Rtv show
d
'Je houdt van ons of je haat
ons, er is geen tussenweg'
PressLine vult dode
uren van tv-netten
Omroepen jagen op 't zelfde
type luisteraar en kijker
Donderdag 13 juni 1991
Redactie 023-190191/023-150192 JOLANDA OUKES GERARD VAN PUTTEN REINA VAN POfPELEN Vormgeving: RALPH KLEINHOUT
Barend en Van Dorp, al 20 jaar een tweeëenheid
MONIQUE BRANDT
Van Dorp hebben
weinig woorden nodig om dui
delijk ie maken hoezeer ze met
hun vak zijn vergroeid. Vooral
Frits Barend laat zich beluiste
ren als de sportjournalist, die
voortdurend bezig is met het
geven van een uitgebreid wed-
sirijdcommentaar. Hij praat op
vlakke toon. Bondig, concreet
en beeldend. „Fen uitzending is
als een wedstrijd. Het is half
drie. het fluitje gaat. Ie hebt je
van alles voorgenomen, je tac
tiek bepaald, maar staat de te
genstander in de eerste minuut
buitenspel en laat de scheids
rechter doorspelen, dan sta je
met één-nul achter. Dan moet
je alles overboord zetten en
dóórgaan."
Toch doet het duo er alles aan
om in het eigen programma het
potjeslatijn te vermijden dat op
en rond de voetbalvelden zo
dikwijls te beluisteren is. Hoe er
ook over Match: Barend Van
Dorp moge worden gedacht, in
elk geval onderscheidt dit sport
programma zich van andere.
Match: Barend Van Dorp
zal het volgend seizoen in ge
wijzigde vorm en op een vroe
ger tijdstip te zien zijn. Hoe het
er precies uit gaat zien willen ze
nog niet kwijt. „Niet kijken naar
ons, betekent dat je algemene
ontwikkeling gebreken gaat ver
tonen. Die gedachte moet ont-
„|e houdt van ons of je héét
ons", aldus Henk van Dorp.
„Ken tussenweg lijkt er niet te
zijn. Ons irritatiegehalte is
hoog. Sommige mensen, vooral
mannen, ergeren zich mateloos
aan ons. dat komt blijkbaar
door die arrogante koppen
tie. Van iemand van wie je het
totaal niet verwacht. Ken oud
dametje op de markt dat je een
hand geeft, zo van: kom op jon
gens, zaag die kerels maar flink
Uit een kijkersonderzoek van
RTL 4 bleek - opvallend genoeg
dat bijna veertig procent van
het kijkerspubliek bestaat uit
vrouwen. Van Dorp: „Die aan
dacht van vrouwen komt, denk
ik, voort uit het feit dat we
meestal niet van die echte
sportgerichte dingen willen we
ten. Dat we verder gaan, erach
ter willen komen wie werkelijk
die
zijn.
Bananen
en rond de vel
den, en het geweld in en om
stadions zijn in Match: Barend
Van Dorp regelmatig terugke
rende gespreksthema's. Barend:
„Ik kan helaas wel stellen dat
wij een beter zintuig voor dat
soort walgelijkheden hebben
ontwikkeld dan welke politicus
in Nederland dan ook. We blij
ven erop hameren, we blijven
signaleren."
Van Dorp: We wachten nog
steeds op de scheidsrechter die
een wedstrijd durft af te fluiten,
als weer eens gescandeerd
wordt dat 'alle joaen aan het
gas' moeten. Het is triest. Ik
weet nog dat we, vroeger als
kind, moesten lachen als we fo
to's op het journaal zagen van
voetbal in Brazilië, compleet
met tanks en gewapende bewa
kers. Zoiets lag zó ver van je
bed. Als je nu het stadion in
Utrecht ziet, is het net Brazilië."
Hun bezorgdheid om dit
soort randverschijnselen mag
dan overduidelijk zijn, de twee
journalisten hebben absoluut
niet de illusie dat zij door hun
berichtgeving op termijn veran
deringen ten goede bewerkstel
ligen. Afgezien laten ze hun ple
zier in het werk. dat tegelijk hun
hobby is, niet vergallen door al
lerlei excessen.
„Het is de spanning in de
sport, die ons meer dan wat dan
ook intrigeert", onthult Van
Dorp, die eigenlijk Bongaarts
heet. „Die rare tinteling als je
naar zo'n gruwelijke bokswed
strijd zit te kijken, vlakbij de
ring. het bloed dat op je smo
king spat en de dreunende klap
pen die je hoort alsof je ze zelf
krijgt... Of zo'n wielrenner die
zich op 2500 meter hoogte hij
gend door de sneeuw worstelt
op een paar kilometer afstand
van de finish. Daar zit je dan in
de auto naast, en je leeft zo ont
zettend méé. Dat fascineert ons
ongelooflijk."
Barend: „Reken maar dat on
ze adrenaline ook omhoog gaat
als drie van je favorieten op de
eindsprint afgaan, met nog vijf
of tien anderen in een sprint.
Echt, dan zitten we op het
puntje van de stoel. Zó mooi...
Een sporter moet dat ook blij
ven beseffen, vind ik, dat die
spanning niet te evenaren is. Op
welk niveau dan ook. Iedereen
moet op zijn of haar niveau tóp-
sport bedrijven. Ik voetbal in
het derde team van sportclub
Buitenveldert. Ik ben laatste
man en bloedfanatiek. Ik kan
absoluut niet tegen mijn verlies.
Het is een vriendenteam, en
buiten het veld hebben we veel
lol. maar binnen de lijnen geldt:
'geen gezeik, er moet gewonnen
worden'. En zo hoort het ook."
Onafscheidelijk
Ruim twintig jaar bewegen Frits
Barend en Henk van Dorp zich
als onafscheidelijke duo in de
wereld van de sportjournalis
tiek. In het verleden onder meer
bij Veronica, de VARA. en Vrij
Nederland. Tegenwoordig pro
duceren ze -naast de wekelijkse
Nieuwe vorm van abonnee-televisie
•JOS HAAGMANS
Waarom gaat een
Afrikaan niet
door de knieën
als hij Iets moet
gaat iemand uit li
geval op zijn hurken zitten? In
formatie over de culturele om
standigheden die tot dit eigen
aardige bukgedrag leiden Is
onderdeel van de Ideële tak
van de programma's van Pres
sLine. In dit geval van een edu
catieve serie, die erop gericht
is begrip te kweken voor de
verscheidenheid aan culturen
om zo een bijdrage te leveren
aan de strijd tegen racisme.
De voorzitter van de stichting
PressLine. Imre Somogyi, is be
reid deze kwestie soepel te illu
streren in de kantine van de
NCRV. van welke omroep hij al
een generatie lang radiomede
werker is. Zijn enthousiasme
over de mogelijkheden die Pres-
sUne biedt, kent nauwelijks
grenzen meer.
Pressljne zelf. die onlangs
zijn eerste proefuitzending be
leefde. heeft ook zo'n idealisti
sche achtergrond Aanleiding
was de NCRV-campagne
'Drempels weg', waarbij een
systeem werd ontwikkeld waar
mee blinden, via een braillc-co-
de per computer, toegang kre
gen tot informatie in databan
ken. Somogyi was een van de
genen die na die campagne
aoor wilden gaan.
Automatisch
Resultaat is de Stichting Press-
line. die in de dode uren van de
drie Nederlandse tv-netten pro
gramma's wil uitzenden die di
reet te zien en te horen zijn of
die automatisch in de videore
corder of computer worden op
geslagen. Mits gebruik wordt
gemaakt van een decoder. Het
kan zowel beeld en geluid zijn.
als 'data', informatieve teksten.
'Abonnee-televisie' is dan wel
een term om aan de leek duide
lijk te maken om wat voor feno
meen het gaat. maar het sys
teem werkt toch anders dan bij
voorbeeld FilmNet.
„Degene die de boodschap
wil ontvangen moet, net als bij
FilmNet een decoder aanschaf
fen, maar voor de rest is het gra
tis", aldus Somodgyi. Hij heeft
ook niet meteen de 'zappende'
tv-kijker op het oog, die er weer
een aardig speeltje bijkrijgt.
„Een gedeelte van ons pakket
is puur commercieel. We den
ken bij voorbeeld aan een groot
warenhuis dat zijn personeel op
maandagmorgen op de hoogte
wil brengen van de weekaan-
biedingen. of aan de nieuwe
vakkenvullers wil uitleggen hoe
de blikjes het best kunnen wor
den gestapeld. Nu gaat dat vaak
met videobanden die naar alle
filialen worden gestuurd en die
daar dan tijdenlang als instruc
tiemateriaal dienen."
„In onze opzet kun je dus
heel actueel zijn en op hetzelfde
moment in al die filialen via de
televisie je informatie uitzen
den. Of denk eens aan autofa
brikanten. die in een keer alle
monteurs in alle garages in het
land kunnen uitleggen en laten
zien. hoe je een bepaald onder
deel het beste kunt repareren.
En als concern hoef je je perso
neel voor een managementcur-
sus niet meer naar een duur
conferentie-oord te sturen,
maar kun je in alle bijkantoren
op hetzelfde moment de cursus
via de televisie, of de video of
computerapparatuur geven. Ie
kunt net zo gemakkelijk het
complete cursuspakket laten
uitzenden, want als je geen
beelden, maar alleen letters en
cijfers uitzendt heb je plotseling
alle ruimte."
„Als je een telefoonlijn verge
lijkt met een paadje heb je net
in ons geval over een 80-baans
snelweg. En wat te zeggen van
programma's waarin doktoren
bij voorbeeld permanent op de
hoogte worden gebracht van de
nieuwste behandelmethodes.
Zo'n programma kan worden
betaald door er advertenties in
op te nemen van bij voorbeeld
geneesmiddelenfabrikanten, of
van een bank met een aanbie
ding op het gebied van hypo
theken. De dokters zelf hoeven
„Degene die de boodschap wil ontvangen moet net als bij FilmNet een
decoder aanschaffen, maar voor de rest is het gratis", aldus Imre So
modgyi. voorzitter van de stichting PressLine foto cpd
zich slechts een decoder aan te
schaffen, die op zijn hoogst vijf
honderd gulden kost."
Mediawet
Die reclame tussen het pro
gramma mag alleen als het om
niet bewegende beelden gaat.
want PressLine heeft, na veel
heen en weer geschrijf, vergun
ning van WVC gekregen om de
'resttijd' van de drie Nederland
se netten te gebruiken als het
zich aan de mediawet houdt,
die zo'n 'stilstaande' reclame
oqk aan kabelkranten toestaat.
Ook die officiële status 'ver
koopt' Somogyi in zijn enthou
siasme weer als een nationaal
belang. Immers, de zenders
worden op die manier niet al
leen volledig gebruikt, maar
PressLine betaalt de Nozema.
de beheerder van de netten, ook
weer voor dat gebruik, zodat de
opbrengst weer ten goede kan
komen aan 'de omroep'.
„Maar vooral aan de ideële
programma's, want die worden
er op de eerste plaats mee be
taald. Het is toch fantastisch dat
je op deze manier programma's
kunt maken die begrip kweken
voor mensen uit verschillende
culturen. Dat je door middel
van het geven van zoveel moge
lijk informatie vooroordelen
Publiek is net als tropi
sche bloemen, het ziet er
mooi uit, maar het is oer-
gevaarlijk. (Cabaretier
Seth Gaaikema)
Barend en Van Dorp: „Ons irrita-
tiegehalte is hoog. Sommige men
sen, vooral mannen, ergeren zich
mateloos aan ons. dat komt blijk
baar door die arrogante koppen
van ons." »FotoCPD
uitzendingen voor RTL 4 -ver
halen voor het Weekblad Nieu
we Revu. Barend: „Schrijven- is
uniek, enig in z'n soort. Het
componeren van een stuk is on
gelooflijk opwindend. Het geeft
een geweldige bevrediging. Een
tv-uitzending is meer een ex
plosie. het is te vergelijken met
een vluggertje. Het kan heel
leuk zijn, maar wel gruwelijk
vermoeiend."
Van Dorp: „We zijn gelukkig
nooit zenuwachtig. Het bloed
pompt een minuut voor de uit
zending wel als een razende
door je donder, maar dan is het
ook over. We zijn redelijk ons
zelf tijdens de uitzending. Ge
spannen, maar niet zenuwach
tig. Maar door die overconcen-
tratie zorgt tv ervoor dat je 's
ochtends een ongelooflijke zwa
re kop hebt. Je bent kapot. Tele
visie is een van de meest ge
vreesde bloedzuigers in ons
land. Het zuigt je leeg. We zijn
de ochtend na de uitzending al
tijd bekaf. We kunnen de uit
zending ook nooit meteen te
rugzien. Meestal is het dan nog
een soort kindje van ons, dat je
wel een schop voor zijn kont
kan geven als het drie dagen
oud is, maar niet meteen na de
geboorte."
STARDOM
Paula Abdul heeft in Hollywood
het proces dat tegen haar was
aangespannen door achter
grondzangeres Yvette Marine
verloren. De zangeres had Pau
la ervan beschuldigd enkele
zangpartijen van Yvette met
haar eigen stem te hebben ge-
mixed. De rechter luisterde naar
de tracks en stelde de klaagster
in het gelijk. Paula weet nog
steeds van niets.
In het Canadese Ontario heeft
een onbekende maar liefst
27 000 dollar neergelegd voor
een cd-versie van Prince's The
Black Album. Beetje veel zul je
denken. Maar het grappige is
dat de in 1988 gemaakte plaat
nooit echt is uitgekomen. Prin
ce was zo ontevreden over het
eindresultaat dat de plaat nooit
is uitgebracht. Intussen waren
er wel al exemplaren van de
drukpers gerold.
De 57-jarige soulzanger James
Brown wil na een verblijf in de
gevangenis weer terug de show
bizz in. Hij werkt momenteel
aan een nieuwe elpee en gaat
ook weer optreden, samen met
B. B. King, Fats Domino, Little
Richard en Aretha Franklin.
Zondag zendt RTL 4 voorlopig
de laatste aflevering uit van de
Amerikaanse comedy Fullhou-
§e. De afleveringen zijn eenvou
digweg op. Ook in de Verenigde
Staten. Of de serie een vervolg
krijgt is vooralsnog onduidelijk.
Julia Roberts en Kiefer Suther
land hebben onlangs zonder
verdere uitleg hun huwelijk af
gezegd. De agenten van beide
acteurs gaven een verklaring uit
waarin niet meer stond dan dat
„met wederzijdse instemming"
was besloten het huwelijk uit te
stellen. 13e 23-jariee Roberts
wordt beschouwd als de meest
gewilde actrice van Hollywood.
Haar films Pretty Woman
(waarin Richard Gere haar te
genspeler is) en Sleeping with
the Enemy waren enorme kas
successen. De 24-jarige Suther
land. zoon van Donald, speelde
in onder andere Young Guns,
Stand By Me en The Lost Boys.
CORRESPONDENT GPD
Het is net alsof programmaleiders on
derling hebben afgesproken om op
zondag allemaal op jacht te gaan
naar hetzelfde type luisteraar. Rond hetzelfde
tijdstip beconcurreren de omroepen elkaar op
het culturele en politieke vlak. Zowel op radio
als tv.
Op de radio biedt de VARA aan kunst-en cul-
tuurminnend Nederlrod twee uur achtereen Op
hef en Vertier. Jeroen Pauw (ex-VARA) praat tege
lijkertijd op tv ten behoeve van kunst- en cultuur-
minnend Nederland via RTL 4 op een soort gezel
lig huiskamertoontje met drie culturele gasten.
Zijn RTL4-collega Ton Elias (ex-NOS) biedt
vervolgens - terwijl Ophef en Vertier nog steeds
bezig is - aan hetzelfde cultuur én politiek geïnte
resseerde publiek De Vierde Kamer aan.
En terwijl Berend Boudewijn en Hanneke
Groenteman in Ophef en Vertier lustig doorbab
belen, is ten behoeve van kunst-, cultuur- en poli
tiek geïnteresseerden op Nederland I Het Ca-
pitool al begonnen. Dat terwijl De Vierde Kamer
nog een half uur duurt.
Op buitenlandse zenders van de ons omringen
de landen starten rond de klok van twaalf op zon
dag forumgesprekken, waarin journalisten de ac
tualiteit van de week bediscussiëren of politieke
zwaargewichten rond een tafel met microfoons
hun meningen geven. Al deze zenders richten
zich dus elke zondag rond dezelfde tijd tot dezelf-
Ton Elias van RTL 4's De Vierde Kamer. foto cpd
de minderheidsgroepering luisteraars en kijkers.
Dat heeft weer tot gevolg dat in Nederland ge
middeld zo'n luister- en kijkdichtheid van 0,5
procent wordt geboekt. De AVRO biedt op de ra
dio Willem Duys als alternatief.
Hanneke Groenteman van Ophef
Het eigenaardige van het verschijnsel is boven
dien, dat op de doordeweekse dagen vergelijkba
re programma's nauwelijks te zien of te beluiste
ren zijn. Want dan moet er geld worden verdiend
met de programma's door het trekken van recla
me, en dan telt een kijk- of luisterdichtheid van
een half procent niet meer mee.
Correspondenten
Tussen één en twee uur elke zondagmiddag ook
nog iets onuitroeibaars: op Radio 1 en Radio 2 be
concurreren de actualiteitenrubrieken van NCRV
en AVRO elkaar een uur lang. Wie in dat uur van I
naar 2 schakelt of omgekeerd hoort menigmaal
correspondenten in verre landen verslag doen
van hetzelfde onderwerp.
„Het lijkt er op", zegt een omroepfunctionaris
in Hilversum, „alsof alle omroepen op zondag
rond het middaguur mikken op mensen die lek
ker hebben uitgeslapen terwijl hun kinderen voor
het tv-scherm zaten en vervolgens de plaats van
die kinderen voor het tv-toestel innemen. Andere
gelijkgestemden kiezen voor de radio."
Misschien zal alles wel veranderen als ook.op
zondag reclame mag worden gemaakt.
„Schaf de omroepen af', stelde VPRü-radiodi-
recteur Jan Haasbroek voor op twee radio-discus
siedagen die onlangs werden gehouden, „en kies
voor het BBC-model." „Nee, stel zenderredacties
aan", meende Henk van Hoorn (ex-VPRO. nu
weer NOS). „Nee", riep Theo Stokkink van de
KRO, „laat omroepen doen waar ze goed in zijn.'
„Nee", riep Rik Zaal van de VPRO, „maak één
zender vrij voor echte radiomakers. VPRO en Ve
ronica dus." „Wel samenwerken, maar dan met
behoud van eigen identiteit", meende de meer
derheid van de Hilversumse programmaleiders.
In totaal werden zeven verschillende plannen
geopperd om de radio te reorganiseren. Daar
naast bestaan in Hilversum en Den Haag nog
eens evenveel plannen als er omroepen zijn om
de programmering van de tv-zenders te verbete-
En dus schakelen we vanaf 1 oktober weer een
heel seizoen elke zondag rond het middaguur als
gekken van de ene zender naar de andere.
STRIPS
BOLLEBOOM
BOES
