Extra
Eten moet weer leuk worden
Trommelvliesoperatie bij kinderen kan wél
Dinsdag 7 mei 1991 Redactie O»
IKOÏ9 nft MKGHUri
WKUNGC
Toen de Nederlandse consument na
de Tweede Wereldoorlog aan vlees
toekwam, ontwikkelde hij zich tot
een groot liefhebber van lappen en
ballen. De laatste jaren wil hij in toe
nemende mate wel eens iets anders.
„Geen gehakt, vinken en dat soort
troepluidt dan ook de oproep
van het Produktschap voor Vee en
Vlees. Het is symptomatisch voor
het zoeken van de gehele Nederland
se landbouwsector naar wat de he
dendaagse consument eigenlijk pre
cies wiL
Nederlandse landbouw is op zoek naar wat de hedendaagse consument wil
De Nederlandse eetcultuur stelt maar weinig voor. Men neemt hier te lande
onvoldoende tijd voor de maaltijden, geniet er te weinig van. De genots-, ge-
voels- en cultuurwaarde gaat grotendeels verloren, omdat de gemiddelde Ne
derlander van de maaltijd geen feest maakt. Hij besteedt geen aandacht aan
de aankleding, aan het servies op tafel.
De Nederlander verbaast zich er over hoe onze zuiderburen als culinaire ge
nieters ruim de tijd nemen voor de maaltijden. Nee, dan de Nederlandse
haast, slechts gericht op zo snel mogelijk en zonder veel poespas de maag te
vullen.
bert de jong Zwakke tafelcultuur
Oproepen voor meer kwali
teit van het voedsel en voor
gezonder eten zijn volgens
professor dr. Eduard Kim
man dan ook wat vreemd in
het licht van de zwakke Ne
derlandse tafelcultuur. Vol
gens de hoogleraar in de be
drijfsethiek zou daar in de
marketing van landbouw-
produkten ook eens de aan
dacht op gericht moeten
worden.
Kimman wijt de verloedering
van de eetcultuur aan het in
de negentiende eeuw begon-
i proces van industrial
De Nederlander kan het zich
aantrekken, want de 1 ranse
antropoloog en schilder
Clauae Levy-Strauss zag in
koken de taal waarin de ge
meenschap zich uitdrukt.
Volgens hem is er recht
streeks verband tussen de
wijze waarop de mens met
zijn voedsel omgaat en de
plaats die hij zichzelf in het
universum toekent. De keuze
der spijzen zegt volgens Le
vy-Strauss veel over een sa
menleving.
Van de Nederlanders slaat
inmiddels 8 procent zijn ontbijt
Met een merk
kun je het
vertrouwen
winnen van
de consument
tie. Nog lang gingen de werknemers 's mid
^rropr^r^'^-SinUDKh.
"m 7vn0,L °pmT V7' "T p T <«-•" elen op he. b«Trijf normaal werd be
van McDonakfe en andereTastfoodrestau da,^n l(jige jn wp de
Nederlandseee,gewoon,enenfamiiiecul-
sendoortje of een kleine, maar vooral snelle
hap. En zelfs het nuttigen van een diner in
een restaurant is voor sommigen aan een
tijdslimiet gebonden.
brachte brood en fruit oppeuzelen, maar breder en luxueuzer assortiment, meent di-
het liefst in recordtijd. Onder invloed van recteur Greetje Douma van de Stichting
het buitenland, waar vaak in bedrijfsrestau- Voorlichting Brood. „Of kwaliteit is vooral
rants een warme maaltijd genuttigd kan een kwestie van smaak", vindt professor
worden, betert Nederland zich nu voorzich- Kimman,
tig. Kimman bepleit 'een herwaardering van
het leven' en daar hoort volgens hem het
eten bij. Hij herinnert aan de Benedictijner
monniken die in de Middeleeuwen tracht- Presentatie van de produkten blijkt de weg
ten hun leven te beteren met onder andere voor het succes. „Ik wantrouw bulkproduk
bidden, werken, slapen en eten. Dat laatste ten. De consument moet kunnen kiezen,
was een wezenlijk onderdeel van hun leef- Daarom moet je merkartikelen maken",
wijze die in de Regel van Sint Benedictus zegt Holzhauer. „Met een merk kun je het
ook als zodanig was beschre- vertrouwen van de consu-
ven. Kimman: „De consu- ment winnen, niet met een
ment moet het plezier van kleurloos bulkprodukt. Daar
voeding zien. Dat moet een om valt de keus eerder op
uitdaging zijn." Douwe Egberts dan op een
„Schrikwekkend", noemt hij pak merkloze koffie."
de industriële' vorm van Zelfs eten in Marketing is in het agrarisch
circuit lang een onderge-
een restaurant schoven kindje geweest voor
i'c u/ini» veel producenten. De aard
15 oor appe, js daarvan we) het
sommigen aan Sterkste voorbeeld. Neder
land is de aardappeltuin van
tijd gebonden Europa, maar de aardappel is
nimmer met een lintje op de
markt gebracht. Die werd be
schouwd als bulkprodukt en
stond meestal in jute zakken
Over de eetcultuur op die bedrijven spreken
de kantines boekdelen. Het waren in de
meeste gevallen saaie onderkomens met
maar weinig voorzieningen voor maaltij
den. De werknemers konden er het meege-
voeding van McDonald's.
Toch is de hamburgergigant
naar zijn mening een voor
beeld als gekeken wordt naar
wat McDonald's bereid is te
doen om het de consument
naar de zin te maken. Die
zelfde consument moet vol
gens Kimman „zelf kwaliteit
zoeken en dat ook eisen". De
producent zal er op reageren
door goede, milieuvriendelijk geproduceer- of saaie plastic zakken in de winkel. Pas de
de en aantrekkelijk verpakte levensmidde- laatste jaren wordt de presentatie verbeterd
len te leveren. De 'groenten van Hak' is een succesformule
Kwaliteit wordt gezien als de toverformule geworden om een bulkartikel te veranderen
om de consument te behagen. Maar wat is in een merkartikel. Conservengroenten
kwaliteit? „Beter dan het gemiddelde", zegt hadden volgens Hak-directeur Koen van
Anton Wachter, adjunct-directeur van de den Dool lange tijd een 'twijfelachtig
aardappelcoöperatie De ZPC in Leeuwar- imago'. De consument maakte zich zorgen
den. „Een goed merk", meent Freek Hol- over voldoende vitaminen en over de toege
zhauer. hoofdredacteur van Marketing Ma- voegde conserveermiddelen en kleurstof-
gazine. fen. Hak liet in reclamecampagnes zien dat
Kwaliteit kan echter ook bestaan uit een er achter het glas verse, hoogwaardige pro
dukten zitten.
McDonald's doet veel om het de consument naar de zin te maken.
Heel lang werd er tussen de middag nog (warm) gegeten. Met de opkomst van bedijfskantines
en fastfoodrestaurants begon echter de verloedering. archieffoto
Hogere prijs marges
Martine Bijl bevestigt dat nog steeds met de
campagne 'U moet de groenten van Hak
hebben'. Het resultaat is een sterk merk-
beeld, een hoog marktaandeel en vooral
hogere prijsmarges. Van den Dool zegt dat
het prijsverschil van Hak in
verhouding tot huismerken
oploopt tot 50 procent en
soms zelfs nog meer.
Vlees is een ander bulkpro
dukt zonder gezicht, een uit
zondering als bij voorbeeld
'Boeuf Blonde d'Aquitaine'
van de Nieuwe Weme daar
gelaten. Toch behaalt een
grootgrutter als Albert Heijn
op vlees een marge van zo n
45 procent. Hij wordt er dus
in de eerste plaats beter van.
De vleesbranche pakt de zaak
dus niet zo goed aan, want
deze winst gaat aan de pro
ducenten en verwerkers
voorbij.
Slechts een klein deel van het Nederlandse
vlees wordt onder merknaam verkocht. Van
de export naar bij voorbeeld Duitsland gaat
maar liefst 80 procent rechtstreeks naar de
groothandel. Dat zou anders moeten vindt
net Produktschap voor Vee en Vlees. Reden
waarom men op termijn het vlees het ken
merk 'Holland' wil meegeven. 'Holland'
heeft een sterk imago, vooral opgebouwd
door de Nederlandse zuivel- en groente- en
fruitsector. De vleesbranche wil onder die
zelfde vlag meevaren, maar vindt dat eerst
in eigen huis orde op zaken moet worden
gesteld. Hormonenkwesties of gevallen van
ziekte na vleesconsumptie zouden anders
'Holland' kunnen bezoedelen.
'Holland'
„Dat is een gevaar", zegt directeur Leo
Kooy van Baars Kaas, het Wessanenbedrijf
dat het succes van de Leerdammerkaas
mag smaken. „De naam 'Holland' is na
tuurlijk prima te gebruiken
als extra, naast een goede
merknaam. 'Holland' heeft
een goede klank in het bui
tenland. Daar zouden meer
sectoren gebruik van kun-
j nen maken, maar je moet
wel goede waarborgen in
bouwen." Hoe reëel ge
noemd gevaar is, blijkt wel
uit het in opspraak raken
van de Nederlandse toma
ten waarvan ook andere sec-
toren de nadelige effecten
merkten.
Gezondheid en milieu blij
ken de belangrijkste criteria
te zijn geworden van de he
dendaagse consument. „De consument
hecht aan kwaliteit Die wil verse produk
ten" merkt onderzoeker Marcel Schuttelaar
van de Consumentenbond hierover op. In
dat verband past het volgens hem niet dat
bij voorbeeld veel margarines en frituurvet
ten cholesterolverhogend zijn en kant-en-
klaar-maaltijden maar weinig vitamine B en
C bevatten. „Win het vertrouwen van de
consument door op de etiketten precies te
vertellen wat er in zit. Toevoegingen, maar
ook de voedingswaarde", zegt Schuttelaar.
Brood is uit de versukkeling geraakt toen er
in campagnes op werd gewezen dat het om
gezond voedsel ging. Het broodverbruik
was tussen 1955 en 1980 met maar liefst 42
procent gedaald tot 56,8 kilogram per hoofd
van de bevolking, maar met 'brood is ge
zond' en 'brood is veelzijdig' kwam er een
ommekeer In 1989 was de broodconsump
tie gestegen tot 59,4 kilogram. Bovendien
konden de bakkers betere marges halen
met een luxueuzer assortiment. Nieuwe
soorten van de warme bakker als klooster
brood en molenbrood worden hoog ge
waardeerd en de klant legt vlot 3,75 gulden
voor neer, terwijl de minimumprijs.voor
brood op 1,76 ligt. Hetzelfde succes is weg
gelegd voor het zogenoemde kleinbrood, de
bolletjes en croissantjes. De populariteit is
groot, het omzetvolume in een paar jaar
tijds met 40 procent gestegen en de bakker
verdient er goed aan.
Milieu belangrijk
Het milieu is net zo belangrijk voor agrari
sche produkten. In vlees horen bij voor
beeld geen hormonen te zitten en dieren
moeten de nodige bewegingsvrijheid te
hebben, vindt de consument. De producent
moet die zekerheid ook bieden, meent pro
fessor Eduard Kimman. „De overheid hoeft
de normen daarvoor niet aan te scherpen.
Het is belachelijk dat er overal wetten voor
komen. Het is aan de producenten op ade
quate wijze te reageren op de eisen van de
consument. Maar de burgers kankeren lie
ver dan dat ze de hapden uit de mouwen
steken en de producenten tot verandering
dwingen."
In ieder geval dienen groente en fruit met
een minimale hoeveelheid bestrijdingsmid
delen op de markt komen, want zo wil de
consument dat het liefst. Voor aardappelen
geldt hetzelfde. De piepertelers hebben de
handschoen inmiddels opgepakt en gebrui
ken rassen die minder gevoelig zijn voor
ziekten waardoor dus ook minder gespoten
hoeft te worden. Het-'groene' stempel ken
merkt de produkten. En dat alles onder de
noemer kwaliteitsverbetering, de nieuwe
toverformule.
'Holland' heeft
sterk imago
dankzij zuivel-
en groente
en fruitsector
UNHID PHOTOS Of BOE»
Opmerkelijke conclusie KNO-arts na jarenlang onderzoek:
ON
D ins op succes bij trommelvliesopera-
tii Q3 bij kinderen even groot als bij volwas
se» Een leeftijdsgrens voor dit soort in
grepen is daarom overbodig en tie gebrui
kelijke afwachtende houding bij KNO-art-
sen (keel-, neus en oorspecialisten) voor
trommelvliesoperaties bij jeugdigen is dus
niet terecht
Deze conclusie, die haaks staat op de alge
mene opinie en handelwijze tot nu toe,
trekt de Almelose KNO-arts M E. van /an
ten na een uitgebreid onderzoek. De arts
stelt na 2.000 ooroperaties (waaronder ruim
300 trommelvriesingrepen bij kinderen on
der 15 jaar) vast dat de kans van slagen bij
kinderen (91 procent) zelfs een procent ho
ger ligt dan volwassenen (90 procent) en
dat een jonge leeftijd dus geen reden mag
zijn af te zien van de ingreep.
De gegevens van Van 7anten werpen een
nieuw licht op de behandeling van kinde
ren, die een gaatje in een trommelvlies heb
ben De meeste kno artsen zijn terughou
dend met operatief ingrijpen bij dergelijke
patiëntjes, omdat ei bij de jongste genera
ties doorgaans een grotere kans bestaat op
een ontsteking aan net oor, waardoor het
vlies (opnieuw) wordt aangetast. De kans
dat de operatie dus zinloos is en daardoor
mislukt, zou groot zijn. Zelfs in een recente
publikatie stellen chirurgen uit Boston de
leeftijdsgrens op negen jaar. Van Zanten
heeft nu het wetenschappelijke bewijs dat
de vrees om jonge kinderen te opereren aan
een open trommelvlies niet gerechtvaar
digd is.
De Almelose specialist: „Sinds het begin
van de herstellende oorchirurgie in 1950 is
er al onenigheid over 't wel of niet mogen
dichtmaken van een gaatje in het trommel
vlies bij kinderen. Veel collega s van mij
over de hele wereld zeggen dat het niet mag
en stellen een leeftijdsgrens die varieert tus
sen de zeven en veertien jaar. Ik heb hier al
tijd mijn twijfels over gehad en nooit ge
schroomd om. als de omstandigheden dat
toelieten, kinderen MR het vlies te n|»ere
ren Nu blijkt uit mijn eigen ervaring over
een periode van vijftien jaar dat ik wat da't
betreft gelijk heb gehad Afwachten bete
kent het kind blootstellen aan onnodige ri-
Het bezwaar van een blijvend gaatje in het
trommelvlies is namelijk, behalve dat het
kind niet mag zwemmen, een vergrote kans
op infecties, doordat bacteriën makkelijk
binnen kunnen dringen. Bovendien neemt
de gehoorfunctie bij een open trommelvlies
langzaam af. Trommelvliesdefecten ont
staan door acute of chronische middenoor
ontsteking waarbij het doorgebroken trom
melvlies niet herstelt. Vaak. maar lang niet
altijd, groeit het vlies binnen enkele weken
of maanden vanzelf dicht.
De Almelose kinderarts heeft alle operaties
volgens eenzelfde methode uitgevoerd. Vol
gens hem heeft zijn onderzoek meer waar
de dan eerder uitgevoerde studies die af
komstig zijn uit academische ziekenhuizen,
waar de medische handelingen veelal door
diverse hlmrgen weiden uitgevoerd waar
door de resultaten minder goed vergelijk
baar zijn „Regelmatige wisselingen van
operateurs in deze medische centra maakt
het nagenoeg onmogelijk grote 'homogene
operatie-series te onderzoeken"
Van /anten is al vanaf 1973 bezig met zijn
onderzoek Van de 2.000 ooroperaties die
Van /anten in die tijd heeft uitgevoerd ging
het in 819 gevallen om het sluiten van een
trommelvlies en in 304 daarvan bij kinde
ren. Van Zanten, die de afgelopen twee jaar
intensief met het onderzoek bezig is ge
weest, heeft echter qua leeftijd nooit een
grens gesteld en ook bij kinderen trommel
vliezen chirurgisch gesloten. Als voorwaar
den voor zo'n ingreep stelde hij wel een ge
zond ander oor. geen ontstekingen (de
laatste zes maanden) aan het te behandelen
gehoororgaan en een uiterst geringe kans
op herinfectie. Als controleperiode nam hij
gemiddeld vijf tot zes jaar na de ingreep.
De arts: „Door deze risicogevallen zelf weg
te nemen, wordt de kans op een nieuwe
ontsteking en dus een mislukking van de
operatie aanzienlijk kleiner. We moeten
niet alle gevallen op een hoop gooien. Het
risico per kind verschilt. Op zich is het cor
rect dat een jongere een grotere kans maakt
op een oorontsteking. Dat komt door fre
quentere verkoudheden en een onvolwas
sen functie van de buis van Eustachius.
Maar door met risico's rekening te houden
bij het al of niet opereren, los je dat pro
bleem al op"
De Almelose kno-specialist heeft inmiddels
KNO-arts Van Zanten met een van zijn patientjes.
zijn onderzoeksresultaten in het Neder
lands Tijdschrift voor Geneeskunde gepu
bliceerd Van Zanten overweegt ook ze te
*OTO DtNAND BUISMAN
vertalen in het Engels zodat de collega s in
andere werelddelen kennis kunnen nemen
van de gegevens.
