Toerisme
NU (NOG) KEUZE IN ZOMERVAKANTIES
mbuto
Vakantie blijkt soms een gevaar voor het huwelijk
1
A
28
Kinderen
Sinds dit jaar hebben baby's tot en met 1
jaar geen recht meer op een eigen zitplaats
op charter- en lijndienstvluchten en in bus
sen. Ze moeten op schoot van een van de
ouders meereizen. Kinderen vanaf 2 jaar
hebben wel recht op een eigen zitplaats,
maar daarvoor moet uiteraard worden be
taald. Op internationale treinreizen hebben
kinderen tot en met 3 jaar geen recht op
een eigen zitplaats tenzij er een biljet voor
hen is gekoent.
Gevaarlijk
De Rijksluchtvaartdienst heeft onder de titel
'Kan ik dit meenemen?' een folder uitgege
ven met een lijstje van voorwerpen die als
gevaarlijke bagage worden gekenschetst en
dus niet in het vliegtuig mogen worden
meegenomen. De folder is te verkrijgen bij
de ANVR-reisbureau's. Tot gevaarlijke stof
fen en produkten horen onder meer: vuur
werk, gassen, nagellak-remover, wasbenzi
ne, luciferboekjes, waterstofperoxide en
meerdere gasaanstekers per persoon.
MET DJOSER NAAR
INDONESIË
<Dj/Q^ser>
s/
071-126400
Man en vrouw steeds meer gescheiden op reis
Meestal keren ze tevreden terug van vakantie, de Nederlanders. Maar niet al
tijd. Ook de vorige zomer had de Alarmcentrale van de ANWB het weer druk
om in problemen geraakte vakantiegangers de helpende hand te bieden.
Vaak ging het om de gevolgen van ongelukken. Dikwijls echtef ook om ziek
ten, hartaanvallen en inzinkingen. Verschijnselen die nogal eens zijn toe te
schrijven aan psychische problemen die juist tijdens de vakantie de kop op
steken...
De gemoedelijke Rotterdammer, die door
de dagelijkse omgang met dreunende appa
ratuur in de haven enigszins hardhorend
was geworden, keek uit het venster en aan
zijn gezicht was duidelijk te zien dat hij ge
noot. De touringcar was even buiten Nice
begonnen aan cle klim over de bovenste
Comiche in de richting van Monte Carlo en
in iedere kronkel van de weg waren, ver in
de diepte, weer nieuwe schitterende pano
rama's te zien. „Mien", zei de man tegen
zijn echtgenote, „je zou toch eens even
moeten kijken Maar de vrouw had zich
afgewend van het venster en volhardde in
die houding. „Laat me nou maar. Koos",
sprak ze, „lx kan er echt niet tegen". F.n
toen alle anderen in de bus hun nekken
rekten om te kunnen uitzien op de zich zo
fraai in zee buigende Cap Ferrat, lag zij als
eeti verslagen stukje mens op de bank, met
het hoofd omlaag, half gebogen over het
middenpad.
Terug in het hotel kwam al gauw het ge
sprek op de excursie van overmorgen: de
.orge OU Verdon. het Grand Canvon -achti-
ge natuurverschijnsel in de zuidelijke Fran
se Alpen. „Ie gaat toch zeker wel mee,
Mien-'", vroeg de Rotterdammer. „Het moet
een hele mooie excursie wezen, maar wel
flink de bergen in". Mien zweeg en was er
de volgende ochtend niet bij. „Ze heeft
geen oog dichtgedaan en is de hele nacht
aan het rondstommelen geweest", sprak de
man. F.n wijzend op een knots van een vi
deocamera die op de grond stond: „Ik hoop
dat de bus op de mooie plekken eventjes
kan stoppen, want ze zei dat ze het thuis op
het scherm toch wel erg graag wil zien".
Mensen als Mien ziin er vele. Ze gaan, al
dan niet overgehaald door anderen, op een
vakantie die hen allerlei spanningen ople
vert. Sommigen beleven op de wintersport
'doorwaakte nachten omdat hun gedachten
uitgaan naar de angstaanjagende helling
die de skileraar voor de volgende ochtend
in het vooruitzicht heeft gesteld. Kabelba
nen boezemen velen angst in en anderen
krijgen het te kwaad als zij zich ingesloten
zien door massale bergen, bij het verblijf in
woestijnen of bij het horen van de ondefini
eerbare geluiden die uit het oerwoud op
klinken. Fn dan zijn er nog de duizenden
voor wie het uitzicht op een fijne vakantie
wordt bedorven door een onbedwingbare
angst in een vliegtuig te stappen.
Ruzie
Kortom, vreeswekkende aspecten zijn er bij
de vleet en daarbij komen dan nog andere
emoties die het welslagen van een vakantie
in gevaar kunnen brengen. Te veel nieuwe
indrukken, bijvoorbeeld. Of ergernis, omdat
de hotelkamer zo gehorig is en de buren ie
dere nacht lawaai maken, dieven er met
geld en cheques vandoor gaan, die vrouw
uit Bremen zo flirterig doet tegen Piet en hij
er nog gevoelig voor lijkt te zijn ook, het
strand veel verder weg is dan in de prospec
tus .stond vermeld, de hitte niet te dragen is
en er maar geen einde komt aan de files.
Eén van de ernstigste vakantie-verpestende
mogelijkheden is hiermee nog niet ge
noemd: ruzie. Trammelant met de vrienden
die mee zijn op reis en nu opeens door de
mand vallen als eigenzinnige doordram
mers. En erger nog: hevige twist met de
partner, hetgeen zelfs wel eens kan uitlopen
op beëindiging van de relatie.
Cijfers over het aantal gevallen waarin dit
kwaad de kop opsteekt, zijn niet voorhan
den. Maar uit de woorden van de psycho
loog Ton van Egmond, docent in de 'psy
chologie van de vrije tijd' aan de Nationale
Hogeschool voor Toerisme en V erkeer in
Breda, valt op te maken dat er niet te licht
over moet worden gedacht. „Er is op dit
vlak meer tegenslag en ellende dan we
meestal denken", zegt hij. „Mensen mogen
dan getrouwd zijn of anderszins met elkaar
optrekken, het komt er toch op neer dat de
vorm van hun relatie zich aan de praktijk
van alle dag heeft aangepast, veelal met vrij
freguente afwezigheid van één van hen of
zelfs beiden als gevolg van werkzaamheden.
Tijdens de vakantie zitten die mensen dag
en nacht op elkanders lip en dat onder to
taal afwijkende en soms wel eens spannin
gen opwekkende omstandigheden. De kans
bestaat dat dan verschillen in smaak, inte-
tesse, conditie en tolerantie aan het licht
treden die thuis op de achtergrond blijven.
De vroegere chef van de ANWB-Alarmcen
trale ging zelfs zo ver de vakantie een ge
vaar voor het huwelijk f®
Gescheiden
Mensen met verschillende belangstellingen
lopen natuurlijk al gauw de kans elkaar op
vakantie te irriteren. Ie zult maar diep ge
boeid rondlopen in de antieke steden van
Turkije of op het Forum Romanum in Ro
me en iemand bij je hebben die zich af
vraagt wat er eigenlijk tussen al die afge
brokkelde stukken steen valt te zoeken. Of
iedere wandeling in de bergen al na korte
tijd moeten afbreken omdat de partner bij
het geringste heilinkje al begint te piepen
en te jammeren. Het zijn maar twee simpe
le voorbeelden en wie ze zo leest, komt ei
genlijk direct tot de conclusie: die mensen
hadden gewoon niet met elkaar op vakantie
moeten gaan of naar een andere bestem
ming moeten uitzien.
Man en vrouw, apart op reis. Het is een ver
schijnsel dat zich steeds meer begint voor
te doen. hoewel de reden daarvan bij wer
kende mensen natuurlijk ook kan liggen in
het niet samenvallen van de vakantieperio
des. Menigeen gaat echter wel degelijk al
leen om alle vrijheid te hebben om zijn fa
voriete bezigheden ten volle uit te kunnen
leven. Drs. Van Fgmond zet er kritische
kanttekeningen bij. Het is duidelijk dat deze
vorm van onafhankelijkheid gemakkelijk
weer tot andere problemen kan leiden.
Waar het op aankomt, is dat mensen die
met elkaar op vakantie gaan bij het maken
van de plannen elkanders wensen en moge
lijkheden in voldoende mate in de overwe
gingen betrekken. Het is een kwestie van
geven en nemen. De kwaliteit van de relatie
bepaalt of er een behoorlijk compromis uit
de bus komt. Wanneer één van de partijen
zich om de lieve vrede te bewaren, laat
overhalen tot een soort reis die hem of haar
eigenlijk niet aanspreekt of zelfs met angst
of tegenzin vervult, is het gevaar van span
ningen vanaf het begin aanwezig.
Psychiaters
Hoe nodig het is spanningen zoveel moge
lijk uit de weg te gaan, blijkt uit het steeds
toenemende aantal Nederlanders dat tij
dens een vakantie door een psychische in
zinking wordt getroffen. De ANWB-alarm-
centrale heeft in het seizoen op freelance-
basis zelfs twee psychiaters in dienst om in
dergelijke gevallen hulp te bieden. De aard
van de problemen vertoont vanzelfspre
kend een niet geringe variatie. Maar Van
Egmond veronderstelt toch dat een verstan
dige vakantiekeuze in veel gevallen de na
righeid zou hebben voorkomen.
De psycholoog: „Mensen die aan stress lij
den of voelen dat zij op het randje daarvan
balanceren, moeten zich in het algemeen
niet blootstellen aan nieuwe situaties, die
een extra aanslag plegen op hun emoties.
Overspanning wil zeggen dat je de controle
over bepaalde zaken hebt verloren en daar
moeten dan echt geen nieuwe toestanden
meer bijkomen. Als je dan toch op reis gaat.
is het zaak door een zeer gedegen voorbe
reiding de kans op onaangename
gen tot een minimum terug te brengen.
Maar het grote probleem is natuurlijk dat
velen er zelf geen weet van hebben hoe zij
er voor staan. Veel vakantiegangers begin
nen aan dingen die zij eigenlijk niet kunnen
hebben. Zelfkennis is in dit verband van
groot belang, maar zoals we allemaal wel
weten, bezit helaas lang niet iedereen die in
voldoende mate."
Doktoren hebben al gauw de neiging te
zeggen: U moet er eens lekker uit. Waar
heen is een vraag die de arts aan de patient
overlaat. Maar het kan best totaal verkeerd
uitpakken wanneer geheel op activiteit in
gestelde mensen opeens dagen lang roer
loos op een ver zonnig strand gaan liggen.
Een algemeen advies is niet te geven: Wat
voor de ene gespannen of overwerkte mens
een geschikte vakantie is, doet bij een ander
de emmer overlopen. Het is een kwestie
van zowel fysieke als psychische conditie,
maar vooral van karakterstructuren. En
daarvan bestaan er, zoals ieder weet, zeer
vele.
Onzekerheid
Veel Nederlandse vakantiegangers lijken
wel eens 'iets anders' te willen, maar Van
Egmond neemt dat toch met een korreltje
zout. „In de praktijk blijkt dat dit verlangen
duidelijk zijn grenzen heeft. Van echt nieu
we situaties schrikken velen als het erop
aankomt terug. De meesten gaan in een
omgeving waar zij voor het eerst komen,
meteen op zoek naar iets herkenbaars.
Wanneer alles vreemd voor hen blijft, grijpt
de onzekerheid hen bij de keel."
Taalproblemen spelen in dit geheel natuur
lijk ook een grote rol. De Spaanse kusten en
de eilanden zijn gaandeweg oorden gewor
den die zich al zo aan onze eigen normen
en gewoonten hebben aangepast, dat de
gemiddelde Nederlandse toerist zich er op
zijn gemak voelt of er misschien al een
beetje genoeg van krijgt. Maar veel van die
mensen ziin nog met geen stok het binnen
land in te krijgen, waar alles nog authentiek
Spaans is. Gelukkig zie je nu langzaam
maar zeker toch een minderheid in bewe
ging komen die vooral ook in land, volk en
cultuur is geïnteresseerd. De toeristische in
stanties in Spanje proberen zelf trouwens
ook de belangstelling in die richting aan te
wakkeren.
Van Egmond spreekt nogal eens over een
'collectief leeiproces' dat de toerist door
maakt. Dat wil zeggen dat men gaandeweg
zelf steeds meer reiservaring opdoet, maar
ook leert van de ervaringen van familiele
den. kennissen en collega's en van wat in
de media over een bepaald land wordt ge
zegd of geschreven. Daardoor wordt het on
bekende toch iets minder bedreigend. „Een
vakantie in Thailand is nu in psychologi
sche opzicht zo ongeveer te vergelijken met
de eerste stap naar Spanje vijftien jaar gele
den. Maar natuurlijk gaat de grote stroom
met een verzorgde reis. De echte pioniers,
de mannen en vrouwen die voldoende zelf
vertrouwen hebben om de meest verras
sende problemen het hoofd te bieden en
daar dan nog positieve ervaringen uit peu
ren ook. die pure ontdekkingsreizigers zijn
schaars."
De toekomst is duidelijk aan het massatoe
risme, tot ongenoegen van diverse psycho
logen die al enkele jaren geleden in krante
artikelen en radio- en tv-uitzendingen
waarschuwende taal spraken en daarbij
zelfs het nut van vakantie in twijfel troldcen.
„Het is een door de reisindustrie gecreëerde
illussie, een behoefte die de mensen elkaar
hebben aangepraat en waaraan ze voorna
melijk gehoor geven omdat ze kuddedieren
zijn zo luidde kort samengevat hun bood
schap. Er werd te berde gebracht dat vakan
tie psychische stoornissen kon veroorzaken.
Ton van Egrhond, zelf auteur van twee soci
aal-psychologische studies over toerisme,
neemt enige afstand van deze opvattingen.
Des te bezorgder toont hij zich over de
milieu-aspecten van de massale mensen
stromen en over het identiteitsverlies in
nieuwe vakantielanden, waar authentieke
leefpatronen door de export van westerse
levensstijl in snel tempo worden aangetast.
ANDRE MARINUS
BETER UIT MET REISBURO
- -
--A
w
OOEZASTRAAT 30, LEIDEN. TEL: 071-133941 ^WMOOOP
