Buitenland
'Nederzettingen
obstakel vrede'
Leger Irak trekt
zich verder terug
Etiopisch leger loopt leeg
De Klerk verbiedt Zulu's
- speren en bijlen te dragen
Donderdag 23 mei 1991
Redactie 023-150225 RONALD FRISART dhef) ON NO HA VERMANS HANS JACOBS JAN PRE EN EN Vetaiingw MAR GREET HESUNGA IUUTJE NIEMANTSVEROR1ET
p JAKEUEN PAULUS
s Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr).
Press Service (IPS)Associated Press (AP). Deutsche Presse Agentur (DPA). Agence France Presse (AFP).
il (UPI). Agence France Presse (AFP).
SOLIDARITEIT heeft gis
teren in Polen demonstra
ties en pnkacties gehou
den om te protesteren te
gen de economische poli
tiek en de bezuinigingen
van de regenng
EEN ISRAËLISCHE TANK
heeft gisteren schoten ge
lost op een uienveld in
zuid-Libanon, waardne
vrouwen aan het werk
waren. Twee van hen
werden op slag gedood
NIEUWSLIJN
Felle kritiek van Baker op Israël
Het Iraakse leger en de veilig-
heidsopolitie zullen zich van
daag nog terugtrekken uit de
noordelijke stad Dahuk. Militai
ren van de door Amerika gelei
de coalitie zullen vervolgens de
stad binnengaan om essentiele
diensten te herstellen en zo de
gevluchte Kurdische bevolking
aan te moedigen naar hun stad
terug te keren.
Een Amerikaanse militaire
woordvoerder verklaarde met
nadruk dat de geallieerden hun
zogeheten 'veiligheidszone' in
noord Irak niet tot Dahuk zul
len uitbreiden. ..Wij zullen de
stad niet bezetten", zei majoor
Ron Ciahagan. Hij verklaarde
dat de Amerikaanse generaal
lohn Shalikashvili met de Iraak
se generaal Abu Firas Saber
heeft afgesproken dat een klei
ne geallieerde eenheid Dahuk
zal binnengaan zodra „alle
Iraakse militairen en leden van
de veiligheidspolitic zijn ver
trokken De eenheid zal be
staan uit medisch personeel.
Een groep koeien graast bij een kemcentale in het Franse Cattenom. De
Franse Electriciteits Maatschappij voert momenteel een propaganda
campagne voor kernenergie. Zo'n tachtig procent van de energievoor
ziening in Frankrijk is afkomstig van kerncentrales. foto ap
Vredesoverleg over Ulster in Belfast
Alle partijen die zijn betrokken bij het vredesproces dat een ein
de moet maken aan het conflict tussen protestanten en katholie
ken in Noord-Ierland zijn het eens geworden over Belfast als
plaats waar de onderhandelingen moeten worden gehouden. De
gesprekken hebben plaats in het kasteel Stormont in Belfast. De
onderhandelingen hebben tot doel opnieuw Noordiers zelfbe
stuur in te voeren. Deelnemers zijn vier Noordierse politieke
partijen en de Ierse regering. De keuze van de locatie waar de
partijen rond de tafel konden gaan zitten was uitgegroeid tot een
controverse die de voortgang van de besprekingen in gevaar
bracht.
Rapport mensenrechten: Irak laatste
In Irak is volgens een VN-rapport geen van de door de VN vast
gelegde 40 mensenrechten gegarandeerd. Op de gisteren voor
het eerst verschenen 'Index van de burgerlijke vrijheid' komt
Irak op de laatste plaats. De meeste vrijheden zijn gegarandeerd
in Zweden en Denemarken, die op 38 van de 40 komen. Neder
land staat vierde. Bij deze door de VN vastgelegde fundamentele
rechten gaat het onder meer om vrije verkiezingen, persvrijheid,
vrijheid van godsdienst, het systeem van de rechtsstaat, vrijheid
van reizen en vergaderen alsmede gelijkberechtiging van ge
slachten en minderheden.
Bezuinigingen op SDI-programma
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft gisteren een
ontwerp-defensiebegroting voor het jaar 1992 goedgekeurd, die
voorziet in forse bezuinigingen op het SDI-programma voor een
ruimteschild tegen raketaanvallen. Ook de aanschaf van vier ex
tra peperdure Stealth B-2 bommenwerpers is buiten de begro
ting gelaten. Met 268 tegen 61 stemmen nam het door de De
mocraten beheerste Huis de ontwerpbegroting aan.
Deel Albanezen weer aan het werk
Arbeiders in de Albanese olie-industrie hebben gisteren als eer
sten gehoor gegeven aan de oproep van president Ramiz Alia
om weer aan het werk te gaan. Honderdduizenden anderen zet
ten echter hun een week oude staking voort. De staking is be
doeld om looneisen kracht bij te zetten. Tussen de vakbonden
en de communistische regering van premier Fatos Nano staan
voorlopig geen onderhandelingen op de agenda om de impasse
te doorbreken.
Regering Tunesië onthult complot
De Tunesische militaire veiligheidsdiensten hebben de afgelo
pen maanden 100 militairen en 200 burgers opgepakt die al
„sinds 1989 voorbereidingen troffen voor een staatsgreep". Meer
arrestaties zullen volgen, zo maakte minister Abdallah Kallel van
binnenlandse zaken gisteren bekend. Eerder op de dag had een
rechtbank in Tunis een aantal mensen veroordeeld tot levens
lange dwangarbeid en lange gevangenisstraffen omdat zij be
trokken zouden zijn geweest bij een overval op een kantoor van
de regerende RCD-partij. Bij die bloedige actie viel een dode en
raakten vier mensen gewond.
Weer zelfverbranding in Zuid-Korea
In Zuid-Korea heeft zich gisteren een negende geval van zelfver
branding voorgedaan. Het slachtoffer, een bouwvakker, sprong
nadat hij zich in brand had gestoken van het dak van een mor
tuarium in de zuidelijke stad Kwangju.
geniesoldaten en veiligheids
personeel. maar de omvang en
samenstelling van de eenheid
zullen van week tot week wor
den bepaald, al naar gelang de
behoefte, zei Gahagan. Het is
niet bekend of de Iraakse mili
tairen en politiemensen naar
Dahuk terugkeren wanneer de
geallieerden zich weer terug
trekken.
Tien bewakers van de Vere
nigde Naties houden sinds het
weekeinde een oogje in het zeil
en de meeste Iraakse militairen
trokken zich zaterdag al uit de
omgeving van Dahuk terug. Er
bleven echter tientallen agenten
van de veiligheidspolitie achter
en vele Kurden lieten weten
daarom niet naar de stad terug
te keren.
Het officiële Iraakse persbu
reau INA heeft gemeld dat de
Iraakse overheid in en rond
Dahuk voedsel verdeelt onder
terugkerende Kurden en is be
gonnen met het herstel van de
schade die is aangericht door
een niet nader genoemde
'agressie-machine'.
WASHINGTON-,
In een harde verklaring voor het Huis van Afgevaardig
den heeft de Amerikaanse minister van buitenlandse za
ken James Baker gisteren het bouwen van nieuwe neder
zettingen door Israël in bezet Arabisch gebied veroor
deeld. Baker noemde de nederzettingen op de Westelijke
Jordaanoever en in de Gazastrook het grootste obstakel
voor het van de grond krijgen van vredesbesprekingen in
het Midden-Oosten.
op touw te zetten zondei ded
name van Syrië. Maar volgens
hem is het twijfelachtig of ande
re partijen die een sleutelrol
spelen in het Midden-Oosten
daar genoegen mee nemen.
Baker zei tot nu toe bij zijn
vredespogingen niet zo succes
vol te zijn geweest als hij had
gehoopt, maar hij beklemtoon
de te zullen doorgaan ..zolang ik
de indruk heb dat alle partijen
oprecht streven naar vrede".
In een reactie op de woorden
van Baker zeiden Israëlische re
geringsfunctionarissen weinig
nieuws te hebben beluisterd.
„Zijn uitlatingen geven het bij-
„Elke keer als ik in het kader
van het vredesproces naar Israël
reis, word ik geconfronteerd
met nieuwe nederzettingen. Het
verzwakt mijn positie en de vre
despogingen raken er door in
de knel", aldus Baker. De Ame
rikaanse bewindsman zei dat
het een tragedie zou zijn als
vredespogingen zouden stuklo
pen op een discussie over de rol
van de Verenigde Naties bij een
vredesconferentie in het Mid
den-Oosten.
Hij merkte op dat de VS be
reid zijn een vredesconferentie
na traditionele verschil van me
ning op dit punt weer tussen Is
raël en de VS", aldus Yosi Ahi-
meir. woordvoerder namens
premier Yitzhak Shamir.
De Israëlische minister v.in
buitenlandse zaken David Levy
heeft gisteren tegenover zijn
Portugese collega loro de Deus
Pinhciro verklaard dat Israël in
stemt met een rol voor de Eu
ropese Gemeenschap in de be
oogde vredesbesprekingen voor
het Midden-Oosten. Eerder op
de dag meldden Israëlische me
dia dat Levy de Amerikaanse
minister Baker heeft laten we
ten dat Israël akkoord is met
een ..duidelijk omschreven en
beperkte" rol van de EG op de
vredesconferentie.
Een functionaris in Jeruzalem
zei dat nadere details zullen
worden geregeld als Levy bin
nenkort een bezoek brengt aan
Europa. De Arabische landen
willen dat de EG een volwaardi
ge. actieve rol krijgt toebedeeld.
NAIROBI GPD
Terwijl rebellen in Etiopië de
hoofdstad Addis Abeba steeds
dichter naderen, is gisteren dui
delijk geworden dat het Etiopi-
sche leger langzaam ineenstort.
Grote aantallen soldaten zijn
gedeserteerd en naar hun fami
lies in de hoofdstad gereisd.
„De regeringssoldaten zijn
niet langer geïnteresseerd in
vechten. Dat speelt de rebellen
in de kaart", zo wordt gezegd in
de Etiopische hoofdstad. Het
Etiopische Revolutionaire De
mocratische Volksfront (Eprdf),
dat het aanbod voor een wa
penstilstand heeft afgewezen,
liet gisteren weten het plaatsje
Genet. 45 kilometer ten westen
van Addis Abeba te hebben be
reikt. De rebellen hebben ver
klaard de strijd pas te zullen sta
ken als een overgangsregering is
gevormd die aan hun eisen vol
doet of als het huidige regime
compleet is vernietigd.
In zijn eerste officiële toe
spraak riep waarnemend presi
dent Tesfaye Gebre-Kidan giste
ren alle oppositiepartijen in
Etiopië op gezamenlijk te zoe
ken naar een vreedzame oplos
sing voor de problemen van het
land. „We hebben onze buik vol
van bloedvergieten en de tijd is
daar om hier voorgoed een eind
aan te maken", aldus Etiopiës
huidige leider, die deel uitmaakt
van de Mengistu-kliek.
De interium-president nam
dinsdag de macht over nadat
president Mengistu was ge
vlucht naar Zimbabwe.
Een boormachine onder het Ka
naal heeft gisteren de eerste van
de twee spoorwegtunnels tussen
Frankrijk en Groot-Brittanië vol
tooid. Op 1 december werd al een
zogeheten diensttunnel geopend
voor het uitvoeren van werkzaam
heden in beide andere buizen De
doorbraak van gisteren had plaats
twintig kilometer uit de Franse
kust op Brits gebied en honderd
meter onder het Kanaal roro i**
Winnie Mandela twee keer gearresteerd
KAAPSTAD UH-GPP
Zulu's mogen niet langer tradi
tionele speren en strijdbijlen
dragen bij openbare gelegenhe
den. Dat heeft de Zuidafnkaan-
10 praddaui De KM dateren
bepaald. Het verbod is een ver
zoenend gebaar rnhting het
ANC van Nelson Mandela.
Een w eek geleden verbood De
Klerk al bijna alle andere wa
pens om een einde te maken
aan het onderlinge geweld in
zwarte woongemeenschappen.
Door de strijd tussen ANC aan
hangers en leden van de Inka-
tha beweging van Zulu leider
Mangosuthu Buthelezi zijn tot
dusverre dit JflB btyllfl do
ACHTERGROND
CORRESPONDENT TEL AVIV-AD BLOEMENDAAl
Verdrag tussen Libanon en Syrië maakt Israël extra waakzaam
De harde taal van de Israëlische regering is
niet alleen bedoeld als een waarschuwing
aan Syrië, maar ook als een sein aan de re
gering in Washington, die in het verleden
regelmatig heeft bemiddeld. Israël ziet de
Libanees-Syrische overeenkomst als de
tweede fase in een Syrisch overheersings
plan. De eerste fase, die bestond uit een zo
danige pacificatie van Libanon dat het Syri
sche leger vrijwel niet meer hoefde in te
grijpen, is inmiddels afgesloten. De huidige,
tweede fase is een formalisering van de in
feite al bestaande Syrisch-Libanese relatie.
In het derde stadium zal Syrië Libanon be
trekken bij zijn militaire plannen tegen Is
raël.
De Israëlische beschuldigingen dat Syrië Li
banon wil „opslokken" en „een verdrag
heeft afgedwongen" zijn niet helemaal vrij
van hypocrisie. In 1982 en de jaren daarna
hebben de Israëliërs zelf geprobeerd de si
tuatie in Libanon naar hun hand te zetten.
En of Israël reden heeft zich nu meer zor
gen te maken over zijn veiligheid dan in het
recente verleden, is de vraag.
Minister Arens meent dat de Syriërs op
grond van het 'broederschapspact' hun le
ger in Libanon kunnen uitbreiden en nieu
we wapens op Libanees grondgebied kun
nen introduceren Maar het dagblad Ha'ar-
etz stelde gisteren in een commentaar dat
Syrië even goed in de afgelopen jaren zijn
militaire macht in Libanon hadden kunnen
vergroten. De regering in Damascus heeft
dat nagelaten omdat ze geen confrontatie
wilde met Israël, en er zijn geen tekenen die
Israels minister van defensie, Moshe
Arens, steekt zijn ongerustheid over het
gisteren ondertekende broederschap* -
pact' tussen Syrië en Libanon niet onder
stoelen of banken. „Israël neemt het ver
drag zeer ernstig op", zei hij tijdens een
bezoek aan het Israëlisch-Libanese
grensgebied. Volgens hem heeft Syrië
Libanon min of meer 'opgeslokt'. Hij
vergeleek het gedrag van Hafez al-Assad
met dat van Saddam Hussein, al moest
hij de Syrische president nageven dat
deze „wat eleganter en wat slimmer"
was opgetreden.
erop wijzen dat ze dat beleid wil wijzigen.
Israël hoeft er alleen maar voor te zorgen
dat Syrië de 'de facto overeenkomst' van
1985 blijft nakomen, meent Hl arnz
Dat laatste is een vervvi|/ing naar dc stil
zwijgende overeenstemming tussen Da
mascus en Jeruzalem over het gedrag van
het Syrische leger in Ubanon. In 1985, toen
Israel het pooMi deel ren zijn truc-pen int
Libanon terugtrok, maakte de toenmalige
minister van defensie. litschak Rabin, via
Amerikaanse bemiddeling aan Syrië duide
lijk waar volgens Israël de rode lijnen lopen.
Syrische troepen, bepaalde hij. mogen zich
niet verder zuidwaarts verplaatsen, dus in
de richting van Libanons grens met Israël,
liet Llbaneargrondgebiedmoeirer
schoond blijven van Syrische luchtdoelra
ketten. De Syrische luchtmacht mag geen
doelen aanvallen in Ubanon en. in tegen
stelling tot de Israëlische, niet vrij opereren
in het Libanese luchtruim.
De door Israël ingestelde 'veiligheidszone'
in het uiterste zuiden van het land dient te
worden gerespecteerd en de daar opereren
de militie, het door Israël gesteunde 'Zuid-
libanese Leger' van generaal Antoine
l -ahad, mag burgers m do stad k//in, een
christelijke enclave ten noorden van de 'vei
ligheidszone', beschermen. Syrië heeft zich
aan die ongeschreven gedragsregels gehou
den. een paar incidenten daargelaten
The Jerusalem Post vroeg Rabin deze week
wat er gaat gebeuren als Syrië zou besluiten
dc 'dc facto overeenkomst te overtreden
„In dat geval ga ik ervan uit dat Israël de
vrije hand heeft", antwoordde de oud-mi
nister van defensie. „Ik ben van mening dat
we de Svners dat nog eens heel gr*-d dmde
lijk moeten maken in de/e nieuwe situatie
Niet iedereen in Israël is het eens met het
luidruchtig verkondigen van een rode ii|
nenpolitit*. Oud-stafchef Motta Gur. partij
genoot van Rabin, meent dat er altijd men
sen zullen zijn die misbruik willen maken
van de rode lijnen „zoals in het vrrieden
helaas al is gebleken". Een nauwelijks be
dekte verwijzing naar oud minister van de
fensie Ariel Sharon, de architect van dc
'Operatie Vrede voor Gahlra'. zoals Israels
invasie in Ubanon in 1982 officieel werd
aangekondigd.
den gevallen en sinds het begin
ren nun reariwi In UM bijna
10 000.
Het ANC brak vurige week
onderhandelingen over grond
wetshervormingen in Zuid-Afri-
ka af. om de regenng t<- dwui
gen haar standpunt over de tra
ditionele wapens te her/u n i >e
organisatie vindt dc pogingen
van de regering een einde te
maken aan het geweld onder de
zwarte bevolking niet voldoen
de.
De Klerk riep het ANC. giste
ren op toch aanwezig te zijn bi)
een tweedaagse conferentie
over het geweld met alle betrok
ken partijen De bijeenkomst
staat gepland voor IIMlpU
Geen concrete
plannen Franse
premier Cresson
De regeringsverklaring van dc
nieuwe Franse premier Edith
Grcsson is gisteren in Parijs met
de nodigr scepsis ontvangrn
„Veel mooie woorden, weinig
daden", was het commentaar
Hier en daar viel te beluisteren
dat de regering-Cresson de ril
tot 1993 niet zal uitzitten en er
vervroegde verkiezingen ko
men. Het ontbreekt (.reason
niet aan ambitie. Ze wil van
Frankrijk opnieuw een toon
aangevende industriële natie
maken Tegelijkertijd wil ze de
schrikbarend hoge werkloos
heid (2,6 miljoen) terugdringen
en de sociale zekerheid op peil
houden (ieen geringe opgave
in een land met een legr schat
kist en een snH groeiend begro
tingstekort Hoe ze dat alles wil
realiseren, b niet echt duidelijk.
Oesson sprak opnieuw over de
noodzaak van een nieuw ëian In
de hele Franse samenleving
over een betere afstemming van
hot onderwijs op de arbeid s
markt, over bet nerstel van dc
concurrentiekracht ten opzichte
van Duitsland en lapan Zij
kwam echter niet met uhar
werkte ideëen voor de dag i)e
regering zal op korte termijn
met concrete plannen naar het
parlement komen.
Winnie Mandela is gisteren
tweemaal gearresteerd tijdrns
protestacties in het crntnim
van Johannesburg. De vrouw
van ANC leider Nelson Mande-
la is op borgiocht vrij na vorige
week tot zes jaar gevangenis
straf te /jjn veroordeeld wrgrns
ontvoering en medeplichtigheid
aan mishandeling
Gedwongen
adoptie in DI)R
KRUIN HANS HOOGINDUK
COWttVONCHNT
In Berlijn zijn voor bet eerst
dossiers opgedoken waaruit
blijkt dat oe communistisc lie
S| D in de KWHUMp I 'I 'I' k I
deren gedwongen liet adopte
ren. Dat schrijft de Bcrtifnsc
krant Volksblatt vandaag
De papieren, die toevallig in
een kelder in het Oosten van de
stad werden gevonden, bevat
ten mededelingen over kindr
ren die om politieke redenen btj
hun ouders werden weggr
haald In drie gevallen staat al
vast dat de adoptie zonder toe
stemming van dc ouders plaats
had
Het gaat om acht gevallen uit
de jaren '70. De kinderen, intus
sen allemaal meerderjarig, wcr-
ckm van hun ouders gescheiden
nadat die wegens vlurhtpogin
gen of spionage waren geanes-
teerd Oudere kinderen kwa
men in weeshuizen terecht,
jongere werden door het minis
lene van volksvorming onder
leiding van Honeckrrs vrouw
Margrit, voor adoptie vrijgrgr
'Rapport leugen'
wrernztONoreoe*a»
De internationale milieu orgi
nisatie Greenpeace heeft giste
ren het Tsfernobyl rapport van
het IntematKinale Bureau voor
Atoomenergie .een grote leu-
grn" genoemd Het rapport
stelt dat .ah gevolg van <!r
ramp geen merkbare stijging
van leukemic of andere soorten
kanker valt waar te nemen"
