Binnenland
Record voor NS
Verzet tegen uitbuiting
buitenlanders in bouw
Verdediging IRA
bepleit vrijspraak
Spoorwegpolitie krijgt veertig man extra
Postbank vraagt geld
voor blauwe acceptgiro
Pleidooi voor handhaven
hulp aan Derde Wereld
Onderzoek legt relatie
tussen vruchtbaarheid
en bestrijdingsmiddelen
Zaterdag 22 juni 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJ AAK
FRANS VISSER Vormgeving: ANDRIES DETMAR
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
DE HUISARTS is niet
door een andersoortige
dokter te vervangen. Dit
schrijft de Ziekenfonds
raad in een advies aan
staatssecretaris Simons
van volksgezondheid
VOLGENS DE RAAD
vraagt het werken als
huisarts zo'n bijzondere
deskundigheid dat er
geen alternatieven te be
denken zijn met een zelf
de kwaliteit van de zorg
NIEUWSLIJN
'Nederland moet btw verlagen
De verschillen tussen de Nederlandse en Duitse btw-heffingen
moeten verdwijnen. Om oneigenlijke concurrentie te voorko
men, die in het grensgebied kan ontstaan voor bedrijven en win
kels, moeten beide landen water in de wijn doen. Dat betekent
voor Nederland een verlaging van het btw-tarief van 18,5 naar j
16 procent. Duitsland trekt het tarief van 14 procent met twee
procent op. Dat zei de Duitse minister van economische zaken, i
Jürgen Möllemann, gisteren bij een werkbezoek aan Dagblad
Tubantia in Enschede.
Hogere omzet restaurants en café's
De horeca heeft het eerste kwartaal dit jaar 5,2 procent meer
geld omgezet dan dezelfde periode vorig jaar. Hotels kwamen
1,1 procent lager uit, maar restauranthouders zagen hun omzet
stijgen met 8,3 procent. Café's verkochten 3,4 procent meer. In
jeugdherbergen, kampeerbedrijven en vakantiecentra was de
omzet 7,6 procent hoger.
Diesel duurder, Ipg goedkoper
Diesel wordt maandag een cent per liter duurder, lpg twee cent
goedkoper. De Novok, de organisatie van zelfstandige oliehan
delaren, heeft de vrije pompen dat advies gegeven, gelet op de
prijzen voor olieprodukten op de internationale markten. Shell-
dochter BK-Gas, markleider voor lpg, sloot zich bij dat advies
aan. De adviesprijs voor diesel komt op 108 cent en voor lpg op
53,9 cent per liter.
Extra controles onder TT-verkeer
Tijdens de TT Speedweek, die van maandag tot en met vrijdag
plaatsvindt (de week voorafgaand aan de TT-motorraces in As
sen), zal de politie in Drenthe extra verkeerscontroles uitvoeren.
De controles zijn volgens de politie vooral gericht op die wegge
bruikers die de regels bewust overtreden, door rechts inhalen en
onvoldoende afstand houden. Van iedere weggebruiker tegen
wie wordt opgetreden zal een blaasproef worden genomen.
Bejaarden willen niet naar tandarts
Mensen in bejaardenhuizen maken er geen gewoonte van de
tandarts te bezoeken. Dat bleek bij een projekt van het Haagse
ziekenfonds Azivo en de tandartsenorganisatie NMT. Negen
tandartsen controleerden in drie bejaardenhuizen gratis de ge
bitten van de bewoners. Van de 394 bewoners waren er 117 ge
ïnteresseerd. Tweederde van hen bleek al langere tijd met één of
meer klachten op tandheelkundig gebied rond te lopen, variëe-
rend van pijn, te los of te ruim zittende prothesenen, tot breu
ken in het kunstgebit. Voor64 procent van de gecontroleerde
bewoners was het zeer lang geleden (soms twintig jaar) dat ze
zelf een tandarts hadden bezocht.
Chloor ontsnapt uit fabriek Akzo
Bij Akzo in Hengelo is gisteren door een technisch mankement
chloor onsnapt. Het ging volgens een mededeling van het bedrijf
om enkele kilo's. Door snel maatregelen te nemen, kon Akzo het
euvel vrijwel direct verhelpen. De chloorwolk, die door een lek
kage ontstond, bleef enige tijd boven Hengelo hangen. De poli
tie stelde alarmfase twee in. Bij de politie van Hengelo en Akzo
kwamen zeven klachten over stank binnen.
Groei komt vooral voor rekening van OV-Studentenkaart
Nederlandse Spoorwegen (NS) boeken het ene record na
het andere. Vorig jaar nam het reizigersvervoer met 8,1
procent toe tot ruim 11 miljard reizigerskilometers, een
recordgroei, zo blijkt uit het jaarverslag over 1990. Voor
dit jaar rekenen NS op een nog veel forsere groei van on
geveer 18 procent.
UTRECHT ANP
nog maar 39 miljoen). Die re
sultaten zijn echter niet zonder
meer vergelijkbaar, omdat over
1990 voor het eerst sprake is
Dat groeitempo is overigens
enigszins geflatteerd: bijna twee
derde ervan komt voor rekening van een geconsolideerde jaarre-
van de OV-Studentenkaart die
begin dit jaar is ingevoerd.
NS varen wel bij de volle trei
nen. De opbrengsten uit het rei
zigersvervoer stegen vorig jaar het minder goed.
met 108 miljoen tot 1.380 mil- voersomvang daalde vorig jaar
joen gulden, oftewel 8,5 pro
cent. Het Rijk gaf NS vorig jaar
met vijf procent tot 18,4 miljoen
ton. Wel stegen de vrachtop-
bijdrage van 1.394 miljoen brengsten met bijna twee pro
gulden voor het reizigersvervoer cent tot 226 miljoen gulden. De
(vier procent meer dan i
Mede daardoor werd het jaar
afgesloten met een winst van 88
miljoen. Een jaar eerder was dat
rijksbijdrage voor het goede
vervoer bedroeg 29 miljoen gul
den (zes procent meer dan in
*89).
Het reizigersvervoer is de af
gelopen drie jaar veel harder ge
groeid (met bijna 25 procent)
dan de vloot treinen. NS zetten
alles op alles om de achterstand
in capaciteit zo snel mogelijk in
te lopen. Voor eind 1993 wor
den vierhonderd nieuwe rijtui
gen opgeleverd, waardoor het
aantal zitplaatsen met ongeveer
16 procent toeneemt. Pas in
1995 verwachten NS de capaci
teit weer helemaal op peil te
hebben.
In het jaarverslag zegt NS-
topman Ploeger dat de ge
wenste uitbreiding van het goe
derenvervoer per spoor alleen
haalbaar is als de concurrentie
verhoudingen ten opzichte van
vrachtwagen en schip worden
gewijzigd. Ook moet de over
heid de uitbreiding van het goe-
derennet financieren, met na
me de Betuwelijn.
Een havenwerker overpeinst de
toekomst tijdens een bijeenkomst
van de FNV in de kantine van het
stukgoedbedrijf Seaport Terminal.
De Vervoersbond FNV peilde gis
teren de actiebereidheid in de
Rotterdamse haven, waar een dag moet het overwerk worden tegen-
eerder de coa-onderhandelingen gegaan door ri
in het stukgoed zijn stukgelopen.
De bond eist van de havenwerk
geversorganisatie SVZ een loons
verhoging van 3,5 procent. Ook
nemen. De havenwerkgevers bo
den 2,5 procent loonsverhoging.
FOTO ANP £0 OUDENAARDEN
ROTTERDAM GPD
Advocate verrast met nieuwe getuige
De bouw- en houtbond FNV zal
in de onderhandelingen over de
bouw-cao voor 1992 proberen
een einde te maken aan de stel
selmatige uitbuiting van buiten
landse arbeidskrachten door
aannemers. De bond wil dat alle
buitenlandse werknemers, ook
degenen die in dienst zijn bij
een buitenlandse (onderaan
nemer, onder de Nederlandse
cao vallen.
Dit heeft de Zuidhollandse
districtsbestuurder F. Dobbe-
laer laten weten aan het ge
meentebestuur van Rotterdam.
Dobbelaer reageert op uitspra
ken die wethouder J. Henderson
(sociale zaken en werkgelegen
heid) donderdag deed tijdens
een informatiedag over leerling
bouwplaatsen. De wethouqèr
sprak toen schande van het op
steeds grotere schaal inzetten
van buitenlandse werknemers
op bouwplaatsen tegen, aldüs
Henderson, „inferieure arbeids
voorwaarden".
De Bouw- en Houtbond FNV
deelt deze kritiek volledig, „$ij
de laatste onderhandelingen
over de Bouw-cao hebben we
dit probleem aan de orde ge
steld. Werkgevers hebben repa
ratie van het lek in de cao ech
ter weten tegen te houden", al
dus de bond, die inmiddels ech
ter zoveel alarmerende berich
ten heeft over wantoestanden
met buitenlands personeel, dat
de kwestie bij de komende on
derhandelingen „hoog op de
agenda" zal worden geplaatst.
De huidige cao loopt 31 decem
ber van dit jaar af.
Het is de 34ste keer dat de vloot- Ook het gloednic
e multi-
DEN BOSCH •ANP-GPD
De verdediging van de vier IRA-
verdachten heeft gisteren op de
voorlaatste dag van het proces
voor het gerechtshof in Den
Bosch vrijspraak gevraagd. Vol
gens de raadslieden is op geen
enkele wijze bewezen dat de le
ren Paul Hughes, Sean Hick en
Donna Maguire betrokken bij
het vermoorden van twee
Australische toeristen op 27 mei
vorig jaar in Roermond. Ook
Gerard Harte, de enige van het
viertal die eerder door de recht
bank in Roermond is veroor
deeld wegens de moorden,
moet volgens zijn advocate
worden vrijgesproken.
De rechtbank in Roermond
veroordeelde Harte drie maan
den geleden tot achttien jaar
gevangenisstraf. Belangrijkste
bewijs voor zijn betrokkenheid
bij de moorden was de getuige
nis van een echtpaar dat hem
zegt te hebben gezien in de
vluchtauto die na de aanslag
werd gebruikt. De procureur-
generaal in Den Bosch, mr. F.
van Straelen, eiste deze week
opnieuw achttien jaar cel.
In een laatste poging Harte's
onschuld aan te tonen, introdu
ceerde zijn raadsvrouw, mr. M.
Hegeman, gisteren een nieuwe
getuige. Ze hield het hof voor
dat het IRA-lid Desmond Grew
misschien wel een van de
schutters in Roermond is ge
weest. Van Grew is bekend dat
hij gedurende langere tijd con
tacten heeft onderhouden met
een of meer van de terecht
staande verdachten. Hij werd
overigens vorig jaar, enkele
maanden na de Roermondse
aanslag, in Noord-Ierland door
de politie neergeschoten.
Hegeman haalde ter onder
steuning van de mogelijke per
soonsverwisseling een verkla
ring aan van een tot nu toe on
bekend gebleven getuige. Het
betreft hier een korte politiever-
klaring van een vrouw die enke
le minuten na de aanslag een
auto voorbij heeft zien komen.
De vrouw verklaarde dat ze een
man had zien zitten die volgens
Hegeman voor een groot deel
overeenkomt met het signale
ment van Grew.
De rechtbank in Roermond
sprak de drie andere verdachten
in maart vrij wegens gebrek aan
bewijs, nadat tegen hen een
straf was geëist van twintig jaar.
Mr. Van Straelen eiste woens
dag opnieuw zware straffen:
achttien jaar tegen Hick en Ma
guire en twaalf jaar tegen Hug
hes.
kijks. De vlootdagen duren tot en
FOTO ANP» HANS
STEINMEIER
Ongeveer 18.000 mensen be
zochten gisteren de eerste dag dagen plaatsvinden. Een van de functionele fregat Karei Doorman met morgen,
van de Nationale Vlootdagen van grote trekkers is de replica van het en de tentoonstelling over de
de Koninklijke Marine in Den Hel- VOC-schip Amsterdam, die deze dienstverlening van de Neder-
der. Volgens de marine-voorlich- week via de Zeeweg de Helderse landse Koninklijke Marine tijdens
ting is. dat 11.000 meer vorig jaar. kust bereikte. de Golfoorlog trokken veel be-
De zwaar onderbezette spoorwegpolitie
(SP) krijgt er veertig personeelsleden extra
bij. Die toezegging heeft SP-chef Seij giste
ren gedaan aan de vakbonden. Zij hadden
een dag eerder extra krachten geëist, omdat
de werkdruk in korte tijd enorm is gestegen.
De beloofde versterking is bedoeld om de
spoorwegpolitie te ontlasten in de weekein
den, wanneer het korps de handen vol heeft
aan het vervoer van voetbalsupporters.
Volgens een NS-woordvoerder zal de SP
bovendien proberen de zeventig vacatures
versneld op te vullen, zodat het korps spoe
dig op de sterkte van 560 man zit. Inclusief
de dertig man extra die NS de vakbonden
onlangs al hadden beloofd om de agressie
tegen conducteurs te beteugelen, gaat het
in totaal dus om 140 nieuwe werknemers.
NS wil hen uiterlijk over twee jaar in dienst
hebben.
Bestuurder J. van Zeben van de Vervoers
bond FNV is niet helemaal tevreden met de
toezegging. Volgens hem moeteii er nog ze
ker tachtig mensen bij komen
DEN haag GPD ren die didens cen proefperiode
van een jaar overstappen naar
automatische incasso krijgen
per verleende machtiging een
rijksdaalder premie.
Consumenten- en onderne
mersorganisaties hebben in het
verleden geprobeerd tarieven
voor het betalingsverkeer tegen
te houden. Zij vreesden dat de
bedrijven en instellingen dit
door zouden berekenen aan
hun klanten. Vorige maand on
dertekenden ze met de banken
een principe-overeenkomst dat
tarieven alleen zullen wordën
gebruikt om het betaalgedrag
van klanten te sturen.
De Postbank, die in april al
met nieuwe tarieven had willen
komen, stelde dit uit tot juli. De
bank bekijkt volgend jaar hoe
veel mensen overgestapt zijn op
automatisch betalen. Aan de
hand daarvan bepaalt de bank
of aanvullende maatregelen no
dig zijn.
De Postbank laat haar zakelijke
klanten vanaf 1 juli 45 cent be
talen voor het gebruik van blau
we acceptgirokaarten. Tot nog
toe waren de kaarten gratis. De
Postbank wil «chter het beta
lingsverkeer kostendekkend
maken.
De eerste vierduizend accept
giro's die een bedrijf in een jaar
verstuurt, blijven gratis. Daar
door treft de maatregel niet alle
bedrijven die bij de Postbank
bankieren. Kleinere bedrijven
blijven buiten schot. Slechts één
op de honderd zakelijke klanten
en instellingen van de bank
wordt getroffen door de maatre
gel. Dat zijn er ongeveer vier
duizend.
De aangekondigde invoering
van het tarief van 15 cent voor
automatische incasso's (mach
tigingen) stelt de bank uit tot 1
januari volgend jaar. Particulie-
ACHTERGROND
AMSTERDAM GPD
Journalisten eindelijk op de barricaden
WAGENINGEN GPD
hebben toen gepleit voor hand
having van de 1,5 procents
norm, maar een alternatieve
dekking voor het bezuinigings-
besluit is nog niet gevonden.
Minister Pronk liet deze week
in de kamer weten dat hij zich
genoodzaakt ziet hulp aan be
paalde ontwikkelingslanden te
verminderen, omdat zijn pot
voor noodhulp door de Golfoor
log, de overstromingen in
Bangladesh en de hongersnood
in Etiopië, Somalië en Sudan
leeg dreigt te raken.
Ruim zeventig maatschappelij
ke organisaties hebben gisteren
een schriftelijk pleidooi ge
stuurd aan de Tweede Kamer
voor handhaving van het bud
get voor ontwikkelingssamen
werking van 1,5 procent van het
netto nationaal inkomen.
In het kader van de Tussen
balans werd begin dit jaar be
sloten te bezuinigen op ontwik
kelingssamenwerking. Alle ka
merfracties, behalve de WD,
De NVJ bereikte eind mei met de werkge
vers, verenigd in de Nederlandse Dagblad
Pers (NDP), een akkoord over een nieuwe
cao. Maar de leden in het land wezen de
overeenkomst af en stuurden de onderhan
delingsdelegatie terug. De journalisten wil
len meer geld.
Brakman: „Journalisten hebben nooit aan
dacht besteed aan hun salaris. Steeds zijn
ze akkoord gegaan met de trendmatige ver
hoging en meer niet. Maar al jaren hoor je
journalisten morren over hun loon. Over de
hoogte, de uitloopmogelijkheden, de ver
goeding voor onregelmatigheid en over
werk. Maar journalisten houden van hun
vak, ze willen dat de krant elke dag weer
verschijnt, dus bleef het telkens bij rr
en werd er niet geprotesteerd. Nu hebben
ze eindelijk over hun muurtje heen gekeken
en ontdekt dat ze in vergelijking met verge
lijkbare beroepen als voorlichters, het mid
denkader in de zakenwereld, omroepmede
werkers en collegae in het buitenland qua
honorering ver achterblijven. De eindsala-
rissen bij de omroepen liggen bijvoorbeeld
tien procent hoger dan die bij de dagbla
den."
Dit blijkt uit een onderzoek van het bureau
Schrijven over acties doen journalisten
regelmatig, zelf de barricaden op, nee,
dat doen ze niet. Of dat ook zo blijft is
de vraag, want op de burelen van de Ne
derlandse Vereniging van Journalisten
(NVJ) in Amsterdam is men momenteel
druk bezig met de voorbereiding van
'bepaalde vormen van acties'. „Uit de
stemming in het land is ons gebleken
dat de journalisten nu bereid zijn actie te
voeren", aldus Inge Brakman, secretaris
van de NVJ.
Berenschot. Maar de werkgevers onder
schrijven de gegevens van Berenschot niet.
Grof gezegd komt het er op neer dat de
journalist geen séhaars produkt is, zodat de
werkgevers ook geen aanleiding zien om
van een achterstand te spreken. Secretaris
Sociale Aangelegenheden van de NDP, drs.
Th. Taggenbrock: „Vraag en aanbod van
journalisten ontwikkelen zich evenwichtig.
Sterker nog, het aanbod is mede door de
opleidingen aan de scholen voor de journa
listiek groter dan de media kunnen gebrui
ken. En hoewel het gras in andermans tuin
altijd groener lijkt, vinden wij dat de hono
rering van journalisten conform de situatie
op de markt is."
Wel onderkent de NDP dat er in bepaalde
salarisklassen een zekere clustering is ont
staan. „We gaan onderzoeken of de struc
tuur moet worden veranderd zodat er een
betere doorstroming komt", aldus Taggen
brock.
Inge Brakman: „Maar de journalisten willen
dat er nu een begin wordt gemaakt met de
inhaalrace en ze willen nu ook profiteren
van de fantastische winstcijfers die de dag
bladen de afgelopen topjaren hebben ge
haald." Taggenbrock laat er geen twijfel
over bestaan: journalisten hebben geen
achterstand in salaris en dus valt daar ook
niet over te praten.
NDP en NVJ gaan woensdag weer met el
kaar praten. „De werkgevers zullen niet di
rect willen toegeven, vandaar dat we bezig
zijn acties voor te bereiden", aldus Brak
man. „Dat is afschuwelijk en uniek. Zoals
gezegd voeren journalisten niet graag actie.
Die mentaliteit verzwakt de onderhande
lingspositie. Maar nogmaals, dit keer is er
actie-bereidheid."
Hun leeftijden liepen uiteen,
maar ze hadden wel allemaal
kinderen onder de twaalf jaar.
Bij een gedeelte van hen bleef
na het stoppen met voorbe
hoedmiddelen zwangerschap
geruime tijd uit. Aantoonbaar
langer dan bij de rest van de
groep. De stellen, bij wie dit het
geval was, bleken intensiever
met bestrijdingsmiddelen in
aanraking te zijn geweest dan
de andere echtparen. Dat had te
maken met bijvoorbeeld de
aard van hun bedrijf, de opper
vlakte die werd bespoten, de
duur van het spuiten en de ap
paratuur die werd gebruikt. Het
uitblijven van zwangerschap
kan worden beschouwd als een
mogelijk effect van het in aanra
king komen met bestrijdings
middelen, aldus de vakgroep.
Maar met die conclusie is voor
zichtigheid geboden. Zo valt
nog niet te zeggen welke bestrij
dingsmiddelen precies de boos
doeners zijn en of het effect tij
delijk of permanent is.
Fruittelers worden mogelijk
minder vruchtbaar naarmate zij
door hun werk intensiever in
contact zijn geweest met be
strijdingsmiddelen. Dit is de
voorzichtige conclusie van een
onderzoek van de vakgroep Hu
mane Epidemiologie en Ge
zondheidsleer van de Land
bouwuniversiteit in Wagenin-
gen naar de relatie tussen
vruchtbaarheid en het werken
met bestrijdingsmiddelen. In
Nederland is nog niet eerder
onderzocht of het omgaan met
landbouwchemicaliën gevolgen
heeft voor de vruchtbaarheid.
Howel fruittelers als groep
niet meer of minder vruchtbaar
lijken te zijn dan andere bevol
kingsgroepen in Nederland, zijn
er wel verschillen aangetoond
tussen fruittelers onderling, zo
stellen de onderzoekers. De
vakgroep onderzot in \<>ng jeer,
op verzoek van het Academisch
Ziekenhuis Utrecht, 64 fruitte
lers-echtparen in het hele land.
