Kunst
Spiksplinternieuw
begeleidingsorkest
Avondje nostalgie bij Everly 'a
Stichting waakt over
echtheid Ploeg-kunst
Haitink met Mahler terug in Amsterdam
Indianenfilms in opkomst
'Y?
Antonioni
filmt weer
Vnjdag 31 mei 1991
RetUcbr 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMJEK RUYGROK JAN RUS DAM SAS KI A STOEUNCA EmdwUcbe AYMOND PPL Vwrrywiy Pi FT KOOREAAAN
9
HEEL MOOI GAAT
choreograaf Paoluzi met dit i
om op basis van Griekse sculpturen
wekt hij de in sport en spel verdiepte
jongelingen tot leven
MUISSTIL IS HET als acteur Bart Kiene
in zijn travestierol van oude vrouw he
dendaagse racistische moppen begint te
vertellen Dit is dus de steen des aan
stoots waarover zo veel te doen is ge
weest
NIEUWSLIJN
Klaas Spekken wint Chanson Noire
LEIDEN Klaas Spekken uit Alkmaar heeft gisteravond het
tweede Chanson Noirefestival gewonnen. De finale van dit
festival, georganiseerd door liefhebbers van liederen en poëzie
werd gehouden bij K O. Spekken, die onder meer 'Making
Whoopy' en liederen uit musicals zong. won op presentatie en
techniek. Tweede werd Harda van Oosten.
Douwe Heeringa in Katwijk
KATWIJK De Friese zanger Douwe Heeringa. die vooral
naam heeft gemaakt als vertolker van het werk van jacques
Brei, treedt morgenmiddag op in Katwijk. Van vijf tot zes uur
zal hij bij Baalbergen's Meubelpromenade aan de Ambachts-
weg te horen en zien zijn. De toegang is vrij.
Speciaal programma over de Batak
LEIDEN Op de laatste dag van de Bataktentoonstelling,
zondag 2 juni, wordt in het Rijksmuseum voor Volkenkunde
een speciaal programma over de Batak georganiseerd. Een
aantal Batakspecialisten houdt aan de hand van film of dia's
een inleiding over dit Indonesische volk. De Batakse dichter—
schrijver Sitor Situmorang zal voordragen uit eigen werk.
Aanvang van het Batakprorgramma: 14.00 uur.
Museumbezoek stijgt aanzienlijk
DEN HAAG Het museumbezoek is de laatste jaren aanzien
lijk gestegen. In de afgelopen drie maanden van dit jaar ging 18
procent van de Nederlanders één of meerdere keren naar een
museum. In 1985 bracht slechts 12 procent van de bevolking in
diezelfde periode een bezoek aan een museum. Dat blijkt uit
een NIPO—onderzoek dat is gehouden onder 1022 personen
van 18 jaar of ouder.
Het museumbezoek over de eerste periode van dit jaar ligt ho
ger. omdat er op 20 en 21 april de nationale museumdagen
werden gehouden. Uit het onderzoek bleek dat de ondervraag
den vooral op die data diverse musea bezochten.
De 40 musici moeten het
voorlopig nog zonder gage
doen maar de inzet zal er
niet onder lijden: dinsdag
11 juni presenteert zich in
het gebouw van het Rotter
damse World Trade Centre
een spiksplinternieuw or
kest: het Nationaal Begelei
dingsorkest (NBO). De kas
van het orkest-in-oprich-
ting is nu nog leeg. Maar
als het een beetje meezit
en de aangesproken spon
sors willen tijdig schokken,
dan kan met ingang van
het nieuwe muziekseizoen
zelfs een volledig profes
sioneel symfonie-orkest,
tussen de 80 en 100 musici
groot, worden begroet
ROTTERDAM GPD
Stafmedewerker/musicoloog
Eric Hense zegt: „De bedoeling
van het initiatief is dat jonge,
pas afgestudeerde musici die
anders moeilijk aan de bak ko
men, de kans wordt geboden in
een kwalitatief goed orkest te
werken. Er zijn nu eenmaal veel
muzikanten en relatief weinig
symfonie-orkesten. Conservato
riumstudenten die eindexamen
hebben gedaan kunnen vaak
moeilijk aan de slag komen.
Met dit orkest willen we deze
mensen, maar ook veelbeloven
de muzikanten die nog moeten
afstuderen de gelegenheid ge
ven ervaring als orkestmusicus
op te doen.'
Het Nationaal Begeleidings
orkest - belangrijkste initiatief
nemer is hoboïst Henk Storm,
de artistiek directeur van het or
kest - gaat proberen te voldoen
aan de steeds toenemende
vraag naar begeleiding van ko
ren. operagezelschappen en an
dere ensembles. Het NBO is nu
nog vooral een barok- annex
kamerorkest Maar over enige
tijd moet het uitgroeien tot een
serieus symfonieorkest-met-al
les-erop-en-eraan waarvan de
leden normaal betaald krijgen.
Als chefdirigent is aangesteld
Kian Pin Hiu. Behalve Eric Hen-
se en Henk Storm behoren Wil
lem Jan Keizer en Hilde de Wolf
tot de staf van het orkest. Welke
standplaats zal worden geko
zen, is nog onbekend. Ook wil
Hense niet kwijt met welke in
stellingen en bedrijven momen
teel sponsorcontacten lopen.
Hense: „In dit stadium kan ik
dat moeilijk zeggen. Wél willen
wij zo min mogelijk subsidie
IIIHHill en voornamelijk het
orkest bekostigen met sponsor
gelden.'*
Het NBO wil jonge componis
ten vragen nieuwe composities
voor koor en/of orkest in diver
se bezettingen te schrijven. Der
gelijke opdrachten zijn aJ ver-
•n. h mo Pttd Hmu Theo
Hoek en Hans Koolmees: hun
werk gaat waarschi|nli|k in ok
tober van dit jaar in première.
Overigens zullen niet alleen ko
ren worden begeleid, maar ook
jonge, getalenteerde solisten.
Voor de officiële presentatie
in Rotterdam, is het orkest al te
horen in Amsterdam (van
avond /Be thaniënkJooster),
Utrecht (1 juni/Gemeentelijke
Muziekschool) en Delft (2 juni-
Vrije Academie). Op het pro
gramma staan de Puicinella-
ndte van Stravinsky, de liede
rencyclus Les Nuits d'Eté van
Berlioz en de Tweede s. KOÊÓt
op. 16 van Brahms. Soliste is de
sopraan Maja Ottenheijm.
Introdans:
Paoluzi mooi
vormgegeven
VOORBESCHOUWING ALETTE VAN
DOGGENAAR
Voortelling: Elysios van Giancario Paoluzi;
Garan Inès Estelle van Norbert Taatgen.
Sonate of Passion van Philip Taylor en
Uhuru van Ton Wiggers, gezelschap: In-
april
Te zien: zaterdag 1 juni. Schouwburg.
Een doffe dreun klinkt en drie in
korte broek en boksersschoe
nen gestoken silhouetten sprin
gen tevoorschijn. Bij elke
sprong hangen de mannen even
in de lucht en na verloop van
tijd hangen ze ook onontkoom
baar en als gebeeldhouwd in
het geheugen. De choreograaf
van Elysios, de Italiaan Gian-
franco Paoluzi, baseerde zijn
ballet op delen van oude
Griekse sculpturen en hoe mooi
is hij met dit gegeven omge
gaan.
Paoluzi heeft de in sport en
spel verdiepte jongelingen tot
leven gewekt maar laat tegelij
kertijd het beeld-zijn van zijn
inspiratiebron zien. De levende
lijven van de dansers hakken
met talloze herhalingen het
plastische beeld, dat ze tegelij
kertijd juist in beweging zetten.
Op de sculpturen zijn ook die
ren te zien. De dansers vormen
de armen tot een trots gewei of
tonen de delicate buiging van
een paardehoef. Prachtig zijn de
soepele schouderbladen van de
leeuw, die met een klauw eehe-
Scène uit het nieuwe programma van Introdans met Mirjam Diedrich, David Newson en Elisabeth van Vennendaal.
i geluid-
Norbert Taatgen maakte zijn
derde choreografie voor Intro
dans: Garcin Inès Estelle. Het
stuk gaat over drie mensen die
tijdens hun leven een moord
gepleegd hebben en nu in de
hel beland zijn; naar Huis Clos
van Jean-Paul Sartre. Een door
zichtige achterwand scheidt de
helft van het leven, en de klok
die achteruit loopt zou kunnen
staan voor de herinnering die
zich niet laat verdringen. Taat
gen heeft geprobeerd de haat-
liefdeverhouding en de wan
hoop van het trio gestalte te ge
ven. maar hij heeft niet genoeg
greep kunnen krijgen op het
drama. In zijn eerste choreogra
fie, Forte Verde, was Taatgen
veel duidelijker en deels met
succes op zoek naar een eigen
zinnige manier van bewegen en
Ivanov spreekt
weinig tot de
verbeelding
TONER
RECENSIE WUNAND ZEtLSTRA
Tifpcbw Gezebchap Mrt Nafonale To-
rwH Regw en Luk PmevaL
Gez*n op 30 mei Scbcvwburj
Leden
Als acteur Bart Kiene in zijn tra
vestierol van oude vrouw he
dendaagse BacfattedM nana
begint te vertellen, is het in de
Leidse schouwburg muisstil. Dit
is dus de steen des aanstoots
waarover zo veel te doen is ge
weest sinds de produktie 'Ivan
ov' enkele weken mMm in
première is gegaan. Twijfels bij
Het Nationale Ioneel. o| ,1, /e
voorbij zou schieten, werden
opvoed door hflt JBgem
nier en daar enkele toeschou
wers de zaal voortijdig verlieten.
Ook gisteravond stapte er één
persoon op: verder was kenne
lijk iedereen - de schouwburg
was behoorlijk goed bezet - er
van op de hoogte dat de voor
stelling confronterend zou zijn.
De vraagstelling, of 'die g<>rr
moppen nou echt zo nodig zijn?
u nu niet meer r.-levari! ét
makers vonden immers kenne
lijk van wel. Doel daarvan is - zo
valt uit een interview met acteur
Bart Kiene op te maken - dat
hier op hardhandiec wijze
wordt duidelijk gemaakt dat het
gezelschap rond titelpersoon
Ivanov discrimineert Nu die
moppen in alle publiciteit rond
de voorstelling zo veel nadruk
hebben gekregen, 11k t hel ei
veel op dat men mei do/i wi
overwogen provocatie inder
daad zijn doel voorbij heeft ge
schoten.
Wat regisseur Luc Perceval
ons in zijn bewerking van het
eerste toneelstuk van Tsjechov
Marteen Stotz en Roelant Radter tn Ivanov'.
fOTO MfMC THJj
voorschotelt, is trouwens los
van die moppentoestand weinig
verheffend. Dit laat negentien
de-MM gezelschap rond
Ivanov (volgens de officiële rol-
beschrijving: 'permanent lid
van het landelijk comité') be
staat uit een groot aantal lom-
pcrikken. De grofheid in het
spel van de acteurs neemt vaak
bijna een karikaturale vorm
aan. Sterk punt van deze regis
MM ts 7J|n vermogen om de
voorstelling een hecht ritme
mee te geven. Vorig seizoen liet
hij dat meesterlijk zien in de vijf
uur durende voorstelling 'Stran
ge Interlude' van O'Neill In
deze produktie heeft hij flink
geschrapt en voor een tem
poversnelling gezorgd
Helaas spreekt het titelperso-
nage ondanks alles weinig tot
de verbeelding. Dat kan aan de
in htn ji ukktM btip apMl*
Sti|l, aan de np.m. IM bi r
king van het stuk of aan de ma
tige acteerprestatie van Roelant
Radier liggen. Waarschijnlijk is
het een combinatie van deze
factoren. Het lot van deze Ivan
ov laat je in elk geval betrekke
lijk koud.
De brfde voor zijn joodse
vrouw is vervaagd En zij is juist
één en al toewijding: ze heeft
voor dit huwelijk haar ouders in
de steek gelaten. Is daardoor
haar bruidsschat misgelopen en
moet nu in eenzaamheid haar
ernstige ziekte dragen Als het
buurmeisje hem evenveel gene
genheid schenkt, gaat Ivanov
daar aanvankelijk op In. Mak
vOrir hn huwrli|k bedenkt hi|
zich om niet nosmaals iemand
ongelukkig te maken
Van dat slot maakt dc regn
seur een moot kilschig geheel
Ivanov. staan. Op M 0 Md O
ging ncht een revolver op zijn
hoofd, zegt 'ik ken een mooi
slot' en dan klik'. Pas wanneet
latdook i hoMB ii
den later dc knal. waama noj;
wat wegebbende muziek klinkt
dat lijkt een vruchtbaarder weg
dan die van zware psychologi
sche thema's.
'Uhuru' op muziek van Lady
Smith Black Mombazu en een
aria van Maria Callas heeft al
thema vrijheid en onafhanke-
Ijjtiltid. DU ballet ging in maart
vaiy \m in pranttra
MUZIEK
RECENSIE TOM RUUFROK
Concert door The Everty Brothers Phl
Everly (ran*. gitaar), Don Evnty (rang gi
taar). Alben Lee (gitaar), Buddy Emons
(pedal vtret-grtaar). lames Hooker (toet
ien), Phl Cranham (basgitaar) en Lany
London (drums) SpeoaJ guest Duane Ed
dy (gitaar) Voorprogramma Ernst Lang-
Te horen 31/5 Congresgebouw Den
Haag en 7/6 MKC Ma«tncM
„We zijn ze heel veel verschul
digd. want met Don en Phil is
het allemaal begonnen". Dat zei
Bob I M.m in 1 'tTii, t.K-n hi| 7\> h
moest verantwoorden voor de
Everty-hits Take a message to
Mary' en Let it be me' die hij
op zijn album 'Self portrait' co
verde. Ruim twintig |aar later,
en maar liefst 34 )aar na hun
eerste hit 'Bye bye lovc'. bestaat
het duo nog steeds en zal Dylan
waarschijnlijk niets van zijn
woorden willen terugnemen
Want de Everley Brothers zijn
nog springlevend.
m IMvWdti al ir1 ooHMi
ren tijdens hun eerste bezoek
aan Nederland sinds dc hereni
ging in 1984, en de feestjes van
toen doet het duo deze weck
nog eens vrolijk over in Arn
hem. Den Haag en Maastricht.
Het grote verschil: Don en Ever
ly staan dit keer nog geen vijf
kwartier op het podium, en dat
is aan de magere kant voor dc
75 gulden die het kaartje moest
kosten. Aan de andere kant: de
belangrijkste hits passeren de
revue, de Evcrty's hebben er
hoor- en zichtbaar nog altijd
een groot plezier In en vocaal
zijn ze er in de loop der jaren
ook allesbehalve op achteruit
gegaan. Vooral de tweestemmi
ge zangpartijen, hun handels
merk sinds jaren, zijn nog altijd
messcherp en worden losjes,
n a.u uitcrsi tn fzeki r gr br.n hl
En zo ging het voor dc twee
duizend. net iets te keurige fans
van 'Bye bye love' naar 'Wake
up little Suzie' en van 'Crying in
the rain' naar een fraaie akoesti
sche blues, mei gitanst sinds -
jaren Albert Lee voor de veran
dering op mandoline. Een grda-
teerd repertoire, natuurlijk,
maar wat is er mis met een
avondje nostalgie?
Om het jukebox karakter van
dl t m m 'i dooAwÉMi is
Duane Eddy meegenomen,
wiens warme gitaargrluid zo
MUZIEK
GRONINGEN «GPD
Vijf kenners van werk van het
Groninger Kunstenaarsgenoot
schap De Ploeg gaan een stich
ting oprichten om een einde te
maken aan de grote stroom ver
valsingen van met name Ploeg-
lid Jan Altink die de laatste we
ken zijn opgedoken.
Het initiatief om een stichting
op te richten is van galeriehou
der mr. Wout Schuurmans uit
Roden. Hij opende veertien da
gen geleden in Haren een gale
rie die is gespecialiseera in
kunst van De Ploeg en tijdgeno
ten. Het is de bedoeling dat de
stichting haar kennis ter be
schikking stelt van particulie
ren. kunsthandelaren en vei
linghouders.
Daarnaast zal een documen
tatiecentrum worden ingericht.
Alle kunstwerken die ter beoor
deling worden voorgelegd, zo is
het plan, zullen gefotografeerd
worden en voorzien van een be
vinding van de stichtingsleden
die altijd unaniem zullen oorde
len.
RECENSIE PAUL HERRUER
Concert The London Philharmonic, onder
leiding van Bemhard Haitink. speelt de Ze
vende Symfonie van Mahler
Gehoofd Concertgebouw.
Amsterdam
rable Lightness of Being, My
rrRECKTI>eft Foot) zal dc hoofdrol spelen
in deze vertelling die ontleend
wordt aan de gelijknamige ro
man van James Fenimore Coo
per. Black Robe. een ander in-
dianenepos, werd inmiddels
verfilmd door Bruce Beresford
en gaat over een verdwaalde
missionaris temidden van de
Zwartvoctindianen in Canada.
Het gigantische succes van
Dances With Wolves lijkt inspi
ratie te hebben gegeven voor
het maken van meer indianen -
films. Michael Mann gaat voor
20th Century Fox een nieuwe
versie verfilmen van De Laatste
Der Mohikanen. De Britse ac
teur Daniel Day-Lewis (Unbea-
Eerder dit jaar is Bernard Hai
tink al in Amsterdam geweest
en dat was het 'grote' weerzien
tussen de dirigent en zijn pu
bliek. Het tweede weerzien
volgde woensdag, toen Haitink.
met The London Philharmonic,
in een uitverkocht Concertge
bouw de Zevende Symfonie van
Mahler heeft uitgevoerd. Hai
tink met Mahler terug in het
Concertgebouw, een pregnante
combinatie van gegevens die
maar tot één ding kon leiden:
een ovationele toejuiching.
Volkomen onvermijdelijk
kwamen herinnenngen aan
Haitinks laatste Mahlers met
het Koninklijk Concertgebouw
orkest boven: de Negende en de
Achtste, en dan vooral de eerste
daarvan Het zijn herinneringen
aan het beheerste en bezielde
gebaar waarmee Haitink toen.
en nu. de structuur van en de
emotie in Mahlers muziek
opnieuw, maar zonder teveel
nadruk, uit te laten komen een
grvoel van 'eenheid in verschei
denheid' was het resultaat. Tot
nadrukkelijke 'typenngen' - de
tweede Nachtmusik is wel ge
zien als een kllnkmde vrrbeH
ding van wat er in Ween se gek»
pden aan amusements
ding var
RrnhnU
klanken
Bernard Haitink: ernstige en ingetogen vertolking.
blootlegt en vrijmaakt van de men zoals het officieel is ge
noten in de partituur. Hij heeft, formuleerd.
juist daarvoor, dit jaar de Eras
musprijs gekregen „omdat zo
wel naar omvang als naar inten
siteit zijn werk bepalend
Met die intensiteit heeft de
dirigent Mahlers Zevende tot le
ven gebracht: juist de symfonie
die in dit oeuvre tot de proble-
nchtinggevend is geweest voor matische, en daarom minder
de opvattingen over en visies op populaire, behoort Dat laatste
het nistonsche cultuurgoed van is begrijpelijk, want na het aan
de gevestigde repertoire vor- gebeurtenissen rijke en veelzeg
gende eerste deel blijken enkele
van de er op volgende vier de
len (vooral de tweede 'Nacht
musik' en het 'Rondo finale')
veel moeilijker direct aansprr
keiijk' te maken Haitink koos
ervoor, de terugkerende strut
turele elementen in hel hele
werk (een bepaalde 'toonval' of
een ritmisch gegpven) telkens
bracht - heeft hij zich niet laten
vertelden Ook waar de muziek
een lichte' toon aanslaat bleef
de vertolking ernstig en ingeto
grn
De hronnrrtngrn aan HaJ
tink. MahlcT en het Concertgr
lx. rkm of aan die aan zijn
vnj recente Vijfde met de Beni
ner Ptiilharmonikrr) werkten
enigszins ten nadele van The
London Philharmonic. Het En
gelse orkest, een uiterst respec
tabel ensemble, mist de verfijn
de klankcultuur die bet on
ren gebouworkest onder Hai
tink in dit repertoire liet borrn
en dat werd vooral in de drie
mende' midden
Zesende du»ÖHi|k.
De gr« lachte dat de dirigent dit
stuk n grn lijk met zijn 'oude' or
kest had moeten uitvoeren zal
bij meer dan één aanwezige zijn
opgekomen
onlosmakelijk met de vroege
rock 'n mil jaren Is verbonden.
Halverwege bet aandeel van de
F.verty't mag Eddy met dc bege
leiders een half uurtje uit z'n bof
gaan, dertig minuten waart O
veertig jaar muziekgeschiedenis
w 11rt "ooir11yi'B.iliI niri oen
Art of Noise arhtigc bewrrtdnf
van 'Rebel Rouser als ontor
passelijk, maar opvallend ener
giek buitenbeentje.
Bij terugkomst van de Pvrrty s
wordt de Grote Fuif al snel Inge
zet met de rocker 'Lucille', ge
volgd door dc in de zaal met de
verplichte aanstekrrs begrlcidc
sleper Let it be me' als afsluiter
Met twee toegiften ('Shake,
rattle and roll' met Duane Edd>
en Paul McCartney* 'On the
wings of a nightingale') makrn
Phil en Don rr vervolgen* (te)
sr>H een einde aan. Wat resteert
zijn de merchandise stand, dr
folder van de fandub en acht
tien tijdloze melodieën die door
het hoofd Wijven «poken. En dr
irritatie over een vnorprogram
ma (zanger/gitarist Ernst lang
hout) dat geen moment boven
het kampvuur-nivrau uitkomt
Atoof d> lork Mm doom
bestaan hebben.
Michriangrio Antonioni (TB
jaar) begint op korte termijn
aan dc opnamen van The Crew
een film naar een script van
Mark Peploc (The Last Em
peror) die tevens als co-regis
seur zal functioneren De opna
men hadden eigenlijk al een
jaar geleden moeten beginnen
maar moesten als grvolg van
Antonioni's slechte gezondheid
un 1984 werd hij al eens grvrld
door ren hersenbloeding) wor
dM uitgesteld. De hoofdrol in
The Crew wordt gespeeld door
Roy Schelder
PAULINE EDELE, Annemiefce
Prmct en Gahridle van Rooyen
grven morgenavond samen met
Arte van der Neut een piano
concert In Art opa in lisse Com
posities van onder anderen
Bach. Mozart. Van Beethoven.
Debusav. De Falla en Granados
zullen ten gehore worden gr
bracht.
Allen volgen een opleiding tor
muztekdoernt piano aan de
staatsexameoopkrKllng Aan
vang van het concert 20A0 uur
