken is hun vleugels af te kappen zo
dat ze niet meer kunnen vliegen. We stellen
wat de psychologische gevolgen zijn voor
jongens van vijftien, zestien jaar die al vijf of
zes moorden op hun geweten hebben."
Hij waarschuwde dat de psychologische ef
fecten. in combinatie met een totaal gebrek
aan onderwijs en scholing, de verloedering
van een hele generatie tot gevolg kan heb
ben. „Kinderen moeten naar school en je
moet ze niet vragen demonstraties te organi-
joumalist Adnan
Dumeiri schreef on
langs een gerucht
makend commen
taar in het Palestijn
se dagblad 'Al-Fajr'.
Hij betoogde daarin
onder meer dat de
Palestijnen veel te
lang hebben gepro
beerd excuses te vin
den voor de executie v
'Als er een gemaskerde
jongen voor je deur
staat weet je niet of
je het zult overleven.
October 1989: Arabische kinderen in Israël geven met bloemen uiting aan hun solidariteit met
het Palestijnse verzet. Het vreedzame gezicht van de intifada is anno 1991 voorgoed verteden
foto afp
tijd.
hun daden aan de kaak, zodat de i
weten met wie ze te maken hebben. We
scheren hun hoofden kaal, we verbranden
hun auto's of we dwingen hen te verhuizen."
Abdul Hadi: „De derde categorie wordt ge
vormd door mensen die samenwerken met
de autoriteiten, bij voorbeeld als ambtenaar.
Je vraagt ze dan af te treden, en zo'n 150 poli
tieagenten hebben dat inderdaad gedaan.
Het betekent natuurlijk wel dat je ze op een
bepaalde manier schadeloos moet stellen."
„De vierde categorie zijn Palestijnen die
door de Israëliërs bewapend zijn en hier een
maffiarol vervullen. Ze werken meestal nauw
samen met het leger. Die mensen moeten
worden gedwongen naar elders te vertrekken
en ze moeten worden ontmaskerd in pam
fletten en via leuzen op de muren."
„De vijfde categorie is de gevaarlijkste, na
melijk Palestijnen die de bezetters op het
spoor helpen van actievoerders binnen de in
tifada", zegt Adbul Hadi. „De Israëliërs ver
moorden die actievoerders in koelen bloede.
Even gevaarlijk zijn trouwens de politieke
collaborateurs, mensen die de Israëliërs hel
pen bij het uitstippelen van hun anti-in-
tifadabeleid. Er zijn manieren om hen te ont
maskeren en met hen af te rekenen."
TWEEDE GENERATIE
Voor Abdul Hadi, een gemoedelijke vijftiger
uit een oude Palestijnse familie, is de intifada
nog altijd een geordende en in principe ge
weldloze strijd met regels en categorieën, die
worden vastgesteld 'binnen het Palestijnse
huis'. Maar binnen dat huis begint de 'twee
de generatie" een groep pragmatische in
tellectuelen van wie de meesten de Israëli
sche gevangenissen en kampen van binnen
kennen zich steeds meer te roeren. Zij
stellen koeltjes vast dat de oude garde de in
tifada in de verkeerde richting heeft gestuurd i
en dat het tijd wordt de opstand af te blazen.
Anders dan Abdul Hadi en zijn generatie
genoten zijn ze niet bang de vuile was buiten
te hangen. Sinds kort organiseert de Pales
tijnse journalist Daoud Kuttab met een aan
tal collega's openbare discussiebijeenkom
sten in het Hakawati-theater in Oost-Jeruza
lem. Een revolutionaire ontwikkeling in een v
samenleving waarin het naar buiten brengen
van onderlinge meningsverschillen nog vrij
algemeen wordt gezien als 'antinationaal'.
De jongste discussiebijeenkomst had als
uitdagend onderwerp: 'Intifada: Realiteit ver
sus Verwachtingen'. Geen van de aanwezigen
bleek van mening dat de realiteit de ver
wachtingen heeft overtroffen, maar dat was
geen verrassing.
Wel verrassend was de ongezouten kritiek
op de actievoerders van de derde generatie.
Psycholoog dr. Youssef Abu-Samrah gebruik
te zelfs het woord 'fascisten' als aanduiding
voor jongeren die er niet tegen opzien mede-
Palestijnen de keel af te snijden. „Ga eens na
December 1990: de
'verharding' neemt
toe. Jeugdige Pales
tijnen vieren in Jeru
zalem de derde ver
jaardag van de in
tifada met messen en
hakbijlen. »foto
i collaborateurs. „De
gemaskerde teenagers beschuldigen anderen
en nemen de besluiten van een rechtbank,
maar hebben geen idee wat rechtvaardigheid
NIEUWE PARTIJ
Als ongewapend verzet tot niets leidt en de
gewelddadige methoden van de shabiba af
keuring verdienen, wat moet er dan gebeu
ren om de verwezenlijking van de Palestijnse
droom naderbij te brengen? Een aantal Pa
lestijnse pragmatici zoekt het antwoord in de
oprichting van een nieuwe politieke groepe
ring. Het is de bedoeling dat die dezer dagen
wordt gepresenteerd onder de naam Ver
enigde Palestijnse Nationale Partij. De op
richters zijn voormalige Palestijnse gevange
nen, die in 1985 zijn vrijgekomen bij de ge- I
vangenenruil tussen Israël en de organisatie
van Achmed fibril.
Die nationalistische achtergrond moet zor
gen voor het nodige nationalistische krediet
in de bezette gebieden. Hun politieke pro
gramma ademt een bijna on-Palestijnse
pragmatiek: de vestiging van een Palestijnse
staat door directe
onderhandelingen
met Israël en zonder
de PLO, afzwering
van gewapende strijd
en de vorming van
een confederatie met
Jordanië. De partij
wil koning Hussayn
oproepen terug te
komen op zijn be
sluit de banden mei
de Westelijke Jordaanoever te verbreken.
Een recent opinieonderzoek in de bezette
gebieden laat groeiende steun zien voor nau
we samenwerking met Jordanië, wat nog lang
niet betekent dat de pragmatische intellectu
elen het Palestijnse leiderschap van de toe
komst vertegenwoordigen. Ze recruteren hun
aanhang uit progressieve kringen op de Wes
telijke Jordaanoever. maar er is ook nog zo
iets als de Gazastrook en de islamitische ver
zetsbeweging Harnas.
Zolang het gehoor in het Hakawati-theater
voornamelijk bestaat uit Israëlische en bui-,
tenlandse journalisten, is er nog weinig reden
zonder meer het einde van de intifada
■ealis
te kondigen en het begin