Buitenland
'Dit is einde
Joegoslavië'
Mitterrand ruilt premier
Rocard in voor Cresson
Kremlin sneller naar markteconomie
Protestanten bereid tot
gesprekken over Ulster
Noriega in dienst CIA
Donderdag 16 mei 1991
Redacbe: 023-150225 RONALD FRISART tchcf) ONNO HA VERMANS HANS JACOBS JAN PREENEN Vertalingen: MAR GREET HE5UNGA LIRJTJE NIEMANTSVFRDWET Vormgewyr JAKIUEN PADLUS
5
Algemeen Nederlands Persbureau (ANP). Gemeenschappelijke Persdienst (GPD). Reuter (Rtr).
International Press Service (IPS)Associated Press (AP). Deutsche Pres se Agentur (DPA). Agence France Pres se (AFP).
United Press International (UP1). Agence France Pres se (AFP!
DE ZUIDKOREAANSE president Roh
Tae Woo heeft gisteren opdracht ge
geven tot de onmiddellijke vnjlating
van 83 politieke gevangenen, als een
verzoenend gebaar naar de demon
strerende studenten
NIEUWSLIJN
Radio-evangelisatie in Israël
De internationale protestants-christelijke zendingsorganistatie
Trans World Radio (TWR) zendt na de zomer evangelisatiepro
gramma's uit voor joden en christenen in Israël, omdat daar
slechts weinig mensen met „het volledige Woord van God" wor
den bereikt. Israël behoort tot één van de moeilijkste gebieden
ter wereld voor evangelisatie, aldus TWR. Via de radio kan echter
de gehele Israëlische bevolking worden bereikt.
EG beschermt computerprogramma's
Computerprogramma's worden binnenkort in de Europese Ge
meenschap beschermd. Voor die programma's gaan dezelfde
auteursrechten gelden als voor boeken, geschriften, muziek en
kunstwerken. Die zaak is geregeld in een Europese richtlijn die
door de EG-ministerraad is goedgekeurd. Op deze wijze hoopt
de EG computerpiraterij tegen te gaan.
Studenten Myanmar weer aan de slag
In Myanmar (Burma) zijn gisteren de universiteiten heropend
die drie jaar geleden tijdens een door studenten geleide opstand
voor democratie werden gesloten. De militaire machthebbers
hebben gewaarschuwd dat de universiteiten weer gesloten zul
len worden zodra er nieuwe onrust onder de studenten ontstaat.
Nieuwe studenten worden overigens niet ingeschreven voordat
de ouderen, van wie er in 1988 zo n 22.000 waren, hun studie
hebben afgerond.
Unita en Angola staken het vuren
De regering van Angola en de verzetsbeweging Unita zullen zich
houden aan het vannacht van kracht geworden staakt-het-vu-
ren. De vice-president van Unita, Jeremias Chitunda, zei giste
ren dat de opstandige troepen al dinsdag om middernacht op
dracht hadden gekregen de wapens neer te leggen. „De vrede in
ons land is begonnen," aldus Chitunda. Gisterochtend werd er
overigens nog wel gevochten om de stad Luena.
Paus pleit voor aanpak armoede
Paus Johannes Paulus II heeft gisteren bij de officiële herdenking
in het Vaticaan van 100 jaar Rerum Novarum gepleit voor effec
tievere en radicalere maatregelen om de groeiende kloof tussen
rijke en arme landen in de wereld te dichten. Maar hij gaf toe dat
dit niet ineens kan geschieden, maar slechts stap voor stap en in
samenwerking met de arme landen. De paus veroordeelde ver
der de aantasting van het milieu.
PARUS GPD-AP
De Franse premier Rocard is
gistermiddag afgetreden. Hij is
opgevolgd door de voormalige
minister van Europese zaken.
Edith Cresson, Frankrijks eerste
vrouwelijke premier. Tcgelijker-
djd met net aantreden van Cre
sson zal naar verwachting in de
loop van vandaag ook een
nieuw kabinet worden geïnstal
leerd.
Het aftreden van Rocard
komt niet als een verrassing. De
afgelopen dagen deden in de
Franse pers tal van geruchten
de ronde dat president Mitter
rand bezig was aan een reorga
nisatie van het kabinet, met Ro
card als voornaamste slachtof
fer.
In een televisietoespraak zei
Mitterrand gisteravond dat een
nieuwe regering nodig is om
Frankrijk voor te bereiden op
Europa '92. „Mevrouw Cresson,
die overal haar competentie en
karakter heeft getoond, leek het
meeste geschikt om deze rege
ring te leiden", aldus de presi
dent. Cresson staat bekend als
een trouwe volgelinge van Mit
terrand en wordt geschikt ge
acht om de linker- en rechter
vleugel van de socialistische
partij weer bij elkaar te brengen.
Rocard. die sinds drie jaar
premier was. wenste geen com
mentaar te geven op zijn ont
slag. Bekend is dat Rocard, die
tot de rechtervleugel behoort,
politieke meningsverschillen
Kroaat Mesic niet gekozen als president
De leiders van de zes republieken en twee provincies van
Joegoslavië vergaderen vandaag verder om uit de impas
se te geraken die is ontstaan nadat Servië en zijn bondge
noten gisteren de verkiezing hebben geblokkeerd van de
Kroaat Stipe Mesic als president. Sinds vannacht heeft
Joegoslavië geen staatshoofd meer.
BELGRADO AP-GPO
De Sloveense president Milan
kucan zei tegen de Sloveense
staatsradio dat Joegoslavië op
het ogenblik niet meer bestaat.
„Servië beschouwt het land als
zijn grondgebied en wij zijn
geen deel geworden van Joego
slavië om de belangen van Ser
vië te dienen", aldus Kucan.
Slovenië wil zich volgende
maand onafhankelijk verklaren.
Een bron meldde dat de Ser
vische president Slobodan
Milosevic zijn ambt zal neerleg
gen mocht Mesic toch gekoze n
worden als president van Joego
slavië. Demonstrerende Servi
sche nationalisten schreeuwden
buiten het federale parlement
'Dood aan Mesic' en droegen
vaandels met zich mee waarop
'Vrijheid of de dood' te lezen
viel.
De 56-jarige Mesic had giste
ren volgens een wettelijk vast
gelegd roulatiesysteem tot pre
sident van Joegoslavië gekozen
moeten worden en de Serviër
Borisav Jovic af moeten lossen.
Om voorzitter van het presidi
um te worden had Mesic vijf
van de acht stemmen nodig,
maar het communistische Ser
vië wist de Kroaat van het presi
dentschap af te houden.
Macedonië. Bosnië-Hercego-
vina en Slovenië hadden tevo
ren gezegd hun stem op Mesic
uit te zullen brengen, maar Ser
vië had laten weten de verkie
zing van Mesic niet te zullen
dulden. Omdat Servië kan be
palen hoe de eigen in het presi
dium vertegenwoordigde pro
vincies Vojvodina en Kosovo
stemmen en zich net als
meestal verzekerd wist van de
steun van Montenegro (dat zich
van stemming onthield), kon
het Mesic van het president
schap afhouden.
Volgens een ingewijde zegs
man zal de gang van zaken van
Kroatië er waarschijnlijk toe
brengen om zich helemaal uit
het presidium terug te trekken.
Daardoor komt een verleden
week moeizaam bereikt ak
koord over het inzetten van het
leger om het Servisch-Kroati-
scne geweld in Kroatië de kop
in te drukken, in gevaar. „De
consequenties zullen verschrik
kelijk zijn...", aldus de zegsman.
Duizenden nationalistische Ser
viërs demonsteerden gisteren in
Belgrado tegen presidentskandi
daat Stipe Mesic (een Kroaat) en
vóór onafhankelijkheid van Servië.
De betogers droegen portretten
mee van de Joegoslavische ko
ning. .1PTO MJ aden antohov
Québee stemt
over toekomst
MONTREAL Rfc ANR
IV bevolking van de Franstalige
Canadese provincie Quebec
moet zich vóór oktober 1992
uitspreken over de toekomst
v an de provincie binnen Oan.i
da De regrnng van Québee
beeft gisteren een wet aangeno
men waarin dat wordt \astg»
legd. In de wel wordt echter niet
gezegd dat de bevolking dan
voor of tegen onafhankelijkheid
zal stemmen Een formulenng
van vragen die met ja of nee be
antwoord zullen moeten wor
den. ontbreekt in de wet.
Dezelfde voorzichtige aanpak
kenmerkt het instellen van twee
commissies waarin de nieuwe
wet voorziet. De ene commissi»-
moet zich gaan bezighouden
met onderzoek naar wat de
fecten van onafhankelijkheid
zouden zijn. De andere coin
missie moet voorstellen uit hei
hele land onderzoeken om Que
bec in de confederatie met de
rest van Canada te houden
'Leger Irak moet
verder terug'
De commandant van de wester
se strijdkrachten in noord Irak
heeft het Iraaksr leger gisteren
aangespoord zich verder terug
te trekken uit het Kurdische ge
bied. Ht) hoopt dat meer Kurdi
sche vluchtelingen dan naat
hun huizen tenig durven De
Amerikaanse generaal Shalikas
hvili heeft voorgesteld dat de
Irakezen hun militaire aanwr
zigheid direct buiten de "veilig
hèidszonc' verminderen
MOSKOU PETER PRINGLE
Peruaanse coca-verbouwers protesteren tegen het akkoord dat de VS en
Peru dinsdag hebben gesloten over de bestrijding van de handel in co
caïne. foto afp veronica saenz
Peru en VS pakken cocaïnehandel aan
Amerika geeft Peru dit jaar tweehonderd miljoen gulden militai
re en economische steun om de cocaïnehandel te bestrijden.
Linkse parlementsleden hebben kritiek geleverd op de hulp, die
er volgens hen toe zal leiden dat er Amerikaanse militairen op
Peruaans grondgebied actief worden. President Alberto Fujimori
bezwoer dinsdagavond echter in het parlement, dat Peru zich
niet door Washington de inhoud van het hulppaket zal laten
voorschrijven. Hij zei dat de twee landen zich „als gelijken" zul
len inspannen om de export van cocaïne een halt toe te roepen.
THE INDEPENDENT
De Sovjet-regering heeft giste
ren de laatste hand gelegd aan
een acht punten teUend anti-
crisis-programma. Het omvat
impopulaire maatregelen om
het land sneller naar een markt
economie te leiden.
Verwacht wordt dat het
Kremlin zijn greep op economi-
Congrespartij
Nepal stevent af
op overwinning
KATMANDU-NEW DELHI AFP-DPA
De Nepalcse Congrespartij ste
vent af op de overwinning van
de zondag gehouden parle
mentsverkiezingen. Vanoch
tend was de partij met 95 van
de 200 zetels nog slechts acht
zetels verwijderd van de absolu
te meerderheid in het parle
ment. De communisten staan
op 65 zetels.
De Congrespartij zoekt in
middels naar een geschikte kan
didaat voor de functie van mi
nister-president. Kanshebber
lijkt secretaris-generaal Girja
Prasad Koirala. die te boek staat
als een fel tegenstander van de
communisten.
De einduitslag van de eerste
parlementsverkiezingen in
Nepal sinds 1959. wordt niet
voor volgende week verwacht.
sche sleutelsectoren losser zal
maken en meer macht zal ge
ven aan de republieken. Van de
15 republieken hebben er 13 in
een villa bij Moskou in het ge
heim aan het programma ge
werkt. Georgië en Estland wa
ren niet vertegenwoordigd.
„Het land kan zonder extre
me maatregelen niet aan de cri
sis ontsnappenaldus vice-
premier Vladimir Sjtsjerbakov
op de Sovjet-tv. Het program
ma, dat over een paar dagen
klaar is voor publicatie, bevat
maatregelen die buitenlandse
investeringen aanmoedigen, in
de defensie-uitgaven snijden en
de produktie van voedsel en
consumentengoederen bevor
deren. Daarna.ist gaat het om
een stakingsverbod en een im
portvermindering met 10 tot 15
procent.
Volgens het officiële persbu
reau Tass is het de bedoeling
het produktieniveau weer op te
voeren tot dat van 1989. Het
bruto nationaal produkt van do
Sovjetunie daredB het rente
kwartaal van dit jaar met acht
procent, en het begrotingstekort
is met meer dan dertig miljard
roehei in het eerste kwartaal nu
al groter dan wat voor dit hele
faar weid wnm hl
Jimmy Carter genoemd als bemiddelaar
LONDEN AZ-GTD
THE INDEPENDENT
De onderhandelingen over de
toekomst van Ulster zijn voorio
pig gered. De leiders van de
twin- Noordierse protestantse
partijen, lames Molyneaux en
dominee Ian Paisley, hebben
gisteren laten weten dat ze al-
nog bereid rijn mei de endi re
Noordk ree |wi|i n le weien
over zelfbestuur in Noord-Ier-
land.
De twee spraken gisteren in
Londen met de Bntse premier.
John Major. Peter Brooke, de
Bntse bewindsman die Ulster in
zijn portefeuille heeft, toonde
zich na afloop van het overleg
betrekkelijk optimistisch.
f)e protestantse Unionis
tische Partij van Ulster, geleid
door Molyneaux. en de Demo
cratische Unionistische Partij
van Paisli-v g.ian met dc katho
lieke Sociaaldemocratische en
Arbeiderspartij en de niet g»
bonden Alliantieparlij rond de
tafel zitten voor de eerste on
derhandelingsfa.se Sinn Fein,
li»- poBdibi t.ik ren bd vrebo
den Ierse Republikeinse Leger
(IRA), is bij die besprekingen
niet welkom
IX- protestanten, die in
Noord-Ierland in de meerder
heid zijn, willen dat hun prmin
tie bij Groot Brittannie blijft
horen De katholieke minder
heid wfl aansluiting MO Un
bi) de republiek Ierland
tisteren is afgesproken dat de
onderhandelingen zullen begin
ncn in Londen en in een Uier
stadium in Noord Ierland wor
den voortgrzet Paisley en Mo
lyneaux zijn ermee akkoord ge
gaan dat wordt grzocht naar
rvn onafhankelijke voorzitter
voor de besprekingen In «lat
verband is oe naam gevallen
van de voormalige Amerikaanse
president limmy art er
Deze Vietnamese kindertjes worden in een vluchtelingenopvangcentrum in de Britse kroonkolonie onder
zocht. Als de kinderen gezond en geschikt worden bevonden komen ze in aanmerking voor herhuisvesting In
westerse landen. foto ap» vincint yu
ACHTERGROND
THE INDEPENDENT PARUS ROBERT COTTRELL
De nieuwe Franse premier. Edith
Cresson. foto ap
had met Mitterrand, maar er
speelden geen echt controver
siële zaken. Wel stord de rege
ring-Rocard bloot aan toene
mende kritiek als gevolg van de
schrikbarend hoge werkloos
heid (2.6 miljoen) en de groei
ende kloof tussen rijk en arm.
Ook de slechte integratie van
zo'n vijf miljoen immigranten
levert steeds meer problemen
op
Voor Rocard kan zijn min of
meer gedwongen vertrek nog
wel eens goed uitpakken. De ex
premier heeft nooit onder stoe
len of banken gestoken dat hij
Mitterrand in 1995 wil opvol
gen. Ook Mitterrand zei in zijn
toespraak dat er voor Rocard
nog wel .gelegenheden om
'La parfuméegewend te knokken
Manuel Noriega was de CIA-
man in Panama' die zijn Ameri
kaanse opdrat htgrvrrs zelfs in
lichtingen verschafte over Sov
jet-president (lorbatsjov en die
in de loop der jaren een slordige
22 miljoen gulden on kosten geld
kreeg uitgekeerd Dat blijkt uit
geheime documenten die de
verdedigers van de voormalige
Panamese legrrloder tijdens
diens proces naar voren willen
brengen
Dc Panamese ex president
moet op 22 juli in Miami tr
rechtstaan op beschuldiging 9.2
miljoen gulden smeergrkl te
hebben aangrnomen van liet
olombtaanse drugskartrl Mc
dHlin die Panama gebruikten
«Is doorvoerhaven voor drugs
handel naar de VS.
Het 107 pagina s trilende ma
tenaaJ werd gisteren op verzoek
van dc verdedigers en de pers
door het ministerie van justitie
vrijgegeven voor publicatie Be
langrijke jvassages uit de docu
menteti zijn dt»or justitie on
leesbaar gemaakt De meeste
betreffen tie contacten die No
riega in 1978 en 1977 heeft on
dernooden met de toenmalige
CIA-directeur Georgr Bush
'Mijn klein soldaatje' noemde president
Mitterrand zijn politieke boezemvriendin
liefkozend toen ze zichzelf in 1975 in de
strijd wierp voor het burgemeesterschap
van Chateilerault. Die stad leek voor de so
cialisten een onneembaar fort. verscheide
ne prominente partijleden hadden er al een
nederlaag geleden. Zo ook Cresson. Maar ze
gaf de strijd niet op. Ze richtte haar aan
dacht op het gebied en werd in 1976 burge
meester van de buurstad Th ure. In 1983.
twee jaar na haar entree op het ministerie
van landbouw, veroverde ze alsnog Chatei
lerault.
De nieuwe premier is ook gewend binnen
haar eigen partij te knokken voor haar car
rière. Ondanks de niet aflatende steun van
Mitterrand, konden de socialisten zich lan
ge tijd maar moeilijk verzoenen met de ge
dachte aan een vrouw in de politiek. Nog
maar zes jaar geleden, werden Cresson en
haar vrouwelijke collega's tijdens een partij
'La parfumée' noemden boeren Edith
Cresson spottend toen ze in 1981 aan
trad als minister van landbouw Niet he
lemaal onterecht want de dochter van
een ambtenaar uit de deftige Parlise
voorstad Boulogne-Billancourt lijkt de
belichaming van het Chanel-socialis
me'. Maar net zoals ieder andere vrouw
die het ver schopt in de politiek, heeft de
gloednieuwe Franse premier zich om
hoog moeten knokken.
bijeenkomst onthaald op leuzen als: 'Ga te
rug n.iar je aanrecht' en "Waar /i|ti |ullic
stofzuigers?'
Dc ervaringen hebben resson gehard en
tot een vechtlustige politica gemaakt Als
vtouw stuitte ze vaak op argwaan, bijvoor
beeld toen ze twee jaar lang de scepter
zwaaide over het ministerie v an landbouw
De boeren moesten niets van haar hebben
„De gedachte dat een vtouw iet» over Ix-n
(du boeren) te zeggen had was ondenkbaar,
zelfs veniderrnd. voor zr aldus resson
Als minister voor buitenlandse handel kreeg
ze in 1983 tc maken met vijandige indus
triëlen. maar ook dat bracht haar niet van
haar stuk. Begin oktober nam Crrsson ont
slag als minister van Europese zaken omdat
ze zich ..niet meer kon verenigen met het
volgens haar veel te voorzichtige beleid van
dc rrgering Rocard ..Als ik nog eens gr
vraagd wordt om minister te worden zal ik
me wel twee keer bedenken Maar als Mit
terrand me ooit zxhj vragm om echt op te
treden, zal ik niet aarzelen", zei ze toen. Erg
lang heeft ze niet hoeven wachten
Volgens Mitterrand is I dith Crrsson dé
aangewezen persoon om de rrgenng en dc
Franse samenleving op het goede spoor te
zetten Door de woïgrvrrfd is Cresson bo
vendien een heel andere persoonlijkheid
dn da voorxfc htfpe hiifpn— Rot red
BERICHTEN
Di CHINESI PARTIJLEIDER
hang Zemin is gisteren in Mos
kon besprekingen begonnen
met president («orbatsjov over
Sovjet -(Jiinesc grensgeschillen,
economische samenwerking en
waprnaankoprn Het »s voor
het eerst sinds 1957 dat een
Chinese partijleider een bezoek
aan Moskou afl<-gi hang zal vier
i lagen in Moskou blijven
DE 35 BENEDICTIJNEN van de
abdij Haute ombe in de Alpen
trekken weg uit hun abdij, om
dat toeristen hen te zeer in hun
gebed storm. Dat hebben zij
womsdag mregedeeld In dr
abdij, die elk jaar door ongrveer
300.000 toenstrn wordt be
zocht, zijn de graftombes ir vin
den van de hertogen van Savm
De monniken zullen votgrod
jaar hun intrek riemen in mt
mstigrrr abdij
VOOR HET FIRST in dr p
•chiedcfus van (akxntM is dr
i de tafel gaan zitten
dr dtie grootste guerrilla
groepen van hei land. verenigd
in de Simon Bolts ar Cnordma
dora Na maandenlang grlouw
trek rond dr plaats van vainro
komst wond gisteren een eitste
gesprek plaats in cie Colnm
hiaansr stad zavo Nortr
