Kunst
Paleisrevolutie in
Frans Halsmuseum
'Cottonclub' danst naar Engeland
Collegium Musicum
musiceert overtuigd
Vlotte voorstelling De
Zanzibardoor Dialoog
Maandag 27 mei 1991
Rcd*ct>e 071-161400 CHS VAN HOORT ANNEMIEK RUYGROK JAN RUS DAM SASK1A STOEUNGA Emóredacl* ANNEM1EK RUYGROK Vom^ewng: RUTGER J HOOGERDUK
9
NIEUWSLIJN
Benoeming Literair Produktiefonds
AMSTERDAM. - Het Literair Produktiefonds heeft drs. Rudi Wes
ter (47) benoemd tot functionaris. Zij wordt speciaal belast met
de vertaalwerkzaamheden.
Wester heeft Franse taal- en letterkunde gestudeerd aan de
Vrije Universiteit van Amsterdam. Na afronding van haar studie
1972) was zij werkzaam in het onderwijs. De laatste jaren is zij
literair publiciste.
New York in de Meervaart
AMSTERDAM - De Meervaart staat in de maand juni in het te
ken van het New York Time festival. Van 1 tot en met 15 juni
wordt Moving Pictures gepresenteerd: een filmtentoonstelling
met vernieuwende films van beroemde fotografen. Van 2 tot en
met 9 juni presenteren Randy Warshaw Dance Company. Tere
O' Connor en The Quartet hedendaagse dans. Verder is er gedu
rende de hele maand een tentoonstelling met werk van zwarte
fotografen te zien en brengt Paul Zaloom een razendsnelle per
formance.
Tsjaikovski. De inzet van het
koper in het begin van dit stuk
is cruciaal: als die goed lukt,
ontrolt het eerste deel zich als
een serpentine. Nu heeft het ko
per van het orkest lange tijd niet
zo best geklonken en dus hield
ik mijn hart vast, maar tot mijn
verrassing kwamen de eerste
maten heel goed uit de verf. De
beste instrumentalisten zitten
echter nog altijd bij de houtbla
zers. Hier moet de hoboïste Sa
bine Kroeze worden genoemd,
die de solopartij aan het begin
van het tweede deel perfect
speelde. Tijdens dat tweede
deel kwam echter wel aan het
licht, dat de celli beter naar el
kaar moeten luisteren.
Het pizzicato in het derde
deel wekt bij mij altijd de indruk
van een slang, die zich door
hoog gras kronkelt en het orkest
maakte deze persoonlijke asso
ciatie volkomen waar. Ook het
slotdeel, dat met een grote klap
begint en zich daarna snel en
gedreven ontwikkelt, werd goed
en zeker uitgevoerd, waarbij op
nieuw de goede prestaties van
de kopersectie opvielen.
Na de pauze speelden koor en
orkest samen 'Quatro Pezzi Sa-
cri' van G. Verdi. De vier stuk
ken verschillen nogal in bezet
ting: het 'Ave Maria' is voor
vrouwenkoor solo en het 'Stabat
Mater', met het gebruik van de
'scala enigmatica' (de geheim
zinnige toonladder) voor koor
en orkest samen. Deze eerste
twee stukken kwamen het best
uit de verf: het vrouwenkoor
zong het Ave Maria ingetogen,
maar misschien iets tè voor
zichtig. Uit het tweede deel
bleek, dat koor en orkest goed
op elkaar zijn ingespeeld: de ba
lans was perfect, wat betekent
dat de twee groepen naar elkaar
luisteren en dus zeker zijn van
hun partijen. De laatste twee
delen ('Laudi alla Vergine Ma
ria' en 'Te Deum') gingen ech
ter met horten en stoten, waar
schijnlijk omdat de dirigent de
onderdelen te weinig als sa
menhang met koor en orkest
heeft gerepeteerd. Aan het slot
zong de sopraan Paula de Wit
enkele malen één enkele zin: 'In
Te Domine Speravi', helder en
hoog boven koor en orkest uit.
G Verdi Soliste: Paula de Wit
laatste deel
Gezien 25 mei, Stadsgehoorzaal
Leiden
De toemee die Collegium Musi
cum door Tsjechoslowakije
heeft gemaakt, is duidelijk van
invloed geweest op het spel van
zowel koor en orkest apart, als
in het samenspel. Vanaf het
moment dat het kamerkoor, dat
het programma zaterdagavond
opende, de eerste maten van
Badings 'Querela Pacis' inzette,
kwam het publiek onder de in
druk van het overtuigde musi
ceren van CM, een indruk die
tijdens het gehele concert ge
handhaafd bleef.
De keuze van 'Querela Pacis'
van Henk Badings (1979) is on
getwijfeld beïnvloed door diri
gent Jos Vermunt, die ook bij
eerdere uitvoeringen van het
koor al liet merken een grote
belangstelling te hebben voor
dit soort moderne Nederlandse
muziek.
'Querela Pacis', dat uit drie
delen bestaat, is gebaseerd op
teksten van Erasmus en is een
raad aan vorsten om zich vooral
niet met oorlog in te laten. Be
langrijke woorden als 'pax' en
'belli fructum' heeft Badings
voorzien van heidens moeilijke,
dissonante akkoorden die door
het kamerkoor met grote trefze
kerheid, ja haast met vertoon
van macht werden gezongen.
Dat het koor aan het eind van
dit eerste deel wat zakte, is
praktisch onvermijdelijk en dus
niet aan te rekenen. Het tweede
deel begint met onheilszwange
re sirenes en krijgt daarna het
karakter van een klacht, een
smeekbede haast: geef ons vre
de, God verhoor ons. In het der
de deel roept Erasmus alle
machtigen der aarde en ieder
een met moreel gezag op om
oorlog tegen te gaan. Badings
heeft die boodschap omlijst met
kleurrijke akkoorden, die het
kamerkoor met grote zuiverheid
en overtuiging over het voet
licht bracht.
Vervolgens speelde het orkest
de vierde symphonie van P.I.
TONEEL RECENSIE» WDNAND ZEILSTWA
Voorstelling 'De Zanzibar' Auteur Peter
Hoekse ma Groep Toneetcombinabe Dia
loog Regie Gerard Westgeest Gezien op
Waar het bij een stuk als 'De
Zanzibar' op aan komt, is een
zo 'echt' mogelijk decor en heel
naturel spel van de acteurs. De
Toneelcombinatie Dialoog uit
Wassenaar heeft ditmaal op
beide punten prima gescoord,
waardoor een vlotte voorstelling
ontstond.
Juist omdat de plaats van
handeling van wezenlijk belang
is. moeten op de eerste plaats
de beide decorbouwers, Peter
Knijnenburg en Robbie Rijk
aard, worden genoemd. Het
succes van de produktie is voor
een belangrijk deel te danken
aan hun natuurgetrouwe na
bootsing van zon echt knus
buurtcafé.
De Zanzibar is het soort
stamkroeg, waar iedereen el
kaar kent en waar mensen hun
lief en leed komen vertellen.
Dat leed bestaat hier uit het
Expositie rijksaankopen laatste decennia
BEELDENDE KUNST RECENSIE
BAS DONKER VAN HEEL
Expositie 'Souvenirs, reakstisctie tenden
sen .n de hedendaagse kunst' «n het Frans
Halsmuseum, Groot Heiligland, t/m 7 juk
Met catalogus
HAARLEM
In de oude vleugel van het
Frans Halsmuseum is een grote
overzichtstentoonstelling te
zien: 'Souvenirs, realistische
tendensen in de hedendaagse
kunst'. De expositie is samenge
steld door Alied Ottevanger
(RBK, Den Haag) uit de rijks
aankopen van de laatste decen
nia.
Het betreft zeer divers werk
dat loopt van lozef Israels, via
Pyke Koch en Moesman tot aan
Klashorst en Philip Akkerman.
Alied greep deze expositie na
melijk aan om haar visie te ge
ven op het presenteren van
kunst. Daaraan schort namelijk
nog het een en ander, vindt Ot
tevanger.
"Het is de eerste tentoonstel
ling die ik maak sinds ik in 1985
als conservator moderne kunst
bij de Rijksdienst kwam werken.
Contacten met het Frans Hals
museum waren er al. Zelf wilde
ik vanuit een thema werken en
ik kreeg daarvoor ook alle vrij
heid van de RBK. Toch heb ik
mijn concept wel moeten aan
passen, onder meer door cala
miteiten zoals de aanwezigheid
van houtworm en boktor en
omdat er minder zalen beschik
baar bleken te zijn. Maar ik ben
tevreden over het resultaat. In
houdelijk heb ik geen conces
sies gedaan", aldus Ottevanger.
"Het idee ontstond naar aan
leiding van de rijksaankopen. Ik
zag dat er zich een realistische
tendens aftekende. Neem Vin
cent Rijnbende of Philip Akker
man. dat waren een paar jaar
geleden nog Fremdkörper. In
middels zijn er verbanden ont
staan. Het is niet eenduidig na
tuurlijk, maar verschillende vor
men van realisme grijpen nu in
elkaar. Daarom heb ik die hier
en daar ook in clusters gehan
gen. Rijnbende en Daan van
Golden bij elkaar bijvoorbeeld
vanwege hun natuurbeleving en
hun hang naar het Oosterse. Of
een aantal samenhangende
zelfportretten".
"Dat werk van Henk Visch,
Souvenir uit 1989, vond ik een
goed uitgangspunt. Een souve
nir is een aandenken aan iets
anders, het verwijst naar ab
stracte belevenissen. Er zit een
nostalgische kant aan en het
gaat verder dan de voorstelling
op zich. Die zelfportretten van
Philip Akkerman, die gaan toch
ook verder dan de puur schil
derkunstige kant ervan? Getuigt
dat niet van een fascinatie met
zijn eigen persoon? Zo was het
magisch realisme van oudsher
ook gericht op de innerlijke
drijfveer".
Aanstoot
Modem realistische kunst in het
hoofdgebouw van het Frans
Halsmuseum is eigenlijk een
kleine paleisrevolutie, waarop
soms scherp wordt gereageerd.
Alied: "Dat sommige
aanstoot zouden nemen aan
deze tentoonstelling is nieuw
voor mij. Maar dat is toch
goeie ervaring, dat er zo n ster
ke, vitale prikkel van uitgaat?"
"Bovendien, ik wilde er geen
puur educatieve tentoonstelling
van maken, met een bordje
naast ieder werk. Ik zou graag
zien dat het publiek zelf in ge
dachten gaat ungrfiHrhea i n
dan proberen hun aandacht te
winnen door te laten zien dat
deze omgeving eo hedendaagse
kunst samen kunnen aam
"Ik vind trouwens dat de ten
toonstellingsmakers in Neder
land slecht op de hoogte zijn en
weinig analyseren. Het is vaak
teveel een los mozaiïek wat we
krijgen voorgeschoteld. We heb
ben natuurlijk fantastische mu
seumdirecteuren. die wel na
denken over hun presentatie,
maar die richten zich alleen op
de buitenlandse kunst. Die in
ternationale oriëntatie is nodig
natuurlijk, maar hoe moeten
buitenlanders onze Nederland
se kunst beoordelen? Waar kun
nen ze terecht?"
"Omdat ik in Den Haag op de
■Maling 'cofla tta* nuk ben ik
misschien niet de aangewezen
persoon, maar ik zou graag
meer tentoonstellingen maken.
Er zijn ook andere tendensen
die zich voor een prikkelende
presentatie lenen. Bijvoorbeeld
over het specifiek feminiene bij
veel vrouwelijke kunstenaars.
Maar voorlopig ben ik tevreden
met deze realisten. Ik hoop dat
het Frans Halsmuseum dat ook
Finale Chanson
Noire-festival
Het tweede Chanson Noire-fes
tival beleeft op donderdag 30
mei de finale in de kapelzaal
van K O. Kandidaten die het
afgelopen
ronden hebben
jury van journalisten en
musici. In de voorronden heb
ben onbekenden uit Leiden en
omgeving de gelegenheid gehad
hun gaven op het gebied van
muziek, poëzie en conférence te
lonen. I FitetadeÉfk rijn hfenib
vijf kandidaten geselecteerd
voor de finale: Henk Brederode,
Mirjam de Korte, Harda van
Duo Padampadam chansons.
losten Klaas Spekken en lacco
van de Vegte De slotavond
wordt opgeluisterd door twee
gastoptredens het Leidse duo
i h mrmm I m no n Wroet
van Es met weemoedige levens
liederen van John Hiat. Randy
Newman en John Cale en het
isons van onder ande
ren I dub Pi.it l.u que-. Pr.
Barbara en George Brassens
vertolkt Aanvang: 20 00 uur. De
prijsuitreiking is aan het eind
vu dr avond. 10 pond teil
twaalf, in café The Duke
ontslag dat sommigen boven
het hoofd hangt. Van lieverlede
krijgen de dochter en de
schoonzoon van de kroegbaas
en de orgeldraaier hun ontslag.
En de glazenwasser heeft zelf
het bijltje er maar bij neerge
gooid.
Voortdurend maken de café
bezoekers op- en aanmerkingen
jegens elkaar, maar wanneer
eenter een brenger van het
slechte nieuws de moed heeft
om naar De Zanzibar te komen,
zijn ze allemaal solidair met el
kaar - zelfs wufte Gerda die
daarmee haar nieuwe vriend
verliest.
In 'De Zanzibar' gaat het dan
ook meer om de sfeertekening
dan om het verhaal. Met zicht-
RECENSli MARCEL VAN t
Concert DarnN stnjMrwRrtrt m
Drtncxje fklanneU
Genen 25 mei. t Huys Dever.
Madeline Bell (midden) is één van de .nieuwkomers' in musical The Cottondub' die binnenkort overzee gaat foto
Daniël-strijkhvartet overtuigt
108 van Dimitn Sjostaknvitsj Ie
vert een wnchdtknhdd aan
stemmingen. Nu eens uitbun
dig, dan weer meditatief, soms
ook lyrisch. Nu eens met elkaar
in gesprek', dan weer vertel
lend, maakte dit getalenteerde
viertal muziek op hoog niveau
De Oostennjkrr Hugo Wolt
(1860-1903) schreef vrijwel uit
sluitend liederen In Devrr
UonK één van zijn schaarse in
st rumen talc composities: de
Italiaanse Serenade Deze to
mantivhe en niettrmin hier en
daar vrolijke muziek maakte het
Daniël kwartet met onverhuld
enthousiasme Sommige pass.»
ges waren onmiskenbaar swin
gend
Na de pauze vloot Kurt Del
noyes klarinet zich in een vloei
end samenspel bij de strijkers
aan In C.M von Weten enige
klarinet kwint et. opus 34. is voor
de klarinettist een schitterende
virtuoze partij wrggrlegd. Het
vrocgromantischc weA ver
toont, met name in de vorm
nog duidelijke klassieke trek
ken. maar is in dc expressieve
dynamische uitvoeringspraktijk
nu en dan al op en top roman
tisch
Ook bij deze uitvoering sloten
technisch kunnen en nuutkali
tcit dc handen ineen, met oen
eens een buitengewoon goed
resultaat. Fcn langdurig en wel
verdiend applaus san een vijf
tig-koppig publiek betekend"
de afsluiting van een geslaagd
concertseizoen in 't Hut's De
In 't Huys Devcr tc Lisse. een
14e-eeuwse woontoren te Lisse.
wordt jaarli|ks een serie van
m hl om Mn vi nmgd Di bt
perkte ruimte, met vijftig zit
plaatsen. maakt Devrr bij uit
stek geschikt voor de uitvoering
van kamermuziek in intieme
kring. De akoestiek is uitste
kend
Afgelopen zaterdag 25 mei
sloot het Daniël -strijkkwartet
i.s.m. klarinettist Kun Delnotje
de serie '90-'91 af. De ruimte
was overvol, hetgeen hij een in
ternationaal vermaard kwartet
als dit geen wonder is. Het Da-
niël-strijkkvvartet. bestaande uit
Benzion Shamir (le viool).
Misha Furman (2e viool), ha
mar Shimon altviool en Ai
Maschkowsky 'cello) is overi
gens al sinds 1979 regelmatig in
Dever te gast. De leden ont
moetten rli.i.tr II) hl Mm
nu al vijftien jaar in Nederland
en daarbuiten actief. Tijdens de
'binnenkomer', het Stnjkkwar
M k\ 157 van M I Mi Hl In
drie delen, moesten de violen
nog wennen aan de tempera
tuur. Na afloop bleek een fikse
stembeurt noodzakelijk Het
kwartet speelde overtuigd sa
men, trefzeker en vttaal. met
name in hot presto-deel.
Het Strijkxwartet nr. 7, op.
musical gpd
len van de kroegbaas en diens
familie en van de verschillende
cafébezoekers vertolkt. Uit
schieters daarbij zijn de door
Peter Knijnenburg en Henk van
den Bosch gespeelde straatve
gers die een schitterend duo
vormen. Bovendien maakt Ton
de Wit van orgeldraaier Bertus
een meesterlijke rol.
De Nederlandse musical 'A night at the
Cottonclub' gaat naar Engel,iml Op 10 en
31 mei worden in schouwburg Het Park in
Hoom de twee eerste voorstellingen gege
ven van deze geheel opgefriste produktie.
Daarna wordt de oversteek naar Engeland
gemaakt. Dan verhuist voor het eerst in de
theatergeschiedenis een Nederlandse pro
duktie voor een grote tournee door het land
dat vaak geldt als een soort Mekka van het
theater.
„We rekenen nergens op. maar we hopen
natuurlijk wel dat we uiteindelijk terecht
komen in een van de theaters van het Lon-
dense Westend aldus producente Monica
Strotmann. „We hebben daar pas nog de
musical 'Five guys named Mo' gezien, maar
als ik mag vergelijken, durf ik gerust te zeg
gen dat onze voorstelling beter is en het dus
echt wel verdient om daar le mogen staan
'A night at the oiton lub' ll 0B1 hium
cal rond het amusement dat voor de oorlog
was te vinden in deze gelijknamige nacht
club. in de Newyorkse negerwijk Harlem.
Het puikje van de zwarte artiesten trad daar
op. maar voor ren louter blank puhlirk Aan
de inmiddels legendarische club zijn na
men verbonden als die van Duke Ellington.
Lena Home, Cab Calloway en Ethel Waters
en de koning van de tapdance. Bill Bojang-
les' Robinson. Het boeiende, kleurrijke,
maar ook vaak trieste verhaal van al die
groten is in de voorstelling terug te vinden.
De musical heeft in Nederland. België en
Duitsland (een maand in München) zo n
350 voorstellingen gehaald. Reden voor
spelers als Ruth larkott en Humphrev I
Campbell eens iets anders te gaan doen. Je
krijgt natuurlijk na zo veel voorstellingen
een zekere metaalmoeheid", aldus de pro
ducente. Daarom moesten voor de Britse
tournee nieuwe artiesten worden aange
trokken.
Audities
,,We hebben in Engeland audities gehou
den met 250 kandidaten. We kozen uitein
delijk voor Grace Kennedy Voor Nederland
onbekend, maar in eigen land heeft ze zelfs
een eigen televisieshow. Normaal zouden
we zo n vrouw niet kunnen betalen, maar
omdat ze de ervaring in een musical te spe
len zo enorm belangrijk vindt, konden we
het toch eens worden over de prijs
Ook de Amerikaanse Marilyn lohnson is
nieuw in de show. Zij was eerder te zien in
dc Amerikaanse produktie Rtibblin' Brown
Sugar', evenals Chip Garnett, die daarmee
diverse theaterprijzen in de wacht sleepte.
Onder de bekende gezichten die terugkeren
is ook dc Britse Madeline Bell. Monica
Strotmann verhult niet dat de oversteek
naar En
gevoed
toch vooral een financiële noodzaak.
„Kwaliteit kost geld. Dus als je een dure
produktie wilt maken, moet je wel hel bui
tenland bij je spedtcTTrin zien te winnen.
Tweehonderdvijftig voorstellingen in Ne
derland en Belgie samen is nauwelijks ge
noeg om uit de kosten te komen Daarom
hebben we ook al in Duitsland gestaan. Bo
vendien zijn er in Nederland niet zo veel
theaters, die groot genoeg zijn voor onze
produktie."
Ook de nieuwe musical 'losephine' van
Stardust, die is gebaseerd op het veelbewo
gen leven van de zangeres Josephine Baker,
moet «en zo lang nwgelijkr looptijd knjgen,
dus ook een internationale benadering In
augustus beginnen de repetities daarmor
en begin september worden de eerste voor
stellingen gegeven, mei de Amerikaanse
Sheryl Howard in de titelrol.
's Werelds
beste Graanjenever
uit Groningen.
