Kunst
'Stop Lucas van Leyden in de kelder'
Beheerder Kienjet: 'Je moet
onze rol niet overschatten'
r
Zaterdag 18 mei 1991
Redactie: 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMJEK RUYGAOK JAN RUSDAM SASKIA STOEUNGA Eindredactie RAYMOND PBl Vormgeving- RUTGER J HOOGERDUK
NIEUWSLIJN
Nederland 2
LEIDEN De uit Leiden afkomstige Nederlandstalige band Ne
derland 2 zal vanavond in het Breehuys, aan de Breestraat 19,
haar eerste cd presenteren. Nederland 2 is spontaan geboren uit
een groep muzikale vrienden die met groot enthousiasme optra
den op scholen, jongerencentra en bruiloften. Eigen Neder
landstalige nummers schoten als paddestoelen uit de grond. Dit
resulteerde uiteindelijk in de eerste cd: 'Het Late Nieuws'.
Het repertoire is een mengeling van ska tot ballades en van
stevige rock tot soms wat symfonisch klinkend werk. Dit alles
voorzien van teksten die soms grappig zijn, kritisch kunnen uit
halen en waarbij men ook een traantje kan wegpinken. De cd is
te koop bij Plato en Elpee.
Peeters en Angst
LEIDEN In 1988 staken tekstschrijver en performer Elvis Peet
ere en gitarist Fred Angst de koppen bij elkaar. Ze werden part
ners: Peeters en Angst, met als doel een fusie te bewerkstelligen
Tussen vuige rock roll en schaamteloos cabaret. Hun eerste
produktie, 'Het Beest in de Mens', is op woensdag 22 mei te zien
in het LVC, aan de Breestraat 66. De zaal is open om 21.00 uur.
Orgelconcerten
LEIDEN Voor de tiende achtereenvolgende keer organiseert
de organist Joop Brons in samenwerking met de kerkvoogdij van
de hervormde gemeente te Leiden een concertserie in de Hoog
landse Kerk. De serie concerten, bekend onder de naam 'Muziek
in de Pancras', wordt geopend op zaterdag 18 mei door Mark
Heerink. Hij is organist van de Augustinuskerk te Amsterdam en
le prijswinnaar van het orgelconcours 1990 in Leiden. Ook orga
nisten uit Engeland, Italië, Amerika en Japan doen mee aan deze
serie. Op zaterdag 25 mei is er een optreden van de Leidse Can-
torij o.l.v. Hans Brons, met aan het orgel Joop Brons. De concer
ten beginnen steeds om half twee en de toegang is gratis.
Oude prijs voor Van Gogh
NEW YORK Een schilderij van Van Gogh is verkocht voor 9,5
miljoen dollar (18,5 miljoen gulden), een prijs die de verkopers
enkele maanden geleden nog te laag vonden. Bij de grote na
jaarsveiling die het veilinghuis Christie's in november organi
seerde was het doek, Vaas met korenbloemen en klaprozen',
nog het klapstuk van de 'Avond der impressionisten'. Het bleef
echter onverkocht omdat de prijs niet boven de 9,5 miljoen dol
lar uitkwam, hetgeen de eigenaren te laag achtten. Het werd als
een teken aan de wand gezien voor de ineenstorting van de
kunstmarkt in de afgelopen maanden. Het doek werd woensdag
verkocht aan een anonieme koper.
Nominaties Europese prijs
RIJSWIJK Marja Brouwers, Willem Frederik Hermans en Hele-
ne Nolthenius zijn door Nederland genomineerd voor de Eu
ropese prijs voor oorspronkelijk literair werk. Brouwers werd
voorgedragen met 'De Lichtjager', Hermans met 'Au Pair' en
Nolthenius met 'Een man uit het dal van Spoieto'. De auteurs
werden uitverkoren door een nominatiecommissie onder voor
zitterschap van Kees Fens. Verder werden drie vertalers voorge
dragen voor de Europese prijs voor vertalingen: Sjaak Comman
deur ('Het varken aarde'), Piet Meeuse ('Namens de dingen') en
Frans van Woerden ('De brug van Londen'. De jury maakt de
prijswinnaars op 26 november in Dublin bekend.
KUNSTENAAR ALLART
LAKKE exposeert in De
Lakenhal: "Ik ben het
breekijzer van Jetteke Bol-
ten".
"ALLES WORDT DUUR
DER, dus waarom de
Kunstuitleen met", vraagt
beheerder Bert Kienjet
van de Kunstuitleen Lei
den zich af
DE POSITIE van Amster
dam als kunstcentrum
staat onderdruk Als
daaraan niets gebeurt
zakt de hoofdstad naar de
culturele middenmoot
Moderne kunst van Allart Lakke in oude stijlkamers van De Lakenhal
Is het de ultieme versmel
ting van de oude en mo
derne kunst? Is het provo
cerend? Getuigt het niet
van schaamteloze over
moed om een confrontatie
met Lucas van Leyden aan
te gaan? Vragen die naar
boven borrelen naar aan
leiding van het werk, van
de jonge Nederlandse kun
stenaar Allait Lakke, dat
vanaf volgende week te
midden van de collectie in
het Stedelijk Museum De
Lakenhal te zien is.
LBPEN JAN RüSDAM
De expositie van Lakke laat rich
niet gemakkelijk omschrijven.
Het is in elk geval geen tentoon
stelling waarvoor een aparte
zaal ingericht is. Toen Allart
Lakke werd gewaagd om in De
Lakenhal te exposeren liet hij
direct weten niets te voelen
voor een kijkdoos-achtige pre
sentatie van rijn werk dat naar
rijn mening alleen maar een
soort kunsttoerisme zou stimu
leren. Daar heeft Lakke weinig
mee op. Hij ergert zich dood
aan mensen die een middagje
cultuur komen op doen in hei
museum. Ze worden door Lak-
ke geafficheert als "snobs die
met een geconditioneerde blik
naar kunst kijken, er geen eigen
waarde aan toekennen maar de
waarde die anderen er aan ee-
ven. Hel maakt niet uit of er du
re schilderijen aan de muur
hangen of toiletpotten".
Rommel
Het werk dat Allart Lakke vanaf
volgende week exposeert staat
'verdekt' opgesteld tussen de
vaste collectie van het museum.
Bezoekers die voor moderne
kunst komen moeten een nieu
we weg vinden tussen de oude
kunst en bezoekers die voor
oude kunst komen kunnen niet
om de modeme werken heen.
In de zaal waar het drieluik van
Lucas van Leyden staat opge
steld worden een aantal kubus
sen van polyesterschuim ge
plaatst die zich als een soon al
taarblok manifesteren. "De in
tegratie van werken moet de
museumbezoeker op het ver
keerde been zetten en hel ge
conditioneerde kijkgedrag ont
regelen". verklaart Lakke
De kunstenaar heeft geen
goed woord over voor de wijze
waarop De Lakenhal z n collec
tie thans presenteert. Het stede
lijk museum weerspiegelt voor
hem de sfeer van trialle Pietje'
uit de vroegere tv-serie Swieher-
tje. Een sfeer die te omschrijven
valt als een uitdragerij. 'Toen ik
de eerete keer in De Lakenhal
kwam werd ik er gewoon ziek
van", verklaart Lakke zonder
omhaal van woorden. 'De La
kenhal is geen stedelijk muse
um maar een bewaarplaats
waar de bourgeoisie door de ja
ren heen alle rommel heeft ge
dumpt".
Breekijzer
Allart Lakke speelt met zijn op
zet in op de wens van de nieuw
bakken museumdirecteur. Jet
teke Bollen Rempt. om De U
kenhal anders in te richten. Bol-
ten erkent dat er in het verleden
een wildgroei heeft plaats ge
vonden van volkomen verschil
lende presentaties die tot een
onoverzichtelijk geheel hebben
geleid. De museumdirecteur
streeft er naar de collectie van
het museum overzichtelijker te
presenteren en bovendien de
muren tussen oude en modeme
kunst te slechten. Met de expo
sitie van Allart Lakke voegt ze
de daad bij hel woord. "Ik ben
het breekijzer van Jetteke Bol
ten", verklaart Allart Lakke niet
zonder trots.
voerd i
aties en lokaties het uitgangs
punt vormden. "Zijn beelden
en tekeningen zetten de be
schouwer voortdurend op het
verkeerde been", vertelt Rob
Wolthoom, conservator moder-
ne kunst van De Lakenhal. "Het
is niet de bedoeling om te
schockeren. Door verstorende
elementen toe te voegen aan de
statische opstelling van het mu
seum hopen we de bezoeker tot
een kritischer kijkgedrag aan te
zetten".
Lakke's werk bestaat uit het
tot stand brengen van schijnba
re tegenstellingen. Zo blijkt de
ogenschijnlijk massief stenen
kubus, die op de binnenplaats
ketting ligt. gemaakt van veder
licht polyesterschuim. In zijn te
keningen hanteert Lakke een
zelfde verwarrend concept. Het
is een protest tegen het opper
viakkig kijken en het slechts op
basis daarvan betekenis geven
Drieluik
In de Lakenhal gaal het Allan
Lakke vooral om tegenstelling
tussen oude en moderne kunst
Door rijn werk te integreren In
het museum wil lakke niet al
leen een soon aanklacht vor
men tegen de gevestigde orde
in het museum maar ook een
'versmeltingsproces' van oud en
nieuw bewerkstelligen waar
door beide verzamelingen een
meerwaarde krijgen: 1 I =T. Zijn
opzet is niet om de bestaande
collectie ondergeschikt te ma
ken aan rijn eigen beelden en
tekeningen, maar beide te inte
greren op basis van gelijkvvaar-
digheid. Niet voor niets noemt
hi) rijn expositie *Verdekt op
Min'
Door subtiele verschuivingen
en toevoegingen weet Allart
Lakke ook onverwachte relaties
tussen kunstwerken te leggen
l>e kunstenaar erkent wel dat
als hij de vrije hand had gekre
gen hij veel radicaler had inge
grepen. Niet voor niets heeft hij
zijn expositie aLx motto "Het
drieluik van Lucas van leyden
moet in de kelder" als motto
meegegeven. De glaMollectir en
het schilderij van De Brer
burger
tijdens het beleg
de Spanjaarden rijn eigenlijf
Lakke had gelegen, op z n minst
aan moeten geloven
Daarvan hebben we gezegd
dat kan niet reageert conser
vator Wolthoom Missch icn
wel laf van ons. Maar je kunt
een glascollectie niet zomaar
even inpakken en op zolder zet
ten".
Allart Lakke beschouwt rijn
werk als stimulerend voor bet
stedelijk museum. "De Laken
hal moet een museum worden
dat floreert. Geen dumpplaats
van allerlei rommel, maar een
actief hart van de stad: een hart
dat kunst pompt
Leidse Kunstuitleen bestaat tien jaar
LEIDEN JAN RIJSDAM
De Kunstuitleen Leiden bestaat
deze week 10 jaar. Op initiatief
van de gemeente Leiden open
de de Kunstuitleen in 1981 zijn
deuren met de bedoeling meer
mensen te laten profiteren van
kunst. Tien jaar later hebben
een kleine 20.000 kunstwerken,
van zo'n 2000 verschillende
kunstenaars, hun weg gevonden
naar 2500 abonnees.
Met Bert Kienjet, sinds de op
richting beheerder van de
Kunstuitleen, maken we de ba
lans op
Is de Kunstuitleen er in ge
slaagd kunst dichter bij de men
sen te brengen?
"Ja, ik geloof alleen niet dat je
dat alleen van de Leidse kunst
uitleen kunt zeggen. Het is een
lfendelijk, of misschien wel
mondiale trend dat kunst steeds
populairder wordt. Musea lo
pen vol, galeries lopen goed.
Het fenomeen Kunstuitleen zou
dbarbij een stimulerende factor
gespeeld kunnen hebben. Maar
ik geloof niet dat, doordat er in
Leiden een kunstuitleen is ge
komen, in tien jaar de kunstbe-
Icwing van mensen een stuk ge
makkelijker is geworden. Ik ben
wel tevreden over de rol die wij
hebben gespeeld, maar die
moet je niet overschatten".
Komen bij de Kunstuitleen
uiteindelijk niet de mensen die
ook al kunst kopen of verschillen
PINKPOP
Entree busreis
lunchpakket 60,-
HIGH TIMES
Beschuitsteeg 6 Leiden
ze duidelijk van het publiek dat
in galeries komt?
"Daar zit een verschil in",
meent Kienjet. "Maar er is ook
een grote overlapping. Ik denk
dat een deel van het publiek dat
naar de Kunstuitleen komt
mensen zijn die kunst als een
soort gebruiksvoorwerp, als een
decoratief element zien. Die,
zeg maar, niet direct die hogere
bevlogenheid ervaren die gale
riebezoekers misschien hebben.
Mensen komen soms met een
stukje gordijnstof aan van: die
kleur moet er in zitten. Dat vind
ik op zich geen bezwaar hoor.
Het komt een kunstwerk ook
ten goede als het mooi in het
interieur staat".
Over welke kunst het meest in
trek is bij de abonnees van de
kunstuitleen zegt Kienjet:
"Mensen vragen het meest naar
kleurige kunstwerken. Niet naar
een bepaalde kunstenaar. Een
enkeling vraagt weieens of we
iets van Cobra hebben of van
Comeille of Karei Appel. Verder
valt er niet echt één lijn in te
ontdekken. Wat ik wel merk is
dat mensen door de jaren heen
wat opener zijn geworden voor
dingen die ze niet meteen snap
pen of die ze niet direct mooi
vinden. Dat was tien jaar gele
den niet zo".
Gewaagd
Merkt Kienjet dat mensen na
verloop van lijd een gewaagdere
keus gaan maken?
"|a, zeker. Er zijn mensen die
de eerste keer binnenkomen
voor een stadsgezichtje en die
na een paar jaar met heel avant-
gardistisch werk naar huis gaan.
Dat heeft te maken met een
soort groei. Maar, ook dat kun
je natuurlijk niet alleen op het
conto van de Kunstuitleen
schrijven".
Moet Kienjet bezoekers vaak
stimuleren een kunstwerk mee te
nemen in plaats van een nieuwe
poster aan de muur te hangen?
"De mensen die vragen om
overtuigd te worden zijn door
gaans niet het moeilijkste pu
bliek. Zodra mensen opmerkin
gen gaan maken over kunst,
dan willen ze overtuigd worden
en heb je ze zo in je zak. We zijn
door de jaren heen heel ervaren
geworden in het discussiëren
over kunst".
De kritiek die geregeld valt te
beluisteren op de collectie van
de Kunstuitleen wijst Kienjet
van de hand. "Dat is bij elke
kunstuitleen zo. Hetzelfde geldt
voor bibliotheken of videothe
ken, de goeie Films zijn altijd
weg en de leuke boeken ook. De
manier om aan de gewenste
kunstwerken te komen is ge
woon te reserveren of wat vaker
langs te komen".
"Vroeger, toen de collectie
voor 80% uit werken van de
Beeldende Kunstenaars Rege
ling bestond zette ik zelf wel
eens vraagtekens bij de kwali
teit. Maar bij de kunstwerken
die we aangekocht hebben is er
niet één waar ik spijt van heb.
De collectie van de Kunstuitleen
doet niet onder voor wat men
sen in het algemeen in galeries
kunnen kopen".
Houdt de aankoopcommissie
iKin de Kunstuitleen hij de aan
schaf van nieuwe kunstwerken
rekening met de smaak van de
abonnees of telt alleen de artis
tieke kwaliteit van een werk
"Ie kunt als Kunstuitleen niet
alleen kunstwerken aanschaffen
die op een bepaald moment po
Bert Kienjet: Ik heb wel meegemaakt dat mensen hun hele interieur omgooien om een beeld te kunnen neerzetten"
pulair zijn, want die kunnen
over drie jaar weer uitgeran
geerd zijn. Grafittikunst, bij
voorbeeld. was een jaar of wat
geleden heel populair. Dat is nu
weer afgelopen
"We proberen met onze aan
kopen alle geledingen binnen
de Nederlandse kunst te verte
genwoordigen. De artistieke
kwaliteit van een kunstwerk is
ons eerste criterium. Met dat als
uitgangspunt denken we ook
wel een beetje in de richting
van het publiek. Dingen waar
van je zeker weet dat je het van
z'n leven niet zult uitlenen kun
je beter niet kopen. Daarbij gaat
het niet alleen om uiterlijk,
maar ook om heel praktische
dingen. Als je een stalen beeld
koopt van vier ton weet je van
te voren dat je gigantische pro
blemen krijgt om dat af te zet
ten".
"Je moet sowieso meer moei
te doen om een sculptuur kwijt
te raken. In het gemiddelde in
terieur is wel ruimte aan de
muur, maar niet op de vloer.
Toch heb ik wel meegemaakt
dat mensen hun hele interieur
omgooien om een beeld neer te
kunnen zetten".
Minister D'Ancona suggereer
de onlangs om dc tarieven voor
de Kunstuitleen te verhogen.
Volgens de minister staat dc ge
middelde huurprijs voor een
kunstwerk in geen verhouding
tot bijvoorbeeld de huurprijs
van een video. Kienjet is het
met de mnister eens "De tarie
ven die we nu hebben waren
tien jaar geleden al aan de lage
kant. Alles wordt duurder, dus
waamm de Kunstuitleen niet. Er
is door de jaren heen ook wel
wat veranderd. Vroeger schoven
we wat BKR werk over dc toon
bank terwijl er nu een heel ser
vice-apparaat is ontstaan dat
zich niet alleen beperkt tot het
uitlenen van kunstwerken. We
zijn een bedrijf geworden dat
mik adviezen geeft, tentoonstel
lingen organiseert, kunst aan
bedrijven levert. Noem maar
op
leiden zit met zijn prijzen
bovendien nog onder het lande
lijk gemiddelde. Kienjet pleit
foroMttconmn
voor dc prijzen tenminste tot
dat gemiddelde op te trekken.
"Het idee dat dit soort culturele
voorzieningen bijna niets mag
kosten is achterhaald. Als men
sen afhaken moeten we ze op
een andere manier prikkels ge
ven om duidelijk te maken dat
hel het geld waard blijft
Actieplan tot
versterking
Amsterdam als
kunstcentrum
GRD
De positie van Amsterdam als
één van de bdangnjkstc centra
van lamst en cultuur in Lumpa
staat onder dnik Als daar niets
aan gebeurt, zakt de hoofdstad
weg naar de culturele midden
moot Het is nog niet Ie laat om
het lij te keren, maar dan is het
wel nodig dat overheden, het
bedrijfsleven, dc kunstinstellin
gen en andere betrokkenen de
handen ineen slaan
^nerrtgehouw-directeur
Martijn Sanders presenteert
deze boodschap in rijn functie
van voorzitter van de Stuur
groep Amsterdam Kunstrnstad
tegelijk met hei 'Actieplan tol
versterking van de positie van
Amsterdam als vooraanstaand
kunstcentrum in een verenigd
Europa' Voor de realisering van
het plan is zes h zeven ton no
dig. schat Sanders Dat bedrag
moet worden opgebracht dooi
de ovctbeden (S0 procent), bet
bedrijfsleven (40 procent) en de
betrokken instellingen (10 pro
cent)
5
'Communiceren
f doel iedereen,
maar hoe hereik ik
m'n doelgroep*
Ülll34248
i
t tmnmêk 071 110*69)
Vergelijking
Vorig jaar maakte een advtrsbu
rrau een vergrlijking tussen
Amsterdam, Londen. Parijs cn
Berlijn. De hoofdstad kwam er
niet ongunstig af Er Wijkt gin
baal gesproken gren sprake te
zijn van grote achterstanden
De onderzoekers signaleerden
echter wrl een duidelijke ach
tcTstand In vergelijking met dr
hier beschikbare nnmtr van dr
gebouwen (Parijs is koploper In
dit opricht), de positie op de ar
tiesienmarkt. de financiële si
tuatic (Berlijn) en de sponsor
gelden (Engéiand).
i een zware ketting ligt
fOTO DE LAKENHAL
Een ogenschijnlijk massief stenen kubus, die op de binnenplaats van De Lakenhal
blijkt gemaakt van polyesterschuim.
