Sport
Het 'beest' is op jacht
W
'Hockeyers hebben sterke man nodig'
Zaterdag 8 juni 1991
HERMAN JOtTSTRA
H KAAM TIM MOUW» DE KOMNG ROB ONDERWATER GUS VAN OOSTOJ W1M VAN WANttOOY ROB VAN DER ZANDEN Emdmdeebe CONNV WWTS
SIMON DC GAAAF
33
LEIDSE SCHAKERS tes
ten de speelsterkte van de
hedendaagse computers
Schaakcomputer wordt steeds sterker
Enige tijd geleden had in
Den Haag een krachtme
ting plaats tussen de sterk
ste schaakcomputers van
dit moment en een twin
tigtal schakers van uiteen
lopende speelsterkte. De
tendens van dit jaarlijks te
rugkerende gebeuren is,
dat ondanks de telkens
sterkere menselijke bezet
ting, de computers met
steeds betere scores 'naar
huis' gaan. Het beeld van
de wedstrijd is enigzins
veranderd. Vroeger speelde
men tegen Hitech en Deep
Thought, die via open tele
foonlijnen hun informatie
van grote computers uit de
VS ontvingen. Nu kunnen
eenvoudige micro-proces
soren het werk van hun
grote voorgangers al aan.
Er wordt veel gespeculeerd over
de speelsterkte van de sterkste
schaakcomputer en vooral ook
over zijn toekomst Kan de
computer wereldkampioen
worden? Een vraag waar vroeger
in de schaakwereld hard om
werd gelachen, maar die nu wel
ter dege gesteld kan worden.
Wereldkampioen Kasparov
heeft al gezegd dat hij de laatste
menselijke wereldkampioen zal
zijn. Dat zegt overigens meer
over zijn eigendunk dan over de
snelheid waarmee de computer
vorderingen maakt.
Op dit moment hebben de
sterke programma's die op de
grote computers draaien een
speelsterkte van ongeveer
meestemiveau. Grootmeester is
de hoogste titel die een schaker
kan bereiken, en daarvan lopen
er op dit moment een paar hon
derd rond. In de schaakwereld
begint men zich langzamer
hand zorgen te maken over de
computers; 'beesten', zoals
schakers ze wel noemen. Het
probleem is niet dat mensen
niet tegen ze willen spelen,
maar dat schakers in hun on
derlinge strijd gebruik kunnen
maken van een sterk schaak
programma.
Verboden
Tijdens het spelen van een par
tij is dat ten strengste verboden,
maar ze kunnen behulpzaam
zijn met het analyseren na af
loop. Karpov had tijdens zijn
laatste match met Kasparov dag
en nacht een micro-processor
aan staan. De resultaten waren
niet schokkend, maar toch deed
het 'beest' enige opmerkelijke
vondsten. Er wordt al geksche
rend gezegd dat de volgende
match beslist zal worden door
de analyses van de computer.
Bij het wereldkampioenschap
komen nog wel eens afgebroken
partijen voor en dan is zo'n
ding best handig. De schaak
bond overweegt dan ook om
het afbreken (na zes uur spelen)
af te schaffen.
In Den Haag waren dit keer
grootmeesters als de Leidenaars
leroen Piket en John van der
Wiel en Christiansen, Sosonko.
Cifiientes en Bronstein van de
partij. De micro's waren onder
meer de Mephisto L/on. Me-
phisto en Chessmachine. Alleen
Hitech was via de telefoon op
een groot systeem aangesloten.
De 'beesten' hadden een ELO-
rating van tussen de 2200 en
2400. Opmerkelijk genoeg was
hun score ongeveer conform
hun rating. Meestal hebben de
computers een te hoog (ge
schatte) rating. Alleen Hitech
viel een beetje tegen, maar deze
had als excuus dat hij in enkele
partijen verkeerd stond afge
steld, en daar kan zo'n ding na
tuurlijk niets aan doen. Dit is
overigens altijd een mooie uit
vlucht voor een programmeur
indien de computer iets erg
doms doet op het schaakbord.
Gevoel
Een van de deelnemers was
hoofdklasser Van
de Berg uit Lei
derdorp. Hij was
wel enigzins on-
der de indruk van
de vorderingen
van de program
ma's. „Ze scoor
den helemaal niet
slecht en sommi-
aanmerking. Dat is een ver
waarloosd aspect in de ontwik
keling van de schaakcomputers.
In de VS meende men met de
zogenaamde brute-force-me-
thode tot goede resultaten te
kunnen komen. Als de compu
ter maar heel ver en diep kan
rekenen dan ziet hij ook alles. In
het schaakspel is echter niet het
vele goed, doch het goede is
veel. Het probleem bij al die va
rianten die een computer uitre
kent is dat ze ook nog beoor
deeld moeten worden en dat is
een groot probleem. Het pro
gramma kijkt in de eerste plaats
naar materiaalverhoudingen,
omdat die meestal doorslagge
vend zijn. Hij kan zodoende een
stelling als gewonnen taxeren
terwijl de tegenstander goede
compensatie heeft voor materi
aalachterstand. De geoefende
schaker ziet onmiddelijk deze
uitzonderingsgevallen in, en zo
iets is niet eenvoudig te pro-
Computer
met steeds
betere score
'naar huis
Nederlands kampioen Jeroen Piket over de schaakcomputer. 7o goed spelen ze nog niet
programma.
Het rekent een
aantal zetten
vooruit en
taxeert dan de
stelling als ge
lijk terwijl de te
genstander
misschien op
enig
voel i
zo'n ding zou kunnen adviseren reerbare dreigingen blijkt te
tijdens een partij, dan zou hij schikken," aldus Van den Berg
met sprongen vooruit gaan. Ze Grootmeester van der Wiel,
kunnen heel goed rekenen die in Den Haag alle partijen
maar sommige zetten die ze van de computers won. ver
doen komen positioneel niet in moedt dat de programmeurs
zullen blijven vasthouden aan
hun methode. „Een invoering
van positionele voorkeuren zou
een ballast zijn voor het reken-
vermogen van de machine.
Hierdoor zou zo'n programma
op korte termijn de slag verlie
zen met de andere machines en
dat is iets wat niemand in de VS
zich kan permitteren". Van der
Wiel ziet de laatste jaren weer
veel vooruitgang bij de schaak
computers, die midden jaren
tachtig een periode van stagna
tie kenden.
Knoeien
Jeroen Piket, momenteel kam
pioen van Nederland, ziet dat
anders. „Positioneel is het af en
toe vreselijk. In stellingen met
vastgelegde pionnenstructuren
knoeien ze maar wat aan". Piket
zijn stijl, zeer ondernemend, is
misschien niet zo geschikt om
gemakkelijk van de computer te
,(>p een bepaald mo
ment had ik een toren geofferd
voor een koningsaanval waar
geen normaal mens levend uit
komt. De computer vond even-
we) de enige verdediging om
mat te voorkomen en toen werd
het nog remise
Piket \indt de computers zeer
wisselvallig spelen. Nadat hij
enorm had geblunderd in ge
wonnen stelling, verzuimde de
computer verschillende malen
af te wikkelen naar een gewon
nen eindspel, iets wat eenvou
dig te berekenen was. Het pro
bleem voor het 'beest' was dat
hij dan een toren voor een loper
moest geven. Dat kost matenaal
en dat is wel het laatste wat hij
overweegt. Nu bleef hij doelloos
heen en weer schuiven en zo
werd de partij nog remise.
De onbetrouwbaarheid van de
computer is enigzins af te me
ten aan de voorspellingen van
de experts. In Nederland staat
Van de Herik, professor in de
kunstmatige intelligentie, als de
grootste kenner te boek In te
genstelling tot voorafsaande
wedstrijden was hij deze keer in
Den Haag van te voren optimis
tisch. Hij voorspelde dat één
van de computers bi| de eerste
vijf, misschien wel eerste drie
zou komen. In de einduitslag is
de beste computer niet bij de
eerste zeven terug te vinden
Toekomst
In de toekomst zullen nog enige
vragen over de strijd tussen
mens en machine moeten wor
den beantwoord. De computer
beschikt over een uitgebreide
bibliotheek van openingsvari
anten. De arme schaker kan
daar slechts een vaak door een
zwaar leven aangetast geheugen
tegenover stellen. Karpov wil al
niet meer in het stnjdperk tre
den zonder zijn Encyclopedie.
gelijk om ujdcns de partij i
we informatie in te voeren.
Daarmee kan de computer dan
beter zijn weg vinden in de stel
ling die op dat moment op het
bord staat Om een rcrljike
strijd mogelijk te maken ruien
hier regels voor moeten komen.
Al met al is in Den Haag nkE
duidelijk gebleken dat de com
puter de mens op korte termijn
zal inhalen WH zullen binnen
kort vele Nederlanders legen
een redelijke pnjs over een mi
cro kunnen beschikken waar ze
een leven lang tegen kunnen
spelen zonder ooit een partij te
winnen. Op dit moment zijn de
micros tussen de JOOU en
40 000 gulden, maar dat zal in
de toekomst waarschijnlijk snd
veranderen en dan zal dc men»
thuis zijn partijtjes gaan spelen
SPORT OP TV
11 00-13.00 Sportnet: Autosport: Nascar
Winston Cup.
11 50-18.05BBC1: Grandstand meter»
paarderennen, tennis en voetbal (Engelaw
13.45-16.00 Did 1: Sport extra: verslag van de
Franse Open tenniskampioenschappen op Rol-
13 50-17 50 Ned 3 Stud» Sport verslag
van de Franse Open tennrsfcamp oenschap
pen op Roland Garros in Parijs. World Lea
gue volleybal (Nederland-Frankrijk) en mo-
<GP op oe SaHbu'grmg)
4.25-19.35 BBC 2. Sunday Grandstand:
d Garros
3 .50-17 .50 Ned 3
Franse Open tenni
Studio Sport: verslag vi
4.00-15.00 Sportnet
Franse Open kampioenschappen op Roland
17 00-19 00 Sportnet. GoK Murphy-sCup.
18.00-18 15 Old 1: Spodschau-Telegramm
18 00-19 00 Super. Prime Sport.
1815-19.00 Did 1 Sportschau
19.00-21.00 Sportnet: NBA Basketball. Derdr
finalewedstrijd Los Angeles Lakers-Chicago
19.35-20.00 Did 3: Sport im Westen.
21.00-23.00 Sportnet Boksen
21 45-22 05 BBC 1: Sport.
22.05-23.25 Did 2: Das Aktuelle Sport-Stu-
2215-2245 Ned 3: Studio Sport.
22 50-23 05 BRT 1Sport op Zaterdag.
23 00-23 45 Sportnet Paarderennen
van de Franse Open tenniskampioenschap
pen op Roland Garros in Parijs.
15.00-18.57 Did 2 Sport extra verslag van
de Franse Open tenniskampioenschappen
op Roland Garros in Panis. motorsport (GP
op de Salzburgring) en autosport (Duitse
toemvagenkampioenschappen)
15 00-19 00 TV 5 Terms verslag van de
Franse Open kampioenschappen op Roland
Garros in Panjs
16 00-16.30 Sportnet Motorsport
16.30-17 30 Sportnet Speedway
17 30-19 30 Sportnet GOH: Murphy s Cup.
19.20-19.58 Did 1: Sportschau
19 30-20.00 Did 3: Spon m Westen
19 45-20 30 BRT 2 Sportweekend
19.45-20.30 BRT 1: Sportweekend
20.30-22 00 BRT 2 Sport extra met een
verslag van de profvoetballer van het jaar
atletiek (Westathietic Games m Deinzeen
21 30-00.00 Sportnet NBA Basketball I
21 45-21 55 Did 2: Sport am Sonntag.
22.25-23.40 RTL V: Match.
00.00-01.00 Sportnet Autosport: Nascai
Winston Cup.
00 45-01 15 BBC 2 Cricket: Engeland-
01 00-02 00 Sportnet: Paardeaport GP
01 10-01.45 BBC 2 Cricket Engelend-West
04 00-04 30 Sportnet: Motorsport
04.30-06 30 Sportnet Golf Kemper Open.
06.30-07.30 Sportnet Bowlen British Matei
07.30-08.00 Sportnet Surfen
ZONDAG
0800-09 00 Sportnet GP Ze.len
09 00-11 00Sportnet internationaal'
bal: finale FIFA Junior European Cup
11 00-12 00 Sportnet. Railysport: van
12.00-12.30 Ned 2. Voetbei Plus: mat
08 00-09.00 Sportnet
09 00-10 00 Sportnet: Autosport: htstori-
scheGP vanuit Panjs
1 00 Sportnet Argentijns voetbal.
14 50-15 15BBC 1 Cricket Engéiand-
15 45-19 40 BBC 2: Cricket Engeiand-
West indies
16.00-18.00 Sportnet NBA Basketball f
Recordbedrag van 27 miljoen
voor Italiaanse basketballer
Italië voor vier jaar en gaat i
ROME «ANPzo'n 5,5 miljoen gulden per se
i verdienen.
De Italiaanse basketbal-interna
tional Stefano Rusconi is aange
trokken door Treviso voor het
recordbedrag van ongeveer 27
miljoen gulden. Varese ont
vangt voor zijn 25-jarige, 2,05
meter lange forward 22 miljoen
in baar geld en de spelers Gi-
uvanni Savio en de Amerikaan
Dan Gray.
Treviso heeft voor volgend
seizoen grootse plannen en
kennelijk geld genoeg voor de
uitvoering daarvan. Eerder al
werd Toni Kukoc, Europees
basketballer van het jaar, ge
contracteerd. De Joegoslaaf, die
zich ook mocht verheugen in de
belangstelling van tal van Ame
rikaanse NBA-clube, tekende in
Rotterdam
Basketbalvereniging Rotterdam
is erin geslaagd een hoofdspon
sor te vinden, die het mogelijk
maakt komend seizoen in de
Nederlandse eredivisie (man
nen) te spelen.
De nieuwe geldschieter is uit
zendbureau De Schiestreek. dat
acht vestigingen heeft in Zuid-
Holland en zich voor het eerst
richt op de landelijke sport. De
overeenkomst is aangegaan
voor drie jaar. Rotterdam gaat
onder naam De Schiestreek de
competitie in.
Oranje-aanvoerder Mare Delissen aan de vooravond van het EK
De woelige laatste maanden
hebben Mare Delissen niet on
beroerd gelaten. De 26-jarige
aanvoerder van het Nederlands
hockeyteam -dat volgende week
woensdag in Parijs aan het EK
begint - oogt zichtbaar ver
moeid. Met gemengde gevoe-
fens kijkt hij terug op de open
lijke botsing met bondscoach
Rob Bianchi, de roddel en de
achterklap rondom de crash
(zoals de speler het incident tel
kens noemt) en het moeizame
compromis, dat daarop volgde.
Als leider van Oranje en spreek
buis van de dissidente 'bende'
van zeven werd de rustige en
bescheiden inwoner van Leiden
wekenlang bestookt met lastige
vragen over de achtergronden
van de meest opzienbarende af
faire in de vaderlandse hockey-
wereld van de afgelopen jaren.
„Het is in vele opzichten een
leerzame periode geweest",
stelt de HGC-er achteraf vast.
„En dan doel ik vooral op de
menselijke aspecten van deze
zaak en op het functioneren van
bondsbestuurders. Een conflict
met zo'n grote reikwijdte had ik
nog nooit eerder meegemaakt.
Pas later ben ik me gaan realise
ren wat voor verstrekkende ge
volgen een dergelijke controver
siële situatie kan hebben. Erg
happy heb ik me daar niet bij
gevoeld en ik heb dit Bianchi
ook zeker niet gegund".
„Dat de buitenwacht mij erop
aanspreekt, is logisch. Ik ben de
captain en draag dus verant
woordelijkheid. Hoe vervelend
dat soms ook kan zijn. In die zin
heeft die aanvoerdersband geen
moment gekneld. Gevoelsmatig
ben ik naar alle direct betrokke
nen toe altijd eerlijk en open ge
bleven. Voor mijn gemoedsrust
is dat heel belangrijk. Hoe
moeilijk het voor ons en Bian
chi ook geweest is en welke fou
ten er ook zijn gemaakt. Bij een
voleende gelegenheid zou ik de
zelfde weg volgen. Wellicht is
dat mede de reden dat ik
vreemd genoeg juist in die
moeilijke tijd heel erg ben
opgeschoten met mijn studie
(rechten). Alleen sportief is het
wat minder gegaan. Eerst ver
speelden we met de dub het
landskampioenschap en vervol
gens misten we de Europa
up
De dreiging van nieuwe te
leurstelling binnen een maand
hangt de 127-voudige interna
tional weer boven het hoofd.
ma*;
Mare Deiissen: 'Het hockey neigt naar semi-professionalisme'
Door alle recente verwikkelin
gen is in de nationale ploeg een
stemming geslopen, die een
derde titel op rij bij de EK in Pa
rijs de komende twee weken in
de weg kan staan. En sinds deze
week is daar een ander element
aan toegevoegd met de aange
kondigde wisseling van de
wacht. De omstreden Bianchi
moet na het evenement in de
Franse hoofdstad plaatsmaken
voor Hans lonitsma. die het elf
tal ruim een jaar geleden in
Pakistan naar het wereldkam
pioenschap leidde.
„De erfenis van de laatste
maanden is straks onze grootste
tegenstander", beseft Mare De
lissen. „Wat er allemaal is ge
beurd. valt nu eenmaal niet
eventjes weg te cijferen. Dat
krijgt nu zijn weerslag. Ik denk
dat dat aspect door velen wordt
onderschat. Een slechte presta
tie. zoals in onze laatste ocfèn-
intetiand tegen India, en er
wordt al weer geroepen dat er
geen bezieling is en eensgezind
heid heerst. Dat zijn toch facto
ren. waarmee deze ploeg het
best moeilijk zou kunnen krij
gen. Oftewel, het kan in Parijs
een optimale prestatie in de
weg staan. Zelfs reeds in de
poule wedstrijden. We zullen
moeten proberen er boven te
staan, ook al zal het gepaard
gaan met ups en downs. We
hebben een ervaren ploeg, een
coach, die zijn eigen koers heeft
uitgezet en het geluk van een
betrekkelijk zwakke groep met
Zwitserland. Frankrijk, Sovjetu
nie. Polen en Italië. We kunnen
dus ver komen en gaan sowieso
voor een medaille. Dat zijn we
aan onze stand verplicht."
Goud
Voor Mare Delissen. geboren in
Amsterdam, opgegroeid in het
(jmburese (iculen en op 18-ja-
nge leeftijd naar Den Haag ver
trokken, is alleen goud voldoen
de. al zal die plak in dat ges-al
minder blinken dan alle andere
die hij in zijn bezit heeft. Sinds
zijn debuut in Oranje, op 21 ok
tober 1984 in Willesdcn tegen
Ierland, maakte hi| buiten het
dieptepunt van de WK in Lori-
den (7e) louter successen mee.
Met dc Furopese titel in Mos
kou ('87). het Olympisch brons
in Seoul 88) en dc wereldtitel
van een jaar geleden als uit
schieters.
In die zin heeft hij er nooit
spijl van gehad dat hij op jeug
dige leeftijd bet zuiden en HC
Geleen verliet om in het westen
in combinatie met een studie
aan de Academie voor Licha
melijke Opvoeding in Den Haag
zijn ambitie bij HGC te tes
ten. „Vanaf het eerste moment
heb ik me daar thuisgevodd."
herinnert hij zich. „Het was een
bewuste keuze omdat ik de top
wilde bereiken. Of dat lukt. weet
je natuurlijk nooit Je kiest im
mers niet voor topsport Dat
overkomt je. Op het moment
dat je in de goede waaier zit ga
je met de stroom mee
Ofschoon nog pas 26 heeft
Mart Delissen da idee dat hij
niet lang meer in de vaargrul
der topsporters zal zitten. „Na
Barcelona stop Ik vrijwel zeker
met internationaal hockey",
weet hij „Dan heb ik acht jaar
bij dr nationale ploeg gezeten,
twee EK'», twee WK'v en twee
Spelen meegemaakt Lcn
prachtige periode, maar dan is
i n 1 MMl Daarna wil ik
me op andere maatschappelijke
zaken richten. Ik hoef met zo
nodig de 250 interlands te ha
len
Vanaf dat moment zal hij de
verrichtingen van Nederland op
afstand, maar met grote interes
se. blijven volgen. ..Want",
meent hij. „ik denk dat in de
nabije toekomst de tendens in
het hockey zal veranderen. Ook
deze sport neigt steeds meer
naar semi professionalisme
Kan ook niet anders met zo'n
drukke internationale kalender.
Al die toernooien kosten vrese
lijk veel tijd en energie. De
trend is al gezet. En waarom
ook niet? Stel dat er een gek is.
die barst van de centen en de
Berlusconi wil uithangen. Prima
toch. De hockrywcreld moet
niet zo conservatief ziin te den
ken dat die ontwikkeling buiten
de deur gehouden kan worden,
(j-ekl is niet vies. Om echte grote
bedragen of contracten, waar
van jc financieel veel wijzer
wordt, zal het toch niet gaan
Een vergoeding, zoals we die
sinds kort krijgen voor voorbe
reidingen en toernooien Is ook
prac htig Kan ik mooi m'n colle
ge geld van betalen, om maar
een voorbeeld te
I n mocht het straks ook spor
tief weer anders toegaan, dan
toch het Mare DHimen de ko
mende jaren met vertrouwen
tegemoet In die zin Is hij het
oneens met de aiom heersende
opvatting dat bet Nederlands
team door de problemen van de
laatste tijd een jaar heeft ver
speeld. „We zijn wel", stelt hij
dc algemene opinie bij, „gecon
frontcerd met verschillende \1
sies op het hockey. Bianchi
heeft met alle respect overi
gens een andere benadering
dan lorritsma. Noem het maar
simplistischer en vrijblijvender.
Hi) heeft een paar stokpaardjes
en houdt zich daaraan vast. I r
zijn veel voethalelementen in
zijn lijn lenig te vtndcn. ja. Dat
is gezien zijn verleden begrtjpr-
lijk. maar op technisch taktisch
viak is het minder doelmatig
Het probleem met hockeyers op
dit niveau to dat ze denken wat
van deze mort af te weten 7e
zi|n door hun studie en werk
welbespraakt en hebben het ge
voel zo intelligent te zijn dal ze
anderen hun mening kunnen
opdringen, luist dit snort top
sporters heeft een sterke figuur
nodig Iemand, die door zijn
prrv»onli|kheKl automatisch
gezag afdwingt. Bij dat soort
coaches zal nooit grmak/ucht
optreden.
Trappatoni nog
niet los van
Inter Milan
SMAAK «PRO
Inter-voorzitter Pellegrini wei
gert het contract mei trainer
Trapattoni te ontbinden Dr
coach, die al anderhalve maand
geleden een pnncipe-overeen-
komst sloot met luventu». staat
nog een seizoen onder contract
hij de UEFA- (up-winnaar
Hoewel helde partijen al had
den besloten om uit Hkaar te
gaan. weigert Inter Trap' toe
stemming te geven in dienst te
treden bij zijn oude dub luvrn
rus Intrr hoopt op die manier
een hogere afkoopsom te be
dingen, in de vorm van sprlets
(Dr Agostini en/of Maroccnn
Trapattoni heeft al aangekon-
digd om indien hl) niet n.ur Jtfc.
vr mag vertrekken. dr-snoodC
ren jaar rust tr houden. IX
houding van Pellegrini is begrip*
pelijk omdat Inter ook i»<>t
steeds gren opvolger heeft gr
vonden De belangrijkste kandi
daten zijn de 7wecd I ,nlessor,
(die nog een contract heeft b.j
Benflca). bondscoach VkinJ
(wiens contract ook doorloopt,
hoewel ontslag dreigt) en lu< -
chrae-trainer Omen
Antic mag
aanblijven
Real Madrid
maanden hebben trainer Rado
rrur Antic aan een contract voor
het volgende seizoen geholpen
De clubleiding maakte gisttrrn
bekend, dat de 41 jarigr Jorgo
slaaf mag aanblijven als com i
van de "Koninklijke
Na een drsastrrus vrrloprt
seizoen stelde Real Madrid jzon
dag alsnog Europees voor ba
veilig. De Madrileense dut
bier/ ongeslagrn in de laatst,
acht wedstrijden, waarin vtjftlrr
punten werden vergaard
AntK nam op 22 maan dl
technische leiding mer van d*
oude baas Afredo f> Stefano
die na het ontslag van lohn Tos
hark tijdelijk de veiectie ondrt
zijn hoede had In korte tijd wtsi
Antic het vertrouwen de winner
van de belangrijkste spelers var
Rral. zoals Michel. Sanctie/ rt
Butragueno
