Kunst
Paul Haenen inspireert
misdaadauteur Hiddema
'De maat is vol, mag dat soms niet?'
Zanger 'Claw Boys Claw'
'leent' boekomslagidee
Elisa Monte: aardse en
krachtige choreografie
Orkesten: 'Minder bezoekers
door hogere entreeprijzen'
Keukens
half geld
Vrijdag 3 mei 1991
Redactie 071-161400 CEES VAN HOORE ANNEMIEK RUYGROK JAN RU SO AM SASKIA STOCUNGA
I SONDERS Vom^evW^ RALfH KLHNHOUT
7
NIEUWSLIJN
Open Huis bij Ars Aemula
Het Leids Schilder- en tekengenootschap Ars Aemula Naturae
houdt morgen en zondag open huis. Van 12 tot 16 uur zullen de
deuren voor het publiek open zijn en kan men kennis maken
met wat Ars aan cursussen te bieden heeft.
In het hele gebouw zijn de resultaten van cursisten te bewon
deren en zijn docenten aanwezig om over Ars te vertellen
Het genootschap zit aan de Pieterskerkgracht 9.
Nieuw zakelijk leider Holland Festival
Het Holland Festival heeft Peter Swinkels (35) aangetrokken als
zakelijk leider. Swinkels. sinds 1986 directeur van de stichting
Theater Netwerk Nederland, treedt op 1 juli in dienst. Swinkels
is tevens voorzitter van de werkgroep mime van de Raad voor de
Kunst en bestuurslid van de stichting Korzo Theater in Den
Haag. Hij volgt Geert Dales op die is benoemd tot directeur van
de stichting Fonds voor de Beeldende Kunsten.
Profs: Nederland naar Buchmesse
Zes hoogleraren hebben in een brief aan minister d'Ancona van
cultuur geëist dat Nederland in 1993 "Schwerpunkt" zal zijn op
de Buchmesse in Frankfurt. "De politieke discussie hierover is
op zichzelf al een schandelijke zaak, een negatieve beslissing
zou de Nederlandse cultuurpolitiek opnieuw en daarmee defini
tief tot het lachertje van Europa maken", aldus de zes.
De groep bestaat uit Wiljan van den Akker uit Utrecht, Ton
Anbeek uit Leiden, Wim van den Berg van de Universiteit van
Amsterdam, Gilles Dorleijn uit Groningen, Kees Fens uit Nijme
gen en Dick van Halsema van de Vrije Universiteit in Amster
dam. Ze zijn allen werkzaam op het gebied van de moderne Ne
derlandse letterkunde.
Dick Maas maakt vervolg op 'Flodder'
Flodder, de succesvolle Nederlandse film van de jaren tachtig,
krijgt een vervolg. De titel wordt Flodder In Amerika. Er wordt
vanaf september (onder regie van Dick Maas) gedraaid in New
York en in de onlangs in Almere geopende First Floor Factory. In
Flodder II zijn de acteurs Nelly Frijda, Tatjana Simic, Huub Sta
pel. René van t Hof en Lou Landré opnieuw van de partij.
hierbij blijft. Als het zich zou
gaan herhalen, weet ik het zo
net nog niet. Ik begrijp eerlijk
gezegd niet dat Agathon, de uit
gever van dit boek, een en an
der niet heeft opgemerkt".
Ian Bos, redacteur van uitge
verij Agathon ziet wel een vage
overeenkomst, maar van dief
stal van een idee is volgens hem
geen sprake. Peter te Bos heeft
zich volgens hem laten inspire
ren door de hoes van een elpee
van The Sex Pistols, waarvoor
ook uitgeknipte leners zijn ge
bruikt. Bos: "En dat is helemaal
niet zo vreemd, want dit boek
speelt in het Londense punkmi
lieu, in de muziekscene van die
stad. En dat het nou toevallig
ook dezelfde type letters zijn die
Te Bos gebruikt, tja, er zijn
maar een beperkt aantal letter
typen. Elke auto heeft ook vier
wielen. Heeft u het boek trou
wens al gezien? Dan ziet u dat
Te Bos. in tegenstelling tot
Langbroek, voor de uitgeknipte
letters bijna geen kleur ge
bruikt".
Peter te Bos was niet bereik
baar voor commentaar.
Peter te Bos, zanger van de
band ,'Claw Boys Claw', heeft
voor een door nem ontworpen
boekomslag leentjebuur ge
speeld bij ontwerper Arie Lang
broek van uitgeverij Querido. Te
Bos maakte een boekomslag
voor Jonathan Coe's thriller 'De
dwergen van de dood', uitgege
ven bij Agathon. Langbroek, als
omslagontwerper bekend als J.
Tapperwijn, herkent op dit om
slag duidelijk de uitgeknipte let
ters die ook te zien zijn op de
door hem ontworpen covers
van de romans 'Vallende ou
ders', 'De slag om de Blauw
brug' en 'Advocaat van de
hanen' van A. F. Th. van der
Heijden.
A. Peters, woordvoerder van
Querido, de uitgeverij waarbij
Van der Heijdens romans ver
schijnen: "Het ontwerp van Te
Bos is. om het maar eens zacht
uit te drukken, duidelijk geleend
van Arie Langbroek. Maar Arie
Langbroek is niet van plan ge
rechtelijke stappen te onderne
men, dat wil zeggen: zo lang het
Bert Hiddema: "Ik leef zeer gezond, drie keer per week hardlopen. Lekker die kop leegmaken"
fOTö» ROLAND Dt mm
Bert Hiddema (48) staat bij de liefhebbers van thrillers
bekend als een vakman. Met zijn in de jaren zeventig ver
schenen debuut 'Dag heer. goedemiddag heer' (De Bezi
ge Bij), een boek over de Amsterdamse scene, haalde hij
zich voorgoed de afkeuring van de Nederlandse critici op
de hals: hij liet zich. vastgeketend in een schandblok. in
zijn blote kont op de cover afbeelden. Een affront voor de
deftige letterheren!
LBPEN CttSVANHOOM Hi'VerSUm 2
Hiddema schrijft detectives
met een hoge spanningsgraad.
Flip, zijn hoofdpersoon, fs van
adellijke afkomst, maar is ge
brouilleerd met zijn familie. Hij
heeft de ideale maten en betaalt
nooit btw. Ook in 'In gesprek',
het laatste boek van Hiddema.
speelt Flip weer een prominen
te rol. Opvallender echter is dat
er in dit laatste boek van Hidde
ma een cabaretier voorkomt die
wel erg veel op Paul Haenen
lijkt: Paul Hendrix. Tijdens een
van zijn voorstellingen in Tiel
laat Hendrix, net als Haenen dat
doet, iemand in de zaal een wil
lekeurig telefoonnummer in
Tiel draaien. De zaal kan mee
luisteren en hoort hoe er aan de
andere kant van de lijn een
wordt vermoord. Is het
Onlangs verscheen bij uitgeverij
Luitingh-Sijthoff Hiddema's
nieuwste boek 'In gesprek', een
thriller waarvoor Paul Haenen
model heeft gestaan. Hiddema:
"Misschien dat ze dit boek op
merken. Veel hoop heb ik niet.
Komrij uitgezonderd, ben ik
door de Nederlandse critici al
tijd geboycot
Bert Hiddema ziet er niet uit
als een hippie, integendeel.
Maar zwerfbloed heeft hij wel.
jarenlang woonde hij in het
buitenland, onder meer in Por
tugal en Marokko. Vanuit Span
je is hij eens met zijn vriendin
naar Portimaö in de Algarve ge
lopen omdat zijn hond niet in
de trein mocht. Hij deed daar
van verslag in 'Ik loop' (1982).
Hiddema: "Een heerlijke tocht
was dat. Langs ruisende beekjes een vuige publiciteitsstunt
en door verlaten dorpjes. Totaal
geen contact met de buitenwe
reld. Totdat ik op mijn kleine
radiootje in Zuid-Portugal de
Hendrix of zijn er 'onfrisse za
ken gaande in de Betuwe'? Flip
komt in actie.
Hiddema: "Ik heb het echt
EO ontving. Zwakjes, maar niet van tevoren bedacht, dat
toch. Of God toen door de ether
tot mij kwam? Nou nee. het zal
met dat opbellen. Later zag ik
dat Haenen ook iets dergelijks
deed. Ik heb dat wel meer. dat
ik dingen schrijf die vooruitwij
zen naar gebeurtenissen die
nog plaats moeten hebben. In
Zwart Geld' (1983) schreef ik
over een ontvoering. De ont
voerde werd vastgehouden op
een fabrieksterrein. Ik woonde
toen zelf in een loods op een fa
brieksterrein en heb gewoon die
omgeving beschreven. Een tijd
je Tater werd Heineken ont
voerd. En de plaats waar hij
werd vastgehouden zae er net
zo uit als het terrein dat ik in
'Zwart Geld' beschreef. Maar nu
komt het enge: de ontvoerders
woonden nota bene ook nog
achter mij! Verdomme, dacht ik.
die denken dat ik de boel heb
verlinkt, die staan hier straks in
eens voor de deur".
Boycot
Hiddema debuteerde met 'Dag
heer, goedemiddag heer' (De
Bezige Bij). Het boek verscheen
begin jaren zeventig, in het pro
vo-tijdperk. De auteur liet zich
zelf, vastgeketend in een
schandblok. in ziin blote kont
afbeelden op de cover en
schreef op de achterflap dat hij
van de heren critici slechts een
positieve recensie wilde zien. zo
niet, dan zwaaide er wat. Sinds
die tijd wordt hij doodgezwegen
door de recensenten. Alleen
Genrit Komrij schreef positief
over zijn boeken.
Wanneer Hiddema eens een
RKB4SK MGJUO
ZEN
Hm Monte Dance Company met Aoden-
Wy (Klam ScNuttr 1987) DnttJ Dn
(Tfcor Swmtoo 1907 T-eaAn* Strvr
Racri 1979) en Ey» and F (Glenn
Laden
Klimrekken: het is een beeld
dat zich langzamerhand vormt
wanneer je de dansers en de
choreograficn van de Ameri
kaanse Elisa Monte ziet. De
spieren van de dansers worden
vrijwel onophoudelijk getart
door het getil. gesleep en ge
klauter Elisa Monte houdt niet
van lichtvoetige ballerina's die
door de lucht lijken te zweven.
Nee. haar werk is aards en
krachtig.
Monte is in de negen jaar dat
haar gezelschap bestaat al een
aantal keren in Nederland ge
weest en vorig jaar herfst werd
ze zelfs uitgenodigd om in het
Amsterdamse Muziektheater
een aanvullende choreografie te
maken: The World upside
down'. Erg enthousiast werd die
produktie niet ontvangen want
het was allemaal een beetje te
veel jaren zeventig. De jaren
van de zelfexpressie met de
laat- maar- uit-je-binnenste-ko-
men - bewegingen.
In de Europese voorjaarstorr
nee die Monte's groep naar Ne
derland voert, zijn vier stukken
opeenomen die helaas al esrn
gedateerd zijn als haar recente
werk Het dUHi ÉM
Treading' uit 1979 heeft het
zelfde gehalte aan klauterparti)
en als het herenkwartet 'Dextra
Dei' uit 1989 Het thema hier
van. de dood door aids. is welis
waar eigentijds, maar de vorm
is nog steeds die van destijds.
an de c horeografis* he verras
singen moet je het bij Monte
dus niet hebben Net zomin als
ze in haar muziekkeuze tot ver
rassingen komt.
Monte zoekt het in haar wrri
in veel en druk en aan theatrale
eenvoud schijnt ze lak te heb
ben. Op zich geen probleem,
maar de aardse drukte blijkt
koude drukte met een hoop
pretentie. Ie neemt Monte's
naliet ten voor kennisgeving
aan: hier is een vakvrouw aan
het werk. maar het vuur komt
niet over De tijd van de zelfex
pressie is voorbij en de Elisa
Monte Dance Company uit
New York is er het levende be
wijs van. Mooie dansers ten
spijt
ingezonden brief v an drie regels
stuurt naar NRC Handelsblad,
een brief waarin hij meldt dat
er. in tegenstelling tot wat Bou-
dewijn Büch beweert, wel dege
lijk popsterren een hoofdrol
spelen in Nederlandse romans,
namelijk in zijn eigen boek
Twee vliegen in een klap'
(1975). wordt die brief niet ge
plaatst. Hiddema: Ik word ge
woon geboycot. Zowel door die
deftige kranten als door de criti-
In Hiddema's boeken komt
altijd een spectaculaire achter
volgjng voor. Ooit liet hij een
Mercedes een racefiets achter
volgen. De racefiets won. Ook in
'In gesprek' is er weer sprake
van een wilde achtervolging.
Daarvoor is de nodige research
gepleegd. "Natuurlijk moest ik
naar de schouwburg in Tiel. kij
ken of daar inderdaad een bal
kon was en een gangpad tussen
de rijen. De rondweg om Tiel
heen heb ik meerdere malen af
gelegd. )e moet natuurlijk weten
hoe de bochten zitten, waar uit
valswegen zijn en zo. En dan
krijg je er telkens ook iets bij
voor je verhaal, kom je ineens
op ideeën. Ik heb daar trouwens
een eigen theorie over. die ik
Flip wel eens heb laten ontvou
wen. Hij zegt ergens: het leven
is gewoon een verhaal dat je je
zelf vertelt. Zo denk ik er zelf
ook over. Dat verhaal boeit me
nog steeds".
op dat het aantal bezoeken aan
muziek per 100 inwoners de
laatste tien jaar elk jaar is geste
gen en wel van 22 in 1980 tot 34
in 1990. "Daarmee zijn deze cij
fers gunstiger dan die van alle
andere culturele uitgaanscate
gonen
"Verhoging van de entreepnj
zen zal niet leiden tot hogere
opbrengsten, maar juist tot een
vermindering daarvan. Met be
paalde voorbehouden kan wor
den verwacht dat één procent
prijsverhoging leidt tot 1.5 pro
cent vermindering van pu
bliek". Dat schrijft het Contac
torgaan van Nederlandse. Or
kesten (CNO) in een brief aan
minister H. d'Ancona van wvc.
De orkesten hebben de mi
nister in de brief een opsom-
mine gegeven van onderzoeks
resultaten en feitelijke gegevens
in verband met de discussie
over de gewenste orkestbezet
tingen in ons land en een advies
daarover aan de Raad voor de
Kunst. Volgens het CNO is het
departement van wvc "aller
minst eenduidig" over de ge
wenste richting en dreigt onder
meer een bezuiniging van 80
procent bij de orkesten van de
publieke omroep
Volgens het CNO vinden de
meeste opnamen van de om
roeporkesten plaats tijdens con
certen met publiek Het percen
tage studio-opnamen is nog
maar 11 procent. "De omroep
orkesten leveren daarmee een
waardevolle bijdrage aan het
opvangen van de toenemende
publieksvraag"
Het CNO wijst de minister er
TER AAR - Hans Varkarh
Keuken-import houdt maga*i|n-
verkoop aan de Hoekse Aarke
de 4 in Ter Aar Diverse show
modellen en opkoopparti|en
van de Durtse labneken worden
direkt aan particulieren voor de
halve prt|S verkocht1 Htertxi 7i|n
moderne en klassieke keukens
in diverse kleuren aanwezig en
tevens inbouwapparatuur Wie
binnenkort een keuken nodig
heett. kan dus nu ït|n slag slaan
b>i Hans Verkerk aan de Hoek.
se Aarkaöe 4 in Ter Aar De ver
koop start vandaag an loopt lot
alles op IS U kunt lerecht elke
dag van 8 00 lol 18 00. vnidag
van 8 00 lol 21 00 en zaterdag
van 8 00 lol 17 00 uur Voor in
formatie telefoonnummer
01722-5541
Forum-directeur Westerhoud voelt zich geen aangeschoten wild
ENSCHEDE HER
Nadat hij de Opera Forum-medewerkers
maandagmiddag over zijn vertrek had
ingelicht, verliet algemeen-directeur Pe
ter Westerhoud ijlings de zaal. "Emotio
nele taferelen wil ik vermijden. Dit is een
zakelijke beslissing". De teleurstelling bij
sommigen kan hij zich voorstellen, de
kritiek niet. "Ik heb dit besluit genomen
omdat ik vind dat Forum de periode van
het Tweede Kunstenplan (vanaf 1992) in
moet gaan met iemand die die periode
ook volmaakt. Welnu, diegene ben ik
niet". Kapitein die het zinkende schip
Verlaat? "Ach. als het schip zinkende
was. had ik deze beslissing niet geno-
Na het wereldkundig worden van zijn
aanstaande vertrek, is Peter Westerhoud
de rust zelve. "Het was wel even slikken,
ja. Je weet van tevoren wat de effecten
zijn. maar helemaal overzien kun je ze
natuurlijk niet". De beslissing had hij aJ
een tijd geleden genomen.
Persoonlijk
"Waarom ik dit besluit genomen heb. is
een zuiver persoonlijke zaak. Een andere
reden is er niet. Laat ik het voorzichtig
formuleren: na zeven jaar kan het voor
een bedrijf en een directeur beter zijn
dat je een relatie verbreekt. Ik vind dat
een directeur een enthousiasmerende,
stimulerende invloed moet hebben. Is
dat niet langer het geval, dan is het beter
daaruit de consequenties te trekken. Ze
ven jaar bij dit bedrijf zijn me niet in de
koude kleren gaan zitten. Deze kunsten-
planperiode maak ik vol, de volgende
laat ik graag over aan een ander".
Wat zijn precies de redenen van dat ta
nende enthousiasme. Ik bedoel: begin vo
rig jaar was dat enthousiasme kennelijk
nog groot genoeg om een vast dienstver
band met Forum aan te gaan?
Westerhoud: "Wat is een vast dienst
verband? Met het bestuur ben ik destijds
overeengekomen om me voor een lange
re periode aan Forum te binden. We
hebben daar vijf jaar voor ingevuld,
maar het hadden er ook drie kunnen
zijn. Wat ik wil zeggen is dat ik die ver
bintenis nooit ais vast heb beschouwd.
Ik ben niet met Forum getrouwd, en het
bedrijf is dat ook niet met mij. Er zijn de
afgelopen maanden toch dingen ge
beurd die me aan het denken hebben
gezet. Niet één specifieke zaak, maar een
geheel van kleine dingen. Dat eindeloze
geboks tegen Den Haag bijvoorbeeld,
dat steeds maar weer moeten herhalen
van je argumenten. Soms had ik het ge
voel tegen een muur te praten".
Maar er was ook het effect van de kri
tiek. Westerhoud, in 1984 op interim-ba
sis als crisis-manager binnengehaald,
had lange tijd de reputatie het doodzieke
Forum van de ondergang te hebben ge
red. Onder zijn leiding leek het bedrijf op
weg zich aan het verleden - de schulden
als gevolg van de fusie tussen Opera Fo
rum en net Overijssels Philharmonisch
Orkest- te ontworstelen. Maar het uitlek
ken van nieuwe begrotingstekorten eind
vorig jaar verstoorde de idylle. Wester
houd kwam, voor het eerst eigenlijk, bij
bepaalde geledingen in de vuurlinie te
*Tiet was even slikken, ja. Maar ik heb
nog steeds de overtuiging dat het niet
anders kon. Als we geen risico's hadden
genomen, stond Forum er nu beduidend
slechter voor. Een paar jaar geleden was
het een en al euforie. Of dat terecht was,
durf ik overigens te betwijfelen. Fouten
maak je natuurlijk altijd
Er een theorie die zegt dat Forum u wel
moest offeren om op die manier de weg
vrij te maken ioor een artistieke zwaar
gewicht. Ook de Raad voor de Kunst heeft
onlangs nog eens Bepleit voor versterking
van dat artistieke beleid.
Fel: "Wat dit bedrijf voor een man no
dig heeft, maken we zelf wel uit. En het
bestuur is daarin unaniem. Wij vinden
dat het artistieke beeld duidelijk genoeg
is. Er komt dus geen intendant. Mijn op
volger moet natuurlijk iemand zijn aie
affiniteit heeft met het muziekbednjf.
maar doorslaggevend is dat niet. Hoe je
het ook wendt of keert: binnen een ope-
rabedrijf moet er altijd toflMnd fijn die
het geheel overziet, aie op een gegeven
moment beslissingen durft te nemen en
waaraan ook het artistieke leiderschap
verantwoording verschuldigd is. Het is
bovendien pure onzin om te veronder
stellen dat de aanstelling van een inten
dant subsidie voorwaarde zou zijn voor
wvc. Daarvan is echt in het geheel geen
sprake".
Bent u niet hang aan geloofwaardig
heid in te boeten, nu bekend is dat u
straks de boel verlaat?
"Ik ben geen aangeschoten wild. en ik
voel me zo ook niet. Of ik het zal wor
den, hangt van het bedrijf en van mezelf
af. Op dit moment ga ik eerder uit van
het tegendeel. De wetenschap dat ik niet
met Forum getrouwd ben. geeft me zelfs
een zekere vrijheid cn onafhankelijkheid.
Wat ik de komende tijd doe. het voeren
van de hele discussie rond het Kunsten
plan, doe ik niet voor mezelf, maar voor
Positief
"Over die toekomst ben ik trouwens po
sitief. Positiever bijvoorbeeld dan een
paar maanden geleden. Ik heb serieuze
aanwijzigingen dat ons verhaal in Den
Haag begint door te werken Kijk ook
naar wat de Raad voor de Kunst zegt
over de onmisbaarheid van Forum Als je
in Nederland zo graag opera's wilt. dan
is het instandhouden van Forum daar
voor gewoon de goedkoopste manier
Goedkoper dan het drieorkesteasteisel
waarbij je op een geweldige manier met
de diverse orkesten aan het schuiven
komt en in feite veel hogere kosten moet
maken.
Onderschat ook niet het effect van de
twee miljoen die de gemeente Enschede
en de provincie Overijssel bijeen willen
brengen. De regio laat wat aan de late
kant misschien nu in ieder geval zien
dat Forum haar iets waard is. En dal
Dit bedrijf
geen zinkend schip, zoals sommigen be- Westcrwoud 'De w
weren". onafhankelijkheid'.
chap dat ik niet met Forum getrouwd hen. geeft
