Buitenland
Servië dreigt
Kroatië
met oorlog
'am*
Racistische taal Chirac
Bush prijst Jeltsin,
maar looft Gorbatsjov
'Rao is erg intelligent,
maar ook een weifelaar'
A
?- trj1.
Amerikanen blijven
langer in noord-Irak
JWJdag 21 juni 1991
Redactie: 023-150225 RONALD FRISART (chef) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEAAANTSVERDRIET Vormgeving: CLARA KEMPER
United Press International (UPI).
NIEUWSLIJN
Moord op straatkinderen toegegeven
Een Braziliaanse politie-officier heeft voor het eerst in het open
baar toegegeven dat politiemannen zijn betrokken bij het syste
matisch uitroeien van straatkinderen in het land. De getuigenis
van de officier volgt onder meer op de moord van vijf dakloze
straatzwervertjes in het centrum van Rio de Janeiro verleden
week. De kinderen hadden deelgenomen aan een televisiedocu
mentaire van de Nederlandse straatjeugdwerker Nanco van
Buuren, die in Nederland heel wat stof deed opwaaien.
Omstreden wet Walesa door senaat
De Poolse president Lech Walesa is er gisteren in geslaagd zijn
versie van een omstreden kieswet door de senaat te loodsen.
Hoe het voorstel in de Sejm, de Poolse Tweede Kamer, zal wor
den ontvangen is nog onduidelijk. De Sejm, die zich vandaag
over Walesa's voorstel moet uitspreken, heeft twee afwijkende
versies van de wet aangenomen die door Walesa zjn afgewezen.
De kieswet is nodig voor de organisatie van de eerste echte de
mocratische verkiezingen in Polen, die in oktober worden ge
houden.
Winst regeringspartij Zuid-Korea
De regering van president Roh Tae-woo heeft bij lokale verkie
zingen in Zuid-Korea een duidelijke overwinning behaald. Het
resultaat wordt gezien als publieke steun voor de stabiliteit die
na weken van gewelddadige demonstraties is ingetreden. Met
bijna 98 procent van de stemmen geteld had de Democratische
Liberale Partij van Roh 543 van de 866 zetels bemachtigd in de
besturen van 15 grote steden en provincies. De belangrijkste op
positiepartij, de Nieuwe Democratische Partij, had 165 zetels.
De kleine Democratische Partij 18 en onafhankelijke kandidaten
113. Bij de telling van 27 nog onbesliste zetels ging de regerings
partij aan kop.
Kolonie van ex-nazi's ontbonden
Het doek is gevallen voor Colonia Dignidad in Chili. Het bevel
tot ontbinding van deze boerengemeenschap van geëmigreerde
Duitsers van extreem rechtse signatuur, is door het Hof voor
Grondwettelijke Zaken bekrachtigd. Het hof achtte een bezwaar
schrift, ingediend door enkele rechtse senatoren, sympathisan
ten van de kolonie, ongegrond.
president Gorbatsjov.
Bush legde er de nadruk op
dat de ontvangst van Jeltsin niet
tot doel heeft de positie van
Gorbatsjov te ondermijnen, die
hij prees als een held die een
eind aan de Koude Oorlog heeft
gemaakt. Jelt§in zei in zijn ant
woord dat hij met Gorbatsjov
zal samenwerken in het hervor
mingsproces dat moet leiden
tot democratie en een vrije
markteconomie in de Sovjetu
nie.
Jeltsin voorspelde een misluk
king van de pogingen van KGB,
leger en conservatieve commu
nisten om de positie van Gor
batsjov te ondergraven. Sovjet-
premier Pavlov probeert in het
Sovjet-parlement de bevoegd
heden terug te krijgen die Gor
batsjov begin dit jaar naar zich
toe heeft getrokken. De conser
vatieven stemden destijds in
met een oppermachtige presi
dent, omdat Gorbatsjov hun
THE INDEPENDENT
Geen enkele premier van India
heeft ooit alle twaalf hoofdtalen
van het land beheerst, maar
P.V. Narasimha Rao komt er het
dichtste bij. Hij spreekt er zes:
Hindi, Urdu, Marathi, Engels,
Telugu en Kannada, en in zijn
vrije tijd poetst hij zijn Arabisch,
Frans en Spaans wat op. Of ver
taalt hij gedichten.
Niet dat de 70-jarige Rao veel voorzitter
vrije tijd heeft. De weduwnaar jun Singh als minister-president
in de kunst van het compromis
sen zoeken, dan dat hij zo'n be
trouwbare leider is. Indira noch
Rajiv tolereerde uitdagingen
van binnen de partij.
Aanvankelijk werd er na de
benoeming van Rao tot premier
vanuitgegaan dat hij weinig
meer zou zijn dan een passief,
veeltalig boegbeeld voor de
Congrespartij. Verwacht werd
dat hij zijn positie als partij-
j gebruiken om Ar-
heeft acht kinderen grootge
bracht en binnen de regeringen
van Indira en Rajiv Gandhi
heeft hij het bewind gevoerd op
sleutelministeries als defensie,
buitenlandse zaken, justitie, ge
zondheidszorg en onderwijs.
Hij wordt door zijn collega's
beschreven als een kundig be
stuurder, maar voor een man
met zo'n taaiknobbel kan hij in
al die talen duivels vaag zijn.
Zoals een partijgenoot zegt:„P.
Crisistop Joegoslavië weer mislukt
Servië, de grootste Joegoslavische republiek, dreigt met
oorlog als Kroatië eind volgende week uit Joegoslavië
stapt. De socialistische machthebbers in Belgrado zijn
vooral begaan met het lot van de grote Servische minder
heid in Kroatië. „Het Servische volk in Kroatië kan alleen
door oorlog uit Joegoslavië worden meegenomen", aldus
ex-president Borisav Jovic gisteren in de Joegoslavische
pers.
hen de deviezenvoorraad. Een
eigen paspoort is zinloos, want
tot nu toe heeft geen enkel land
zich bereid getoond de nieuwe
De republieken Slovenië en
Kroatië werken koortsachtig aan
de laatste wetten die hen vanaf staten te erkennen. Integendeel,
Protest tegen
JPl" Xv* doodvonnissen
KUWAYT-STAD AP
De Britse mensenrechten orga
nisatie Article 19 heeft gisteren
bij Kuwayt geprotesteerd tegen
de vonnissen en doodstraffen
26 juni onafhankelijk
slavië moeten maken. „De af
scheiding van Slovenië en Kroa
tië zal leiden tot de afkondiging
WASHINGTON/MOSKOU GPD-AP
De Amerikaanse president Bush
heeft zijn Russische ambtge
noot Boris Jeltsin gisteren met
alle égards ontvangen op het
Witte Huis. Hij prees Jeltsin als
een radikale hervormer, maar
voegde daar tevens warme ors, waarschuwde gisteren
woorden aan toe voor Sovjet- Moskou overigens voor te hoge
kant leek te hebben gekozen.
Inmiddels neigt de president,
die al zes jaar probeert een mid
denkoers te varen, weer meer
naar de hervormers onder aan
voering van Jeltsin.
De Franse voorzitter van de
Europese Gemeenschap, Del-
de uitzonderingstoestand",
aldus Jovic.
Pogingen de eenheid van Joe
goslavië te bewaren, zijn de af
gelopen maanden telkens weer
stuk gelopen. Ook gisteren
slaagden de leiders van de zes
republieken en twee autonome
Servische provincies er niet in
overeenstemming te bereiken.
De Servische vertegenwoordi
gers in het collectieve presi
dentschap blijven zich verzetten
tegen de benoeming van de
Kroaat Mesic tot president. De
top waarop naar een oplossing
zou worden gezocht, is gisteren
voor onbepaalde tijd uitgesteld.
Toch ziet het er niet naar uit
dat Joegoslavië volgende week
al uit elkaar valt. Niemand kan de repi
zeggen wat de onafhankelijk- melijk beleid voeren op het ge-
heidsverklaringen van Slovenië
en Kroatië gaan betekenen.
Voor een eigen munt ontbreekt
het is beide republieken van alle
kanten duidelijk gemaakt dat
Joegoslavië op de een of andere
manier als eenheid behouden
moet blijven. Slovenië heeft gis
teren zelfs toegezegd de doua
ne-inkomsten, die de republiek
de afgelopen tijd voor eigen ge
bruik had ingehouden, in de
toekomst weer aan de centrale
kas in Belgrado te zullen afdra
gen.
Het Kroatische blad Vecemji
List meldde eerder deze week
dat Slovenië en Kroatië samen
met Bosnië en het kleine Mace- Filipijnen die naar hun huizen ir
donië een nieuwe bond van de omgeving van de vulkaan Pi
soevereine staten willen opzet- natubo waren teruggekeerd, zijn
ten. Daarmee zouden de vier
republieken Servië en Monte
negro, die zich sterk verzetten
tegen een losser Joegoslavisch
staatsverband, buitenspel zet
ten. In de nieuwe bond zouden schuwden ervoor dat tonnen
tublieken alleen een geza- modder en vulkanische as op de
«fe '7<
2Ü,
M»
ding van plunderingen in c
Angeies door mensen die
in allerijl weer vertrokken uit
angst dat de zware regenbuien
modderverschuivingen op de hel
lingen van de berg zullen veroor
zaken. De autoriteiten v
hellingen van de Pinatubo door de
zware regenbuien naar beneden
kunnen worden gespoeld.
De Filipijnse politie maakt mel-
i de stad
Angeles door mensen die wanho
pig zijn geworden door het gebrek
aan voedsel en andere levensbe
hoeften. Ook op de veriaten Ame
rikaanse luchtmachtbasis Clark
worden plunderingen gemeld; de
omvang hiervan is onduidelijk.
Inwoners van Angeles gebrui
ken houten vlonders om met dro
ge voeten de rivier in hun stad
over te steken. De brug is door de
vulkaanuitbarsting vernield.
Een woordvoerder van de Ame
rikaanse luchtmacht verklaarde in
Washington dat nog geen beslis
sing is genomen over terugtrek
king van het militair personeel van
Claïk. Een woordvoerder van de
marine, luitenant-commandant
Kevin Mukri, liet eerder weten dat
4500 van de 7000 soldaten naar
de Verenigde Staten worden te
ruggehaald. De rest zal Clark be
waken of worden gestationeerd
op de nabijgelegen marinebasis
Subic foto afp romeo oacad
die e
den beschuldigd tijdens de be
zetting door Kuwayt voor de
Iraakse krant Al-Nida te hebben
gewerkt. Directeur Frances
D'Souza van Article 19 schreef
in een brief aan de Kuwaytse
ambassadeur in Groot-Brittan-
nië, Ghazi Al-Rayes, dat de pro
cessen die Kuwayt voert tegen
vermeende collaborateurs niet
voldoen aan internationale nor
men.
„De militaire rechtbank in
Kuwayt heeft gisteren nog eens
acht mensen ter dood veroor
deeld wegens collaboratie met
Irak tijdens de bezetting van het
emiraat. Drie mensen kregen le
venslange gevangenisstraffen.
De Kuwaytse ambassade zei dat
de vonnissen en straffen ge
rechtvaardigd waren. „Ze
maakten deel uit van Saddams
oorlogsmachine. Het waren
geen journalisten, het waren
propagandisten voor Saddam
Hussein en hun daden hebben
geleid tot een verlies aan men
senlevens".
KORT NIEUWS
DOOR EEN KRACHTIGE bom
explosie in een trein op het sta
tion van de Pakistaanse plaats
Wazirabad, op ongeveer negen
tig kilometer ten westen van
Lahore, zijn gisteren vijf doden
gevallen en zijn dertig mensen
gewond geraakt.
DE DUITSE vliegtuigbouwer
Messerschmitt-Bölkow-Blohm
(MBB, onderdeel van het Daim-
ler-Benz-concem) wil in de
voormalige DDR de grootste
zonne-energiecentrale ter we
reld bouwen.
verwachtingen van de G-7, de
top van de zeven machtigste in
dustrielanden half juli in Lon
den. Gorbatsjov zal direct na die
top vergaande westerse steun
voor de Sovjetunie bepleiten.
Delors, die Gorbatsjov gisteren
bezocht, zei dat Moskou niet
onmiddellijk op grote financiële
hulp moet rekenen. Naast de
VS, Canada, Japan, Duitsland,
Groot-Brittannië, Frankrijk en
Italië neemt sinds enkele jaren
ook de EG deel aan de bijeen
komsten van de G-7.
In Berlijn slaagden de minis
ters van buitenlandse zaken Ba
ker en Bessmertnych er niet in
om het eens te worden over het
Start-verdrag, dat een vermin
dering van de kernbewapening
met 30 procent moet regelen.
De onenigheid over details van
dat verdrag vormt het belang
rijkste struikelblok voor de al
tweemaal uitgestelde top tussen
Bush en Gorbatsjov.
PARUS» HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Jacques Chirac, burgemeester
van Parijs, heeft in Frankrijk
voor grote opschudding ge
zorgd met een spreekbeurt
waarin hij onverbloemd racisti
sche taal gebruikte. Tijdens een
lezing in Orleans suggereerde
Chirac, een belangrijk opposi
tieleider, onder andere „bij wij
ze van grap" dat buitenlanders
stinken en herrie maken.
Volgens de voormalige pre
mier is in Frankrijk de toleran
tiegrens overschreden waar het
de immigratie betreft. „We heb
ben niets tegen vreemdelingen.
Alleen zijn er tegenwoordig veel
te veel. Het probleem is de
overdosis", aldus Chirac alvo
rens echt van leer te trekken.
„De Franse arbeider die sa
men met zijn vrouw hard werkt
om 15.000 frank (zo'n 5000 gul
den) te verdienen en die op de
galerij van zijn flat een opeen
gepakte familie bestaande uit
een vader, drie of vier echtgeno
tes en een stuk of twintig kinde
ren ziet die 50.000 frank bij
stand opstrijkt, natuurlijk zon
der daar voor te werken, wordt
gek, zeker als je daar ook nog de
herrie en de stank aan toe
voegt". zo zei een schaterende
Chirac in Orleans.
Volgens de burgemeester van
Parijs is het de hoogste tijd voor
een principieel debat over de
vraag „of het normaal is dat
vreemdelingen op dezelfde wij
ze als de Fransen kunnen profi
teren van de sociale voorzienin
gen terwijl ze geen belastingen
betalen".
De uitlatingen van Chirac zijn
in Frankrijk bepaald niet bij ie
dereen even goed gevallen. De
Franse premier Edith Cresson
verklaarde gisteren „geschokt"
te zijn door de uitlatingen van
Chirac. „Hij is dit keer duidelijk
te ver gegaan", aldus Cresson.
„Ronduit schandalig", zo
meende een woordvoerder van
de anti-racistische organisatie
SOS-Racisme. „Chirac heeft zijn
hoofd volkomen verloren. Zo
los je de problemen in de voor
steden niet op" En de com
mentator van de liberale krant
Le Monde keurde Chiracs uitla
tingen af met de opmerking
„dat er woorden zijn die een
smerige geur verspreiden". De
enige onverdeeld positieve re
actie op Chiracs lezing kwam
van Jean Marie Le Pen. de leider
van het extreem-rechtse Front
National.
Inwoners van Antofagasta in Chili bestormen een tankwagen met drink
water. Twee dagen geleden kwamen bij een aardverschuiving in het
noorden van Chili meer dan honderd mensen om het leven. De krotten
wijk Villa El Salto in Antofagasta werd door modder overspoeld. Als ge
volg daan/an werd ook het drinkwater onbruikbaar. foto afp marcelo
saunas
ACHTERGROND
CORRESPONDENT BERLUN HANS DE BRUUN
CVSE als Europese Verenigde Naties
ZAKHO HUGH POPE
te schuiven. Singh i
een voormalig eerste minister
van Madhya Pradesh en is zeer
behulpzaam geweest bij de ver
kiezing van Rao tot partijvoor
zitter. Maar toen liet Rao, quasi-
verlegen, weten dat hij zichzelf
beschouwde als de perfecte
man van de consensus. Velen
van de jongere generatie binnen
de Congrespartij wilden liever
een wat dynamischer leider dan
wetenschapper, iemand die
V. is erg intelligent, maar hij kan onverschrokken en vastberaden
zo'n weifelaar zijn." Hij is in de de vele crises van India
partij eerder omhooggeklom-
men omdat hij zo behendig v
aanpakken.
THE INDEPENDENT
Amerikaanse troepen hebben
gisteren te horen gekregen dat
het bevel om uit het noorden
van Irak te vertrekken, is inge
trokken. Dit is een eerste aan
wijzing dat Washington het
oord plaatsvindt, zal verlagen
tot een overeenkomst over au
tonomie is getekend tussen de
Kurden en Baghdad.
„Al onze spullen stonden
klaar om te worden ingeladen,
onze vrouwen waren al bezig
met het organiseren van 'wel
kom thuis'-feestjes. Toen lieten
ze ons weten dat we nog wel
vier maanden moesten blijven",
aldus een boze soldaat die zon
dag zou vertrekken.
Militaire woordvoerders van
de geallieerden wilden de ge
ruchten over het langer blijven
van de troepen in Irak bevesti
gen noch ontkennen. Gisteren
bleven grote konvooien vracht
wagens uit het gebied vertrek
ken. Er zijn nu nog ruim 7300
geallieerde troepen in het noor
den van Irak.
Meer dan honderd Britse
vrachtwagens en Landrovers re-
Met de besluiten van de ministers van bui
tenlandse zaken heeft de CVSE eindelijk
ook politiek handen en voeten gekregen. In
Berlijn uitte zich dat woensdag al meteen in
een unanieme verklaring over de troebelen
in Joegoslavië. De eerste keer dat de 35 CV-
SE-Ianden zich gezamenlijk uitspraken over
de interne situatie van een lidstaat. Als alle
mooie voornemens worden waargemaakt,
kan de CVSE in de toekomst vaker zo'n rol
spelen.
De komende tijd kan het nieuwe mechanis
me al op de proef worden gesteld als de
Slovenen in Joegoslavië hun aankondiging
waarmaken en zich snel van de republiek
afscheiden. De CVSE-ministers spraken
zich uit vóór handhaving van de eenheid
van de staat Joegoslavië en kunnen zo'n af
scheiding nu natuurlijk niet zomaar laten
passeren. Zij kunnen nu bewijzen dat hun
'crisisbeheersingsmechanisme' geen papie
ren tijger is.
De Duitse minister van buitenlandse zaken,
Hans-Dietrich Genscher, die het Berlijnse
beraad voorzat, erkende dat de CVSE voor
lopig nog een tijger „met melktanden" zal
zijn. Vooral de Oosteuropese landen zijn
echter ingenomen met ae opwaardering
i de organisatie, die sinds haar oprich-
kwartier in Sirsenk, het belang
rijkste centrum van het gebied
van bijna zesduizend vierkante
kilometer.
Onder de eenheden die ver
trokken, bevonden zich ook on-
derhoudsteams en ondersteu-,
ningspersoneel voor artillerie en
hoofdkwartier. Dit wijst erop
dat als de basis al in gebruik
blijft, dat op een veel beperktere ting in 1975 vijftien jaar lang vooral werd
schaal zal zijn. „Ze kunnen gekenmerkt door de oost-west-tegenstel-
ling. De hervormingen in Oost-Europa heb
ben dat echter veranderd.
De CVSE staat nu voor samenwerking,
overleg en vooral economische bijstand. De
nieuwe democratieën in Oost-Europa, die
zich van de Sovjetunie en het Warschau-
twee dagen tot twee we
ken zonder ons. Wij herstellen
niet alleen maar kleren, maar
ook radio's en alle andere din
gen", aldus een timmerman
van de stoottroepen.
Zestien jaar na de Akte van Helsinki is
de CVSE, de Conferentie voor Veiligheid
en Samenwerking in Europa, deze week
in Berlijn aan een nieuw leven begon
nen. Weliswaar niet als de 'groot-Eu-
ropese veiligheidsorganisatie' die vol
gens Moskou de plaats zou moeten in
nemen van de NAVO, het Warschaupakt
of zelfs de EG. Maar wel als een 'veilig
heidsparaplu' waaronder vooral de Oos
teuropese landen voorlopig kunnen
schuilen.
pakt hebben losgemaakt, vinden er een ze
kere veiligheidsgarantie, al gaat die niet zo
ver als die welke bijvoorbeeld de Navo of de
Westeuropese Unie zou kunnen bieden. En
het Westen heeft een forum waarin het on
gewenste ontwikkelingen in die landen aan
de orde kan stellen.
Winst is dat voor het eerst in de CVSE de
voorwaarde is losgelaten dat besluiten met
eenstemmigheid moeten worden genomen.
Voortaan is net genoeg als 13 landen willen
praten over een crisissituatie in een land.
Dan komen eerst hoge ambtenaren van de
35 landen samen, en in een later stadium
wellicht de ministers van buitenlandse za
ken. Die kunnen de situatie bespreken en
eventueel bemiddelen in het conflict.
Ook Moskou stemde hiermee in. Daarvan
werd de meeste weerstand verwacht, omdat
de Sovjets daarmee ook een vrijbrief geven
voor het aan de orde stellen van de conflic
ten rond de Baltische staten, een 'binnen
landse aangelegenheid' in Sovjet-ogen.
Maar binnenlandse aangelegenheiden be
staan in het nieuwe Europa niet meer als
het gaat om zwaarwichtige zaken als de
mensenrechten, de zelfbeschikking van vol
ken en de veiligheid.
In de bijeenkomsten van hoge ambtenaren
en ministers zal overigens weer wel een
stemmigheid zijn vereist. Dat is tegelijk de
sterkte en de zwakte van de CVSE-organisa-
tie. Het optreden van de CVSE krijgt meer
zwaarte als het wordt gedragen door alle le
den en niet door een gewone meerderheid.
Aan de andere kant zal het moeilijk zijn de
instemming te krijeen van het land zelf, dat
door de CVSE-raad onder de loupe wordt
gehouden.
Minister Van den Broek gaf deze week
ronduit toe dat een verklaring zoals die over
Joegoslavië nu niet mogelijk zou zijn ge
weest over de Baltische staten. Moskou zou
er nooit mee hebben ingestemd, zoals de
Joegoslaven dat wel deden. Maar die verkla
ring benadrukte dan ook de eenheid van
het land, en daar was zowel de Joegoslavi
sche regering als Moskou het van harte
eens. Moskou verwacht van de CVSE straks
hetzelfde over de Baltische republieken.
De westerse landen steunen echter het on
afhankelijkheidsstreven van de Balten. Een
verklaring daarover zou meteen tot een bot
sing met de Sovjets hebben geleid. Toch is
dat volgens Van den Broek geen reden om
de CVSE machteloosheid te verwijten. Wat
nu aan voorstellen op tafel ligt, is een eerste
stap op weg naar een beter functioneren
van de organisatie. In de praktijk zal moe
ten blijken of de CVSE-landen daarmee
kunnen omgaan.
