Kunst
'Oorlogen goed voor poëzie'
V
Getz: warmbloedig lyricus
Holle symboliek bij
schilder Van der Vlis
Zestienduizend gulden
voor oud vlinderboek
Meubels voor de
5 zintuigen
hülsta 5!
Instituut voor
vormgeving
voor 2,5 min
Vrijdag 7 juni 1991
Redacöe: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN R1JSDAM SASX1A STOEUNGA Eindrtdacbe HANS SONDERS Vomrg*vmg- RON VAN HAASTREGT
9
NIEUWSLIJN
Spot speelt 'Moord als alibi'
ALPHEN - De toneelgroep Spot speelt op 8 juni de thriller
'Moord als alibi' van Loek Elich. Het verhaal speelt zich af in de
jaren vijftig. Elementen als jalouzie. wraak en moord zijn vaste
onderdelen van deze spannende thriller. Regisseur is Kees
Roest.
De uitvoering, in het Parktheater Alphen, begint om half ne
gen.
Japanse 'rage' beïnvloedde Van Gogh
AMSTERDAM - In het Van Goghmuseum in Amsterdam is tot
en met 22 september een tentoonstelling over de invloed van
onder meer de Japanse prentkunst op het leven en werk van
Vincent van Gogh te zien.
De expositie „Japan: Van Goghs Utopia" is verdeeld over twee
verdiepingen van het museum. Op de derde verdieping zijn
ongeveer 40 schilderijen te zien, terwijl op de tweede verdie
ping circa 30 tekeningen en een selectie van ongeveer 100 Ja
panse prenten worden getoond.
Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw heerste in Eu
ropa een ware Japan-rage, veroorzaakt door de export van veel
Japanse kunstvoorwerpen. Ook Vincent van Gogh werd door
de rage aangestoken.
Gustav Leonhardt eredoctor Harvard
HARVARD De internationaal vermaarde Nederlandse ba-
rokspecialist, musicoloog en klavecinist Gustav Leonhardt (63)
heeft gisteren op de Amerikaanse Harvard University het ere
doctoraat in de muziekwetenschap gekregen.
Tijdens een plechtige bijeenkomst op de campus van Ameri-
ka's meest vooraanstaande en oudste universiteit - die door
circa 20.000 belangstellenden werd bijgewoond werd Leon
hardt met dit eredoctoraat bekleed vanwege zijn enorme in
vloed op de ontwikkeling van de oude muziekpraktijk waar ook
ter wereld.
Wassily-stoel voor 69.000 gulden
AMSTERDAM - Een veiling van 20e eeuwse decoratieve kunst
bij Christie's in Amsterdam heeft gisteravond in totaal 375.383
gulden opgebracht. Het meest in het oog springende voorwerp
dat onder de hamer kwam, een clubfauteuil van M. Breuer, be
kend onder de naam Wassily stoel, veranderde van eigenaar
voor een bedrag van 69.000 gulden. De opbrengst was geschat
op een bedrag van tussen de 90.000 en 120.000 gulden.
BEELDENDE KUNST
keningen van Hans van der Vlis. Te
bij galerie Hofman en Van der Zee. Hooft-
straat 235, Alphen aan den Rijn. Tot 27
juni geopend van woensdag tot en met
zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur, vrijdag
Dat symboliek een belangrijk
element is in de kunst valt niet
te ontkennen. Maar dat gebruik
van symboliek niet genoeg is
om een kunstwerk te creëren
schijnt Hans van der Vlis hij niet
begrepen te hebben.
Zijn schilderijen in gemengde
techniek, onder andere air
brush, zijn technisch perfect en
geven een beeld van van ouds
her door de mens gebruikte
geometrische vormen, de cirkel,
de driehoek en het vierkant.
Met stenen, verroest ijzer, tak
jes, lint en doekjes vormt hij
composities en schildert die 'le
vensecht' na, een effect dat hij
onder meer bereikt door de
schaduwen zorgvuldig uit te
werken.
Zo hangt er op de expositie
een doek met de afbeelding van
een drieluik dat tegelijk een
raam is, met daarachter de zee,
op de voorgrond een schelp en
Sotheby's geeft
poging tot
oplichting aan
AMSTERDAM ANP
Het veilinghuis Sotheby's in
Amsterdam zal aangifte van po
ging tot oplichting doen bij de
politie te Beilen. Het veilinghuis
heeft hiertoe besloten omdat
het zegt een redelijk vermoeden
te hebben dat de twee doeken
van de Groninger Ploeg-schilder
Jan Altink (1885-1976) verval
singen ziin. De doeken zouden
zijn ingebracht door een echt
paar uit Beilen.
Het veilinghuis trok de schil
derijen vóór veiling terug omdat
het twijfelde aan de echtheid
van het werk. De schilderijen,
getiteld, „View of the Harbor,
Den Helder" en „Winter", staan
met een richtprijs van respec
tievelijk 4.000 en 12.000 gulden
in de catalogus van Sotneby's
afgebeeld.
Op 23 mei zouden ze onder
de hamer zijn gekomen. Sothe
by's heeft de afgelopen week
getracht met onder meer de
Amsterdamse veilinghuizen De
Zwaan en Christie's gezamelijk
aangifte te doen van poging tot
oplichting.
een lijn in rood lint, die een sta
tistische lijn zou kunnen zijn. In
andere werken schildert hij tak
jes die tot driehoeken aan el
kaar gebonden zijn, ronde of
driehoekige stenen en andere
symbolische vormen.
Kortom zijn werk staat bol
van de symboliek, maar heeft
het niet. De composities zijn ge
forceerd en het werk mist on
danks de technische dieptewer
king elke diepgang. Het enige
poëtische beeld dat ik heb kun
nen ontdekken is een fossiele
afdruk van een vis in een steen.
Verder doet het doods en kil
aan.
In zijn nieuwste werk abstra
heert hij verder, hierin zijn geen
echt herkenbare vormen meer
te vinden, het bestaat uit geo
metrische vormen in koele
kleuren, een verre horizon en
een vloeibare stroom. Evenals
zijn overig werk oogt dit glas
helder en glimmend met een
oppervlak dat door een verstuif-
de airbrushtechniek bestaat uit
veel gekleurde puntjes.
Hans van der Vlis is tevens te
kenleraar. Met deze tentoon
stelling wekt hij de indruk dat
hij zijn huiswerk goed heeft ge
daan, maar de artisticiteit uit
het oog heeft verloren.
Op veiling Burgersdijk Niermans
LEIDEN EMIEL FANGMANN
Een geïllusteerd Frans-Engels
boek over vlinders uit 1794
heeft gisteren op de veiling van
het Leidse antiquariaat Burgers-
dijk Niermans zestienduizend
gulden opgebracht. De Amster
damse handelaar Junk telde dat
bedrag neer voor het tweetalige
'L'Aurelien' van M. Harris.
Volgens veilingmeester J.
Kleefstra kan bij een dergelijke
koopsom het boek nauwelijks
meer in Europa doorverkocht
worden, maar wel in de Ver
enigde Staten. Het was het
hoogste bedrag dat voor één
boek werd geboden op de drie
daagse veiling die gisteravond
werd afgesloten. Eerder deze
week kocht een Londens weten
schappelijk instituut een groot
deel van de wetenschappelijke
collectie christelijk Latijn van de
vorig jaar overleden prof. dr. J.
Waszink.
Gisteravond waren de oude,
zeldzame boeken aan de beurt.
Zo bracht een latijnse bijbel uit
Neurenberg, een wiegedruk uit
1480, negenduizend gulden op.
Een bijzonder exemplaar uit
1733 van Jacob Campo Weyer-
mans blijspel 'De vrolijcke
tuchtheer', bedoeld voor de
schrijver zelf, ging voor 2250
gulden van de hand. Ampzings
'Beschryvinge van Haerlem'
Volwaardig geluid hoort in dito omgeving, f
Alsjc geluidsapparatuur up-to-date is. plaats je
die toch niet in 'n verouderd meubel? Onze speciale
audio-video meubels uit de Topside collectie van
Hülsta strelen zowel oog als oor Het oog door
uitmuntend design, het oor door functionaliteit Het
bewijs pronkt in onze showroom Kom 'ns rond
neuzen De bewijzen zijn tastbaar en met uw
smaak komen zij so-wie-so overeen! Over 5 zintuigen
gesproken!
De meubelmakers met de mooiste ideeën.
Hülsta en wij. Dc profs voor 'n individueel interieur
EEN OUD BOEK over vlinders werd
gisteren in Leiden voor 16 000 gulden
verkocht. Volgens de veilingmeester is
het door deze pnjs niet meer verkoop
baar in Europa, maaar in Amerika willen
ze zo'n bedrag nog wel neertellen
ZES MILJOEN hebbende
ministeries van wvc en
economische zaken over
voor een Instituut voor
Industriële Vormgeving
Bert Schierbeek centraal in vertaalproject Poetry
De keus lijkt zo logisch.
Wat ligt er meer voor de
hand dan dat Bert Schier
beek dit jaar centraal staat
op Poetry International?
Immers, het is veertig jaar
geleden dat zijn roman
'Het boek ik' verscheen. En
in 1951 kwam ook de eer
ste druk uit van 'Atonaal',
de verzamelbundel waar
mee de Vijftigers zich pre
senteerden. Twee data in
de Nederlandse letteren.
THEO HAKKERT
„Ja, nu je het zegt. Goh. Ik denk
niet dat ze daar bij Poetry aan
gedacht hebben," reageert Bert
Schierbeek. „Ik stond al jaren
op de lijst. Ze hadden het ook al
jaren geleden moeten doen."
„Er is trouwens gedeeltelijk
wel een aanleiding waarom ik
nu aan de beurt ben. Henry De-
luy heeft mijn bundel Formen-
tera in het Frans vertaald. De
laatste tijd is er ook werk van
mij in Amerika en Canada ver
taald. Dat heeft er allemaal wel
iets mee te maken, dat het ver
taalproject van Poetry deze keer
aan mij is gewijd. En ik ben na
tuurlijk een oude gabber. Dan
beek zes gedichten uitgezocht,
die tijdens Poetry International
in vele talen zullen worden
overgezet. „Heel interessant.
Terwijl het gedicht zelf natuur
lijk al een vertaling is." Het ver
taalproject loopt de hele Poetry -
week door, te beginnen op
maandagmorgen 23 juni.
Van Bert Schierbeek ver
scheen recentelijk een dun bun
deltje gedichten onder de titel
'Klaprozen' bij uitgeverij Herik
in Landgraaf. Het zijn tien korte
gedichten, simpel, maar dan
niet in de zin van een waarde
oordeel. Op hel Poëziefestival in
Almelo las hij vorige week de
hele bundel binnen twee minu
ten voor. Klaprozen' is een
goed voorbeeld van de meer
eenvoudige poëzie die Schier
beek de laatste jaren is gaan
schrijven.
Zijn huidige werk doet nau
welijks nog denken aan hel ex
perimentele proza van veertig
jaar geleden met de Vijftigers
„Ik ben me altijd heel erg be
wust geweest van wat ik wou.
Ln als groep waren we dat ook.
Het was simpel: we wilden in ie
der geval allemaal iets anders.
Of dat is gelukt? Tot op zekere
hoogte wel. Voor zover dit soort
dingen lukken kan."
Schierbeek sprak al eens zijn
verbazing uit over het feit dat de
talloze tegenstanders vim de
Vijftigers destijds de strijd zo
snel opgaven „Je bent een
groep zolang je tegen iels bent.
Zo snel de gordijnen van de te
genstand de richting aannemen
van de wind die je zelf de ande
re kant opblaast, is de tegen
stand voorbij." Waarop ook de
groep uit elkaar viel. „Je had be
paalde ontwikkelingen samen
doorgemaakt, maar onderling
was je hel DBtmiiiQk piel altijd
eens. De tegenstanders waren
niet goed VOottNRid Wij had
den veel van Dada en het sur
realisme overgenomen. Dat wa
ren stromingen die verwaar
loosd waren door Ter Braak en
Du Perron vooral. De invloed
was ook weer niet aan iedereen
voorbijgegaan. Niet aan 1*3111
van Ostayen bijvoorbeeld. AU je
op die invloeden verder gaat.
heeft de tegenstand geen hand
vat meer om je aan te pakken
De Vijftigers hadden een ster
ke band met de experimentele
schilders van Cobra. ..Ik denk
dat dat te maken had met het
beeldende taalgebruik van ons.
Wat wij maakten lag meer in dc
richting van beeldende kunst,
dan van intellectueel geschrijf
met prenten van de schilder
Saenredam leverde 4500 gulden
op. De 'Keuren der Stadt Ley-
den' uit 1583 met de echte
handtekening van toenmalig
gemeentesecretaris Jan van
Hout was goed voor 3200 gul
den.
Oude aardrijkskundige en
reisboeken deden het gisteren
goed. Vijf zeer zeldzame in
Zweden uitgegeven boeken uit
1639-45 over Zuid-Oost Azië en
Amerika brachten samen tien
duizend gulden op. Een 18e
eeuws boek van L. Barbault over
Rome en een 17e eeuws boek
over Guyana van de Amster
damse drukker Jan Claesz. elk
zesduizend gulden.
Naast ernst was er gisteren
ook ruimte voor luim. De zaal
lachte luid toen veilingmeester
Kleefstra in de microfoon 'Post
voor eenzamen' aankondigde.
Het bleek te gaan om het proza
werk Voor eenzaamen' uit 1790
van de schrijfster Elizabeth
Post. Het bleef onverkocht. Cu
rieus was even later de hyper
moderne telefoon die de vei
lingtafel sierde. "Even Apel
doorn bellen riep veilinghou
der Arne Steenkamp onder gro
te hilariteit. Een Want uit de
Gelderse plaats op de Veluwe
deed aldus mee met het bieden
op een reisboek over Afrika, dat
rond 1800 was uitgegeven.
Stan Getz met aan zijn zijde pianist Kenny Barron: het prettigst speelde hij in het dubciraitt f
NECROLOGIE TON OUWfHAND GPD
De gisteren op 64-jarige leeftijd overleden Ameri
kaanse tenorsaxofonist Stan Getz behoorde met
zijn soepele spel, zijn altijd herkenbare wat wolli
ge alt-achtigc tenortoon en de lyrische manier
waarop hij melodieën kon neerzetten tot een van
de meest herkenbaar spelende jazzmusici van dc
laatste veertig jaar. Hij was een van de belangrijk
ste vertegenwoordigers van een stijl die met cool'
wordt omschreven, maar die in het geval van
Getz eerder 'warmbloedig' genoemd mag wor
den. Getz behoorde met zijn persoonlijke stijl tot
de allergrootsten van de tenorsax 'Mijn leven is
muziek' /ei hij in een interview, 'ik heb altijd bij
na ziekelijk gezocht naar perfectie in muziek, ten
koste van de rest in mijn leven
Het was bekend dat Stan Getz kanker had. Op
14 juli 1989 gaf hii twee heel impowrende con
certen op het North Sea )azz Festival Men ging er
toen vanuit dat deze optredens de laatste op Hol
landse bodem waren. Vorig jaar echter speelde hij
weer op North Sea. Hij werd er onderscheiden
met een Bird Award en speelde met zijn eigen
band en met de bigband van Peter Hcrbolzhei-
mer. Voor dit jaar stond Getz weer geprogram
meerd, maar vorige week bleek zijn gezondheids
toestand zo verslechterd te zijn dat de Europese
toumee werd afgezegd
Stanley Getz werd geboren op 2 februari 1927
Zijn ruime flat in Amsterdam
ligt vol met boeken Hij houdt
de letteren zo goed mogelijk bij.
Zijn oordeel over de heden
daagse poëzie is mild. Hij
noemt Robert Anker als voor
beeld van een goede dichter
„Niet dat het nou van die revo
lutionaire poëzie is. maar dat
kun ook niet altijd. W'ij hadden
het geluk dat er na de oorlog
niets was. Oorlogen zijn altijd
roed voor de poëzie, maar ik
denk dat er ook zonder de oor
log zeker iets gebeurd zou zijn
Er gebeurde toen niets in de li
teratuur. Ontwikkelingen liepen
op hun eind. En dingen gaan
niet door als ze al bijna aan hun
eind zijn. In ons geval beeft dc
oorlog dat proces versneld."
Bert Schierbeek u 73 jaar Ge
vraagd naar een eigen oordeel
over zijn plek in de Nederlandse
letteren, zegt hij: „Je onder
scheidt jc dOOr ft municr van
schrijven. Maar daar isoleer je je
ook door Ik heb aan belungsi.
ling niet te klagen. Maar ik heb.
ook geen school gemaakt. Gerrii
Kouwenaar wel. Dal zit in de
poëzie. Gerritt poëzie is nuchter
en spreekt goed aan. Wie had*
gedacht dat de invloed van Ger
rit Kouwenaar op de literatuur
groter zou zijn dan van Roland
Holst? Al heelt hij weer niet de
invloed die Gorter heeft gehad
DEN HAAG «AMR
Het VormgevingMnstituut. een
vast plan van minister d'Ancona
van cultuur, kan van 2.5 miljoen
Sildrn pet jaar hrsla.m l'.r
ijkt uit het rapport daarover
oopers
gement Consultants
Als er 2.5 miljoen aan het m
slituut wordt besteed, blijft er,
nog maximaal 3,5 miljoen over.
voor de projecten die door dal
instituut moeten wordm uitgr
voerd. De ministeries van cul*;
tuur en van economische zaken
hebben er namelijk samen
hoogstens 6 miljoen voor over.
Van 0.5 miljoen gulden perso
neelkosten kan worden gezegd
dat ze ook direct aan projecten
zijn besteed, dus is het totaalbe
drag daarvoor eigenlijk 4 mil
joen
Het instituut moet zich vol
grns dc Nota Vormgeving van
d'Ancona gaan inzetten voor m
dustriële. grafische en niimtrh)
ke vormgeving en voor mode en
toegepaste kunst. Het komt dan
in de plaats voor de stichting
Industrieel Ontwerpen Kansrij
ke ontwikkelingen, kwaliteit, in
formatie rn promotie moeten
door het VonngevmgMnstiluui
worden bevorderd.
I>c onderzoekrr* noemen het
verder van hHang dat het
Vormgcvingsinstituut ook
bouwkundig een eigen gezicht
krijgt. Het zou ook een eigrn
tentoonstellingsruimte moetrri
hebben
Met ministerie beeft in totaal
10 miljoen gulden voor de
vormgrving met. waarvan vnj
wel zeker voor bet instituut
Economische Zaken zou ook
nog eens 3 miljoen moeten bij
dragen Andnessen staat er in
Hk ges-al positief tegenover en
denkt zelfs dat sr»nngeving
meer en meer rt*n belangnjk
concurrentie aspect zal worden
Beide ministers komen pas
over ern paar weken met oen
officieel standpunt.
en Tvhtand Mana
in Philadelphia. Hij groeide op in de New York.se
volkswfjk East Bronx. Hij
over op fagot, maar kwam
bij de tenorsax, het instrument dat hij trouw
Uw
Op zijn vijftiende jaar werd de jonge stanlev
beroepsmusicus in het orkest van Dick 'Stincky'
Rogers. Vervolgens belandde hij in de band» van
onder anderen Jack Teagarden. Dale jones. Bob
hester, Stan Kenton. Jimmy Dorsey en Benny
Goodman. Heel bekend werd Getz aan het eind
van da jaren mnk man hQ mal coflaaa
nisten Zool Sims. Serge Cbaloff en Herbie Ste-
wmd da wb sectie van de Wöodj Human band
vormde Jtami Gkdfta actaoaf ipadari voor ban
'Four Brothers', een compositie die tot de jazz-
standards is gaan behoren
In het begin van dc jarrn vijftig dcod bij wat
studiowerk Maar al snel blerk dat hij zirn het
prettigst voelde in een clubcircuit met musici die
hij zelf uitzocht, als gitarist jimmy Raney en pia
nist Al Haig.
Bij een heel groot publiek brak Stan (»etz door
mar da toppdmg van |an aan da rtunb kaan di
Braziliaanse bossa nova Met gitarist joao OUbrr
to. diens toenmalige zingende rrhtgrnotr Astnid.
gitarist Charlie Byrd en componist Antonio Carlos
Jobim zelf stond Getz aan de basis van een nieuw
Conflict in
Groninger Museum
De besprekingen over het boog
opgelopen conflict binnen bet
Uroningrr Museum zjjn opgr
schort tot begin augustus Hel
bestuur en directeur F. Maks.
die ruzie hrbben os-er ren voor
stel voor een nieuwe dtrrrtir
structuur, hebben gisteren laten
weten dat dc besprekingen tot
nu toe tn een „constructieve er>
oplossing» rn toekomstgeric h
ie sfrer hebben plaat*grvon
den Het conflict brak uit naar
aanleiding van de notitie
„Goudvissen in de /waaikom
De structuur van bet Groninger
museum in de jaren negentig
