'Ik ben geen heilige'
Uitbundig feest
op Soestdijk
i ntroerd pakt prinses Juliana de
pocket-camera uit
haar handtasje.
Haar man is omringd door tientallen profes
sionele fotografen, maar daar heeft de prin
ses lak aan. „Deze is
veel beter", zegt Juli
ana over haar eigen
klik-klak-toestelletje.
De prins lacht in de
lens. De pet losjes
scheef op het hoofd.
Het is 24 april 1991.
Prins Bemhard wordt
op Soesterberg ge
huldigd, omdat hij
vijftig jaar vlieger is.
Een historisch mo
ment, want voor het
eerst sinds vijftien
jaar mag Bemhard
weer een uniform
dragen. En het eerste
'pakkie' dat hij aan
trekt, is uitgerekend
het uniform van de
luchtmacht. Door
zijn fel omstreden
contacten met vlieg
tuigfabrikant Lock
heed werd hij in 1976
ontslagen uit allerlei
officiële functies en
mocht hij niet meer
in uniform verschij-
Het leek wel alsof
de regering de prins
een aardig verjaar
dagscadeautje wilde
geven, toen zij dit
jaar besloot dat Bem
hard zich weer in
uniform mocht verto
nen. Tegenover zijn vrienden doet de prins
laconiek over dit besluit. „Ik ben te oud ge
worden, een oude vent steek je toch niet
meer in zo'n pak."
Maar als hij die dag op Soesterberg in zijn
uniform van de luchtmacht paradeert glimt
hij van trots, met aan zijn zijde een verteder
de Juliana. Het moet voor hem en zijn vrouw
een ontroerende gebeurtenis zijn geweest.
Op die dag wordt op symbolische wijze een
dikke streep gezet onder de geruchtmakende
Lockheed-affaire, die bijna een breuk in de
monarchie veroorzaakte.
eigen inkomen
Prins Bemhard heeft
echter een buitenge
woon goede start
gemaakt toen hij in
1936 naar Neder
land kwam. Hij werd
op handen gedragen
door koningin Wil-
helmina. Zij wist
niet hoe snel ze het
haar schoonzoon
naar zijn zin moest
maken.
bare Wilhelmina
had haar lesje wel
geleerd. Ze had haar
eigen man prins
Hendrik zeer streng
behandeld. Deze
prins-gemaal kreeg
geen eigen inko
men, omdat „hij het
geld toch maar ver
braste" oordeelde
zijn vrouw. Wilhel
mina verbood hem
onofficiële openin
gen te verrichten en
hij kreeg geen enke
le interessante func
tie. Uit balorigheid
ging de prins jagen,
puzzelen en achter
mooie vrouwen aan.
Bij Bemhard pak
te koningin Wilhelmina het anders aan. Ze
zag in dat het nutteloze privéleven van haar
prins-gemaal hem een slechte reputatie had
bezorgd. Zodra Bemhard Prins der Nederlan
den werd, kreeg hij jaarlijks 200.000 gulden
Geen onaantastbare sprookjesfiguur in een
glazen kooi. foto dijkstra
De tachtigste verjaardag van prins Bem
hard zal niet ongemerkt voorbij gaan. Di
verse stichtingen hebben festiviteiten voor
de jarige prins georganiseerd. Een uitbun
dig feest is ook zeer toepasselijk voor deze
kleurrijke man. Prins Bemhard was het
eerste lid van het Koninklijk Huis dat gro
te feestpartijen organiseerde op het door
gaans zo rustige Paleis Soestdijk.
Vandaag hebben prins Bernhard en
prinses Juliana in de tuin van Paleis Soest
dijk een ontmoeting met oud-militairen,
verzetsstrijders en Engeland-vaarders. In
totaal worden er zo'n 2600 gasten ver
wacht; de prins zal een défilé van alle ge
nodigden afnemen.
Dit feest is georganiseerd door de stich
ting 'Eerbetoon Zijne Koninklijke Hoog
heid Prins Bernhard'. De organisatie is in
1981 door voormalige verzetsstrijders op
gericht De geruchtmakende Lockheed-af
faire was net achter de mg en de prins
verkeerde die tijd in een moelijke periode.
Zijn oude vrienden uit het verzet von
den dat er in Nederland te weinig positie
ve aandacht was voor prins Bernhard. Dat
was niet terecht, omdat de prins zich
vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog
enorm heeft ingezet voor ons land. Een
dankbetuiging daarvoor is nog steeds op
zijn plaats, menen de voormalige verzets
strijders. Daarom organiseerden zij voor
zijn zeventigste verjaardag een défilé waar
alle militairen, die ooit met de prins heb
ben samengewerkt, aan meededen. Sinds
dien vindt het spektakel om de vijf jaar
plaats.
Op vrijdag 28 juni, de dag voor zijn ver
jaardag, is er weer een andere organisatie
actief voor de prins. De stichting Verjaar
dag Prins Bernhard zal op Paleis Soestdijk
een cheque aanbieden, de opbrengst van
een inzamelingsactie. Het geld is bedoeld
voor internationale natuurbescherming.
„Normaal gesproken krijgt de prins een
klein verjaardagscadeautje, bij voorbeeld
een uit hout gesneden olifantje. Maar in
kroonjaren, zoals dit keer nu hij 80 wordt,
krijgt de prins een extra groot geschenk",
vertelt een woordvoerder.
Tot slot wordt er diezelfde dag in
Amersfoort nog een beeld onthuld van de
prins. Het mans-grote bronzen beeld,
voorstellend de prins in het uniform van
Ritmeester der Huzaren, wordt aangebo
den door de Vereniging Officieren Cavale
rie.
De verjaardag zelf wordt volgende week
zaterdag in besloten kring op Paleis Soest
dijk gevierd.
uit de rijkskas. De Grondwet moest zelfs wor
den gewijzigd om de toekomstige prins-ge
maal een eigen inkomen te geven.
Dat Wilhelmina haar schoonzoon een zin
vol leven wilde bieden bleek toen de Tweede
Wereldoorlog uitbrak. Direct benoemde ze
prins Bemhard tot haar persoonlijke inspec
teur-generaal bij de krijgsmacht. Hiermee
passeerde A. Dijxhoorn, de toenmalige mi
nister van oorlog.
Toen de koningin
naar Engeland uit
week was het vanzelf
sprekend dat Bem
hard met haar mee
ging. Ook al klaagde
Wilhelmina wel eens
over dit 'lichtzinnige
en onverantwoorde
lijke lid van de ko
ninklijke familie', tij
dens de oorlog had
zij dringend behoefte
aan zijn advies. Zij
benoemde hem tot
bevelhebber van de
binnenlandse strijd
krachten. Vanuit En
geland onderhield de
prins contact met de
verzetsgroepen in
Nederland.
duitser
Als geboren Duitser
verdedigde hij Neder
wordt de gebedsgenezeres het paleis v
uitgezet.
eigen gang
In tegenstelling tot zijn opvolger prins Claus
is Bemhard niet de man die zich als een volg
zame prins-gemaal manifesteert. De prins wil
zich zoveel mogelijk
Als prins-gemaal ge
droeg hij zich niet als
volgzame echtgenoot
van koningin Juliana.
De avontuurlijke Bern
hard probeerde zich te
onttrekken aan het stij
ve protocol en dat is
hem aardig gelukt. Me
de daardoor was en is
hij geliefd bij het Ne
derlandse volk. Zelfs de
beruchte Lockheed-af-
land met hart en ziel faire mOakte £J£<?A2 tinde goed dat hij
tegen de Duitse vij- J u met koningin Julia-
and. De Nederlandse
verzetshelden had
den daarom geen en
kele moeite met hun
uit Duitsland afkom
stige bevelhebber. Bij
de Duitsers zette het
kwaad bloed dat
Bemhard in Nederland militaire carrière
maakte.
aan zijn populariteit.
Volgende week zater
dag wordt hij 80 jaar.
Voormalig verzetsman Pim Boellaard, goed eenmaal.'
bevriend met de prins: „Toen ik werd opge
pakt, werd ik verhoord door Himmler. Hij
noemde der Biesterveld 'ein Schwein'. 'Hij
verraadde eerst zijn Duitse vaderland. Nu zit
hij veilig in Engeland en is hij ontrouw aan
de Nederlanders', zo sprak Himmler. Ik werd
lijkwit. Ik heb hem bezworen dat het Neder
landse volk prins Bernhard dankbaar was dat
hij als vertrouweling van de koningin de
strijd overzee voortzette."
Boellaard vervolgt: „Bovendien heb ik hem
onder de neus gewreven dat Bernhard geen
Duitser meer was. Al voor de oorlog was hij
door Hitier persoonlijk van zijn Duitse natio
naliteit ontheven. Himmler vroeg verbaasd
hoe ik dat wist. 'Van de
prins zelf antwoordde
ik. En pas toen hield die
schreeuwer zijn mond."
Pas na de oorlog za
gen 'Pim en Bemhard'
elkaar weer terug. Boel
laard had gevangen ge
zeten in het kamp Da
chau en de prins had
niet verwacht dat zijn
vriend die martelgang
had overleefd. Na zijn terugkomst werd Boel
laard benoemd tot majoor bij de staf van de
prins. „Tijdens de oorlog heb ik verschikkelij-
ke dingen meegemaakt, maar nooit één traan
gelaten. Toen ik bij de prins moest komen,
kreeg ik een brok in mijn keel. Nauwelijks
kon ik mijn tranen bedwingen."
ambassadeur
Na de oorlog is Bemhard in Nederland de ge
vierde man. Zodra Juliana haar moeder heeft
opgevolgd als Koningin der Nederlanden,
gaat zij met premier Drees praten over de
taak van haar prins gemaal. Ze wil per se
voorkomen dat haar man thuis moet zitten.
Ze weet nog heel goed hoe ongelukkig haar
vader hierdoor is geworden.
Premier Drees en koningin Juliana komen
tot een geniale oplossing: Bernhard gaat bui
tenlandse reizen maken om handelscontac
ten te leggen. Nederland is nog niet hersteld
van de oorlog en kan best wat goede handel-
partners gebruiken. De goed ogende en vlot-
pratende prins is de aangewezen persoon om
in het buitenland belangstelling te wekken
voor handel met Nederland.
Door deze enorme vrijheid profileert de
prins zich steeds meer als de reizende am
bassadeur van Nederland. Hij geniet van het
vrije leven en zijn verhouding met Juliana
wordt wat losser. De prins is veel op pad en is
niet exact op de hoogte waar zijn vrouw zich
mee bezighoudt.
Zo heeft de prins niet in de gaten dat zijn
vrouw wordt beïnvloed door de pacifistische
ideeën van de mystieke gebedsgenezeres
Greet Hofmans. Hij heeft haar in 1948 zelf
naar paleis Soestdijk gehaald om het ge
zichtsvermogen van prinses Marijke te verbe
teren.
Pas in 1952, als Bemhard en Juliana een
rondreis maken door de Verenigde Staten,
blijkt uit een toespraak van de koningin dat
ze zich zeer anti-militair opstelt. Haar woor
den druisen in tegen het angstige koude oor
logsklimaat van die tijd. Op verzoek van
Bemhard - die juist zeer militair gezind is -
Bijna tachtigjarige
probeert op een
handige manier
zo min mogelijk
prins-gemaal te zijn
onttrekken a
verplichtingen. Je
zou kunnen zeggen
dat hij op een han
dige manier zo min
mogelijk prins-ge
maal probeert te
zijn. Als hij zijn
vrouw begeleidt op
officiële bezoeken,
ziet Bernhard er niet
uit als een man, die
altijd op de tweede
plaats staat. Claus
wel. Bemhard
maakt een show van
zijn functie als
prins-gemaal, die
inhoudelijk eigenlijk
niets voorstelt. Hij
probeert het strakke
protocol - waar hij
zo'n hekel aan heeft
- in de war te schop
pen.
Zijn vriend Bob
Scheepstra hierover
Ik herinner me nog
na een werkbezoek
bracht aan Schier
monnikoog. Hij
staat midden in het
hoge gezelschap en
ziet dat ik ergens
achter in de menigte
sta. „Bob, ik kom er
zo aan hoor", schreeuwde hij boven alles uit.
Zoiets is natuurlijk idioot, maar zo is hij nu
Om zo weinig mogelijk prins-gemaal te
zijn, creëert Bemhard een zeer interessant ei
gen leven. Door zijn enorme prestatie tijdens
de Tweede Wereldoorlog heeft hij bijna over
de hele wereld krediet opgebouwd. Alle deu
ren gaan open voor de charmante prins.
Zo richt hij in 1961 het Internationale We-
reldnatuurfonds (WNF) op. Ingegeven door
zijn avontuurlijke bloed en zijn liefde voor de
natuur maakt de prins verre reizen naar bijna
onbegaanbare oorden waar flora en fauna
worden bedreigd.
Niels Halbertsma, voormalig directeur van
het WNF: „Zeker in die tijd was het zeer bij
zonder dat notabene een prins-gemaal zich
bekommerde om de
natuur. Niemand hield
zich nog bezig met het
milieu. En niemand ge
loofde erin dat de prins
wereldwijd de natuur
zou kunnen bescher
men. Veel mensen
dachten: Die man is
gek."
Halbertsma vervolgt:
„Maar Bernhard is
doortastend. In het begin keken sommigen
wat vreemd op als het journaal televisiebeel
den toonde waarin Bemhard in een kano zat
om bedreigde natuurgebieden te bekijken.
Eigenlijk paste zoiets toen nog niet voor een
lid van het Koninklijk Huis. Maar Bernhard
had daar lak aan. Dat typeert hem."
De goede contacten van Bernhard met de
zakenwereld komen ook van pas voor het
WNF. Hij roept voor het natuurfonds de 1001
club in het leven, een zeer exclusief gezel
schap van steenrijke zakenlieden die voor
tienduizend dollar lid werden van het WNF.
Hierin vertoeven nogal wat lieden met op z'n
minst een dubieuze reputatie, zoals de Ame
rikaanse bankier Robert L Vesco.
Niet iedereen is zo gelukkig met dit soort
mensen in de buurt van de prins. Bernhard is
zeer communicatief, maar heeft geen nuch*
ter onderscheidingsvermogen. Hij heeft er
moeite mee zakelijke relaties te onderschei
den van vrienden. Zijn vriend Scheepstra:
„Hij noemt sommige mensen vrienden, wat
volgens mij geen echte vrienden zijn. Ik pro
beer hem vaak tegen zichzelf in bescherming
te nemen. Omzichtig tracht ik hem te waar
schuwen wat wel en geen vrienden zijn. Maar
ik mag en wil hier niet te ver in gaan. Ik wil
de prins niet kwetsen."
lockheed
Dat de prins te goed van vertrouwen is. blijkt
als in 1976 het Lockheed-schandaal aan het
licht komt. De prins zou steekpenningen
hebben aangenomen om de verkoop van
Lockheed-vliegtuigen in Nederland te stimO
Ieren.
Er volgt een drama in de Nederlandse mo
narchie. Koningin Juliana zou met aftreden
hebben gedreigd als haar man gerechtelijk
zou worden vervolgd. De regering stelt de on
derzoekscommissie-Donner in die uit moet
zoeken wat prins Bemhard precies heeft mis
daan.
De commissie oordeelt dat de prins „zich
te lichtvaardig heeft begeven in transacties,
waarmee hij de indruk wekte dat hij gevoelig
was voor gunsten. Hij heeft zich toegangelijk
getoond voor financiële aanbiedingen. Dat is
onaanvaardbaar."
Prins Bemhard trekt het boetekleed aan. In
een emotionele toespraak voor de televisie
bekent hij dat hij fout is geweest: „Mijn
vriendschappelijke relatie met enkele hoog-
geplaatse functionarissen van Lockheed,
hebben zich verkeerd ontwikkeld. Ik ben on
zorgvuldig omgegaan met mijn kwetsbare
positie als echtgenoot van de koningin en als
prins der Nederlanden. Ik erken dit en en te-
tuig hierover mijn oprechte spijt"
De beruchte Lockheed-affaire, maar ook
de openbaring dat de prins-gemaal een bui
tenechtelijk kind zou hebben verwekt bij e$n
Franse freule, hebben geen einde gemaakt
aan zijn populariteit. Het zijn juist deze bui
tensporige uitstapjes die hem zo populair
maken, meent een ingewijde. „Het grote pé-
bliek houdt van dit soort schelmen. Ook
preutse dames gniffelen als ze horen dat dq
prins vreemd is gegaan. In negatieve zin js
Bernhard een losbol, maar je kunt hem obk
een zwierige, galante man noemen. Het Volk
houdt nu eenmaal van een man in een stiel
pak die op z'n tachtigste nog steeds te hard
op het gaspedaal trapt."
Door zijn kleurrijke en eerlijke karakter is
Bemhard de eerste prins-gemaal in Neder
land geweest die het volk duidelijk maakte
dat ook de man van de koningin maar een
gewoon mens is. Hij wilde geen onaantastba
re sprookjesfiguur in een glazen kooi zijn.
Prins Bernhard: „Ik ben geen heilige."
Bemhard in vol ornaat met militairen, die op het punt staan
Prins Bernhard soms een losbol, maar ook een zwierige, galante man
