Regio
Chemokar is soms
een rijdende bom
Weieens
in geslaagd
om 's avonds
'n reis
verzekering
af te sluiten?
Nog geen medicijn ontdekt
tegen 'rusteloze benen'
Fasson ontslaat personeel
en krijgt onderscheiding
Monumentenwacht heeft extra mensen nodig
Vrijdag 31 mei 1991 MM 01720-93961 MARTIN HOtKSTM HANS KOSNEKOOP» KEES VAN KUILÉNBUSG HENKV»N DEB POST GERBYREDEl MD RIETVELD» EETTVSTRM Eindrrf*», H.NSSONDERS Vom^ng SIMON Df GRAAF
Omdat u overdag niet overal aan toekomt,
is GWK ook 's avonds open.
Voor uw reisverzekering, Reis- en
Kredietbrief, Italiaanse benzinebonnen,
Autobahnvignet en andere reispapieren.
Vragen? Bel gratis 06-0566.
BIJ GWK HAAL JE 'T ALTIJD
GWK-LEIDEN
(OP HET NS-STATION)
LEIDEN MONICA WESSEUNC
Het zal je maar gebeuren.
Maanden achtereen slik je een
middel tegen rusteloze benen
en dan opeens blijkt dat het
middel helemaal niet werkt. Dat
is het geval met het medicijn
hydrokinine. Het middel wordt,
omdat artsen en patiënten er
van overtuigd zijn dat het werkt,
in Nederland op vrij grote
schaal voorgeschreven aan
mensen die lijden aan het zoge
heten restless-legs-syndrom.
Het medicijn is relatief onschul
dig, dus zo erg is het niet dat het
voor niks wordt geslikt. Maar
goed is anders. De afgelopen
tijd is in het Academisch Zie
kenhuis in Leiden het effect van
het gebruik van hydrokinine
onderzocht.
In ons land lijden naar schat
ting tienduizenden mensen aan
rusteloze benen: het verschijn
sel dat 's avonds en eenmaal in
bed de patiënt zijn benen niet
kan stilhouden. Het is niet dui
delijk wat rusteloze benen pre
cies zijn en hoe ze worden ver
oorzaakt. Het verschijnsel kan
het best worden omgeschreven
als het gevoel dat er mieren in je
benen lopen zodat je je benen
wel moet bewegen. De kwaal is
ongevaarlijk, maar zeker in ern
stige vorm erg lastig. Het houdt
zowel de persoon met rusteloze
benen als zijn of haar partner
uit de slaap. Sommige mensen
hebben het hun leven lang elke
nacht, anderen heel af en toe en
pas op latere leeftijd.
Huismiddelen tegen de kwaal
zijn er genoeg, zet neuroloog
J.G. van Dijk die het onderzoek
bij het AZL leidde, uiteen. "Dat
varieert van bananen eten tot
magneten onder je bed leggen.
Het is nog maar de vraag of dit
soort memoden werkt Dat wis
ten we echter evenmin zeker
van het middel hydrokinine dat
in ons land al jaren tegen de
kwaal wordt voorgeschreven. In
het buitenland kennen ze deze
toepassing van hydrokinine niet
en dat op zichzelf zet je wel aan
het denken".
Werkt niet
Via deze krant werden mensen
met rusteloze benen opgeroe
pen om mee te doen aan het
onderzoek. Enkele weken ach
tereen hebben zij hydrokinine
danwel een placebo (een nep
middel) gekregen. Niet alleen
de patiënt wist niet of hij (zij)
een placebo of echt medicijn
kreeg, ook de arts was daarvan
onkundig. Van Dijk: "Dat moet
wel. Als arts verraadt je onge
wild of je het echte middel geeft
of het placebo. Al zeg je nog zo
overtuigend dat bij dit middel
succes verzekerd is. je lichaam
staal verraadt anders".
Bij iedereen verminderden de
klachten gedurende het onder
zoek ietsjes. Dat is echter een
het normale effect van aandacht
krijgen voor een kwaal of aan
doening. De afname van diege
nen die een echt medicijn kre
gen en de placebo-slikkers was
echter precies gelijk. Het middel
hydrokinine werkt dus niet.
Volgens Van Dijk blijven er
drie soorten middelen over.
Slaapmiddelen in een hele lich
te dosering brengt rust in de be
nen, maar hebben het nadeel
van mogelijke verslaving. Ook
opiaten (verdovende middelen)
hebben dat gevaar. Het derde
middel, een medicijn dat ook
wordt gebruikt ter bestrijding
van de symptomen van de ziek-
te van Parkinson, werkt in lage
dosering ook goed tegen ruste
loze benen en bijwerkingen zijn I
niet bekend. "We zouden graag
onderzoek doen naar de wer
king van de drie soorten midde- I
len. maar dat kan nog wel enke- I
Ie jaren duren. Een neuroloog
heeft met meer kwalen te ma
ken dan alleen rusteloze be-
"DOOR HET WERK van de Monu
mentenwacht kan een grote restauratie,
waarmee al gauw miljoenen guldens
gemoeid is, soms tientallen jaren wor
den uitgesteld
NIEUWSLIJN
Met bus naar Space Expo
De NZH-lijndienst 32 die van Ix-iden naar Katwijk rijdt, doet
vanaf 2 juni ook op zondag het Noordwijk Space Expo aan. De
reden voor de uitbreiding van de dienstregeling is volgens NSE
de groeiende stroom bezoekers en het invoeren van NS-dag-
tocnt 25 naar de ruimtevaarttentoonstelling. De busreis van
Leiden naar de expo is een half uur. Op zondagen vertrekt de
bus (lijn 32) van 11.10 tot 16.10 uur elk uur en is de laatste
dienst om 16.40.
Schotwond voorspellen
Welke conclusies kunnen worden getrokken uit vorm en aard
van een schotwond en uit de aanwezigheid van grotere of klei
ne fragmenten van kogels? Welke verwondingen worden met
een bepaald wapen toegebracht en wat is de invloed van de af
stand, stand en dergelijke. Voor de beantwoording van dit
soort vragen is sinds kort een computermodel beschikbaar.
Het model is gebaseerd op de wiskundige beschrijving van de
baan van de kogel. Die beschrijving is uitgedokterd door I.W.Ö.
Crucq. Hij hoopt hierop volgende week aan het AZL te pro-
Het kunnen voorspellen van het gedrag van kogels is van be
lang voor zowel gerechtelijke laboratoria als ook voor artsen in
opleiding in verband met de behandeling van schotwonden.
Botsing kan fatale gevolgen hebben
Fasson, het bedrijf dat deze
week aankondigde dat er 80 ba
nen moeten verdwijnen, heeft
deze week een prijs ontvangen
voor 'kwaliteitsbeleid'. Het be
drijf in zelfklevende materialen,
met vestigingen in Leiden, Ha-
zerswoude en Alphen aan den
Rijn, meldt vol trots dat het een
speciale onderscheiding heeft
ontvangen: de 'Beacon of Quali-
ty'
Fasson kreeg de onderschei
ding omdat het bedrijf sinds
1984 actief sleutelt aan het
Een chemocar is niet zelden een rijdende bom. Er wor
den stoffen op vervoerd die eigenlijk absoluut niet in el-
kaars nabijheid mogen komen. Een botsing kan catastro
fale gevolgen hebben. Dat blijkt uit een nieuw onderzoek
van het Korps Controleurs Gevaarlijke Stoffen (KCGS).
Sinds twee jaar geleden de chemocar voor het eerst on
der de loep werd genomen, blijkt de situatie alleen maar
verslechterd.
'kwaliteitsbesef van zijn 700
personeelsleden. Niet alle werk
nemers van Fasson zullen even
blij zijn met de onderscheiding.
Het is de tweede keer in korte
tijd dat Fasson een groot aantal
banen schrapt.
Fassons vice-directeur G.J.
van den Akker toonde zich ech
ter bijzonder ingenomen met
de onderscheiding. „Flet Bea
con of Quality is voor Fasson
een nieuwe mijlpaal", aldus
Van den Akker. „Maar we besef
fen uiteraard dat we er nog lang
niet zijn."
DEN HAAG MONICA WESSEUNC
Niet alleen het vervoeren van de
chemische troep, ook het inza
melen ervan blijkt, om het maar
heel zacht uit te drukken, niet
van gevaren gespeend.
De mannen op de kar weten
soms absoluut niet hoe ze met
chemisch afval moeten om
gaan, er kleven resten aan de
buitenkant van verpakkingen,
de chemoboxen zijn niet vloei
stofdicht of er wordt brandge
vaarlijk afval aangeboden terwijl
iemand in de nabijheid staat te
roken. Er gaat al met al nogal
wat mis met het inzamelen en
vervoeren van chemisch afval.
Er zijn in totaal 40 chemokar
ren, verspreid over heel Neder
land, aan een nauwlettend on
derzoek onderworpen. In deze
regio zijn onder meer de karren
in Katwijk, Wassenaar en de
Haarlemmermeer onder de
loep genomen. Er werden maar
liefst 200 overtredingen van de
regels geconstateerd.
Hoewel elke overtreding van
de veiligheidsvoorschriften lin
ke situaties oplevert, noemt in
terim-manager T. Luijks van het
KCGS het samenvoegen en sa
men vervoeren van stoffen die,
omdat ze onderling sterk che
misch reageren, nooit samen
mogen komen, toch het aller
ergst.
Slechts enkele van de 200
overtredingen betrof het samen
vervoeren van stoffen waarvoor
dit eigenlijk niet is toegestaan,
maar desondanks neemt Luijks
dit heel hoog op. "Het ligt heus
niet alleen aan gebrek aan ken
nis. Heel vaak speelt laksheid
een rol en dat is minstens even
erg".
De mannen (of vrouwen) die
de chemocar bemannen moe
ten kennis van chemische stof
fen hebben. Daar blijkt het
evenwel nogal eens aan te
schorten. Acht van de 40 gecon
troleerde chemokarren bleken
bemand door mensen die ei
genlijk niet goed wisten waar ze
mee bezig waren.
Peuk roken
Ook de inrichting van de wagen
laat te wensen over. Tien pro
cent van de karren was niet uit
gerust met het verplichte
brandblusapparaat. De oranje
schilden en oranje lichten (bei
de accentueren het gevaar) ont
breken meer dan eens. De che
mische stoffen worden opgesla
gen in boxen. Deze zijn heel
vaak niet in orde. Het komt zelfs
voor dat in plaats van de stevige
boxen waarin het afval dient te
worden gestort, een kartonnen
doosje wordt gebruikt
Ook de burger die het che
misch afval aanbiedt, blijkt zich
niet altijd even netjes te gedra
gen. Tot drie keer toe consta
teerden de controleurs 'brand
gevaarlijke handelingen' bij het
aanbieden van klein chemisch
afval. Hoe ongelooflijk het ook
klinkt, het komt nog steeds voor
dat mensen met een brandende
peuk in de mond licht ontvlam
bare stoffen aanbieden.
Gezien de verontrustende re
sultaten van het onderzoek is
het KCGS voornemens dit na
jaar het aantal controles te ver
drievoudigen. Bovendien wordt
binnen een maand overlegd
met het ministerie van verkeer
en waterstaat om te kijken over
de regels inzake inzameling en
vervoer van klein chemisch af
val wel goed zijn. Ook staan
binnen vier weken gesprekken
met de Vereniging van Inzame
laars van Chemisch Afval en
met de bouwers van chemokar
ren, op de rol.
Er gaat nogal eens wat mis met het inzamelen en vervoeren van chemisch afval.
Organisatie schrijft duizendste lid in
DELFT/LEIDEN MONICA WESSEUNC
De Zuidhollandse Monumen
tenwacht draait goed. Niet al
leen is enkele dagen geleden het
duizendste lid Ingeschreven,
bovendien verwacht de wacht
dit laar het vijfde team op pad
te Kunnen sturen. De Monu
mentenwacht Inspecteert de
bouwkundige en onderhouds-
staat van monumenten. Kleine
reparaties worden direct ver
richt, grote worden door aanne
mers gedaan. De duizendste
abonnee is de kerkvoogdij van
de Hervormde Kerk in Delft die
de monumentenwacht vraagt
op de toren van de kerk te let
ten. Inmiddels zijn er overigens
al weer zeven abonnees bij.
De eigenaren van monumen
ten kunnen voor 75 gulden per
jaar per object abonnee worden
van de wacht. Elke acht maan
den komen de wachters (met
hun busje) het monument in
specteren en brengen daarover
rapport uit. De wachters zijn
vooral gespitst op verstopte go
ten, losliggende leien, gaten in
lood- en zinkbedekking en an
dere oorzaken van ernstige lek
kages. Ook in Leiden wordt een
aantal monumenten, waaron
der de Pieterskerk, het Stadhuis
en het Rijnlandshuis in de gaten
gehouden door de Monumen
tenwacht.
Voorzitter van de monumen
tenwacht in Zuid-Holland. D.
Brouwer de Koning, zet uiteen
dat het belangrijkste werk van
de monumentenwacht het
voorkomen van grootscheepse
restauraties is. De wachters
ontdekken mankementen voor
dat deze tot grote schade leiden.
Een beginnende lekkage is nog
geen ramp, langdurig verwaar
lozen ervan echter wel. Door
het werk van onze mensen kan
een grote restauratie, waarmee
al gauw miljoenen guldens ge
moeid is, soms tientallen jaren
worden uitgesteld".
Brouwer de Koning zet uiteen
dat de monumentenwacht de
beschikking heeft over vier bus
jes elk bemand met twee wach
ters. "Dat zijn hooggekwalifi
ceerde ambachtslieden die niet
alleen verstand hebben van
maar ook verknocht zijn aan
monumenten", aldus Brouwer
de Koning. De busjes zijn be
taald door het Prips Bernard-
fonds, de provincie betaalt 90
procent van de loonkosten van
de wachters. "Met 75 gulden
per object begin je immers niet
De eigenaren van monumenten kunnen voor 75 gulden per jaar per object abonnee worden van de Monumentenwacht. foto henk bouwman
zo veel". Vier busjes en acht
wachters lijkt heel wat, maar er
is al weer eert aanvraag voor
een extra bus de deur uit. "Het
aantal abonnees groeit gestaag
en dus is extra mankracht no
dig. Het wachten is op de toe
zegging voor extra provinciale
subsidie, maar waarschijnlijk le
vert dat geen problemen op".
Leitje rechtleggen
De monumentenwachters repa
reren geen grote mankementen.
Monumentenwacht is een
stichting en mag dus niet con
curreren met de normale aan
nemers. Een leitje hier of daar
rechtleggen mag wel, maar een
volledige houtconstructie ver
nieuwen niet. Overigens zijn
niet alle abonnees van de mo
numentenwacht eigenaren van
echt hele grote monumenten.
Er zijn ook huiseigenaren die
hun pand onder de hoede van ke stijging van het aantal abon-
de wacht plaatsen. Dat neemt nees. Op dit moment wordt in
niet weg dat van alle panden 40 Zuid-Holland een inventarisatie
pr<>< ent kerk
of kerktoren
Brouwer
de Koning
heeft geen
enkele moei
te met dui
delijk te ma
ken wat het
belang van 'zijn' wacht is. "In
de jaren zestig groeiden de bo
men nog tot in de hemel. Een
aanvraag voor een fikse restau
ratie werd toen vrijwel altijd'ge
honoreerd. Dat ligt nu anders.
Het- budget beschikbaar voor
het instandhouden of zelfs red
den van monumenten is steeds
krapper".
Brouwer de Koning verwacht
de komende jaren nog een flin-
Grootscheepse
reparaties
voorkomen
gemaakt van de
wat heet -jon
gere- monu
menten (1850-
1940). Brouwer
de Koning is se
cretaris van de
provinciale
die
dit Monumen
ten Inventarisa
tieplan begeleid en concludeert:
"Verwacht mag worden dat de
inventarisatie voor veel eigena
ren van monumenten reden zal
zijn hun pand bij ons in de
wacht te plaatsen
Eerste wachter
De wachters hebben twee aan
twee een eigen rayon. In Leiden
rijdt veelal de 39-jarige P. van
Roon rond. Hij is eerste wach
ter. "De meeste van ons hebben
een opleiding in de de bouw.
Als je goed bent in je vak, kan je
tweede wachter worden. Onder
leiding van de eerste wachter ga
je dan de daken op en inspec
teer ie. We krijgen elk jaar bij
scholing en na een bepaalde tijd
kan je eerste man worden", zet
hij uiteen.
Als monumentenwachter
moet je van een ding in elk ge
val volkomen gespeend zijn:
hoogtevrees. De wachters be
klimmen de hoogste kerktorens
en halen daar halsbrekende toe
ren uit. Over de staat van on
derhoud van de monumenten is
Van Roon en diens collega uit
Delft L Bredie. niet ontevreden:
"Er wordt redelijk veel aandacht
en geld besteed aan onderhoud
en dat scheelt enorm".
