Cultuur
'Dit doe ik 't liefst elk jaar'
Fier en schelms
studentenorkest
Litteristoeschouwer
en speler zijn één
'We nemen risico's'
Donderdag 23 mei 1991 Redactie 071-161400 Cf ES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RUSDAG SASK1A STOfUNGA Eindredactie PAUL DE TOMBE Vormgeving; SIMON DE GRAAf
Het echte meerkamersysteem
Bang&Olufsen 1
Beohnk bij oris ziet u hoe het werkt
I Swaak Beeld Geluid
1 Haartemmeratraat 279. Tol Ö71-215151
LEIDEN 1
Hel echte meerkamersysteem Bang Olllfsen
Beohnk bi| ons ziet u hoe het werkt
Hoogeveen Beeld Geluld
Noordptom IS-17 Tm 01713-12891 ROELOFARENDSVEEN
Het echte meerkamersysteem Bang &0lufS6n
Beolink bij ons ziet u hoe het werkt
TV/Radio de Ru Bang&Olufsen Center
voorstraat ?S Tm 071 612616 VOORSCHOTEN
Het echte meerkamersysteem
Bang&Olufsen 1
Beolink bij ons ziet u hoe het werkt
1 Firma G. W. Roest
1 lange Voort 11 Te( 071-174940
OEGSTGEEST 1
Het echte meerkamersysteem Bang Olufsen
Beolink bi| ons ziet u hoe het werkt.
Het echte meerkamersysteem Bang &0lllfsen
Beolink: bij ons ziet u hoe het werkt.
Nic. de Tombe Audio-Video-CD
Pieterskertcchoorsleeg 11. Tel. 071-122184 LEIDEN
Kinderopera Fidelio (voor jong en oud) in Leidse Schouwburg
'ZETJE ER MUZIEK
onder, dan komt de span
ning erin.
OPERA VOORBESCHOUWING
ANNEMIEK RUYGROK
VoonteHing FkJHio, een opera voor kin
deren. muziek Ludwig von Beethoven,
uitgevoerd door het Krakaus PMharmo-
ntvch Orkest, met Frank Groothof en Erna
Te zien op 24 en 25 mei Schouwburg.
Opera, F rank Groothof is weg
van deze zelfs voor vele volwas
senen weinig toegankelijke the
atervorm. En om kinderen ver
trouwd te maken met de mu
ziek, steekt hij opera's in een ei
gentijdse jas. Oat deed hij met
Idomeneo', wat een weergaloos
succes werd, waarbij de kinde
ren ademloos in de zaal zaten.
I n dat doet hij nu met 'Fidelio',
waarvan de try-outs vrijdag en
zaterdag in de Leidse Schouw
burg zijn. De goed een uur du
rende voorstelling is in op
dracht van Amnesty Internatio
nal gemaakt, dat het 30-jarig ju
bileum er feestelijk mee op
fleurt. Volgend seizoen Is Fide
lio overal in het land te zien, op
zijn minst zestig keer, want zo
veel uitkopen zijn er al.
"Opera is de mooiste theater-
vorm die ei It i oneel èn mu
ziek, dat is toch prachtig. Je ziet
het in films ook. Zet je er mu
ziek onder, dan komt de span
ning erin", aldus Groothof tii-
defls de repetities in de
Schouwburg.
Groothof en tekstschrijver
llarry Geel hebben flink in de
oorspronkelijke tekst gesneden,
het verhaal naar de twintigste
eeuw verplaatst, het tempo ver
sneld. "Al het overbodige snij
den we eruit. Dat mis je abso
luut niet. Mensen komen naar
het theater om vermaakt te
worden. Kinderen natuurlijk
ook. We mikken op kinderen
vanaf acht jaar, maar onze erva
ring met Idomeneo is dat ook
jongere kinderen komen kijken
en dat die het dan toch begrij
pen. Zo moet het ook zijn".
Het beste is nog niet goed ge
noeg voor het jonge publiek,
vindt Groothof. Als het voor kin
deren mooi, goed en begrijpe
lijk is. dan is het ook een goede
voorstelling voor de ouders die
met de kinderen meekomen.
Het verhaal van Fidelio is na
tuurlijk droevig: een man wordt
op een kwade dag weggehaald
door de soldaten van de mach
tige gouverneur Pizzaro. Zijn
vrouw weet niet waar hij is ge
bleven. Zij wil hem terugheb
ben, maar stuit op allerlei geslo
ten deuren. Het lijkt erop dat
niemand haar wil helpen. Me
vrouw Leonore bijt van zich af
en op een dag gaat ze zelfs naar
de ergste gevangenis in de
buurt.
Een te zwaar onderwerp voor
kinderen? Groothof denkt van
niet. "Sprookjes zijn toch ook
gruwelijk. Neem de wolf en de
zeven geitjes. Of Hans en
Grietje. Kinderen vinden het
prachtig. Dit verhaal speelt zich
af in een willekeurig land buiten
West-Europa. Het kan overal
zijn. Want in driekwart van de
wereld worden mensen ineens
weggehaald en verdwijnen
dan".
En al is het onderwerp droe
vig. Groothof en Sassen maken
er een feest van. Met verkleed
partijen. door Groothof vooral,
prachtig zangwerk en geestige
teksten. Daarbij moeten de kin
deren zelf veel invullen, de fan
tasie wordt geprikkeld.
Afwerking
Een paar dagen voor de try-outs
moet er nog hard gewerkt wor
den aan de afwerking van de
voorstelling. Het toneel moet
worden uitgelicht, het decor op
zijn plaats gezet, allerlei details
veranderd en scènes doorgeno
men. Cïroothof, op zeker mo
ment als de boze gouverneur
verkieed, heeft moeite met de
stijgbeugels van zijn 'paard'.
Een technicus komt eraan te
pas om het euvel te verhelpen.
RECENSIE MONICA SCHIKS
Concert door Lesko met munek van R
Strauss. WF Bon. H Andnesvn. T de
leeuw en I Strawmsky Dingent Boude
Na het hartveroverende applaus
was een toegift wel op zijn
plaats. De leden van Lesko had
den onder dirigent Boudewijn
lansen hard moeten werken om
een ss« rk eb de Pnldnefle Suite
van Strawinsky schelms en fier
voor elkaar te krijgen. De recen
sent in mij beschouwde een
toegift als overbodig, het muzi
kanteske deel in mijn persoon
stemde er mee in.
De omstandigheden waaron
der een studentenorkest als het
lesko zijn repertoire moet kie
zen en instuderen zijn niet de
gemakkelijkste. Het ensemble is
één van ae weinige studenten
orkesten in Nederland die al
leen twintigste eeuwse muziek
spelen. Men is enerzijds aange
wezen op grote betrokkenheid
van de muzikanten onderling
én anderszijds op het repertoi
Me dunkt dat het meespelen
in zo n ensemble een grote uit
daging vormt voor de spelers en
bovendien oen grote voldoe
ning geeft als het klinkend re
sultaat enigszins naar wens is.
Anderzijds is het orkest er alleen
maar bij gehaat als het ledenbe
stand niet al te snel verloopt.
Met een grote betrokkenheid
die een aantal jaren lang kan
voortbestaankan men een
konstante kwaliteit bereiken.
Men kan bij de planning reke
ning houden met het eindresul
taat
De factor van de noodzakelij
ke continuïteit is misschien wel
de boosdoener geweest bij en
kele zwakke plekken in het
|ongste concert Dat de finale er
mocht zijn in de vorm van Stra-
winsky's F'ulcinella Suite was
reeds eerder duidelijk. Slechter
was het gesteld met het ope-
ningswerk: de orkestsuite 'Der
Bürger als Edelmann' van Ri
chard Strauss. Het inleidende
programmaboekje vermeldde
zo treffend dat dit werk één gro
te satire is. Dit soort satire komt
pas echt uit de verf als men de
muziek voor minstens 200% in
de vingers heeft. In deze uitvoe
ring waren toespelingen en
grappen niet altijd te onder
scheiden van zwakheden. Voor
al in dit werk, dat een grote in
tensiteit van uitvoering vraagt,
toonde het ensemble zijn go
brek aan eigen hechte klank.
roch kan Ik ma
dat het opzet is geweest: na een
wat rommelig eerste muziek
werk komt het tweede, moder
ne stuk altijd voordeliger uit. De
Sweclinck variaties van Willem
F:rederik Bon waren inderdaad
een rustpunt voor het oor. Ge
concentreerd en aandachtig ge
speeld met een verrassend
dankbare clavecimbel partij. Zo
waren ook de Variaties op een
thema van Couperin' van Hen
drik Andriessen erg goed geko
zen. Fluitiste Annemarie van
der Poel was tenminste volko
men opgewassen tegen deze so
lopartij; ze speelde een muzika
le en mooi verzorgde solo sa
men met de harpiste Femke
Bergervoet, waarbij het orkest
een comfortabel, veren bedje
van klanken voor beide solisten
spreidde.
In de laatste delen van het
concert kwamen de spelers van
het ensemble steeds beter in
hun vel te zitten, waarbij het
echter voordeel bij de blazers
lag. De strijkers wens ik in ieder
geval nog enkele jaren intensief
samenspel toe, zodat ook hun
inspanning beloond zal worden
met een hogere klank
EXPOSITIES
GEBOUW ARTOPA
Grevelingenstraat 50. (konen van Cis-
ca Gouimy, textiel van Lucia Brons en
techniek in hout van Louis Goulmy,
tot 3 |uni, do. za en zo 13.30-16.30,
do 19.30-21 30 uur
THUYS OEVER
Retrospectief Cephas Stauthamer. tot
26 mei. di tm zo 14 17 uur, zondag
en 2de pinksterdag 14-17 uur.
maandagen 1ste pinksterdag geslo-
HILLEGOM
KUNSTGALLERIJ CATHARINA
Meerstraatpromenade 12b.Georg
Brandner. olieverven, tot 1/6, di tm vr
10-18 uur. n 10-17 uur
NOORDWIJK
NH KAPEL
Hoofdstraat 96, Mary Bezemer acryl
schilderden. Manska Maiieeoiiever
ven. Sonia van der Burg tekenmgen-
/schiideriien; Claire Delperdange
beeldhouwwerk; Heieen Warn aar et
sen. van 25/5 t/m 9/6, ma t/m vr 14
17 uur en 19-21 uur. za en zo 13-16
KASTEEL OUD POELGEEST"
Poeigeesterweg 1. 'Weerzien met
kunst', met werken van o.a. Hans
Deuss. Douwe Elias. Ger Eikndaal.
Joke Frima. Clan Mastenbroek en ve
le anderen, tot 1/7
VOORSCHOTEN
AMBACHTS- EN BAUUWHUIS
Voorstraat 12. 'recent werk van de
Voorschotense Kunstkring, tot 3/6;
wo t/m zo van 14-17 uur.
GALERIE MERCEDES
Voorstraat 35 b Jan Tinholt met na
ïeve oiieverschiiderijen en Andréa
Dogterum met ruimtelijke vormen, tot
26/5, woe en do 13-17, vren za 11-
17 uur
WARMOND
GALERIE HET OUDE RAADHUIS
Dorpsstraat. Enid van Laar Sieebos,
aquarellen, henriétte Syatauw, kera
miek en Kati Lorand, keramiek, tot
1/6, di 19-21, woe t/m zo (beh vr)
14 16 uur
WASSENAAR
RAADHUIS 'DE PAAUW'
Raadhuislaan 22. Anneke Boot. olie
verfschilderijen. t/m 7/7. di t/m vr
10 16 uur. za en zo 13-16 uur
Te zien 23.24 en 25 mei
In 'Ons Stadje' neemt een tij
dens de voorstelling optredende
regisseur ons als het
hand en laat ons in
scènes het bestaan v
zien. Volgens het
persbericht van
Litteris ziet de
schrijver hier af
"van bijna alle
techniscFie mid
delen die het to
neel te bieden
hoeft". Het is de
schrijver niet te
doen om het 'Kijk
eens, hoe zij i
het
'Kijk eens, hoe wij zijn'. Litteris
zegt het nog sterker: 'toeschou
wer en speler zijn één'.
Dat laatste is wel wat overdre
ven, maar duidelijk is in elk ge
val dat de auteur naar een an
der soort dramaturgie streefde.
Verwarrend wordt dat alles ove
rigens niet, want de regisseur
oftewel de 'spelleider' in het
stuk zorgt voor een overdaad
aan aanvullende informatie.
Jeheel en al afzien van de
cormateriaal is Litteris t
niet gelukt; er wordt zelfs naar
verhouding vrij veel met stoe
len, banken en tafels gesjouwd
om toch maar, ook al is het
slechts elementair, een decortje
te bouwen. Door de verzorgde
kostumering wordt het tijds
beeld van het begin van onze
eeuw opgeroepen. Verder dient
de fantasie van de toeschouwer
geprikkeld te worden door veel
pantomimisch uitgevoerde
handelingen en hoorspelachtige
geluidseffecten.
Daarmee han
delt men over
eenkomstig de
regie-aanwijzin
gen van het stuk.
Toch gaat de
voorstelling op
dit punt de mist
in. De grote na
drukkelijkheid in
het uitbeelden
van afzonderlijke
handelingen en de enorme
breedsprakigheid van de 'alwe
tende' spelleider hebben een
sterk vertragend effect, en ma
ken de voorstelling op den duur
onverteerbaar.
Er doen meer dan twintig
spelers mee aan deze maxi -pro -
duktie in dit mini-theater die al
les op alles zetten om de bood
schap, 'wij leven ons leven te
weinig bewust', ézo duidelijk
mogelijk over het voetlicht te
brengen; zo zeer zelfs dat de
voorstelling eronder bezwijkt.
bij de
een paar
in alledag
Pantomimisch
uitgevoerde
handelingen en
hoorspelachtige
geluidseffecten
Coup d'Amour met 'Kopgangin het LAK
BALLET
INTERVIEW ANNEMIEK RUYGROK
Voorstelling 'Kopgang'. door Coup d'A-
mour, choreografie Adéla van der Weide;
dans Jean Louis Bammg. Ney Brfcnco, Ger
Jager. Henley James. Peter Kamphorst.
Han van Poucke, muziek Stefan van
Campenhout
Te zien vanavond LAK-theater
Leiden
Choreografe Adéla van der Wei
de vindt voor haar recente werk
haar inspiratie in mijnen en de
mensen die daarin werken. Dat
kwam al tot uitdrukking in haar
vorige ballet 'Gruis' dat zich in
de kleedkamer van een mijn,
dus bovengronds, afspeelde. In
'Kopgang' dat Coup d'Amour
vanavond in het LAK voor het
voetlicht brengt, daalt Van der
Weide de schacht in. Zes dan
sers beelden op de mechani
sche muziek van Stefan van
Campenhout het ruige mijn
werkersleven uit. De ritmische
bewegingen, het kloppen, hak
ken en boren.
Voordat Adéla van der Weide
'Gruis' en 'Kopgang' maakte,
wist zij niets van het mijnwer
kersleven. Totdat zij ooit in een
tijdschrift een foto van een
kleedruimte van een mijn zag.
Dat leidde tot 'Gruis'. "Daarna
ben ik twee keer ondergronds
geweest, omdat het me intri
geerde. Ik heb die mensen aan
het werk gezien en er veel over
gelezen. Het spreekt me erg
aan. Het is een gegeven om the
atraal uit te diepen: dat licht,
700 meter onder de grond, die
aardse bewegingen, het werken
in ploegendiensten, het ritme
van de bewegingen. Dat abstra
heer ik in de dans".
Van der Weide probeert in
'Kopgang' iets aan te geven van
die mannenwereld, die zo fysiek
is. "Het keiharde werken, hoe
die groep functioneert. Er zijn
codes, heb ik gemerkt. Want je
bent natuurlijk ontzettend op
elkaar aangewezen in zo'n ge
vaarlijk beroep".
Als die code wordt doorbro
ken, valt de gehechtheid weg.
Daarover ook gaat 'Kopgang'.
Want de zes dansers hebben al
lemaal het verlangen om uit dat
mijnwerkersleven te stappen.
Om naar het licht te gaan.
"Maar dat kunnen ze niet. Het
beroep is van vader op zoon
overgegaan. Iets anders hebben
ze niet geleerd. De groep valt
door dat verlangen uit elkaar.
Het worden individuen
Coup d'Amour werd in 1989
opgericht door Adéla van der
Weide. Feri de Geus en Wim
Kannekens. Van der Weide
kwam toen van de Stichting
Glashart die zij mede had opge
richt, maar waar zij het in artis
tiek opzicht niet meer kon vin
den. In het seizoen 1989/1990
drong Coup d'Amour met twee
inzendingen door tot de finale
van het Internationale Choreo
grafen Concours in Groningen.
'De Bolderkar' van Wim Kanne
kens en Adéla van der Weide
won toen de tweede prijs. Met
'Gruis' ontving Van der Weide
in datzelfde seizoen de aan
moedigingsprijs van het Am
sterdams Fonds voor de Kunst.
"Qua bewegingsidioom is het
repertoire van Coup d'Amour
niet te vergelijken met enige an
dere Nederlandse dansgroep.
We zijn heel dynamisch aan het
werk. Ritmisch, we nemen risi-
Zes dansers beelden in 'Kopgang' een ploeg mijnwerkers uit Ze verian-
gen naar het licht maar kunnen niet uit hun ondergrondse wereld ko
men. foto rogier fokkl
Choreografe Adéla van der Weide: "We zijn heel dynamisch aan het
werk. Niet te vergelijken met enige andere Nederiandse dansgroep".
foto rogier fokkf
co's, zijn niet te braaf, niet te
voorzichtig", aldus Van der
Weide.
Dat zal ook blijken uit 'Kop
gang' waarvoor Stefan van
Campenhout de muziek in nau
we samenwerking met de cho
reografe componeerde: "Stefan
heeft een aantal delen gemaakt
toen de dans al op papier stond
en ik heb weer delen dans ge
maakt op muziek die hij aJ af
had. Het is een heel ritmisch ge-
hfitil efiwnrdfin mrt mptaalflrh-
tige geluiden. Ik ben er blij
mee".
Over de plannen van 'Coup
d'Amour' kan zij een tipje van
de sluier oplichten: "Heel mis
schien gaan we met 'Kopgang'
volgend jaar november naar
een dansfestival in Moskou.
Maar dat ligt nog niet vast. En
wellicht doen we mee aan het
volgende choreografencon-
cours. Dat zal wel volgend jaar
januari zijn".
Erna Sassen heeft soms moeite
haar lachen te houden, wanneer
Groothof met grootse gebaren
de uit te beelden figuur gestalte
geeft. Dat zal tijdens de uitvoe
ring wel over zijn
Regisseur René Groothof
(broer van Frank) bekijkt het
geheel kritisch. De massief
ogende kerktoren en gevange
nisdeur, de vensters die ai op
het toneel staan. Of moeten ze
er toch af? Frank: "Is het niet
beter als één venster half ver
scholen is?" René: "Die vensters
zijn een metafoor voor het ver
langen. je kunt er doorheen kij
ken, maar niet komen bij wie
erachter staat. Is het niet mooi
er bij elke opkomst een venster
mee te nemen. Dat het er steeds
meer worden?"
Een discussie met de technici
volgt. Ze komen er nog niet uit.
Zullen het van het verloop van
de repetitie laten afhangen, ook
al omdat er nog moet worden
uitgelicht.
Frank: "Het decor is met een
groep mensen gemaakt. Dezelf
de als voor Idomeneo. Ik had
een idee en iedereen gaat dat
invullen. Zo komt een decor bij
'•ris M stand".
Hij zegt bezeten te zijn van de
gedachte om het medium opera
weer toegankelijk te maken.
Voor kinderen vooral, opdat een
hele nieuwe generatie die mu
ziek (opnieuw) leert waarderen.
"Ik heb ideeën genoeg. Het
liefst wil ik elk jaar zoiets doen,
maar dan moet ik wel subsidie
hebben. Zo'n produktie kost
een vermogen, dat ik met Se
samstraat (Groothof speelt
hierin zicFizelf) niet verdienen
kan. Ik kom van het Werkthea
ter, waar ik heb geleerd teksten
naar mezelf toe te trekken. Dat
betekent dat je al een half jaar
met zo'n voorstelling bezig
bent, voordat je daadwerkelijk
aan de opbouw begint. Ik hoop
dus maar dat ze zien: hij kan
het. En dat er weer subsidie los
komt voor volgende projecten.
Voor een Zauberflöte. een Don
Giovanni, een Carmen. Dat zou
mooi zijn".
Frank Groothof (links, achter en rechts) en Ema S tas sen in opera Fidelio:
de fantasie van het kind wordt geprikkeld. foto nifl mfiifr)
