Buitenland
Vrij reizen voor
Sovjet-burgers
V-raad regelt herstelbetalingen Irak
President van Grieks
Cyprus versterkt positie
Walesa vraagt joden vergeving
Dinsdag 21 mei 1991
KeAuM* 023-190229 RONALD FWSART ONNO HAVIRMANS MANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MAR GREET HESUNCA LUUTJE NKAAANTSVERDRtET Vormgeving: JAN KUNGf
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), Gemeensdsappeiljke Persdienst (GPD), Reuter (Rtr),
International Press Service (IPS)Associated Press (AP). Deutsche Pres se Agentur (DPA). Agence France Presse (AFP),
United Press International (UP1), Agence France Presse (AFP).
EEN WOORDVOERDER
van het bureau van pre
mier Shamir noemt net
bencht in drie Israëlische
kranten dat de regering
met een Palestijnse dele
gatie over vrede gaat pra
ten, een leugen
NIEUWSLIJN
Met ingang van 1993
De vierde 'stier van de dag' had zaterdag geen trek In een confrontatie
met de matador In het Plaza de Toros van Barcelona. Het beest onder
nam tot vijf keer een vergeefse sprong naar de vrijheid, waarbij hij de
toeschouwers meer plezier dan angst bezorgde. foto epa
Scud gemist door computerstoring
Het Amerikaanse leger heeft meegedeeld dat de Iraakse Scud-ra-
ket, die op 25 februari aan 28 Amerikaanse militairen in de
Saudische stad Dhahran het leven kostte, doel kon treffen door
een storing in het computersysteem van de Patriot-anti-raketin
stallatie. Er werd geen enkele Patriot afgevuurd om de Iraakse
raket te onderscheppen. Het centrale commando van de gealli
eerden meldde destijds dat de Scud in stukken was gebroken en
daardoor niet als een bedreiging werd gezien door het Patriot
systeem. De legeronderzoekers zeggen nu dat de Scud helemaal
niet is opgemerkt.
Achttien jaar voor smokkelen heroïne
De Britse teenager Patricia Cahill is vandaag door een rechtbank
in Thailand veroordeeld tot een gevangenisstraf van 18 jaar en 9
maanden wegens het smokkelen van heroïne. De rechtbank
achtte de 18-jarige, uit Birmingham afkomstige Cahill schuldig
aan een poging tot smokkelen van 26 kilogram heroïne. Zij werd
18 juli vorig jaar betrapt op het vliegveld van Bangkok. De heroï
ne werd in haar koffer aangetroffen.
Aquino sluit tweede termijn uit
De president van de Filipijnen. Corazon Aquino, streeft niet naar
een tweede ambtstermijn. Dat heeft zij het afgelopen weekeinde
in een interview voor de Japanse televisie gezegd. Aquino kwam
in 1986 aan de macht en heeft sindsdien zeven couppogingen
overleefd. In mei volgend jaar wordt op de Filipijnen een nieuwe
president gekozen.
Begraven dossiers Securitate ontdekt
In centraal Roemenië zijn tonnen dossiers gevonden van de
voormalige Roemeense geheime dienst, de Securitate. en van
diens opvolger, de SRI. Dit is gisteren bekendgemaakt door re
dacteuren van de oppositionele krant Romania Libera. Volgens
de journalisten bewijzen de documenten dat de huidige regering
na het winnen van de vorig jaar gehouden verkiezingen politieke
tegenstanders in de gaten liet houden door geheim agenten,
(jok zouden onder de nieuwe machthebbers dossiers zijn aan
gelegd van leden van de oppositie.
Vrouw overleeft val van 2850 meter
Een Amerikaanse parachutiste wier valscherm niet goed wilde
opengaan, heeft een vrije val van 2850 meter overleefd. Ze lag
gisteren met een gebroken ruggegraat in een ziekenhuis in Cle
veland, waar haar toestand knnek werd genoemd. De val van de
31 -jarige lill Shields werd gebroken door takken en een drassige
bodem, waarin ze een 30 centimeter diepe afdruk achterliet. Ze
was bij kennis toen ze werd gevonden, maar ze kon zich niet
herinneren dat ze uit het vliegtuig was gesprongen.
Celstraf voor dragen t-shirt Saddam
Een man die ervan werd beschuldigd op de bevrijdingsdag van
Kuwayt een t-shirt met de beeltenis van Saddam Hussein te
hebben gedragen, heeft vijftien jaar gevangenisstraf gekregen.
Het was de eerste uitspraak in een reeks processen tegen van
collaboratie met Irak verdachte personen door een speciaal hier
voor In het leven geroepen Kuwayt se rechtbank. Twee Iraakse
broers werden beiden veroordeeld tot twaalf jaar cel voor het
bezit van vier kogels.
Veel doden door onbekende ziekte
Het plotselinge uitbreken van een onbekende ziekte en van ma
laria heeft in de oostelijke provincie Irian Jaya van Indonesië het
leven gekost aan zeker 466 mensen. De onbekende ziekte gaat
gepaard met krampen, hoge koorts, pijn in de borst, hoofclpijn
en diarree.
De conservatieve Democrati-
sche Concentratie van Glafkos
Kliridis kwam op bijna 36 pro
cent van de stemmen, een winst
van ruim 2 en zag haar ze
telaantal stijgen van 19 tot 20
(op een totafü van 56). De com
munistische Akel won relatief
nog meer. ruim 3 procent van
de stemmen, waardoor zij even
boven de 30 procent kwam en
van 15 naar 18 zetels ginc.
Grote verliezer was de cen
trum-rechtse Democratische
Partij van Vasiliou's voorganger
Spyros Kyprianou, die er in
stemmen 8 procent op achteruit
ging en in zetels vijf. Zij had tot
zondag 19,5 procent en 11 ze
tels. De socialistische partij van
de voorzitter van het oude par
lement, dr. Lyssaridis, behield
bijna 11 procent, een minieme
teruggang, maar zij won er toch
een zevende zetel bij.
sche president George Vasiliou
is versterkt na de parlements
verkiezingen van zondag. De
twee grote partijen, één van
rechts en één van links, die zijn
buitenlandse politiek steunen,
wonnen beide flink, terwijl de
twee partijen die hem bestre
den, beide terugvielen, één zelfs
dramatisch.
Dank zij het presidentiële sys
teem dat op Cyprus heerst was
de positie van Vasiliou overi
gens niet in het geding. Hij kan
nuhH mal mm pimjp ba
ginnen aan de belangrijke reis
naar de Verenigde Staten waar
hij VN secretaris-generaal Perez,
de Quellar en president Bush
zal ontmoeten. Van het overleg
wordt voortgang verwacht in de
Cyprus-kwestie.
Inwoners van de Sovjetunie mogen met ingang van 1 ja
nuari 1993 vrij reizen. De conservatieven in het Sovjet-
parlement gaven gisteren na twee jaar touwtrekkerij en
een afsluitend emotioneel debat hun verzet tegen de
emigratiewet op. De wet werd met 320 stemmen vóór, 37
tegen en 32 onthoudingen aangenomen.
MOSKOU «GPD-AP
De nieuwe wet bepaalt dat de
autoriteiten binnen een korte,
vastgestelde termijn een inter
nationaal paspoort moeten ver
strekken aan een burger die het
land wenst te verlaten. Tegen
een afwijzing - de wet noemt als
een van de gronden 'veiligheid
van de staat' - kan bij de rechter
beroep worden aangetekend.
Voorvechters in het parle
ment van vrij reizen, zoals ex-
Izvestia hoofdredacteur Ivan
Laptiev en Fjodor Burlatsky,
hoofdredacteur van het week
blad Ogonjok en hoofdauteur
van de wet, reageerden gisteren
erg enthousiast. Maar de reactie
uit de Verenigde Staten was
minder juichend. „We zijn blij
met deze stap, maar het is pas
een eerste", aldus Witte-Huis-
woordvoerder Fitzwater. Hij
doelde op de naar westers par
lementair gebruik wat vreemde
gewoonte van de Sovjet-volks
vertegenwoordiging eerst een
wet in hoofdlijnen aan te ne
men en er daarna nog eens
duchtig met wijzigingsvoorstel
len aan te gaan sleutelen.
De gereserveerde reactie van
Washington geeft in elk geval
aan dat de VS nog niet denken
aan toekenning van de door
Moskou zo begeerde status van
Meest Bevoorrechte Handelsna
tie. Een Congresresolutie heeft
deze zogeheten MFN-status
verbonden met het van kracht
worden van emigratiewetgeving
in de Sovjetunie.
Volgens Boerlatsky zullen per
jaar 500.000 Sovjet-burgers
emigreren en zullen 5 tot 7 mil
joen mensen op vakantie gaan
naar het buitenland. Boerlatsky
verwacht dat de reislust de Sov
jetunie 160 tot 240 miljoen roe
bel (511 tot 765 miljoen gulden)
gaat kosten. Veel reizigers zul
len hun roebels inwisselen voor
buitenlands geld en de Sovjetu
nie zal moeten zorgen voor uit
breiding van de transportmoge
lijkheden en voor douanefacili
teiten.
De Poolse president Walesa (links) schudt premier Shamir van Israël de hand. fo:
TEL AVTV GPD-AP-Rtr-OPA
ren om vergeving gevraagd voor
wat de joden in de Tweede We
reldoorlog door Polen is aange
daan. In een toespraak voor het
Israëlische parlement zei hij dat
het Poolse volk de joden zo veel
mogelijk heeft geholpen. „Er
waren echter ook Polen die
slecht hebben gehandeld. Daar
voor vraag ik u nier vergeving."
Walesa kwam gisteren in Is
raël aan voor een officieel
staatsbezoek van vier dagen. Hij
zal spreken met onder anderen
president Herzog en premier
Shamir en een bezoek brengen
aan Yad Vashem, het museum
voor de zes miljoen joden die in
de oorlog zijn omgekomen.
Parlementsvoorzitter Shilans-
ky, zelf een overlevende van de
kampen, premier Shamir, die
zijn hele familie in Polen ver
loor, en oppositieleider Peres
vroegen in hun toespraken on
derscheid te maken tussen de
NEW YORK-DOH UK*
slachtoffers van de Golfoorlog, paalt de resolutie, die met
Alleen al de uitkering voor Ku- tien stemmen vóór werd aange-
De Veiligheidsraad van de Vere- wayt wordt geschat op miljar- nomen. Alleen Cuba onthield
nigde Naties heeft gisteren een den dollars. Het bestuur dat zich.
resolutie aangenomen over her- toezicht houdt op het schade- In de door de Verenigde Sta-
stelbetalingen van Irak aan fonds, zetelt in Genève, zo be- ten gelanceerde resolutie wordt
I dat de sancties te-
worden gehand-
Irak geen gehoor geeft
aan de besluiten van de Veilig'
heidsraad en de beschikkingen
over de herstelbetalingen, die
De raad die het fonds beheert
bestaat uit afgevaardigden van
alle vijftien Janden die zitting
hebben in de Veiligheidsraad.
Besluiten moeten bij meerder
heid worden genomen. Geen
enkel land bezit het vetorecht.
Bepaalde onderdelen van het
fonds, waaronder het afhande
len van de schadeclaims, kun
nen in andere steden worden
gehuisvest, zo stelt de resolutie.
Britse en Kuwaytse functiona-
Een Kurd, die is teruggekeerd In de Noord Iraakse stad Dohuk loopt over de puinhopen van wat eens zijn huls was.
ACHTERGROND
DEN HAAG MAURICE WILBRINK
Saddam versterkt positie door akkoord met Kurden
wordt gevestigd. Den Haag en
Genève zijn de andere gegadig
den.
Irak heeft om uitstel van vijf
jaar gevraagd op de herstelbeta
lingen omdat de buitenlandse
schulden en wederopbouwkos-
ten gigantisch hoog zijn. Maar
om elke ontsnappingsmogelijk
heid wat de herstelbetalingen
betreft te voorkomen, claimt de
resolutie al vanaf 3 april een
deel van Iraks olie-inkomsten.
De laatste Iraakse militairen
zijn gisteren vertrokken uit Do-
huk. in het noordwesten van
Irak. Een delegatie met westerse
deskundigen kwam in de loop
van de ochtend in Dohuk aan
om een schatting te maken van
het te verrichten werk opdat de
stad „weer normaal kan leven",
zo hebben journalisten ter
plaatse geponstateerd.
Poolse collaborateurs en de Po
len die joden een schuilplaats
boden. Voor de oorlog woonden
er in Polen zo'n 3,5 miljoen jo
den, nu nog slechts enkele dui
zenden.
Na zijn ontmoeting met
Walesa verklaarde Shamir dat
hij het pleidooi voor vergiffenis
van de Poolse leider aanvaard
de. Hij vroeg de Poolse presi
dent wel de ambassade van de
PLO in Warschau te sluiten. „Zij
zijn erger dan antisemieten", al
dus Shamir.
Zuidkoreaanse
politie schiet
op betogers
KWANGJU-SEOUL Rtr
De Zuidkoreaanse politie heeft
vandaag in de stad Kwangju, in
het zuidwesten van het land.
met scherp geschoten om de
monstranten uiteen te jagen die
een politiepost aanvielen. Het is
volgens waarnemers de eerste
keer dat de politie het vuur
opent, sinds agenten tijdens
een betoging op 26 april een de
monstrant doodsloegen. De
dood van de student was aan
leiding voor de golf van anti-re
geringsprotesten die nog steeds
niet is uitgewoed.
Rond deze tijd van het jaar
zijn de gemoederen de laatste
jaren altijd al aardie verhit in
K wan ju omdat dan de volksop
stand wordt herdacht die in
1980 bloedig werd neergeslagen
door het leger waarbij honder
den mensen om het leven kwa
men. De spanning in Kwangju
is nu echter extreem hoog opge
lopen nadat ongeveer tien poli
tiemannen gisteren een 22-jari
ge man in elkaar sloegen. Het
slachtoffer is met levensgevaar
lijke verwondingen in een zie
kenhuis opeenomen.
De Zuidkoreaanse regering
heeft ter geleeenheid van Bud
dha's verjaardag 903 gevange
nen vrijgelaten. Onder hen zijn
geen politieke gevangenen, al
dus een woordvoerder van het
ministerie van justitie.
BERICHTEN
De Kurdische leider Barzani heeft in Bagh
dad slechts de belofte losgekregen dat de
mocratische verkiezingen worden gehou
den. Hij krijgt geen controle over olievelden
bij de Noordiraakse stad Kirkuk. de macht
van zijn organisatie, de Kurdische Demo
cratische Partij, zal niet groter zijn dan een
klein minderheidsbelang in de centrale
Iraakse regering en de voorlopige overeen
komst voorziet niet in enigerlei rol voor bui
tenlandse troepen die de veiligheid voor de
Kurden kunnen garanderen.
Het voert veel te ver om te spreken van 'au
tonomie' voor de 3.5 miljoen iraakse Kur
den. De onderhandelingen in Baghdad
hebben van begin af aan te zien gegeven
dat de Kurdische leiders. Jalal Talabani en
Massoud Barzani. dit ideaal onbereikbaar
achtten. Wezenlijke zelfbeschikking voor de
Kurden in Irak is geen moment aan de orde
geweest. Talabani en Barzani onderhandel
den met hun rug tegen de muur en hopen
nu zo veel mogelijk te profiteren van de
korte periode dat ze zich gesteund weten
door de wereldopinie, op een moment dat
Hussein relatief zwak staat.
Als het principe-akkoord officieel wordt be
krachtigd. zullen honderdduizenden Kur
den die nog in Turkije en Iran zitten, hier
door worden overgenaald naar huis terug te
keren. Dat was het primaire doel van hun
leiders, maar verder zullen ze er niet slagen
de angst en onzekerheid bij hun mensen
weg tejiemen. Er moet worden samenge
woond met Hussein en er is geen Kurd die
daar vertrouwen in heeft.
De geslepen politicus Saddam Hussein
heeft intussen de voorwaarden geschapen
In zijn gevecht politiek te overleven na
de voor hem catastrofaal verlopen oor
log om Kuwayt heeft de Iraakse presi
dent Saddam Hussein een slag gewon
nen. Na enkele weken onderhandelen
met Kurdische leiders heeft Saddam een
principe-akkoord bereikt dat de Kurden
Inkapselt In een machtsstructuur, waarin
de Iraakse leider de sleutelrol lijkt te be
houden.
voor een situatie waarin hij kan werken aan
consolidatie van zijn macht. Met een ak
koord in Baghdad zal de aandacht van de
wereld voor het Kurdische probleem gelei
delijk verslappen. De bereidheid om de
economische sancties tegen Irak te versoe
pelen zal groter worden. Het moment dat
de Iraakse regering weer beschikt over fi
nanciële middelen uit de olie-export is hier
mee een stuk dichterbij gekomen. En bin
nenlandse overeenstemming in Irak geeft
de geallieerde machten het argument hun
troepen in het noorden van het land terug
te trekken, wanneer de grootste humanitai
re nood is gelenigd. Zonder westerse mili
taire aanwezigheid, met hoogstens wat VN-
waamemers. blijven de Kurden in Irak ui
terst kwetsbaar en zoals bekend, houdt
Hussein van zwakke tegenstanders.
De IrukM Uieddcnt hrclt ook concessies
gedaan, in de hoop enigszins te worden
verlost uit zijn internationaal isolement. Op
papier heet het dat zijn nu nog almachtige
Ba ath-partij haar monopolie opgeeft en zaJ
deelnemen aan een proces van democrati
sering. Er komt tevens vrijheid van pers en
de uitvoerende, rechterlijke en wetgevende
macht worden van elkaar gescheiden. Ge
zien Husseins staat van dienst kan er echter
aan worden getwijfeld of zijn voorlopige
overeenkomst met de Kurdische leiders iets
waard is.
Eerder, in 1970, bereikten de Kurden een
vrijwel gelijk akkoord met de centrale Iraak
se overheid, maar de vorm van Kurdische
autonomie was destijds binnen enkele ja
ren militair ongedaan gemaakt door de
Ba'ath-partij. Hussein, die de macht in Irak
sinds 1975 strak in handen houdt, heeft vol
doende instrumenten om een nieuw ak
koord te frustreren. Hij beschikt over goed
bewapende troepen, de Republikeinse Gar
de, die volstrekt loyaal zijn aan hun leider.
En zijn inlichtingendienst, de gevreesde
Mujabarath, blijft intact.
Vooral die dienst geeft Hussein de controle
op een belangrijk deel van de Iraakse bevol
king en als het tot democratische verkiezin
gen komt, dan zal de Mujabarath alles in
het werk stellen het stemvolk in de gelede
ren van de Ba'ath-partij te houden. De
angst voor de geheime politie zal zijn uit
werking dan ook niet missen.
De Kurden worden daarvan altijd het
slachtoffer. Ze hebben onvoldoende militai
re kracht zich te weer te stellen. Het is zelfs
de vraag of ze, in geval van een nieuwe
strijd om hun voortbestaan, nog wel in staat
zullen zijn een guerrilla-oorlog te voeren.
Het voorlopige akkoord voorziet erin dat de
Kurdische rebellen, de Peshmergas, worden
i het Iraakse leger. Ze zijn dan
opgenomen in het Iraa
elke speelruimte kwijL
BANGLADESH IS het afgelopen
weekeinde opnieuw geteisterd
door noodweer. Daarbij kwa
men meer dan zeventig mensen
in het kustgebied Barisal om het
leven. Gisteren tekende het land
een akkoord met de Verenigde
Staten over hulp aan de miljoe
nen mensen die tijdens de
rampzalige cycloon van vorige
maand al hun bezittingen heb
ben verloren en door honger en
ziekte worden bedreigd.
CHOLERA HEEFT in de Cam
bodjaanse provincie Kompong
Thom de afgelopen maand aan
77 mensen het leven gekost.
Tussen de 400 en 500 mensen
lijden in dit gebied aan deze
ziekte. Oorzaken zijn onder
meer de aanhoudende hitte en
een gebrek aan hygiëne.
IN DE SOVJETUNIE zijn stakin
gen onder luchtverkeersleiders
en piloten van de staatslucht
vaartmaatschappij Aeroflot op
het laatste moment voorkomen.
Onderhandelaars van de rege
ring en de vakbond bereikten
gisteravond een compromis
over onder meer een verhoging
van de salarissen met 60 pro
cent
VEEL KURDISCHE KINDEREN
die uit vluchtelingenkampen
aan de Turkse grens naar Irak
terugkeerden, zijn vermoedelijk
oveneden aan een infectie van
hun bloed. Het is de artsen nog
een raadsel wat voor infectie het
is en hoe de kinderen er aan
zijn gekomen.
DRIE FRANSE bergbeklimmers
zijn gisteren bij het afdalen van
de Mont Blanc verongelukt, al
dus de Franse politie. De drie
Fransen hadden de hoogste
bere van Europa vanaf de Fran
se kant beklommen en waren
aan de Italiaanse kant bezig met
de afdaling, toen hun touw brak
en zij 1.000 meter naar beneden
vielen.
TIENDUIZENDEN Roemenen
hebben gisteren tegen de rege
ring gedemonstreerd. De de
monstratie komt precies een
jaar nadat de regering van het
Front van Nationale Redding
werd gekozen. Volgens opinie
onderzoek zou nu nog maar
eenderde van het Roemeense
electoraat de regering steunen.
ISRAEL HEEFT ZATERDAG vier
Palestijnen naar Libanon gede
porteerd via de door Israël een
zijdig ingestelde veiligheidszone
in het zuiden van Libanon. De
vier zijn het land uitgezet op be
schuldiging van het stichten van
onrust onder Palestijnen in de
door Israël bezette strook van
Gaza.
HET NOORDEN VAN SOMALIA
is sinds enkele dagen een soe
vereine, onafhankelijke staat.
Dit meldt radio-Hareeisa in een
uitzending die in Djibouti is op
gevangen.
