Binnenland
Lubbers zet minister Van
den Broek in zijn hemd
'Biesbosch moet met rust worden gelaten'
PTT sust opwinding over doorschakel service telefoon
Oefenruimte bestralingslaboranten
Dinsdag 4 juni 1991
ftedactl f. 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART (chelj PATRICK VAN DEN HURK SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER MAR GOT KLOMPMAKER Vormgeving: ANDRJES D ET MAR
4
Algernon Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Inter Press Service (IPS).
De wegen van staatslieden zijn soms ondoorgrondelijk.
Premier Lubbers kan zelfs zijn medestanders van verba
zing van de stoelen doen rollen. Het is de vraag of die
medestanders eenvoudig de intellectuele capaciteiten
missen om de geniale premier te volgen. Of ligt het mis
schien aan Lubbers, die het zich zo nu en dan kan per
mitteren een stommiteit uit te halen?
(CDA). „Onnodig". vond Om Van den Broek niet hele-
Melkert (PvdA). maal in de modder te duwen.
Van den Broek baalde. Niet achtten de Tweede Kamerfrac-
alleen omdat de Kamer het had ties en de collega-ministers het
gewaagd hem tegen te spreken, verstandig de mond verder te
maar ook omdat het effect van houden. Lubbers was de enige
zijn dreigement verforen dreig- die er geen been in zag om Van
de te gaan. Binnen het kabinet den Broek, spartelend op de
DEN HAAG BART JOCHEMS
Voor de zoveelste keer is het Su
riname dat zorgt voor opwin
ding in politiek-Den Haag. Voor
de zoveelste keer eisen Lubbers
en minister van buitenlandse
zaken Van den Broek de hoofd
rollen op. Zakelijk gezien is er
nauwelijks aanleiding voor ru
zie. Maar de ego's van beide he
ren zijn tot zulke afmetingen
uitgegroeid, dat de minste of
geringste aanleiding wordt ge
zocht voor een flinke broe
derstrijd.
De Surinaamse bevelhebber
Bouterse is dit keer de aanlei
ding. Van den Broek dacht, vlak
voor de verkiezingen in de voor
malige kolonie, een handige zet
te doen door een beetje te drei
gen met militair ingrijpen. Zou
een nieuwe Surinaamse rege
ring een beroep doen op Neder
land om Bouterse gewapender
hand in de kazerne te jagen of
het land uit te zetten, dan wilde
Van den Broek dat „niet op
voorhand uitsluiten".
De boodschap was duidelijk
voor Bouterse bedoeld ('Hou je
koest, of anders maar dat
was niet iedereen duidelijk. Het
parlement hield zich aanvanke
lijk zeer gedeisd, maar na afloop
van de verkiezingen waagden
PvdA en het merendeel van het
CDA het om een voorzichtige
kanttekening te plaatsen bij de
opmerkingen van Van den
Broek. „Niet prudent", zei Aarts
bleek
windsman ook
bijzonder weinig
medestanders te
tellen. En boven
dien leek het niet
erg waarschijnlijk
dat een Suri
naamse regering
ooit om een Ne
derlandse (mili
taire) ingreep zou
vragen.
Immers, een Surinaamse re
gering die geen last van Bouter
se heeft, zal geen hulpkreten
richting Den Haag zenden. En
een regering die min of meer
onder leiding van Bouterse staat
heeft ook weinig reden om Ne
derlandse militairen 'uit te no
digen'. Van den Broek af door
de zijdeur, dacht iedereen.
Surinaamse
legerleider
zorgt voor
opwinding
in Den Haag
grond, nog een
extra klap te ge
ven. De premier
verklaarde afge
lopen vrijdag: „Ik
vind dat wij ons
niet moeten be
moeien met de
binnenlandse
aangelegenhe
den van Surina
me" „Ook
niet ais ze daar
om vragen. Dat is een verkeerde
lijn".
Vandaag wordt in de Tweede
Kamer een debat over de affaire
gehouden. Vooruitlopend hier
op kon Van den Broek zich het
afgelopen weekeind niet inhou
den. Hij zei „verrast" te zijn
over de opmerkingen van Lub
bers. En verder: „We moeten
Straatbeeld van Paramaribo. Minister Van den Broek dacht vlak v
gen met een militair ingrijpen.
weer eens even bijpraten. Het
lijkt mij niet verstandig om nu
de indruk te wekken alsof we
het licht voor meneer Bouterse
maar vast op groen zetten".
Van den Broek wist zelfs nog
Staatsbosbeheer sceptisch over openzetten Haringvlietsluizen
Deze maand bekijkt Rijkswater
staat of het mogelijk, wenselijk
of zelfs nodig is om de Haring-
vlietsluizen open te zetten.
Twintig jaar geleden, op 2 no
vember 1970, gingen de spui-
sluizen dicht cn was het gedaan
met het dagelijkse ritme van eb
en vloed in de binnenwateren
van de Blesbosch. De zee moest
buitengaats blijven, stond in de
Deltawet. Nu wordt door dezelf
de instantie die de Haringvliet
dam heeft bedacht en laten
bouwen overwogen die ingrij- j
pende stap weer gedeeltelijk
ongedaan te maken.
Voor de Biesbosch zou het
openzetten van de sluizen bete
kenen dat de tijden van weleer
terugkeren. Menig liefhebber
van dit gebied van grienden en
kreken sloeg aan het mijmeren
toen het nieuws over de moge
lijke ommezwaai binnen Rijks
waterstaat bekend werd. Ook
het hart van de natuurbescher-
mers ging sneller slaan. Water
vogels en steltlopers zullen weer
kunnen fouragcren op droog
vallende slikken.
Dirk Feij, boswachter in
dienst van Staatsbosbeheer en
al meer dan 25 jaar woonachtig
in de Biesbosch, reageerde heel I
wat nuchterder. Hij ziet meer
nadelen dan voordelen in de te
rugkeer van eb cn vloed.
Zijn grootste bedenking is dat
de discussie over het al dan niet
openzetten van de Haringvliet-
sluizen afleidt van het eigenlijke
probleem. „Ze zijn met aat idee
gekomen vanwege de slibafzet-
ting. Nu Rijn en Maas hun zand
en modder niet meer in zee
kunnen afzetten, laten ze het in
de Blesbosch, het Hollandsch
Diep en het Haringvliet bezin
ken. Omdat dat al twintig jaar
aan de gang is, wordt het dus
steeds ondieper. En omdat het
slib bovendien behoorlijk ver
vuild is, denken ze met het
openzetten van de sluizen de
boel eens flink te kunnen door
spoelen. Maar in feite los je daar
niks mee op. Daar verplaats je
het probleem alleen mee. naar
de Noordzee en de Wadden-
Een echte oplossing zou vol
gens hem zijn als er nu eindelijk
eens serieus werk wordt ge
maakt met het saneren van de
fabrieken die verantwoordelijk
zijn voor het vuile slib. „Langs
de Maas in België staan nog
steeds fabrieken die dagelijks
cadmium op de rivier lozen.
Het is al jaren bekend welke be
drijven daarvoor verantwoorde
lijk zijn, maar er wordt niet te
gen opgetreden".
I os daarvan heeft Feij ook an
dere bedenkingen tegen de te
rugkeer van eb en vloed. „In
1970 kreeg de Biesbosch een
t verandering te verwer
ken. Het wegvallen van het getij
heeft het gebied op zijn kop ge
zet. Sindsdien is een nieuw
evenwicht aan het ontstaan en
ik vind dat je nu niet opnieuw
kunt ingrijpen".
Als een van de voorbeelden
van het nieuwe evenwicht
noemt hij de kiekendief. „Voor
1970 kwam die roofvogel niet
voor in de Biesbosch. Nu broe
den er heel wat paartjes. Hun
nest maken ze op de grond, dus
zij zullen het niet leuk vinden
dat de grienden weer twee keer
per etmaal onder water lopen".
Hetzelfde geldt voor de reeën.
„Daarvan zijn er de laatste jaren
ook steeds meer gekomen.
voornamelijk omdat het water
geen bedreiging meer vormde".
En de bevers? Zullen die blij
zijn als er beweging komt in het
stilstaande water? Gaan ze dan
misschien dammen bouwen?
Feij: „Nee, dat geloof ik niet.
Dat doen ze alleen maar op
plaatsen waar het water altijd in
dezelfde richting stroomt. Waar
je eerder kans op hebt is dat ze
rustiger water gaan zoeken, bij
voorbeeld in polders".
Ook voor de planten en het
bodemleven voorziet Feij narig
heid. „De bodem in de Bies
bosch bestaat grotendeels uit
klei. Die is in die twintig jaar in
geklonken en hard geworden.
Biologisch gezien wordt het een
ROOSENDAAL «GPD
Het doorschakelen van telefoongesprek
ken met 'sterretje 21' naar een ander
nummer, een nieuwe dienst van PIT T e
lecom, is fraudegevoelig. Huiscentralcs
en alarmmelders Kunnen erdoor worden
ontregeld.
Volgens ingenieur Van den Broek uit
Roosendaal zijn er allerlei mogelijkhe-
den tot mlsbniik. Zo zou telefoonverkeer
naar cafés bijvoorbeeld compleet lam
kunnen worden gelegd, nis een kwaad
willende beioekei aw binnenkomende
gesprekken doorschakelt naar het num
mer van een ander.
Hetzelfde is mogelijk in restaurants,
kleine hotels en bedrijven, buurthuizen
of snackhars die maar over één telefoon
lijn beschikken. Bedrijven kunnen be
hoorlijk in de problemen komen als hun
binnenkomend faxverkeer door onverla
ten wordt overgeschakeld naar een an
der faxapparaat, stelt Van den Broek.
De Roosendaler vindt ook dat de PTT
de doorschakelmogelijkheid weinig de
mocratisch heeft geïntroduceerd. „De
PI i b.ui i»p (i<- cooeequenflea moeien
wijzen en mensen de keuze moeten la
ten. Dat is niet gebeurd. De voorziening
wordt nu opgedrongen. Wie niet wil
moet zelf om blokkering vragen".
V olgens PTT Teleiorn woordvoerder
De V os /al het met misbnuk zo n vaart
niet lopen. „Er zijn maar weinig horeca-
ctablissementen die geen aparte tele
foon voor hun klanten hebl>en. ledereen
kan die lijn voor 'sterretje 21' laten blok
keren. De meeste hebben er een privé-
aansluiting naast zodat de bereikbaar
heid geen punt is".
Doorschakelen is niet mogelijk bij te
lefooncentrales van bedrijven die over
meer lijnen beschikken, zegt De Vos. La
ten ze hun faxverkeer via gewone tele
foonlijnen lopen, dan is het verstandig
om die wèl te laten blokkeren. Dat kan
voor inkomend en uitgaand verkeer. Ge
bruiken ze een aparte telefoonlijn dan is
dat niet nodig. Naar 06 en 09 (buiten
land) -nummers kan niet worden door
geschakeld. En met computerverbindin
gen kan evenmin worden gerommeld.
De Vos ontkent dat de PTT bij de
voorlichting van het publiek te weinig
aandacht aan mogelijk misbruik heeft
besteed. „We hebben vijf jaar lang op
drie plaatsen proeven gedaan en zijn
niets tegen gekomen. Onze deskundigen
even terug te meppen in de Broek kon de premier, via de binnenlandse aangelegenhe-
richting van de Grote Baas. media, wel even melden dat het den, maar in de allereerste
Lubbers had ingestemd met een onbestaanbaar waa dat de VN plaats met conflicten tussen
rol voor de Verenigde Naties, in dat geval kon worden inge- staten Daar kon Lubbers het
mochten in Suriname ongeluk- schakeld. „De Verenigde Naties /nee doen.
ken gebeuren. Maar Van den bemoeien zich ook niet met
ROTTERDAM JOIANDE VAN DER GRAAF
Op het grote, geavanceerde
beeldscherm tekent zich een
haarscherpe schedel af. Vlak
onder de oogkassen is met lijh-
tjes een gebiedje afgebakend
waar een tumor zit, die moet
worden bestraald, 't Lijkt net
echt. Maar achter het glas, op
de behandelingstafel met simu-
lator-bestralingsapparatuur ligt
een pop.
De Rotterdamse Dr. Daniel
den Hoed Kliniek heeft sinds
kort een nieuwe opleidings
ruimte voor radiotherapeutisch
laboranten (die onder hoede
van een radiotherapeut onder
meer kankerpatiënten bestralen
en röntgenfoto's maken). Het
zogenoemde Skillslab is een
leer- en oefenruimte waar de la
boranten niet alleen praktijkon
derwijs maar ook de theorie van
de vierjarige opleiding op hbo-
niveau krijgen voorgeschoteld.
Een bee/je vergelijkbaar met
een vluchtsimulator voor pilo
ten in opleiding.
Het Skillslab, dat drie miljoen
gulden heeft gekost, moet een
oplossing gaan bieden aan het
schreeuwende tekort aan radio
therapeutisch laboranten in ons
land. Zo is er de afgelopen jaren
flink wat geld gestoken in nieu
we bestralingsapparatuur voor
de Dr. Daniel den Hoed Kliniek,
terwijl datzelfde ziekenhuis
kampt met een tekort van vijf
tien laboranten. Simpelweg om
dat er onvoldoende opleidings
mogelijkheden zijn.
Het gevolg is dat er voor de
bestraling van patiënten met
kanker wachtlijsten ontstaan.
Dat kan niet. vonden zowel het
ziekenhuis als het ministerie.
Omdat ook het arbeidsbureau
heil zag in nieuwe opleidings
mogelijkheden met de bijna
honderd procent garantie op
een baan kwamen de financiële
middelen voor het Skillslab op
tafel. Begin deze week werd het
lab door staatssecretaris Simons
van volksgezondheid geopend.
In de computerruimte wordt
de leerling-radiotherapeutisch
laboranten onderwezen hoe
een stralingsplan voor een kan
kerpatiënt moet worden ge
maakt. Een achttal monitors,
met één docentencomputer die
op elk scherm kan 'inbreken' en
een grote monitor zodat de
computerverrichtingen en cal
culaties klassikaal kunnen wor
den gevolgd.
„Wat hier staat is werkelijk
uniek", zegt coördinator-docent
Erik Verduijn. „De meeste zie
kenhuizen mochten willen dat
ze deze computers hadden". Ja
renlang werkte Verduijn zelf in
ziekenhuizen. Nu geeft hij vrij
wel alleen nog les. „Wat zo leuk
is aan het werk van een radio
therapeutisch laborant? Het is
afwisselend. Je hebt een inten
sief contact met patiënten. En
heus, het is echt niet zo n droe
vige boel als iedereen denkt. Er
wordt ook met de patiënten
heel wat afgelachen".
KOKANJE
rommeltje als je die gronden nu
ineens weer onder water zet".
Helemaal negatief is de bos
wachter niet. „In de winter zul
je ongetwijfeld meer watervo
gels en steltlopers te zien krij
gen. Ook voor de visstand kan
het een verrijking betekenen.
Een zeevis als de fint zal waar
schijnlijk weer zijn eitjes in de
Biesbosch komen afzetten,
zoals dat ook voor de afsluiting
gebeurde. Maar alles op een rij
gezet ben ik geen voorstander
van het zonder meer openzet
ten van de Haringvlietsluizen.
Daarvoor zitten er te veel nade
len aan".
hebben hun kop voortdurend gepijnigd
wat er mis zou kunnen gaan. In het bui
tenland is misbruik tot nu toe niet geble
ken. Wel hebben we in een landelijke
advertentie gewezen op de problemen
die bezitters van telefonisch gekoppelde
alarminstallaties kunnen ondervinden."
Mocht een 'telefoonvandaal' toch zijn
slag slaan, dan valt dat volgens De Vos
snel genoeg op. Een doorgeschakelde te
lefoon laat een onderbroken pieptoon
horen. „De bezitter weet dan wat hem te
doen staat, zijn telefoon laten blokkeren.
Dat moet gelegitimeerd gebeuren met
een formuliertje dat direct na aanvraag
via ons gratis nummer 06-0421 wordt
toegestuurd. Twee tot vier dagen na te-
nigontvangst gaan we dan over tot blok
keren
Wijnproever
Onlangs werd er bij
mij thuis een wijn
avondje gehouden.
Het initiatief daartoe was af
komstig van een buitenstaan
der, een vertegenwoordiger van
een wijnimporteur, die mijn
vrouw telefonisch had bena
derd. Zelf ben ik allergisch voor
dit soort toenaderingspogingen
van enquêteurs en verkopers:
aan de deur en via de telefoon
wordt bij mij niet gekocht. Te
gen het proeven van wijn of bier
heb ik verder geen bezwaar,
maar dan wel in de passende
omgeving van een portkelder of
brouwerij.
Ik zat dan ook met een zuur
gezicht naar de wijnkoopman
en zijn dozen vol flessen te kij
ken die voor ons gezelschap wa
ren uitgestald. Behalve haar
echtgenoot, had mijn vrouw
ook enige vriendinnen voor het
gezellig avondje weten te strik-
De voorproever ging van start
met een mooi moezelwiintje,
waarvan het bouquet en de af
dronk zeer werden geprezen.
Hij schonk een glas halfvol,
draaide dit voorzichtig rond en
snoof met dichte ogen de heer
lijke geur op. Daarna plantte hij
de rand tegen zijn natte, uitstul
pende onderlip, die zich voor
dit doel uitstekend leende, en
liet zijn tong even in de vloeistof
hangen.
Vervolgens gleed die weer
naar binnen, gevolgd door het
grootste deel van de wijn. Bin
nensmonds gebeurde er nu van
alles: eerst werd het vocht zui
gend en smakkend voortge
stuwd. langs de tanden geperst
en van de ene bolle wang naar
de andere verplaatst, tot het.
moezeltje als een slok afvalwa
ter in een speciale kwispedoor
werd uitgespuugd.
De man deed me denken aan
een verhaal van Roald Dahl,
waarin verteld wordt van een
weddenschap tussen een wijn
kenner en zijn gastheer. De
laatste is ervan overtuigd dat
zijn gast niet in staat zal zijn de
herkomst van zijn exquise
chablis vast te stellen.
Hij gaat dan ook akkoord met
de inzet van de weddenschap:
faalt de expert, dan is hij zijn
twee huizen kwijt: wint hij, dan
heeft hij het recht verworven
om de dochter des huizes te hu
wen. De andere gasten aan tafel
raken dan geheel in de ban van
het ritueel van de vinoloog, die
ruikend, snuivend, klokkend,
kauwend en proevend achter de
naam van het desbetreffende
chateau tracht te komen. Aldus
tracht hij de geheimen van de
wijn te ontsluieren.
Hij bedient zich daarbij van
een geheimtaal die bij een niet-
ingewijde alleen maar de
lachlust opwekt. In het nieuwste
nummer van het maandblad
'Onze Taal', dat geheel gewijd is
aan 'culinair taalgebruik', staat
ook een stukje over het jargon
van de wijnproever.
Een brokkelige wijn is bij
voorbeeld onsamenhangend
van smaak: de zoete, zure en
bittere elementen hebben zich
niet op harmonische wijze met
elkaar vermengd. Wordt een
wijn groen of grassig genoemd,
dan is die gemaakt van onrijpe
druiven. Heeft een wijn kurk.
dan worden smaak en bouquet
bedorven door een mufheid, die
zich vanuit een niet goed geste
riliseerde kurk verbreidt.
Van een expert wordt ver
wacht dat hij iets meer kan zeg
gen dan „deze wijn is lekker en
biedt waar voor zijn geld". Een
mogelijk oordeel kan aldus lui
den: „Hij is vettig, heeft fijn
fruit, vlees, tannine en pit".
Om de geur nader te benoe
men, maakt men gebruik van
een schema, waarbij onder
scheid wordt gemaakt tussen
het aroma van bloemen, fruit,
kruiden en harssoorten. Maar
een wijn kan ook vissig ruiken,
of knoflookachtig, of naar
zweet, zuurkool, kattepis, nagel
lak of motteballen stinken.
Een wijn, die naar benzine
ruikt, hoeft overigens nog niet
meteen door de gootsteen ge
spoeld te worden: volgens de
schrijver van het artikel kan een
benzinesmaakje heel aantrek
kelijk zijn in een „rijke, belegen
riesling uit de Elzas
Maar met de geur en de
smaak alleen is men er nog niet.
Er is ook nog zoiets als de struc
tuur of de intensiteit van een
bepaalde smaak. Zo kan een
wijn in de mond „vlezig, stoffig,
rul, stroef, droog, hard, rauw,
robuust, romig, vettig, stroperig,
dik, glad en nog veel meer zijn.
Een wijn kan Voorts mond vul
lend. geconcentreerd, rijk,
breed, diep, lang, kort. dun,
zwaar, moe en mager zijn".
In het verhaal van Dahl wordt
nog gesproken van 'mannelijke'
en 'vrouwelijke' wijn. De wijn
proever. die bij ons op bezoek
was, liet weten dat hij weinig
met deze termen kon beginnen
- je had toch ook robuuste vrou
wen en zachtaardige mannen?
Wat een gehaaide praatjesma
ker! Deze koopman, die voor
zijn handel natuurlijk vooral op
vrouwen was aangewezen, had
kennelijk in de praktijk geleerd
hoe hij zijn klanten moest paai-
GERRfT JAN ZWIER MEDEWERKER
Voor de Blesbosch zou het openzetten van de sluizen betekenen dat de tijden van weleer terugkeren.
FOTO GPD
