Buitenland
Troepen vs
dringen diep
door in Irak
Overleg Zuid-Afrika bijna mislukt
Israël sticht weer
nieuwe nederzetting
Moskou stuurt nieuwe
troepen naar Armenië
In noord-Irak ontstaat
het nieuwe Kurdistan
Leger kan ingrijpen
in conflict Kroatië
Maandag 6 mei 1991
Redactie 023-150225 RONALD FR1SART (dief) ONNO HAVERMANS HANS JACOBS JAN PRÉENEN Vertalingen: MAR GREET HESUNGA LUUTJE NIEMANTSVERDR1ET Vormgeving: JAKEUEN PAULUS
BRITSE JOURNALISTEN
hebben het schrijfverbod
dat Turkije aan hun colle
ga Robert Fisk van The In
dependent heeft opge
legd, scherp veroordeeld.
United Prest International (UPI), Agence France Preste (AFP).
NIEUWSLIJN
Raket mist vliegtuig maar net
Britse luchtvaartautoriteiten onderzoeken de melding van een
raket bijna een Italiaans passagiersvliegtuig heeft
weken geleden over zuid-Engeland
piloot dat
geraakt toen het toestel twee
vloog. Alitalia piloot Achille Zaghetti zei dat „een lichtbruine
drie meter lange raket" langs zijn McDonnell-Douglas suisde
toen hij de Britse kust passeerde op weg van Londen naar Mi
laan. Een onderzoek heeft nog geen informatie opgeleverd over
het mysterieuze object, maar het is wel waargenomen op radar.
Belgische rechters voeren actie
De ongeveer 1800 Belgische magistraten gaan actie voeren. Ze
treden naar buiten om het publiek, de regering en het parlement
duidelijk te maken dat ze moeten werken onder omstandighe
den die niet meer van deze tijd zijn. Tot de actie is het afgelopen
weekeinde besloten door de Nationale Commissie voor Ma
gistratuur (de NCM), de overkoepelende beroepsvereniging van
rechters en procureurs.
Zeker zestig doden bij bootramp India
Op een rivier In het zuiden van India zijn gisteren ten minste 60
mensen omgekomen toen hun boot kapseisde. De overbeladen
boot vervoerde meer dan 130 hind u-pelgrims die op weg waren
naar een feest. Het ongeluk had plaats op de Godavari-rivier in
de buurt van de zuidelijke stad Rajahmundry. De boot had een
capaciteit van maximaal 40 personen.
Gevangenen profiteren van aardschok
Uit een gevangenis in het Georgische Koetaisi zijn bijna hon
derd gedetineerden ontsnapt, die door de gevangenisleiding uit
hun cellen waren gehaald wegens instortingsgevaar door de
aardbeving die dat gebied trof. De politie is zaterdag aan een
grote zoekactie begonnen en heeft alle wegen rond Koetaisi, dat
in het centrum van het aardbevingsgebied lag, afgezet. Ongeveer
tien vluchters hebben zich inmiddels aan de politie overgege-
PDS: afstand van tegoeden buitenland
In Duitsland heeft de Partij voor het Democratische Socialisme
(PDS) zaterdag afstand gedaan van alle aanspraken op de bui
tenlandse tegoeden van zijn voorganger de SED, de stalinisti
sche partij die tot 1989 over de DDR heerste. Het besluit volgt op
een ultimatum van de regering aan de PDS om haar tegoeden in
het buitenland openbaar te maken, op straffe van vervolging.
bron, op de Westelijke Jordaan-
oever, de eerste stacaravans ge
plaatst van Har Manoach. Dit
wordt de derde nieuwe neder
zetting sinds de Golfoorlog is af
gelopen.
Het plan is uitgelekt aan de
vooravond van" een bezoek aan
Israël door minister Van den
Broek (buitenlandse zaken),
aanstaand voorzitter van de Eu
ropese Ministerraad. Later deze
week komt zijn Sovjetcollega
Bessmertnych naar Jeruzalem.
De Europese Gemeenschap en
de Sovjetunie zijn beide fel ge
kant tegen het Israëlische ne
derzettingenbeleid.
Twee linkse parlementsleden
maakten het plan voor de nieu
we nederzetting bekend Minis
ter Sharon (volkshuisvesting)
die eisteren terugkeerde
een bezoek aan Washington
bevestigde de informatie.
Met het vestigen van nieuwe
nederzettingen in de bezette ge
bieden heen de Israëlische
gering de Amerikanen flink op
de kast gejaagd. De Amerikanen
willen de wereld laten zien dai
ze Israëls nederzettingenbeleid
niet langer slikken, terwijl Israël
door het stichten van nog meer
nederzettingen wil aantonen
dat het zich niet de wet laa
voorschrijven door buitenlan
ders.
D BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Israël vestigt opnieuw een ne
derzetting in de bezette gebie
den. Deze week worden bij He-
Vijfig doden in
Oezbekistan
MOSKOU «AP
Bij een landverschuiving in een
dorp in Oezbekistan zijn het af
gelopen weekeinde ten minste
vijftig mensen om het leven ge
komen. Wegens gevaar voor
meer verschuivingen besloten
de Sovjet-autoriteiten tot eva
cuatie van de vierhonderd in-
Bij de landverschuiving in het
dorp Chigiristan, in de buurt
van de Oezbeekse hoofdstad
Tashkent, raakten acht huizen
bedolven onder een dikke laag
modder. Volgens het persbu
reau Interfax was de laag mod
der zo dik, dat de autoriteiten
niet meer de moeite namen de
doden uit te graven. Interfax zei
dat 64 mensen om het leven
waren gekomen. Volgens het
nieuwsagentschap Tass zouden
er meer dan 50 mensen zijn ge
dood.
Het Sovjetministerie van bin
nenlandse zaken heeft de gc-
hten nissen de republieken
Armenië en Azerbajdzjan om
schreven als een burgeroorlog.
Moskou stelt Armenië verant
woordelijk \<><.i het geweld in
het grensgebied met Azerbajd
zjan.
Volgens Armenië hebben
Sovjettroepen en Azerbajdzja
nen vorige week ten minste 36
Armeneense dorpelingen in
Azerbajdzjan vermoord. Hon
derden mensen zijn inmiddels
omgekomen in de gevechten
over Nagomy-Karabach, een
enclave in Azerbajdzjan die
door beide republieken wordt
opgeëist.
Moskou heeft gisteren Sovjet
troepen naar het grensgebied
van Armenië en Azerbajdzjan
gestuurd om de rust te bewa
ren. Een parlementaire com
missie, die op initiatief van de
leider van de Russische federa-
Troepen van het Amerikaanse leger in het noorden van
Irak hebben honderden Iraakse militairen van een ver
bindingsweg verjaagd en zijn de provinciehoofdstad Do-
huk tot op twee kilometer genaderd. Als Dohuk door de
geallieerden wordt ingenomen is dat de meest vooruitge
schoven post binnen de door de geallieerden ingestelde
„veiligheidszone".
ONBEKENDEN HEBBEN
zaterdag drie jongeman
nen in het Italiaanse Tau-
I rianova doodgeschoten
en midden op straat een
I van de slachtoffers ont-
hoofd.
Een Kurdlsche vluchteling draagt In een kamp bij de 1 ud<s-lraakse grens
het lichaam van zijn gestorven kind. foto afp
DOHUK/NICOSIA AP-Rtr
Dohuk is een stad van 380.000
inwoners, van wie volgens
schattingen slechts 5 procent is
achtergebleven na het neer
slaan van de Kurdische op
stand. De overwegend Kurai-
sche bewoners zijn massaal
naar de grens met Iran of Tur
kije gevlucht.
Eerder hebben geallieerde
functionarissen gezegd dat Do
huk zou moeten worden inge
nomen om plaats te bieden aan
terugkerende Kurden. Het is
nog niet duidelijk of de gealli
eerden de stad binnentrekken.
Kolonel Jim Jones, de hoogste in
rang van de aanwezige officie
ren van het Amerikaanse korps
mariniers, zei dat de Ameri
kaanse troepen in staat zijn Do
huk in te nemen, maar niet ver
der Irak zullen intrekken. Ande
re Amerikaanse officieren zei
den dat binnen enkele dagen
zal worden besloten of Dohuk
wordt ingenomen.
Iraakse Kurdische leiders
gaan vandaag naar Baghdad
voor een nieuwe ronde van be
sprekingen over autonomie met
de Iraakse regering. De delega
tie komt naar Baghdad met een
reeks ideeën voor een politieke
regeling van de Kurdische kwes
tie „binnen het kader van een
verenigd, democratisch Irak"
aldus de woordvoerder.
De zes lidstaten van de Golf-
Samenwerkingsraad hebben de
Verenigde Naties gisteren ge
vraagd de sancties tegen Irak te
handhaven totdat dit land alle
VN-resoluties die zijn aangeno
men in verband met de Golf
oorlog heeft uitgevoerd. Dat
verzoek werd ingediend na een
eendaagse conferentie van de
ministers van buitenlandse za
ken van Saudi-Arabië, Kuwayt,
Qatar, Bahrayn, Oman en de
Verenigde Arabische Emiraten.
Volgens Kuwayt worden nog ze
ker drieduizend mensen ver
mist.
Turkse regeringsambtenaren
beschuldigen internationale
hulporganisaties, zoals Artsen
zonder Grenzen, ervan de ellen
de van de Kurdische vluchtelin
gen ter meerdere eer en glorie
van zichzelf te misbruiken. De
meest hopeloze gevallen laten
zij over aan de Turkse medici.
Slechts patiënten die perspec
tief hebben, worden door hen
behandeld.
Bovendien komt er volgens
het ministerie van gezondheids
zorg in Ankara geen cholera
voor in de Kurdische vluchtelin
genkampen in Turkije, zoals
Artsen zonder Grenzen eerder
had gemeld. Volgens deze orga
nisatie zijn in het vluchtelingen
kamp in de Turkse grensprovin
cie Ahkkari al ten minste zeven
mensen aan cholera overleden.
Robert Fisk is correspondent
voor het Britse dagblad The In
dependent. Hij kwam vorige
week in het nieuws, nadat hij
was opgepakt door de Turkse
autoriteiten. Fisk had geschre
ven hoe Turkse soldaten voedsel
en drinken van Kurdische vluch
telingen hadden gestolen. De
correspondent is inmiddels uit
het land gezet. Onderstaand ar
tikel mocht aanvankelijk niet
worden gepubliceerd.
ZAKHO ROBERT RSK
Onderofficier Tim Corwin van
de Britse luchtmacht stuurt zijn
Chinook helikopter van de steile
bergwand naar beneden over de
brede kloof, waar de valleien en
de vruchtbare vlakten van Mes
opotamië zich uitspreiden De
vluchtkaart geeft aan dat we bo
ven (raaks grondgebied vliegen,
maar in werkelijkheid is dit het
nieuwe land Kurdistan.
Amerikaanse en Britse heli
kopters patrouilleren het lucht
ruim. Op de grond controleren
Britse mariniers het gebied. Op
de lange, rechte weg naar Zakho
begeleiden Britse Landrovers de
convooien van personenauto's
die zijn volgestouwd met ma
trassen en beddegoed.
Op de heuveltoppen liggen
verlaten Iraakse bunkers enTor
ten. Er zijn nog modderige spo
ren zichtbaar van pantservoer
tuigen en tanks Deuren slaan
open en dicht in de harde wind.
Dit is niet langer Irak Het is een
nieuw gebied dat met potlood
op de oude kaarten is ingete
kend.
-- - - - ;-v ..TT-- - - - J
Inkatha-aanhangers marcheren gewapend met stokken door het dens botsingen tussen inwoners en demonstranten schoot de poli
zwarte woonoord Bekkersdal, ten westen van Johannesburg. Tij- tie een man dood. Verscheidenen raakten gewond. foto afp
JOHANNESBURG Rtr-AFP-GPD
Het vredesoverleg eind deze
maand tussen de Zuidafrikaan
se president De Klerk, Nelson
Mandela (ANC) en Inkatha-lei-
der Buthelezi dreigt te misluk
ken. Buthelezi heeft aangekon
digd zich terug te trekken uit
het overleg, naar aanleiding van
het politie optreden het afgelo
pen weekeinde in Inkatha-bol-
werken in de zwarte miljoenen
stad Soweto. Bij onlusten in
zwarte woonoorden in Zuid-
Afrika zijn de afgelopen dagen
veertien doden gevallen.
Buthelezi beschuldigt de poli
tie er van samen te spannen
met het ANC Tussen de Inka
tha-beweging en het ANC
woedt momenteel een machts
strijd op leven en dood. Beide
groepen zijn tegen de apart
heid, maar verschillen van me
ning over de te voeren politiek
in een toekomstig niet raciaal
Zuid-Afrika.
De Inkatha Vrijheidspartij
heeft gisteren gedreigd 100.000
strijders naar Soweto te sturen
als het ANC geen einde maakt
aan het politieke geweld. De
partij van Zulu-leider Buthelezi
heeft het ANC zeven dagen de
tijd gegeven om het geweld te
stoppen.
Volgens Buthelezi is een strijd
gaande binnen het ANC, die het
beëindigen van het geweld in de
weg staat. ANC-leider Nelson
Mandela zou onder druk van
militante ANC-leden de voorge
stelde ontmoeting tussen Man
dela. Buthelezi en president De
Klerk hebben afgewezen.
Vorige week zijn meer dan
100 mensen omgekomen bij ge
vechten tussen beide partijen.
In de afgelopen vier jaar heeft
deze rivaliteit minstens 5000
mensen het leven gekost.
Het ANC heeft ook gedreigd
de onderhandelingen over een
nieuw politiek bestel op te
schorten, als op 9 mei niet een
aantal maatregelen is genomen
tegen het geweld. Een van de ei
sen van dit ultimatum is het
ontslag van de ministers Vlok
(politie) en Malan (defensie).
De regering heeft deze eis van
de hand gewezen.
tie Boris Jeltsin is gevormd, is
van plan naar Armenië te gaan
om een onderzoek in te stellen
naar de botsingen tussen Arme
niërs en Azcrbajdzjanen.
Sovjetleider GorbatsjQV heeft
inmiadels zijn plan laten vallen
om Armeniërs te deporteren uit
enkele dorpen in Azerbajdzjan
waar de afgelopen dagen bij on
lusten 36 mensen werden ge
dood. Dat heeft de Armeense
president Ter Petrosia zaterdag
gezegd, na afloop van crisisbe
raad met Gorbatsjov in Moskou.
Ter-Petrosian is woedend over
het geweld tegen zijn volksge
noten in Azerbajdzjan en stelt
de Sovjet-regering ervoor ver
antwoordelijk.
De conflicten tussen de chris
telijke Armeniërs en de islami
tische bevolking van Azerbajd
jan hebben een lange historie.
In 1987 laaiden die weer op in
de regio Nagomo-Karabach.
een Armeense enclave in Azer
bajdzjan.
ACHTERGROND
HAARLEM. HANS JACOBS
Dan Quayle als president een schrikbeeld voor Amerikanen
„President Bush heeft geen levensverzeke
ring nodig. Hij heeft Dan Quayle al". Het
wrange grapje uit de Amerikaanse verkie
zingsstrijd van 1988 is opeens weer actueel
geworden. Bush wordt vandaag wellicht
enige tijd onder volledige narcose gebracht
om een hartritmestoomis te verhelpen. Op
dat moment komt de macht tijdelijk
in handen van vice-president Dan Quayle.
Voor veel Amerikanen is die gedachte al
leen al een nachtmerrie. Vandaar het grap
je. Zelft een nek zou Bush niet willen neer
schieten ornaat het alternatief te erg is om
over te denken.
Niemand heeft ooit begrepen waarom Bush
de jonge, onbekende senator uit Indiana in
dertijd als running-mate heeft gekozen.
Quayle had een weinig imponerend verle
den. Zo gebruikte hij familieconnecties om
buiten het leger èn de Vietnam-ooriog te
Amerika maakt zich zorgen over de ge
zondheid van president Bush. Niet alleen
omdat de president zo populair is, maar
vooral omdat het alternatief Dan
Quayle hen zo verschrikkelijk lijkt
blijven. Intelligent was hij ook niet en bij
toespraken bleek hij vooral veel onzin uit te
kramen. Nog tijdens de campagne werd hij
door de staf van Bush in de luwte gezet, zo
dat hij de Republikeinse presidentskandi
daat zq min mogelijk schade kon toebren
gen
Quayle is lang in de schaduw gebleven. De
man die volgens de Amerikaanse grondwet
'één hartslag' is verwijderd van de machtig
ste post in de wereld, wordt vooral van stal
gehaald om voor de Republikeinen met
spreekbeurten geld in het laatje te brengen.
Juist omdat hij zo omstreden is, is hij met
zijn ondoordachte opmerkingen ("We zul
len niet aarzelen kernbommen te gooien op
Irak goed voor nieuws. Verder mag Quay
le de contacten met Latijns-Amerika warm
houden en begrafenissen van buitenlandse
staatshoofden bezoeken.
De Amerikanen zijn niet onder de indruk.
Bij een recent opinie-onderzoek bleek dat
slechts 19 procent van de Amerikanen
Quayle geschikt acht om als president op te
treden, 67 procent vindt hem ongeschikt.
Vandaar de bezorgdheid in Washington.
Een aantal senatoren heeft Bush nu al ge
vraagd in 1992 een andere partner te kie
zen. Als er vragen blijven over de gezond
heid van de president, zal Bush wel moeten.
Bij de gedachte alleen al dat de als kluns er
varen Quayle president kan worden, krijgen
de Amerikanen hartkloppingen.
De bemanning van de heli
kopter is zich bewust van de
historische betekenis van haar
aanwezigheid hier. De gesprek
ken aan boord gaan afwisselend
over politiek, geschiedenis en
vluchttechnische zaken. Ze ho
pen dat Kurdistan zich niet zal
ontwikkelen tot een tweede Li
banon.
„Ik hoop dat Bush weet wat
hij is begonnen. Deze operatie
kost een lieve duit. Deze heli
kopter kost rond de tienduizend
gulden per uur, alleen al aan
onderhoud. Kijk daar, dat
dorpje. Zó uit het Oude Testa
ment." Beneden ons schieten
lemen hutjes voorbij.
Corwin: „Het is net zoals in
de Bijbel staat. Niet ver hiervan
daan ligt Tarsus, waar Paulus
vandaan kwam. En de berg Ara
rat ligt even ten oosten. Ik ben
in Izmir geweest, waar Richard
Leeuwenhart gevangen heeft
gezeten. Onvoorstelbaar!"
Door het plexiglas van de he
likopter trekken de overblijfse
len van een middeleeuws dorp
aan ons voorbij. In het westen
glinstert de stad Tigris. De heli
kopter landt in het Yakmal
kamp. hoog op een Turkse
bergpas, waar voedsel wordt
uitgeladen. Terwijl het geraas
van de motoren wegsterft, vult
de lucht zich met het geluid van
duizenden roepende stemmen.
Als Corwin weer is opgestegen,
zijn we weer terug in onze klei
ne, verheven en afgeschermde
wereld. Met dit soort afstande
lijkheid wordt hier een nieuw
land gecreëerd.
Kroaten voort. In het stadje So-
tin in het noordoosten van
Kroatië openden Kroatische po-
litie-agenten zaterdag het vuur
toen zij door Servische dorpe
lingen werden beschoten. Vol
gens de eerste berichten zijn
daarbij geen slachtoffers geval
len.
In veel steden en dorpen in
Kroatië zijn barricades opge
worpen Een bomaanslag legde
zaterdag in het overwegend Ser
vische Dvor na Uni een Kroati
sche slagerij in de as, nadat de
avond tevoren een restaurant in
Vukovar was opgeblazen. Het
leger nam vannacht in beide
plaatsen posities in.
Een betoging van duizenden
mensen in de Kroatische kust
plaats Sibenik tegen de '.Servi
sche agressie" liep vrijdagavond
uit op een manifestatie tegen
het Joegoslavische leger Alle
ruiten van het gebouw van de
legerleiding in de stad werden
ingegooid, evenals die van Ser
vische winkels. Dezelfde tafere
len deden zich voor in de kust
plaats Zadar, waar Servische
winkels en bedrijven werden
geplunderd.
BELGRADO-ZAGREB Rtr-4
Het loegoslavisch presidium
heeft gisteren het federale leger
gemachtigd in te grijpen om
verdere conflicten tussen Ser
viërs en Kroaten te voorkomen.
De afgelopen dagen zijn in
Kroatië al zeventien mensen
omgekomen bij gewelddadige
botsingen tussen de twee bevol
kingsgroepen.
„Het presidentschap eist on
middellijke, onvoorwaardelijke
stopzetting van alle activiteiten
in het land die nieuwe onrust
en confrontaties kunnen uitlok
ken", aldus een verklaring die
na de spoedzitting van de repu
bliekspresidenten in Belgrado
werd vrijgegeven.
Het presidium, het hoogste
constitutioneel lichaam in Joe
goslavië bracht de verklaring
kort na middernacht uit. In we
zen gaven de Joegoslavische lei
ders hiermee achteraf hun
goedkeuring aan de acties van
het leger sinds maart om als een
buffer op te treden tussen Ser
viërs en Kroaten.
Ondertussen duurt de „dor
penoorlog" tussen Serviërs en
BERICHTEN
DE ECONOMISCHE ELLENDE
in de nieuwe Duitse bondstaten
is nog lang niet ten einde. Het
economische instituut IAW te
Berlijn kwam gisteren met een
rapport waaruit blijkt dat de
werkloosheid dit jaar zal oplo
pen tot 40 procent van de be
roepsbevolking De economi
sche produktie van de regio zal
met 23 procent krimpen.
DE MAMMOETTANKER Haven
die op 14 april in de Golf van
Genua zonk, bevat geen olie
meer en hoeft dus voorlopig
niet te worden geborgen. Dat
heeft de havencommandant
van Genua, admiraal Antonio
Alati, het afgelopen weekeinde
verklaard. De 140.000 ton ruwe
olie die de tanker vervoerde,
zou geheel zijn „opgelost" in
het zeewater of zijn verbrand.
DE RADICALE Palestijnse guer
rillagroep Volksfront voor de
Bevrijding van Palestina-Gene-
raal Commando is begonnen
zijn wapens terug te trekken uit
Bayrut en noord-Libanon. Dat
is conform het ontwapenings
plan van de Libanese regering.
DE ALBANESE president Alia
heeft zijn functie van leider van
de Albanese Partij van de Ar
beid neergelegd en al zijn func
ties in de parij opgegeven. Hij is
afgetreden als partijleider om
dat de nieuwe grondwet van Al
banië bepaalt dat de president
geen functies in een partij mag
vervullen.
DE ZES MAANDEN geleden op
gerichte Roemeense Burgeralli
antie. een oppositiebeweging
waarvan veel bekende dissiden
ten lid zijn, heeft gisteren beslo
ten zichzelf om te vormen to
politieke partij. Bij de eerstvol
gende verkiezingen medo vol
gend jaar zal de partij het opne
men tegen het regerende Fron
voor Nationale Redding van
premier Petre Roman.
IN DE DUITSE metaalindustrie
is het afgelopen weekeinde een
cao-akkoord bereikt. Na een
verrassend ingelaste onderhan
delingsronde kwamen werkge
vers en werknemers overeen dat
de lonen met terugwerkende
kracht tot 1 april 6.7 procent
omhoog gaan. Voor de laagste
inkomensgroepen zijn extra
verhogingen afgesproken.
DE RUSSISCHE leider Boris
Jeltsin is overeengekomen met
Vladimir Kijoetsjov, het hoofd
van de KGB, de geheime dienst
van de Sovjetunie, dat de Russi
sche republiek een eigen inlich-
tenbureau krijgt. Genera al-ma
joor van de KGB, Viktor Ivanen-
ko, wordt aangesteld als het
hoofd van de nieuv
organisatie.
