Buitenland
VS vragen Moskou
meer hervormingen
'Leger Sri Lanka slacht
200 Tamils in dorp af
Noodtoestand na rellen
over Mecca-bedevaart
Bush ziet kans op
snelle Moskou-top
Britten mogen pas volgend
jaar nieuw parlement kiezen
Akkoord in Wenen
over ontwapening
Zaterdag 15jum 1991
Redact* 023-150225 RONALD F
Vertalingen MARGREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDRiET Vormgeving AN DRIES 0
NIEUWSLIJN
Dure Declaration of Independence
Een origineel exemplaar van de Amerikaanse onafhankelijk
heids erkJaring (Declaration of Independence) is bij het veiling-
huis Sotheby's in New York voor een bedrag van 2.4 miljoen dol-
lar geveild. Dat meldde het veilinghuis gisteren. Het exemplaar
werd eerder dit jaar aan Sotheby's aangeboden door een parti
culier die het op de achterkant van een schilderij had gevonden.
De man had het schilderij twee jaar daarvoor op een vlooien
markt in Pennsylvania voor vier dollar gekocht, omdat hij de lijst
wilde hebben. In totaal zijn 24 originele exemplaren van het do-
I cument bekend. De onafhankelijkheidsverklaring werd opge-
I steld door Thomas Jefferson en gedrukt door John Dunlap. Het
I Amerikaanse Congres nam de verklaring aan op 4 juli 1776.
'Sovjets willen bij de OPEC'
De Sovjetunie wil lid worden van de Organisatie van Olie-Expor
terende Landen (OPEC). Volgens het Iraanse persbureau IRNA
heeft het Sovjet-ministerie voor de olie-industrie een voorstel
hiertoe ingediend bij de OPEC. In eerste instantie zou de Sov
jetunie de status van waarnemer binnen de OPEC kunnen krij
gen.
Etiopië eist Mengistu op
De nieuwe machthebbers in Etiopië willen dat Zimbabwe de
naar dat land uitgeweken Etiopische ex-president Mengistu Hai-
le Mariam uitwijst. Dat hebben kranten in Zimbabwe gisteren
gemeld. De onafhankelijke Weekend Gazette berichtte dat de
j Zimbabwaanse ambassadeur in Etiopië, Chidoda, eerder deze
I week naar Harare was teruggekeerd. Zijn ambtswoning in Addis
I Abeba was aangevallen door demonstranten die protesteeerden
I tegen Mengistu's aanwezigheid in Zimbabwe.
Zwarten met ontslag bedreigd
De leider van de Zuidafrikaanse neo-nazistische Afrikaner Weer-
1 standsbeweging (AWB) heeft het ontslag van alle zwarte werkne-
mers in dienst van extreem-rechtse blanken aangekondigd, als
de Zuidafrikaanse regering en de zwarte beweging ANC de eisen
van de AWB niet inwilligen. De AWB eist een eigen blanke staat
I en wil en dat het ANC de zwarte krottenkampen op 'blank' ge
bied verwijdert en acties staakt. Blanke werklozen, gepensio
neerden en failliete boeren zullen de banen van de ontslagen
zwarten overnemen, aldus AWB-leider Terreblanche op een
persconferentie in Pretoria.
Shuttle Columbia veilig terug
Het Amerikaanse ruimteveer Columbia, met aan boord zeven
astronauten, is gisteren veilig geland op de landingsbaan van
Edwards Air Base in de Amerikaanse staat Califomië. De shuttle,
die ook meer dan 2.500 kwallen en ratten vervoerde, is negen
dagen in de ruimte geweest. Tijdens de vlucht deden de ruimte
vaarders met zichzelf experimenten aangaande langdurige ge-
wichtloosheid op het menselijk gestel. Hun metgezellen, 29 rat
ten en 2.478 kwallen, zullen nog worden onderzocht.
COLOMBO AP
De Srilankaanse president Pre-
madasa heeft gistéren zijn
medeleven uitgesproken met
Tamil-burgers die het slachtof
fer zijn geworden van het ge
weld van het regeringsleger.
Hij zei gesehokt en verdrietig
te zijn dat „een groot aantal
onschuldige burgers op gruwe
lijke wijze om het leven is ge
bracht". Hij reageerde daar
mee op berichten dat rege
ringstroepen donderdag een
bloedbad hadden aangericht
onder Tamil-dorpelingen. Er
zouden tussen de 160 en 200
doden zijn gevallen.
Premadasa kondigde tevens
aan dat een uitgebreid onder
zoek zou worden ingesteld
naar de slachtpartij, die vol
gens een functionaris van het
Rode Kruis aan 200 Tamils het
leven heeft gekost. Gisteren is
een team artsen afgereisd naar
het oosten van Sri Lanka om
de berichten over het bloedbad
ter plaatse na te trekken.
Het was voor het eerst dat
een Srilankaanse president
openlijk de dood van Tamiï-
burgers betreurde. Tot dusver
re was slechts medeleven uit
gesproken met de Singalese
slachtoffers van Tamil-rebel-
len. De Tamils streven naar
een eigen staat
Bij de actie van de regerings
troepen zou het gaan om een
wraakactie. Eerder waren drie
militairen omgekomen door
de ontploffing van een land
mijn.
De autoriteiten van de
me Sovjet-regio Dagestan heb
ben de noodtoestand uitgeroe
pen. Dat gebeurde nadat rege
ringstroepen in de hoofdstad
Machatsjkala een demonstra
tie van islamieten hadden
neergeslagen. De betogers eis
ten een verlaging van de prijs
voor een bedevaart naar Mec
ca. Dat heeft het persbureau
TASS gisteren gemeld.
Honderden islamieten dron
gen deze week het regeringsge
bouw in Machatsjkala (in het
zuiden van de Russische Fede
ratie) binnen om hun eis
kracht bij te zetten. Speciale
eenheden van het Sovjet-mi
nisterie van binnenlandse za
ken ontzetten het gebouw. Vol
gens TASS zijn bij de ontrui
ming geen gewonden gevallen.
Ravil Sadikov, leider van de
Partij van Islamitische Weder
geboorte, maakte wel melding
van een dode en vier zwaarge
wonden.
De rellen braken uit nadat
Moskou tien dagen geleden
had bepaald dat de jaarlijkse
bedevaart naar de heilige
plaatsen Mecca en Medina in
Saoediarabië 30.000 roebel zou
kosten - ruim zeven maal een
gemiddeld jaarsalaris in de
Sovjetunie. Islamieten in de
Sovjetunie kregen vorig jaar
voor het eerst toestemming
om de 'hadj' te maken. Mos
kou vergoedde toen voor een
klein aantal pelgrims de reis.
Vrouw 30 jaar
vastgeketend
M0NCHEN DPA
Elektriciëns vonden gisteren in
de Duitse stad München een
vastgeketende vrouw. Dat ge
beurde tijdens werkzaamheden
in een woning in de sjieke
Maximilianstrassc. De politie
bevrijdde de ongeveer 36-jarige
vrouw. Mogelijk heeft ze 30 jaar
lang vastgeketend gezeten. Uit
een eerste onderzoek blijkt dat
ze mogelijk al vanaf de geboorte
geestelijk gestoord is. Het
slachtoffer zat met een ketting
aan een hank vast De vader is
een 77 jaar oude advocaat De
achtergrond van de zaak is nog
duister.
Bush: Voorwaarde voor omvangrijke hulp
De Amerikaanse president Bush wil meer hervormingen
in de Sovjetunie zien, voordat hij dat land omvangrijke
hulp aanbiedt. Hij zei dat gisteren in het vliegtuig dat
hem van Washington naar Califomië bracht. In Moskou
heeft de tot Russisch president gekozen Jeltsin intussen
gewaarschuwd dat de Russen ook na zijn verkiezing geen
al te snelle resultaten moeten verwachten.
WASHINGTON-MOSKOU
Bush zei dat hij Moskou graag
voor ruim drie miljard gulden
graankredieten wil geven.
„Maar wat betreft het enorme
hulppakket waarover is bericht,
denk ik dat we nog veel te be
praten hebben over hervormin
gen. Dit komt niet als een ver
rassing voor de heer Primakov
en zeker niet voor de heer Gor-
batsjov", aldus Bush. Primakov,
de speciale afgezant van Sovjet
president Gorbatsjov, ontvouw
de onlangs nieuwe economi
sche hervormingsplannnen te
genover de Amerikaanse rege
ring.
Bush werd gevraagd of de lei
ders van de zes andere grote in
dustrielanden in de wereld die
in juli in Londen bijeenkomen
het daarmee eens waren. „Ik
denk dat hierover geen grote
geschillen bestaan binnen de G-
7 (de zeven belangrijkste indus
trielanden ter wereld)", aldus
Bush.
Bush zei dat de plannen voor
economische hervormingen in
de Sovjetunie „wat meer uitge
werkt moeten worden voordat
blanco cheques worden uitge
schreven. Maar zelfs dan zou
het moeilijk zijn. We zwemmen
niet in de contanten. We heb
ben grote tekorten. We hebben
zelf ook enorme problemen en
mijn eerste belang ligt hij het
Amerikaanse volk."
Boris Jeltsin zei gisteren in
een eerste reactie op zijn verkie
zingsoverwinning. dat hij als
president van de Russische Fe
deratie in de eerste plaats wil
zorgen voor radicale politieke
en economische hervormingen.
Hij waarschuwde de Russen
echter geen snelle resultaten te
verwachten. Ook beloofde Jelt
sin de historische banden van
Rusland met Europa te herstel
len en een brug te slaan naar
Azië.
De radicale hervormer Jeltsin
verklaarde dat zijn rivaal, Sov
jet-president Gorbatsjov, hem
gisteren had gefeliciteerd met
zijn overwinning. Hij zei met
Gorbatsjov te hebben gespro
ken over hun toekomstige sa
menwerking. Gorbatsjov zei
woensdag hoe dan ook bereid
te zijn samen te werken met de
gene die door de Russen zou
worden gekozen.
Voormalig Sovjet-minister
van buitenlandse zaken Sje-
vardnadze zei gisteren in We
nen dat de overwinning van
Jeltsin en de hervormingsgezin
de burgemeesters van Moskou
en Leningrad de weg kunnen
vrijmaken naar een alternatief
voor de communistische partij.
„.Ik denk dat we er nu over kun
nen gaan praten om daadwer
kelijk een democratische bewe
ging te vormen, die een garantie
kan betekenen dat de hervor
mingen worden voortgezet", al
dus Sjevardnadze. Hij stapte in
december op als minister, om
dat hij vond dat de Sovjetunie
bezig was af te glijden naar een
dictatuur.
President ontkracht berichten over uitstel
'Kerken te
theoretisch
over abortus'
GENEVE*
WASHINGTON HENK DAM
CORRESPONDENT
De Amerikaanse president Bush
hoopt nog altijd dat hij eind de
ze maand naar Moskou kan rei
zen voor een top met Sovjet-
president Gorbatsjov. Maar dan
moet er wel een akkoord over
strategische kernwapens klaar
liggen.
Dat heeft Bush gisteren ver
klaard. Hij reageerde hiermee
op een bericht in de krant The
New York Times, waarin staat
dat de Moskouse top waar
schijnlijk niet voor de herfst zal
plaatsvinden. De krant citeert
een hooggeplaatste functionaris
van het Witte Huis, die zegt dat
de kansen op een vroege top
snel aan het verminderen zijn.
Dat komt volgens de zegsman
omdat er geen vooruitgang zit
in de onderhandelingen over
een START-akkoord. Dat ak
koord beoogt de vermindering
van de aantallen strategische
(lange-afstands) kernwapens
met 30 procent.
Maar Bush zei psteren niet zo
pessimistisch te zijn. Hij zei dat
hij zowel eind juni als eind juli
tijd heeft vrijgemaakt om naar
Moskou te reizen. „Er is nog
geen beslissing gevallen. Wat
mij betreft, kan de top eind iuni
plaatsvinden als de moeilijkhe
den rond het START-akkoord
zijn opgelost".
De opmerking van Bush
draagt verder bij aan de groei
ende verwarring die is ontstaan
over de top tussen de presiden
ten van de Sovjetunie en de
Verenigde Staten. Die top zou
aanvankelijk in februari hebben
plaatsgevonden, maar werd uit
gesteld in verband met de Golf
oorlog.
Het steeds schuiven met data
is voor een deel een kwestie van
strategie. Het Witte Huis reali
seert zich dat Gorbatsjov een
top harder nodig heeft dan
Bush, al was het maar omdat de
Sovjet-president aast op wester
se economische hulp.
De kerken hebben zich te lang
alleen op theoretische wijze met
het abortusvraagstuk bezig ge
houden. In plaats daarvan moe
ten ze proberen de „vaak tragi
sche omstandigheden van vrou
wen" serieus te nemen. Het is
een „goede weg" Om direct met
de betrokken vrouwen te spre
ken.
Dit zegt de Wereldraad van
Kerken in een op gisteren gepu
bliceerde studie. Te lang ging de
discussie uitsluitend over de
vraag „op welk moment God de
foetus een ziel geeft". Veel meer
moeten de kerken zich afvragen
welke principes van het geloof
in het geding zijn als het om
abortus gaat.
De Wereldraad waarschuwt
de lidkerken dat zij zich in de
abortusdiscussic niet van de sa
menleving moeten isoleren. Het
gevaar bestaat dat hun opvat
tingen dan niets meer met de
gevoelens en ideeën van de be
volking te doen hebben, aldus
de Wereldraad van Kerken.
Eindeloos wachten op voedsel
hulp. Dat is het enige dat de vele
Etiopiers in het opvangkamp Ke-
bribeyah kunnen doen. Algemeen
directeur Ingram van het Wereld
voedselprogramma (WFP) deed
gisteren opnieuw een beroep op
de internationale gemeenschap
voedselhulp naar de Hoorn van
Afnka te sturen. „Alle betrokken
landen in de Hoorn hebben hun
volledige medewerking toege
zegd Het is nu aan de internatio
nale donoren om snel te reageren
met voedsel en geld, zoals ze de
afgelopen maanden ook In andere
delen van de wereld hebben ge
daan". aldus Ingram Vragen over
aantallen mensen die dringend
voedselhulp nodig hebben, vond
Ingram niet zo Interessant „De
omvang van de crisis is zo groot
dat het exacte aantal mensen er
met zoveel toe doet Het gaat om
miljoenen mensen waarvoor op
dit moment niet genoeg voedsel
beschikbaar to".
LONDEN CEES VAN TWEEDEN
CORRESPONDENT
De Britse premier Major heeft
algemene verkiezingen in de
herfst uitgesloten omdat hij zelf
wil onderhandelen over de mo
netaire eenwording van de Eu
ropese Gemeenschap. Die ge
sprekken vinden in december in
Maastricht plaats. Dat betekent
dat de Britten pas volgend jaar
naar de stembus gaan
In een rede voor partijgeno
ten in Wales zei de premier
„Het is niet mijn bedoeling dal
het Verenigd koninkrijk op een
zijspoor wordt gerangeerd"
De zogenaamde Brugge-
Groep, waarvan ex-premier
Gitzwarte rookwolken dreven gis- van de oliemaatschappij Total De deden zich twee explosies voor.
teren boven Parijs in de omgeving autoriteiten hebben in verband waarbij 13 brandweerlieden ge-
van de kerk Sacré Coeur (rechts). daarmee ruim 2.000 mensen uit wond raakten Twee van hen lie-
Ze werden veroorzaakt door een een nabijgelegen woonwijk geè- pen ernstige verwondingen op
felle brand in een benzinedepot vacueerd. Als gevolg van de brand middels hebben de 220 ingeze*
In-
3 Ingezette
Thatcher voorzitter Is. had de
afgelopen week gezegd dat Ma
jor tc angstig was aan de onder
nandelingstafel in Brussel. En
ex minister Ridley had de pre
mier openlijk gevraagd zijn veto
uit te spreken over één Europe-
Maar Major maakte duidelijk
dat hii het onderhandelingsspcl
7' ui blijven meespelen om net
beste resultaat voor zijn land te
behalen. „Ik zal niet instemmen
met een verdrag over economi
sche en monetaire eenwording
dat niet praktisch en uitvoer
baar to". zei hij. ..Het zou niet in
am btfcifeg /I|n in dat van OO
ze partners om economische
nonsens te bekrachtigen".
Major bereed nog een keer
zijn oude stokpaardje met een
pleidooi voor een gemeen-
In omloop wordt gebracht. HIJ
verklaarde verder dat het lager
huis uiteindelijk het laatste
woord krijgt
Te verwachten valt dat de
Britten de komende maanden
ann de onderhandelingstafel
zullen /eggen dat de tiju nog
niet rijp is voor monetaire een
wording. Eerst zouden de ver
schillen tussen het rijke noor
den en hef arme zuiden van Eu
ropa moeien worden wegge
werkt. Ook zouden de rentevoc
ten. overheidstekorten, inflatie
en werkloosheidscijfers van de
Europese landen meer op een
lijn gebracht moeten worden.
Pas daarna, zo vindt Major, kan
gedacht worden over monetaire
eenwording.
Obstakel ioor CFE-verdrag opgeruimd
Onderhandelaars uit 22 landen
zijn het gisteren in Wenen eens
geworden over «en voorstel dat
de ratificatie van een Europees
wapenakkoord mogelijk maakt.
Het gaat om het l.FF akkoord
dat de conventionele (niet-nu-
clcairc) bewapening in Europa
bepcTkt. Het akkoord to er maar
de betrokken landen wilden bet
tot nu toe niet bevestigen (rati
ficeren) omdat er toch nog me
ningsverschillen waren
In Wenen zitten onderhande
laars van de 16 NAVO landen
en de zes landen van het inmid
dels opgeheven Warschaupacl.
Gisteren stemden ze in met een
compromisvoorstel van de Sov-
jetunie „Dit e» n echt
promis van alle partijen, er zijn
geen winnaars en geen verlie
zers", zo zri de voorzitter van
de Sovjet delegatie. (Heg Grtne-
vsld
de kern van het probleem wa
ren 933 tanks en andere uitrus
tingsstukken die Moskou over
bracht naar marine- en kust
wachteenheden Die eenheden
v allen buiten het vorig jaar in
parijs grirkende FT akkoord
V olgens bet compromis stemt
het Westen in met de ovrrpla.it
sing van onder meer die tanks
uit de landstnjdkrachtrn Mm
kou belooft op zfjnj beurt de
sterkte niet op te voeren en ze
wel mee te tellen bi| het totale
wapenplafond dat is afgespro
ken in net .1 F. akkoord
Moskou stemde ook in met
de vernietiging of ombouw voor
vreedzame d«>elelndrn van on
geveer een kwan van de 57.000
stuks materieel die achtrr de
Oeral waren trruggrimkken
voordat het (TT.-akkoord werd
ondertekend. Om bet wantrou
wen van andere landen weg te
nemen heeft de Sovjet rrgrring
beloofd ..aantoonbaar bewijs
tc zullen leveren voor de vernie
tiging. Ook zal worden aangr
toond dat dc overblijvende wa
pens niet zullen worden ge
bruikt als een soort strategische
reserve die in het geval van een
crisis snel naar bet westen kan
wordrn overgebracht
I NAM) van haar kant staal
Moskou toe 1.700 grpantsrrde
personeelsvocTtuigen tc houden
voor paramilitaire eenheden.
Die voertuigen zijn tot nu toe In
ffehnnk hij troepm dc beschik
ken over kernwapens
