Leidsch Dagblad
Nauwere band op gebied
defensie met Suriname
NU IN HET NIEUWS.
STRAKS IN DE WINKEL!
Omsingeling Litouws
parlement opgeheven
Hilversum
blijft kijkers
verliezen
Internationale bijval
voor 'plan-Lubbers'
Dinsdag 4 juni 1991
opger 1 maart 1860
Nr 39560
Losse nummers f 1,45
FEITEN EN MENINGEN
Carter: De beste
oud-president
van Amerika.
BINNENLAND
Pastoor krijgt
voorwaardelijk
cel na ontucht
LEIDEN
WD: zwembad
De Vliet sluiten
bij bezuinigingen
Frans Brüggen Hiele voelt zich
zet opera 'Idome- niet te groot voor
neo' toch door rotklussen
Geen krant ontvangen
nri 071 - 161400
DCL. 071 - 161499
- NIEUWSLIJN
'Milieuvervuiler moet vertrekken'
Bedrijven die niet in staat zijn zich aan te passen aan om vanglij
ke maatregelen die het milieu moeten ontlasten, moeten maar
uit Nederland verdwijnen. Dat verklaarde oud-minister van
milieu Nijpels gistermiddag tijdens een lezing in Tilburg. Nij-
pels, nu burgemeester van Breda, vindt dat de milieuverontrei
niging met 70 tot 90 procent moet worden gereduceerd. Dan
zou de natuur de verontreiniging zelf weer kunnen verwerken.
ANP-journalisten tegen directeur
De journalisten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP)
hebben geen vertrouwen meer in directeur Van Ditshuizen. Bij
na 100 van de 140 ANP-journalisten spraken gisteren op een re
dactievergadering uit dat Van Ditshuizen met een opeenvolgen
de reeks van incidenten en conflicten de afgelopen jaren de
werksfeer ernstig heeft verstoord. Hoofdredacteur Meijer heeft
Van Ditshuizen volgens het AN P-personeel te veel gevolgd. Hem
wordt gevraagd op zijn houding terug te komen.
Eenarmige bandiet taboe in Zürich
In een referendum hebben de meeste inwoners van het Zwitser
se kanton Zürich zich uitgesproken vóór het in de ban doen van
gokautomaten. Een krappe meerderheid van 51 procent van de
bevolking schaarde zich achter een voorstel om het spelen op de
'eenarmige bandiet' te verbieden. In 13 van de 26 kantons geldt
al een gokverbod. Van zo'n zesduizend machines wordt binnen
kort de stekker uit het stopcontact getrokken.
Zwarten weg bij Goedgevonden
Enkele honderden zwarten in Zuid-Afrika die zich hebben ge
vestigd op gronden bij de boerderij Goedgevonden ten westen
van lohannesburg moeten vertrekken. Dat heeft een gerechtshof
in Pretoria gisteren bepaald. Blanke boeren probeerden de zwar
ten drie weken geleden met geweld te verdrijven. De politie
kwam toen tussenbeide ten gunste van de zwarten. De zwarten
woonden tot dertien jaar geleden van generatie op generatie in
de streek bij Goedgevonden. Op gróhd van aparthcidswetten
werden ze echter in 1978 'overgeplaatst' naar het 'thuisland'
Bophuthatswana. Volgens mensenrechtengroeperingen zijn
sinds 1960 naar schatting drie miljoen zwarten uit hun woonge
bieden gezet
Reden militaire actie blijft onduidelijk
MOSKOU HANS OELEUNSE
CORRESPONDENT
Sovjet-troepen hebben gister
avond enkele uren strategische
punten in Vilnius, de hoofdstad
van Litouwen, bezet. De Li
touwse president Landsbergjs
riep de bevolking op naar het
parlementsgebouw te komen,
omdat hij een bestorming van
het parlement vreesde. Maar na
enige tijd trokken de militairen
zich weer terug.
De reden van de actie bleef
vanmorgen nog onduidelijk. De
openbare aanklager van de Sov
jetunie, Nikolai Troebin, be
schuldigde gisteren het Litouw
se leiderschap ervan verant
woordelijk te zijn voor de dood
van veertien demonstranten in
januari. Volgens het voorlopig
rapport van Troebins bureau
zijn er geen bewijzen dat de
slachtoffers, gevallen bij de be
storming door het leger van het
radio- en televisiecentrum in
DEN HAAG «ANP
Hilversum verliest steeds meer
kijkers. Volgens de nieuwste cij
fers van de NOS keek in mei 52
procent van de Nederlanders
naar Nederland 1, 2 en 3, een
absoluut diepterecord. RTL-4
scoorde 28,2 procent en de bui
tenlandse zenders haalden 20
procent.
De Nederlander zit nog steeds
langer voor de buis. In mei was
dat 136 minuten per etmaal,
een jaar eerder nog sléchts 97
minuten. Volgens een woord
voerder van de dienst kijk- en
luisteronderzoek kan de groei
voor een deel worden verklaard
door het slechte weer van de af
gelopen maand. Verder blijft
door toenemende concurrentie
de belangstelling voor het kij
ken naar televisie stijgen.
De voetbalwedstrijd Barcelo
na-Manchester United trok in
mei de meeste kijkers. De twee
de en derde plaats worden inge
nomen door de TROS met De
Leukste Thuis en Medisch Cen
trum West. Van RTL-4 zit geen
enkel programma bij de eerste
tien.
Israël bestookt
doelen bij Sidon
Premier Lubbers en minister Van den Broek van buiten
landse zaken willen dat Nederland samen met Suriname
de verantwoordelijkheid draagt voor de defensie van dat
land. De beide bewindslieden schrijven dat in een brief
aan de Tweede Kamer. Van zo'n nauwe band kan alleen
sprake zijn als ook de Surinaamse bevolking daarvoor
kiest.
heid moet bovendien in een
verdrag worden geregeld.
„Een ruime meerderheid van
de Surinaamse bevolking zal
zich op geloofwaardige wijze
voor zo'n nieuwe relatie moeten
uitsprekenschrijven de twee
bewindslieden. Het verdrag dat
het nauwe bondgenootschap
regelt, moet door beide landen
eenzijdig kunnen worden opge
zegd.
In de brief wordt gesproken
over „een nauw bondgenoot
schap tussen twee soevereine
staten". Gezamenlijke verant
woordelijkheid voor de defensie
van Suriname is onlosmakelijk
verbonden met een nauwere re
latie tussen beide landen, vin
den de twee bewindslieden. Die
gezamenlijke verantwoordelijk-
Met de brief is de onenigheid
tussen Lubbers en Van den
Broek nog niet opgelost. Die ru
zie draait namelijk om de vraag
wat Nederland moet doen als
de nieuwe Surinaamse regering
vraagt militair in te grijpen om
legerleider Bouterse terug te
fluiten. Op die kwestie wordt in
de brief van lubbers en Van
den Broek niet ingegaan.
De bewindslieden noemen
een aantal maatregelen, die
moeten leiden tot een verbete
ring van de economische toe
stand in de voormalige kolonie.
Ook het terugdringen van de
macht van de militairen en het
waarborgen van de onafhanke
lijkheid van de rechterlijke
macht staan hoog op de agen-
Vilnius op 13 januari, door het
leger zijn gedood.
Mogelijk vreesde de plaatse
lijke legercommandant cfat dit
rapport aanleiding zou geven
tot demonstraties. Het rapport
werd gisteren onmiddellijk door
de Litouwse autoriteiten veroor
deeld als een grove leugen. Ook
uit Washington kwam een af
keurende reactie, waarin werd
gewezen op de talrijke video
opnamen en foto's die 13 janu
ari zijn gemaakt en de verant
woordelijkheid van het leger
aantonen.
Het rapport en het optreden
van het leger doen in elk geval
geen goed aan het imago van
president Gorbatsjov. Hij ver
trekt morgen naar Oslo om daar
alsnog de dankrede uit te spre
ken voor de toekenning vorig
jaar van de Nobelprijs voor de
Vrede. Bij de gebeurtenissen op
13 januari zei Gorbatsjov van
tevoren niet te zijn geïnfor
meerd, maar hij keurde achteraf
het legeringrijpen wel goed.
Dit incident leidde mede tot
uitstel van de top tussen Gor
batsjov en de Amerikaanse pre
sident Bush. Er is nu sprake van
dat deze ontmoeting eind deze
of begin- volgende maand in
Moskou wordt gehouden. De
betrekkingen, tussen de beide
landen zijn duidelijk aan het
verbeteren nu Gorbatsjov heeft
laten blijken vergaande politie
ke en economische hervormin
gen te willen doorvoeren.
Bush maakte gisteren een
eind aan restricties, die het ver
lenen aan de Sovjetunie van de
status van meest bevoorrechte
handelspartner in de weg ston
den. Moskou wil een westers
krediet van 250 miljard dollar
om de overstap naar een vrije
markt te kunnen maken. Vanuit
de conservatieve hoek is dit 'ge
bedel bij het Westen' al heftig
bekritiseerd.
Zie ook pagina 5
Bij museummolen 'De Valk' demonstreerde het Leidse brandweerkorps gisteren
met de Eerste Hulp
hoe iemand bij brand uit de molen kan worden gered. Onder grote belangstelling van het toegestroomde pu
bliek werd met een takel en twee touwen een slachtoffer op een brancard voorzichtig naar beneden gehaald
„Door de smalle trappen is het niet mogelijk om een slachtoffer binnendoor naar beneden te vervoeren", be
commentarieert brandweerofficier J. van der Zwan. De demonstratie werd gehouden ter ere van het 25-jarig
bestaan van het museum in de molen.
FOTO tLLlN MARTINS
Westen voor olie meer aangewezen op M.-Oosten
PARUS HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
De geïndustrialiseerde landen zullen voor hun
energievoorziening steeds meer afhankelijk wor
den van olie uit het Midden-Oosten. De prijs van
een vat ruwe olie blijft vanaf volgend jaar geleide
lijk stijgen tot ongeveer 35 dollar per vat in het be
gin van de volgende eeuw. Dat voorspelt het in
Parijs gevestigde Internationale Energie Agent
schap (IEA) in zijn gisteren verschenen jaarrap
port.
Volgens de in het rapport opgenomen 'wereld
energie prognose' groeit de energiebehoefte tot
het iaar 2005 wereldwijd met zo'n veertig procent.
De helft van die groei komt voor rekening van de
ontwikkelingslanden. De andere helft komt gelij
kelijk voor rekening van de geïndustrialiseerde
landen en Oost-Europa, inclusief de Sovjetunie.
da. Het pakket maatregelen
omvat onder meer monetaire
en economische sanering, ver
sterking van het overheidsappa
raat, beëindiging van de militai
re invloed op de politiek en ge
zamenlijke verantwoordelijk
heid voor de defensie van Suri
name als beide landen dat wil
len. Verder pleiten Van den
Broek en Lubbers voor inhou
delijke afstemming van de bui
tenlandse politiek, het waarbor
gen van de onafhankelijkheid
en kwaliteit van de rechtspraak
en herstel van kwaliteit en om
vang van de Surinaamse politie.
Ook willen de bewindslieden de
Nederlandse ontwikkelingshulp
voortzetten.
Zie ook pagina 4
Israëlische gevechtstoestellen
hebben vanmorgen stellingen
aangevallen van de PLO en van
een linkse Libanese militie in de
buurt van de Xuidlibanese ha
venstad Sidon. Volgens de Uba
neee politie vielen minstens 3
doden en 27 gewonden. Inwo
ners vertelden dat het de zwaar
ste aanvallen waren sinds de Is
raëlische invasie in Libanon van
1982.
Een politiewoordvoerder /ei
dat minstens zes vliegtuigen
twee aanvalsmissies hadden
ondernomen die hij elkaar meer
dan een uur in beslag hadden
genomen. De Israëlische lucht
aanvallen kwamen op de dag
dat het precies negen jaar gele
den was dat Israëlische troepen
in 1982 Libanon binnenvielen
om de PLO van Yasser Arafat uit
haar toenmalige belangrijkste
bolwerk te verjagen.
Energie Handvest kan snel worden getekend
HET WOORD IS AAN
PARUS «MANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Premier Lubbers heeft interna
tionaal flink gescoord. Zijn plan
om via een Europees Energie
Handvest de samenwerking op
economisch en op energiege
bied tussen West- en Oost-Eu
ropa drastisch uit te breiden,
heeft gisteren in Parijs veel bij
val gekregen van de 21 lidstaten
van het Internationaal Energie
Agentschap (IEAi
Volgens minister Andriessen
van economische zaken, die
Nederland tijdens het energie-
overleg vertegenwoordigde, kan
het handvest nog vóór het einde
van dit jaar in Den Haag wor
den ondertekend.
Het 'plan-Lubbers' houdt on
der andere in dat het Westen de
landen van het voormalige
Oostblok gaat helpen bij het
ontginnen van hun energie
bronnen. Deels in ruil voor
energie (olie, kolen en aardgas)
en deels tegen betaling zouden
de westerse landen kennis en
technologie kunnen leveren aan
de landen van de voormalige
Comecon. Met die kennis en
technologie zouden de landen
in Oost-Europa en de Sovjetu
nie hun eigen energievoorzie
ning kunnen verbeteren en te-
Nederlander
drinkt steeds
meer frisdrank
ROTTPtDAM ANP
De Nederlander drinkt meer
frisdrank dan ooit. Vorig jaar
werd gemiddeld ruim 70 liter
geconsumeerd. In 1989 was het
nog 4.5 liter minder. Cola wordt
het meest gedronken, gevolgd
door sinas. De consumptie van
bron- en mineraalwater liep iets
tenig
Volgens de bond van fris
drankfabrikanten en groothan
delaren is de stijging van de ver
koop vooral te danken aan de
nieuwe hervulbare PET-flessen.
Daarbij komt dat het vorig jaar
in de tames fraai weer ivae
Deze maand is de industrie
begonnen met de verkoop van
koolzuurhoudende frisdranken
en water in eenmalige PET-fles
sen met 1 gulden staticeeld in
plaats van 10 cent terugnreng-
premie. Koolzuurvrij water en
dranken zonder koolzuur ko
men vanaf I oktober in de PET -
fles.
De nieuwe Buckler wordt 17 juni uitgeleverd.
En is vanaf eind juni overal verkrijgbaar
Het grootst aantal kieren wordt
meegenomen naar een badplaats
VANDAAG
VANDAAG PAGINA'S -
Binnenland
Buitenland
Cultuur
Economie
Feiten en meningen
Programma s1
Rcgo 13.15,17.1'
RTVShow11
Sport21 A3!
HET WEER
Koude nacht
Vannacht opldanngen. in de kust
provincies een enkek* bm Mini
mumtemperatuur rond 4 graden
en m het binnenland mogefyk
vorst aan de grond Overdag en
kele zonnige penoden en aBeen ir
het noordoosten van het land nog
een bui Middagtemperatuur on
geveer 14 graden Zwakke tot rn
tige westekjke wmd
vens dc zeer ernstige milieu ver
vulling kunnen aanpakken. Het
'plan-Lubbers' slaat drie vliegen
in één klap. Het helpt de landen
in Oost-Europa en de Sovjetu
nie bij hun economische her
vormingen, het verbeten de
energievoorziening van het
Oosten en het Westen en het
leidt tot een schoner milieu
Oorspronkelijk zou het Euro
pees Energie Handvest tussen
ac landen van de Europese Ge
meenschap en dc Oost europese
landen worden afgesloten In
mifidels hebben ook Australië.
Canada, dc VS en lapan laten
weten dat zij willen meedoen.
De ministers besloten daarom
gisteren in Parijs dat het hand
vest voor iedereen open staat.
Tijdens het overleg is ook uit
gebreid gesproken over dc rol
van kernenergie in de toekom
stige energievoorziening. Een
aantal IEA-landen is pertinent
tegen het gebruik van kernener
gie. Andere landen zien kern
energie echter als een mogelijke
bijdrage aan hel terugdringen
van dc milieuvervuiling en de
afhankelijkheid van olie uit het
Midden-Oosten Nederland zit
tussen de absolute tegenstan
ders van kernenergie en landen
die er positiever over denken.
Mini-crisis in
v redesgesprek
El Salvador
Onderhandelaars van de Sal
vadoraanse regen ng etvdc gueT
rillabeweging FMLN zi|n giste
ren uit de Venezolaanse hoofd
stad Caracas vertrokken nadat
de vredesbesprekingen zondag
zonder enig resultaat waren af
gesloten.
De twee delegaties voerden
sinds 25 mei gesprekken over
hervorming van dc Sal
vadoraanse strijdkrachten en
een staakt-hei-vuren Lr is spra
ke van een ..mini-crisis", aldus
FMLN-woordvoerder Shafik
Man dal. maar nog niet van een
mislukking. Ook in een geza
menlijke verklaring bi-vestigden
beide partijen dat het vredcv
proces niet is afgebroken Me
dio juni wordt verder gepraat.
De C olombiaanse regering en
de guerrillabeweging zijn giste
ren in Caradu begonnen aan
vredesonderhandelingen. Dc
regeringsdelegatie eiste van de
guerrillastrijders hun acties te
gen burgers te staken Hel Na
tionaal Overleg van Guerrfflaor
ganisaties (CNG) riep op tot het
houden van volgende bespre
kingen in Bogota waar ook ps^i
tiekc en veiffgheidskwesties op
dc agenda moeten staan.
Veel guerrillastrijders waren
rechtstreeks van het front naar
Je on
lingen. De CNG
woordvoeder ri te verwachten
dat de besprekingen .Jang" zul
len duren.
Philips en Japans
bedrijf samen in
videospelletjes
OEN KAAG C/O
Het lapanse bedrijf Nintendo
en American Interactive Media
(Philips) gaan samen compact
discs op dc markt brengen, die
op de spelletjescomputer van
Nintendo kunnen worden afge
sloten. Nintendo is de grootst,
producent van videospelletjes
ter wereld. American Interactive
Media is een dochteronderne
ming van Philips
I>c computerspelletjes van
Nintendo zijn bijzonder popu
lair. Naar schatting beschikt een
op de drie Amerikaanse huis
houdens over cm Nintendo-
computer waarop spelletjes als
'Super Mario' rn Prinses Zelda
worden gespeeld In lapan staat
in veertig procent van dc huis
houdens een Nintendo-compu
ter
Belangrijk voor Philips is dat
dc cd's ook geschikt zijn voor de
nieuwe interactieve ca de zoge
heten cd i Daarop wonien
tekst, beeld en grluia gecombi
neerd