Binnenland
Aantal chronisch zieken
blijft gestaag toenemen
Homeopatische topper in opspraak
Tjeenk Willink valt slecht bij vrouwen
Linkse Volkspartij blijft luchtkasteel
Speciale commissie buigt zich over achterstandssituatie
Woensdag 29 mei 1991 Redact»* 023 150225 JANINE BOSMA ALTAN EROOCAN RONALD FP.ISAPT 'cbef) PATRICK VAN DEN HURK SJAA^SMAKMAN
Het aantal chronisch zieken zal de komende jaren ge
staag blijven groeien. Op dit moment zijn er ongeveer 5,3
miljoen Nederlanders met een langdurige aandoening.
Rond de eeuwwisseling zal dat aantal op 5,6 miljoen lig
gen.
DEN HAAG GPP
Staatssecretaris Simons (volks
gezondheid) heeft dit de Kamer
meegedeeld. Hij schrijft de toe
name toe aan de groei van de
bevolking. Gemiddeld heeft 35
procent van de Nederlanders
een langdurige aandoening.
Onder jongeren tot 14 jaar is dat
percentage 13 procent, bij be
jaarden 68 procent.
Volgens Simons verkeren
chronisch zieken in een duide
lijke achterstandssituatie. Er zal
dan ook tijdelijk aparte aan
dacht aan hun positie geschon
ken moeten worden. Daarom
wordt vandaag de Nationale
Commissie Chronisch Zieken
(NCCZ) ingesteld, onder leiding
van het oud-PvdA-kamerlid
Haas-Berger.
De commissie moet een
krachtige impuls geven aan het
chronisch ziekenbeleid, aldus
Simons. Gemeenschappelijke
problemen met betrekking tot
de zorgverlening, voorlichting,
onderzoek en maatschappelijke
positie zullen aan de orde moe
ten komen. Daarnaast moet de
commissie gaan beoordelen of
de positie van chronisch zieken
voldoende aan bod komt in de
gezondheidszorg. Het werk van
de commissie wordt over vier
jaar geëvalueerd.
Simons zei gisteren verder
niets te zien in een veelomvat
tende registratie van pijnklach-
ten. Volgens de bewindsman
kan door middel van een aantal
meetpunten ook genoeg inzicht
gekregen worden in aard en
omvang van de pijnproblema-
tiek. De staatssecretaris stelt dat
het ontbreken van een goede
pijnregistratie er waarschijnlijk
ook de oorzaak van is dat er tot
nu toe weinig onderzoek is ge
daan naar oorzaken en behan
delmethoden. Simons stelt
daarom 1 miljoen gulden be
schikbaar voor dergelijk onder
zoek. Voor pijnbehandeling
heeft hij nog eens 700.000 gul
den beschikbaar.
Op de behandeling van voor
stellen voor de stelselherziening
in de gezondheidszorg zal Si
mons nog even moeten wach
ten. De staatssecretaris wilde
het pakket op 10 juni aan de
Tweede Kamer voorleggen,
maar kreeg gisteren al te horen
dat die er pas over wil praten als
de bezwaren van de Eerste Ka
mer tegen delen van het plan
zijn weggenomen. De Senaat
heeft Simons opgedragen over
delen van het pakket advies te
vragen bij de Europese Ge
meenschap.
FRANS VTSSER MAR COT KLOMPMAKER Vormgeving HANS BOEZEUJN
Een doorkijkje vanuit de nieuwbouw van het ministerie van VROM. Het pand met de koepeltjes waar de 3000 ambtenaren vanaf volgend jaar zo
mer op neerkijken is Den Haag CS. Het ministerie van milieu moet natuurlijk een goed voorbeld geven: Het gebouw ligt niet alleen naast het sta
tion, maar bij de bouw wordt ook geen asbest of cfk-houdend isolatiemateriaal gebruikt hans steinmeier an
Pharmaceutisch Weekblad waarschuwt voor gebridk Echinacea-preparaten
AMSTERDAM MARGOT KLOMPMAKER
Biohorma en VSM, fabrikanten
van homeopatische geneesmid
delen. zijn woedend over een
publikatie in het Pharmaceu
tisch Weekblad van deze week.
Daarin staat dat het extract van
de Echinacea purpurea plant
(rode zonnehoed) ernstige bij
werkingen kan veroorzaken.
Het extract van de plant zit on
der meer in populaire produk-
ten als Echinaforce, Echinaplant
en EBT-complex.
De middelen worden veel ge
bruikt in geval van verkoudheid,
griep, ontvellingen en ontste
kingen.
Ook wordt het van harte aan
bevolen als middel om de weer
stand van kinderen te vergro
ten. Echinacea-preparaten zijn
commerciële toppers.
Het Pharmaceutisch Week-
Mad btMBl zich op een (ano
niem) Duits onderzoek naar
Echinacea-preparaten.
Er worden drie gevallen ge
noemd van mensen die na ge
bruik van deze middelen ernsti
ge problemen kregen. In een
van de gevallen overleed de pa
tiënt zelfs. De betrokkenen kre
gen last van jeuk, koorts, opge
zwollen klieren, tong- en slok
darmzwellingen en ademnood.
Het Pharmaceutisch Week
blad schrijft verder dat koude
rillingen, koorts misselijkheid,
lage bloeddruk en hoofd- en ge
wrichtspijnen bekende bijwer
kingen" van Echinacea-produk-
ten zijn. „Gezien de grote afzet
van de produkten lijkt een
waarschuwing op zijn plaats",
concludeert het blad.
Echinacea-produkten worden vaak gebruikt om verkoudheid en griep te
bestrijden.
Biohorma, producent van
Echinaforce, noemt de publika
tie „flauwekul". Het bedrijf en
concurrent VSM hebben inmid-
FOTO PETER FOPPE
dels een brief naar alle apothe
kers gestuurd. Daarin wordt aan
de hand van recente literatuur
benadukt dat er geen gevaar be
staat bij het gebruik van Echi
nacea-produkten.
Biohorma-voorlichter Van 't
Hoff twijfelt sterk aan de weten
schappelijke betrouwbaarheid
van het Duitse onderzoek. „In
het artikel worden drie gevallen
genoemd. De bijverschijnselen
die deze mensen hadden zijn
beslist geen reacties op het ge
bruik van Echinacea. Ik denk
eerder dat er sprake is geweest
van een infectie."
Van 't Hoff is boos over de
aantijging dat Echinacea-prepa
raten niet veilig zouden zijn.
„Stel dat iemand met griep een
sinaasappel eet en daarna over
lijdt. Moet je dan maar geen si
naasappels meer eten?"
Gaat die vergelijking wel op?
ja, stelt Van 't Hoff volmondig.
„De Echinacea purpurea is uit
en te na onderzocht. Volgens
wetenschappers is het gebruik
er van absoluut veilig. Echina
cea-produkten worden al tien
tallen jaren over de hele wereld
verkocht. Miljoenen mensen
hebben het gebruikt. We heb
ben nog nooit klachten ontvan
gen. Ik vind het buitengewoon
teleurstellend dat een gerenom
meerd blad als het Pharmaceu
tisch Weekblad een dergelijke
publikatie opneemt."
Apotheker Frank Venema, au
teur van het gewraakte artikel,
noemt de reactie van Biohorma
voorspelbaar. „Ik twijfel niet
aan de waarde van het Duitse
onderzoek. Toegegeven: het be
treft slechts drie gevallen, maar
dat doet niets af aan het feit dat
een aantal mensen vreemd op
deze preparaten heeft gerea
geerd."
Florerend D66 voelt weinig voor samenwerking met tobbende PvdA
DEN HAAG SJAAK
lan Pronk, zaterdag in de Volks
krant: „Ik begrijp best dat D66
nu zal zeggen: Nu ze verliezen
willen ze opeens lekker samen
werken. Maar ik vind dat er ge-
ptant moet worden".
Hij was niet de eerste dit jaar.
Kort na de nederlaag van de
IVdA bij de Statenverkiezingen
deed Groen Unks-fractievoor
zitster Kia Meekers al een poging
het gedoofde vuur van linkse
samenwerking op te rakelen. Zij
vroeg de sociaal-democraten en
i .lui nfel i«- bmm ém
over de vorming van een grote
progressieve partij.
Bet loan n Prank hebbw een
ding gemeen: ze zitten in de
hoek waar de klappen vallen.
De PvdA verloor enorm op 6
maart, terwijl bij Groen links de
groei er nu al uit lijkt te zijn. I^e
partij is twee jaar na de oprich
ting veroordeeld tot dezelfde rol
als vroeger: de nuttige horzel.
Voor tie PvdA schetst Pronk
een somber jïerspectief. Zijn
partij, zegt hij, heeft zich altijd
hü ht op do orfaoidoi „Mom
die wenst zich'niet als een soci
ale klasse te zien. In die zin zijn
we het slachtoffer van ons eigen
succes". Met andere woorden:
de PvdA heeft zicb in haar hui
dige vorm overleefd.
D66 daarentegen beleeft
hoogtijdagen. Vandaar dat de
Democraten het proefballonne
tje van Beckers direct doorprik
ten. Ze hebben er ook geen goe
de herinneringen aan. Begin
jaar zeventig werd er ook over
een progressieve volkspartij ge
praat. Nieuw Links nield de
PvdA even in haar ban en wilde
graag een bundeling van PvdA,
D66 en PPR Maar met de te
rugtocht van Nieuw Links ver
dween ook de linkse volkspartij
weer achter de horizon. De
PvdA mocht zich destijds ver
heugen in een ongekende po
pulariteit en zou ook zonder fu
sie de rest van progressief Ne
derland wel opslokken. D66 is
dat nooit vergeten, Waarom zou
ze nu de noodlijdende PvdA de
helpende hand toesteken?
Pronk wil de Democraten wel
een reden geven: „De sociale
doorbraak van de twintigste
eeuw heeft zijn wortels in de
vrouwenbeweging, de ecologi
sche beweging, de minder
heidsgroepen «mi de onderklas
se. Gezamenlijk stellen die
groepen de kwaliteit van de sa
menleving ter discussie. Als je
dat aan elkaar knoopt, zie ik de
politieke noodzaak van een bre
de politieke beweging die een
antwoord geeft op de proble
men aan het begin van de ko
mende eeuw. Met daarin de
PvdA als het produkt van de
economische emancipatie van
de vorige eeuw. de links-libera
len als het produkt van de
emancipatiebeweging een eeuw
eerder, en met de overige groe
pen. die sterk vertegenwoordigd
/i|n in Omm Links".
Het klinkt prachtig. Maar
Groen Unks verdwijnt al uit het
zicht als het om regeren gaat.
De sociaal-democraten miwten
zich volgens Pronk vastleggen
op een coalitie na 1994 waarin
PvdA en D66 samenwerken,
aangevuld met het CDA. Groen
Unks wordt niet genoemd.
Cieen wonder. Want al in Schui
vende Panelen, Pronks roem
ruchte analyse van vier jaar ge
leden, stond de noodzaak om
van de PvdA een natuurlijke re
geringspartij te maken centraal.
Een fusie met Groen Unks past
daar niet in, samenwerking met
DM wrl
Maar al zijn de Democraten
een natuurlijke partner, de
PvdA liet hen bij de afgelopen
kabinetsformatie als een bak
steen vallen toen Lubbers hen
DEN HAAG ANP
De Rooie Vrouwen in de PvdA
zijn „onaangenaam verrast"
door de aanwijzing van senator
Tjeenk Willink als kandidaat
voor het voorzitterschap van de
Eerste Kamer. De verrassend
herkozen Tjeenk Willink neemt
daarbij de plaats in van senator
Baarveld Schlaman, die vorig
jaar tot veler verrassing als kan
didaat-voorzitter was voorge
dragen.
„Ik kan me niet aan de indruk
onttrekken dat de sexe van me
vrouw Baarveld en het feit dat
zij geen type is dat bekend staat
om haar geruisloos aangepast
gedrag hierin een rol heeft ge
speeld. Bovendien hebben veel
te veel mensen in de partij zich
er mee bemoeid. Het had een
zaak van de senaatsfractie moe
ten blijven", zegt Ineke van
Dijk, één van de twee (part-ti
me) voorzitters van de Rooie
Vrouwen.
Baarveld-Schlaman heeft
haar kandidatuur inmiddels in
getrokken, „omdat gebleken is
dat zij niet op die steun kan re
kenen in de Kamer die zij nood
zakelijk achtte om goed te kun
nen functioneren", aldus een
verklaring. Ze had de eerste
vrouwelijke voorzitter van de
Senaat moeten worden. Haar
kandidatuur was echter meteen
al omstreden, zowel bij haar ei
gen partij als in andere fracties.
Ze werd te licht bevonden voor
het voorzitterschap.
Tjeenk Willink werd maandag
ABN ontslaat
man na 'grap'
over Turken
AMSTERDAM ANP
alleen in het kabinet wilde dul
den als de PvdA er een van
'haar' ministerszetels voor wilde
inleveren. Toen hoefde het niet
meer. Pronk vraagt dus wel erg
veel van D66.
Voor de Democraten lijkt er
weinig winst in samenwerking.
Natuurlijk heeft Pronk gelijk als
hij stelt „dat we het over veel
meer eens zijn dan het lijkt".
Maar waarom zou je dan moe
ten fuseren? Want er is ook een
enorm verschil. De PvdA heeft
een tobbers-imago en D66
straalt een positief-sociaal le
vensgevoel uit. Dat heeft de
PvdA op 6 maart gemerkt.
Fusies, zo heeft de totstand
koming van het CDA en Groen
Unks geleerd, worden niet ge
boren uit rijkdom, maar uit ar
moede. Een opinie-onderzoek
over de progressieve volkspartij
bevestigt dat. Slechts een derde
van de D66-stemmers vindt
nauwere linkse samenwerking
een goede gedachte, tegen ruim
de helft van de PvdA'ers en bij
na tweederde van de Groen-
linksers. En wie zal die D66-
stemmers op dit moment onge
lijk geven?
Een 31-jarige Amsterdammer
heeft voor de Amsterdamse
rechtbank zijn ontslag bij de Al
gemene Bank Nederland in kort
geding aangevochten. De man
werd op 1 mei op staande voet
ontslagen, omdat hij enige da
gen daarvoor een discrimine
rend geschrift op de werkvloer
zou hebben verspreid.
Het betrof een „sollicitatiefor
mulier voor de vuilophaaldienst
van de gemeente Rotterdam".
Volgens de bank is het „een op
eenstapeling van discrimine
rende en beledigende opmer
kingen" aan het adres van voor
al Turken en Marokkanen.
Volgens de betrokkene heeft
een Marokkaanse collega het
geschrift gezien en er smakelijk
om gelachen. Via deze man
kwam het echter bij de bankdi-
rectie terecht. Twee allochtone
ABN-employees hebben boven
dien het Meldpunt Discrimina
tie op de hoogte gebracht van
het formulier.
De ABN achtte ontslag op
staande voet geboden. De man
was al eerder gewaarschuwd,
nadat hij een bij de bank werk
zame woonwagenbewoner voor
„zigeunerkoning" had uitge
maakt. Volgens zijn advocaat
moeten die uitlatingen worden
gezien in het licht va» de wat
ruwe omgang en de daarbij be
horende grappen zoals men die
in het magazijn gewend was. Zo
zou de man zelf door zijn ho
moseksuele geaardheid het no
dige te verduren hebben gehad.
De rechter doet op 6 juni uit
spraak.
herkozen in de Eerste Kamer
dankzij voorkeurstemmen. Hij
was anders buiten de boot ge
vallen, omdat hij door slechte
verkiezingsresultaten in Zuid-
Holland op een onverkiesbare
plaats terecht was gekomen.
Zijn herverkiezing lijkt vooral
het resultaat te zijn van de druk
die door PvdA-top is uitgeoe
fend om Tjeenk Willink voor de
Eerste Kamer te behouden. Ook
voor zijn kandidatuur voor het
voorzitterschap heeft de partij
top zich sterk gemaakt.
De kandidatuur van Tjeenk
Willink stuit, behalve bij de
Rooie Vrouwen, nergens op
weerstand. Hij ligt bij de eigen
partij goed, en ook het CDA ziet
in de senator „een passend
voorzitter met veel ervaring in
het Haagse wereldje".
Tjeenk Willink (49) is een
groot voorstander van het te
rugdringen van de overheidsbu-
reaucratie. Hij studeerde rech
ten in Leiden en staatsrecht en
politieke wetenschappen in Pa
rijs. Na tal van ambten zoals ad-
junct-secreraris van de com
missie-Van Veen (interdeparte
mentale taakverdeling), ad
junct-secretaris van de minis
terraad en algemeen beleidsad-
viseur van de premier (1972)
trad hij tijdens de kabinetsfor
maties van 1972/1973 en 1977
op als secretaris van de achter
eenvolgens optredende (in-)for-
mateurs. Later werd hij rege
ringscommissaris voor de reor
ganisatie van de rijksdienst.
Senator Tjeenk Willink.
FOTO DIJKSTRA
KOKANJE
Nashville
Overal in Amerika werden de
afgelopen weken homecoming-
parties gehouden, ter ere van de
jongens die het tegen Irak zo
goed hadden gedaan. Ons hotel
in Nashville had ook vele vlag
gen uitgestoken; binnen defi
leerde een lange rij jonge mili
tairen. die allen in hetzelfde
smetteloze uniform waren ge
stoken en door dezelfde haarvij-
andige kapper waren geknipt,
langs een erehaag van plaatse
lijke autoriteiten. De taxichauf
feur, die ons naar een eethuis
annex country western-club
bracht, droeg op zijn groene
baseballpet de tekst Desert
Storm.
Hij vond het een goed idee dat
we naar country-muziek wilden
luisteren. „Ie kunt beter niet
naar Memphis gaan", ried hij
ons aan, „daar hebben ze alleen
maar de blues". Memphis, na
Nashville de tweede stad van
Tennessee, kon je naar zijn me
ning eigenlijk niet meer serieus
nemen: daar waren ze namelijk
reuze trots op een bepaald hotel
waar elke ochtend om elf uur
een troepje eenden in de lounge
verscheen dat vervolgens over
een rode loper naar een water
bassin marcheerde. Aan het
eind van de middag waggelden
ze weer achter hun oppasser
aan en verdwenen in de lift naar
boven, waar op het dak hun
nachtverblijf was ingericht. Wat
moest je met zo n vertoning?
Van zoiets mafs kon je zelfs
geen blues meer brouwen, al
dus onze blanke informant, en
dat wilde wat zeggen.
Nashville mag dan beroemd
zijn om de volksmuziek, toch
B0Ü m minstens zoveel ge
preekt als gezongen worden in
deze stad. In het hotel viel mij al
de lange lijst van kerken op die
de gasten lieten weten op welk
tijdstip de zondagsdienst zou
beginnen. In Amerika heb je ve
le .Beits (gordels), van Maisgor-
del tot Katoengordel, en van
Sun Belt tot Bible Belt. Nashville
wordt wel de gesp van de Bible
Belt genoemd. Van oudsher
hebben vooral de baptisten, net
als in de andere zuidelijke sta
ten, er een grote aanhang.
In het eethuis werd aan de ech
te Amerikaanse plattelandskeu
ken alle eer bewezen. Grote
steaks en visschotels stonden
prominent op de menukaart.
Vooral „catfish" (meerval), is
een gerecht dat ons steeds weer
werd aanbevolen. In Nederland
komt deze grondvis alleen nog
in de Haarlemmer Ringvaart
voor, maar in Amerika wordt
het dier op grote schaal op spe
ciale visboerderijen gekweekt.
Een paar honderd kilometer
zuidelijker, aan de Golf van
Mexico, is men ook dol op
haaieviees. maar nu de Keu
ringsdienst voor Waren onlangs
ontdekt heeft dat deze roofvis
sen meer kwik bevatten dan
goed voor een mens is, is deze
markt ingestort.
Wie in Amerika uit eteitgaat,
moet op twee dingen bedacht
zijn: het personeel wil zo snel
mogelijk het afgegeven bord
weer naar de keuken terug heb
ben en het wil voortdurend je
glas bijvullen. Zodra je even
achterover leunt of een woord
met je tafelgenoot wisselt,
tracht een vlugge hand de nog
rijkelijk met soep gevulde kop of
de half geconsumeerde meerval
onder je neus weg te grissen.
Kun je werkelijk niet meer op.
en zijn de schotels nog niet leeg,
dan is het heel normaal om de
ober of serveerster om een doos
te vragen waarin je het restant
kunt meenemen.
In een grote zaal onder het res
taurant was het country wes
tern-feestje al een tijdje aan de
gang. In een schemerige ruimte
zat een blank publiek, deels ge
tooid met cowboyhoeden, naar
de levensliederen te luisteren
die veel aan het Schotse en Ier
se muzikale erfgoed te danken
hebben.
„Cotton on the roadside, cotton
in the ditch. We all picked the
cotton, but we never got rich",
luidde het pittig gezongen re
frein van een slepend lied, dat
vertolkt werd door een gedron
gen jongeman, van wie al twee
nummers op de plaat waren ge
zet. Na hem kwam een zange
res, die beweerde dat zij ook al
een plaat had gemaakt, maar
wier schelle stem niet bij mach
te was het kelige geluid van
Dolly Parton te imiteren, van
wie ze een song had geleend.
Dick bestelde bij de mollige ser
veerster, die zich met haar dikke
billen wat moeilijk in haar roze
hot pants voortbewoog, een
brandy, maar ook na enige her
halingen had ze er geen idee
van wat ze hem moest brengen.
„Ik zit nog niet zo lang in dit
vak", zei ze met een stralende
glimlach. Het bleek dat ze psy
chologie studeerde aan de uni
versiteit van Memphis en dat ze
in Nashville wat geld bijverdien
de. Onderwijs is duur in Ameri
ka, en daarom is het heel nor
maal om in eethuizen door
werkstudenten bediend te wor
den. Nashville beviel haar beter
dan Memphis, vertrouwde ze
ons toe: „In Memphis hebben
ze alleen maar van die stomme
blues."
„En van die stomme eenden",
vulde Dick aan.
Schuddend van het lachen
keerde ze terug naar de bar.
GCRRTT JAN ZWIER
