Leiden
Stille tocht langs schetterende shoarma-tent
Kunstenaars moeten opkrassen
Maandag 6 mei 1991
Radactie: 071-161400 Eindredactie: HANS SONDERS Vormgeving: RON VAN HAASTREGT
Steekpartij Janvossensteeg
LEIPEN ANDRE LAMMERSE
MEDEWERKER
Een 35-jarige man uit Nieuw
Vennep heeft afgelopen zater
dagavond een flinke wond aan
zijn arm overgehouden aan een
steekpartij in de janvossen
steeg. Door zijn belager de
Oude Singel in te werken kon
hij erger voorkomen. De dader,
een 23 jarige Leidenaar, was
eerder die avond met een auto
op zijn slachtoffer ingereden.
De Leidenaar zag zijn slacht
offer aan voor iemand waarmee
hij nog iets had uit te vechten.
Toen de twee elkaar in de Jan
vossensteeg toevallig tegenkwa
men kon de Nieuwvenneper
achter een serie paaltjes sprin
gen toen de Leidenaar plotse
ling met zijn auto op hem in
reed. Vervolgens stapte de
chauffeur uit en haalde een mes
tevoorschijn. De Nieuwvenne
per kon ontsnappen, maar
kwam de Leidenaar later weer
tegen in de janvossensteeg.
Bij de ruzie die volgde stak
deze de Nieuwvenneper in zijn
arm. Het slachtoffer kon zijn
belager verder van zich afhou
den door hem in het water van
de Oude Singel te smijten. De
Leidenaar werd diezelfae avond
in zijn huls aangehouden.
Plan superdisco in ijskast
MonanwtiKmui m vi ikt. nemer», horeca-exploitant Jan-
WOOÜOWUK PAUL Pt VUICERpran|( Rubingh js er gee„
sprake van afstel. "Onze plan
nen blijven recht overeind
staan.
Maar op dit moment hebben
wij het verstandiger geoordeeld
de plannen in te trekken. Het
zou zonde zijn Cosmos door
een nee' van de gemeenteraad
definitief te laten stranden. Als
we de tijd rijp achten worden de
plannen opnieuw en gedetail
leerder uitgewerkt de gemeente
voorgelegd".
Het plan voor de bouw van
multifunctioneel vermaakcen-
trum Cosmos aan de Van Berc-
kelweg in Noordwijk is voorlo
pig ingetrokken. De initiatiefne
mers hebben dat in een brief
aan burgemeester en wethou
ders van Noordwijk laten weten.
Als reden wordt aangevoerd dat
er momenteel onvoldoende po
litiek draagvlak is om het pro
ject te realiseren.
Volgens een van de initiatief-
ACENDA
Het setn voor twee minuten stilte bij het Leldse vredesmonument
FOTO HIELCO KUIPERS
BERICHTEN
LEIDEN ROY KLOPPER
OP HET GANGETJE zijn in de
nacht van vrijdag op zaterdag
drie mannen (21, 23 en 25 jaar)
aangehouden. Het drietal was
speciaal om in te breken naar
loeiden gekomen. Na een auto
radio uit een auto te hebben
weggenomen, probeerden zij bij
De Branderij aan de Middelweg
binnen te komen. Toen dat mis
lukte liepen ze verder om bij
een winkel aan het Gangetje de
etalageruit in te gooien. Toen zij
naar buiten kwamen met kle
ding en wisselgeld werden ze
door de politie opgewacht.
LICHTKOGELS die in de nacht
van vrijdag op zaterdag vanaf
een schip op de Kagerplassen
zouden zijn afgevuurd, nebben
geleid tot een zoekactie van de
politie. Meerdere mensen bel
den de politie op dat zij lichtko-
gels hadden gezien. Op de plas
sen werd echter geen schip in
nood aangetroffen. De speur
tocht van de politie werd
enigszins gehinderd door het
feit dat er geen helicopter be
schikbaar bleek om vanuit de
lucht te speuren.
EEN AGENT van de Leidse poli
tie heeft zaterdagochtend een
40-jarige vrouw uit Dordrecht
van een zekere dood gered. De
agent trof de vrouw op de Rijn-
zichtweg aan, liggend naast
haar auto. In de veronderstel
ling dat zij een hartstilstand had
gehad, reanimeerde hij de
vrouw totdat een ambulance ar
riveerde die haar naar het zie
kenhuis bracht. Daar bleek de
vrouw in shocktoestand door
overmatig gebruik van alcohol
en medicijnen.
Herdenken van doden moet resulteren
in denken over hoe we toestanden als in
het Midden-Oosten en Afrika kunnen
vermijden. Die boodschap had burge
meester C. Goekoop zaterdagavond tij
dens een dienst in de Marekerk ter nage
dachtenis aan de slachtoffers van de
Tweede Wereldoorlog. De burgemeester
wees er op dat de westerse wereld moet
stilstaan bij de eigen verantwoordelijk
heid. "De golfoorlog is uitgevochten met
wapens die we zelf hebben geleverd".
Goekoop ging ook even in op de be
trokkenheid van de Duitse zusterstad
Krefeld bij de 4- en 5 mei-viering. Hij
noemde het een goede zaak dat deze
stad voor het eerst actief is bij deze gele
genheid. "We moeten met het verleden
afrekenen, zodat we ook onze oude vij
anden erbij kunnen betrekken".
Professor dr. L Leertouwer, rector
magnificus van de Rijksuniversiteit Lei
den trok evenens parallellen tussen de
wereldoorlog en de huidige tijd. Hij wees
op de aanwezigheid van racisme in de
maatschappij. 'Er zijn lieden die hier
niet willen zijn omdat de huidskleur of
seksuele geaardheid van anderen ze niet
aanstaat Hun boodschap is niet nieuw,
ze moeten dan ook wel terugvallen op
oude symbolen als hakenkruis en kaal
geschoren koppen. Ze nemen plaats in
de beklaagdenbank naast de moorde
naars van toen".
Leertouwer hield de aanwezigen voor
dat de dodenherdenking noodzakelijk is.
"De slachtoffers van toen hebben stem
men nodig om hun verhaal duidelijk te
maken. Als het verhaal op de juiste ma
nier wordt verteld, maakt het niet uit of
je wel of niet bij was toen de doden vie-
Stille tocht
Na de dienst volgde een stille tocht naar
het herdenkingsmonument bij molen De
Valk. Velen sloten zich in de loop van de
wandeling via de Oude Singel en de
Nieuwe Beestenmarkt aan bij ae stoet
Net voor achten arriveerden de wan
delaars bij het monument, waar zich in
middels enige honderden mensen had
den verzameld. De twee minuten stilte
werd slechts verstoord door het geluid
van auto's die over de achtergelegen
Rijnsburgersingel reden.
In andere steden wordt de omgeving
van oorlogsmonumenten omstreeks
acht uur hermetisch afgesloten voor ver
keer. In Leiden wordt er om onbegrijpe
lijke redenen niet aan gedacht het ver
keer over een straat die op gezichts- en
gehoorafstand ligt voor een paar minu
ten stil te leggen.
En waar de straten wel worden afge
sloten is het niet zo'n gek idee horeca-
expolitanten te vragen zich even aan te
passen. Veel deelnemers aan de stille
tocht ervoeren de schetterende muziek
uit shoarma-zaak Perber aan de Nieuwe
Beestenmarkt als zeer hinderlijk.
MAANDAG 6 MEI
Leiden
Informatielezing over de relatie ti
n Nieuw Minerva, Boommarkt.
Concert door het Studenten Muziek
gezelschap 'Sempre Cresendo', aan
vang 20.00 uur in de Stadsgehoor
zaal
Voorschoten
Verzamelbeurs van munten, postze
gels, ansichtkaarten enz. van 19.00
DINSDAG 7 MEI
Leiden
Familievoorstelling: 'De Fabelopera'
met Reinaert de Vos. aanvang 19.00
uur in de Leidse Schouwburg.
Informatie-avond Stichting Werkgele
genheid, Netwerk Allochtone Onder
nemers: 'Importen Export', mmvde
Kamer van Koophandel, aanvang
20.00 uur in het Olgagebouw, Evert-
senstraat.
WOENSDAG 8 MEI
Leiden
'Nijntje gaat logeren', een opera voor
kleuters, aanvang 14.00 en 16.30
uur in de Leidse Schouwburg.
Leiderdorp
Prijsuitreiking in kader van de wed
strijd 'Anders is gewoon', aanvang
13.30 uur in het gemeentehuis.
Agente pakt
tasjesdief na
achtervolging
Een 19-jarige tasjesdief is afge
lopen zaterdagavond aange
houden na een achtervolging
door een agente buiten dienst.
Op de Rijnsburgerweg had de
man de handtas van een 62-ja-
rige vrouw uit Oegstgeest gegre
pen waarbij zijn slachtoffer ten
val kwam en diverse kneuzin
gen opliep. Door het schreeu
wen van de vrouw werd een
voorbij fietsende agente gealar
meerd die de achtervolging in
zette. Bij de Wassenaarseweg
dook de man een sloot in. Toen
hij op de kant wilde klimmen,
kon de politievrouw hem inre
kenen. De handtas bevatte wat
persoonlijke spulletjes.
Jan Klingeren, adjudant bij de iublileum te kunnen meema- wat zenuwachtig door zijn jubi-
recherche, speelde zaterdag ken. leum-optreden zette de politie-
voor de 25e maal The Last Post Met een veelbetekenend man in met wat valse noten, om
bij de Leidse dodenherdenldng. 'Nou, daar gaan we weer' stapte vervolgens foutloos verder te
De politieman had zelfs zijn va- hij even voor achten de omloop blazen,
kantie even uitgesteld om dit van molen De Valk op. Mogelijk
DE TUD VAN TOEN
'WU HIELDEN VAN DE KOFFIEVROUWTJES'
De Leidse student
van het eind van de
negentiende eeuw
of zijn opvolger van het begin
van de twintigste kon, als hij in
de vroege morgenuren moege-
feest de sociëteit verliet natuur
lijk naar huis gaan. Niet zelden
echter had hij een andere be
slemming. 'Niemand', zo zegt
de Almanakauteur van 1880,
'durft den naam der plaats te
noemen waarheen men zich
begeeft. Doch in het zwijgen
verstaat men elkander en als
door een instinct gedreven,
loopt of zwaait men voort naar
de noordwaarts van de Haar
lemmerstraat gelegen stegen;
daar waar zich eens een ge
bouw bevond dat de burgers
aanspoorde tot deugd en gods
vrucht en waar thans de holen
der ontucht als giftige padde
stoelen welig zijn opgeschoten'.
De fundamenten van die kerk
zijn er nog al ziet het er nu door
al die grufitti wel erg treurig uit.
Maar de bordelen zijn verdwe
nen en hebben plaats gemaakt
voor bijvoorbeeld het prachtige,
pasgeopende rijksmuseum voor
de geschiedenis der natuurwe
tenschappen 'Boerhaave'. Men
ziet. de wereld, of in ieder geval
Leiden, gaat vooruit.
Slechte pad
Toch, lang niet alle studenten
gingen op het slechte pad. 'Het
vergevorderde uur en de vrees
houdt de meesten binnen de
perk en der zedelijkheid'. Maar
wat gingen ze dan doen, de stu
denten, bij nacht en ontij? Ze
gingen naar de koffievrouwtjes.
I iiat ik de lezer mee naar bin-
'Bij het binnenkomen in het
niet zeer aanzienlijk schijnend
gebouw, houdt de luidruchtig
heid plotseling op en maakt een
stillere toon zich van de over
blijvenden meester. Men vreest
Rika's oude grootmoeder wiak-
ker te maken, die achter de
houten deur verborgen, in de
koffiezaal hare slaapstede heeft
De koffievrouwtjes.
Moeder. 83 jaar en
Rieka. 55 jaar.
FOTO ACADEMISCH
HISTORISCH MUSEUM
opgeslagen. Dit kleine kamertje
is Rika's heiligdom, het doet
dan weder eens dienst als slaap
kamer, keuken, salon of gelag
kamer. In de hoek. onder de ho
ge schouw, bevindt zich Rika's
broodwinning, de groote ketels,
die boven den hoogen stapel
turf en hout geplaatst, Rika in
staat stellen ae buurt van water
en vuur en de opgebleven stu
denten van overheerlijke koffie
te voorzien'.
Wie waren de koffievrouwtjes.
Dankzij de naspeuringen van
Drs. R.E.O. Ekkart, eens conser
vator van het Academisch His
torisch Museum, weten we dat
Zo was het moeder die in de
bedstee lag. niet grootmoeder.
En die moeder was leonarda
Frederika Catharina Nieuwen-
huis, geboren Vos. Zij was op
23-jarige leeftijd, in 1844, in het
huwelijk getreden met de
'baardscheerder' Hendrik Nieu-
wenhuis. Eén van hun kinderen
was Fredrica en bijgestaan door
'Riekje' dreef 'Moeke', ook wel
'Kaatje' geheten in het huis aan
het Vrouwenkerkhof nr. 4 een
water- en vuurwinkel, een win
kel dus waar je altijd hete kolen
en warm water kon krijgen. Die
handel zal wel in het verlengde
hebben gelegen van de kap
persbezigheden van Hendrik
want daar kwam immers ook
warm water bij te pas. Na een
aantal jaren werd het bedrijfje
uitgebreid tot koffiehuis, waar
studenten op vrijwel alle uren
van de dag en de nacht tercht
konden voor koffie, soep of een
broodje. Moeke overleed in
1908 en Riekje heeft nog tot
1929 de winkel voortgezet.
Vanaf de jaren zeventig werden
de eerstejaars, als ze voor het
eerst in het winkeltje kwamen,
plechtig geïnaugureerd. Ze
moesten dan een houten nap
met één liter water in een keer
leegdrinken. Moeke moet uit
medelijden ooit eens met een
bijl een gat in de nap geslagen
hebben. Toen de studenten
hem weer gemaakt hadden
heeft Riekje hem in de Mare ge
gooid. Sindsdien was er een
klein blikken bakje dat de func
tie innam en als het waar is. is
deze 'pokel' overgegaan in het
bezit van het gezelschap 'Frisia'.
In 1938 is ook Riekje gestorven.
Sympathiek
•We hielden van haar', schreef
de student en later pacifist De
Jong van Beek van Donk. 'Wan
neer wij 's morgens vroeg bij
haar kwamen, was het niet al
leen omdat de kroeg dichtging,
of omdat we in onze te grote
vrolijkheid iets verfrisschends
noodig hadden, maar we gingen
er heen omdat we haar moch
ten, omdat zij ons sympathiek
geworden was'.
En een telg uit het eerbiedwaar
dig geslacht der Schullers tot
Peursum herinnerde zich: 'Des
ochtends om vier uur kon men
al bij haar terecht voor een klei
ne opmontering. bestaande uit
een kop koffie, een glas melk.
deschgewenscht met een ei, of
een handvol Katjangnoten, en
wie vaak bij het vrouwtje
aanklopte, werd als stamgast
beschouwd en kreeg zelfs een
pijp met tabak - zijn eigen pijp,
die na gebruik werd opgehan
gen in een rekje'.
En zo bleef de bloem der natie
gespaard voor de vernietigende
werking van de bleke spiro-
cheet. Anders gezegd, zo bleef
de jeugd van de straat.
WILLEM OTTERSFEER
Voor de elfde keer is gisteravond
in de Stadsgehoorzaal het Bevrij
dingsbal gehouden. Zo'n 800
mensen bezochten de happening,
ongeveer evenveel als voorgaan
de jaren.
Op de muziek van onder anderen
de vibrafonist Frits Landesbergen
waagden velen zich op de dans
vloer. Voor wie niet danste, was
een tentoonstelling Ingericht over
de Tweede Wereldoorlog en de
bevrijding. In een aparte zaal was
een video-presentatie te zien over
de bevrijding.
De expositie trok volgens organi
sator H. Kwik zaterdagmiddag al
belangstellenden. "Het is inmid
dels bijna een gebruik dat mensen
even een kijkje komen nemen als
we de boel hier aan het opbou
wen zijn. We doen niet moeilijk
als ze vast wat willen rondkijken.
Zo hebben we 's middags ai enige
tientallen mensen binnengehad".
Jazz on Sunday, een initatief van
de de Stichting Jazz on Sunday,
was dit jaar wat kleiner van opzet
dan voorgaande jaren. De zaJen
boven waren vanwege de hoge
kosten niet afgehuurd. Kwik be
treurt dit maar zegt geen kant op
te kunnen. "Het is razend duur
hier, we moeten een pas op de
plaats maken om het allemaal be
taalbaar te houden".
FOTO HIELCO KUIPERS
Ateliers mogen niet meer worden bewoond
lieradres als woonadres ge
bruikten. "Velen zijn vanwege
de hoge atelierhuur wel ge
noodzaakt bij hun atelier te wo
nen", zegt Smeets. Hij hekelt
het uitblijven van een atelierbe-
leid. "Daardoor is Leiden voor
kunstenaars een van de duurste
steden. En ze betalen het tot nu
toe allemaal zelf. Terwijl verge
lijkbare grote steden al sinds de
jaren zestig een eigen atelierbe-
leid hebben".
D66, die zich eerder bezorgd
maakte over het gebrek aan ate
liers in Leiden, heeft zich in
middels met vragen over de ge
dwongen verhuizing van kun
stenaars naar andere woon
ruimte tot het gemeentebestuur
gewend.
LEIDEN EMIEL FANGMANN
Een tiental Leidse kunstenaars
mogen hun atelier niet meer als
woonruimte gebruiken. Als zij
vóór half iuni geen ander woon
adres hebben, mogen ze ook
niet meer in hun atelier blijven.
Dit heeft de gemeenten hun be
volen.
De kunstenaars voelen zich
overvallen. "Er is in Leiden ja
ren een gedoogbeleid geweest.
De gemeentelijke gebouwen
dienst heeft niet met ons ge
praat. Wij kregen direct een
aangetekende brief', zo rea
geert Rudolf Smeets van de
Bond van Beeldende Kunste
naars (BBK).
J. Noort van de directie ge
bouwen zegt dat het om een
formaliteit gaat. "Wij hebben
een lijstje van de mensen die
van de gemeente een atelier hu
ren bij de afdeling bevolkingsre
gister laten controleren. Deze
mensen hebben bij de huur van
het atelier hun handtekening
onder een contract gezet. In dat
contract staat dat in het atelier
niet gewoond mag worden. Ook
uit het oogpunt van veiligheid
kan een atelier niet als woon
ruimte gebruikt worden. We
hebben nu toevallig controle
verricht".
Hoge huur
De kunstenaars zeggen dat ze
om financiële redenen hun ate-
