Buitenland
Jeltsin paait
mijnwerkers
met akkoord
Paus: Mislukken
marxisme geen
zege kapitalisme
Moskou blijft kil op 1 mei
Bangladesh gevoelig voor rampen
Linkse afgevaardigden
in parlement Salvador
Oorlogsmisdadigers
binnenkort vervolgd
Donderdag 2 mei 1991
5
NIEUWSLIJN
Zwemverbod door olievervuiling
De Italiaanse autoriteiten hebben een zwemverbod afgekondigd
voor een dertig kilometer lange kuststrook bij Toscane, waar olie
is aangespoeld uit de tanker die drie weken geleden in aanvaring
kwam met een veerboot. Het verbod geldt van Marina di Pisa.
ten noorden van Livomo, tot Quercianella.
Discovery begonnen met ballet
Met negen uur vertraging zijn de astronauten aan boord van het
VS-niimteveer Discovery de afgelopen nacht door het .vuren'
met hun raketmotoren begonnen met een serie experimenten
ten behoeve van het Amerikaanse onderzoeksprogramma SDI
naar een zogeheten ruimteschild tegen vijandelijke raketten. De
manoeuvres die Discovery daartoe moet maken, zijn zeer inge
wikkeld en lijken samen met die van de benodigde onderzoeks-
satelliet eerder op een soon .ballet in de ruimte'. Geheten naar
de NASA-uitvinder ervan, John Milarky, wordt het ook de
.Milarky milkshake' genoemd.
Joods protest tegen toekenning prijs
De voorzitter van de Knesseth. het Israëlische parlement, Dov
Shilansky, heeft geweigerd deel te nemen aan de uitreiking van
Quality of Life Award' aan voorzitter J.W. van der Hoeven van
de Christelijke Ambassade in Jeruzalem. Ook een joods-ortho
doxe organisatie die dezelfde onderscheiding was toegekend, liet
verstek gaan. Orthodoxe joden verwijten de ambassade dat zij
joden (Dl hel chriateodom tracht te bekeren.
Massagraf ontdekt op Sri Lanka
Troepen van het Srilankaanse regeringsleger hebben in een op
de Tamil rebellen heroverd dorp in het noordoosten van het
land een massagraf ontdekt. Vermoed wordt dat het de lijken
bevat van zestien Singalese vissers die vorige maand door de re
bellen gevangen werden genomen en van wie sindsdien niets
meer is vernomen.
Weer zelfverbranding van student
Bij de al drie dagen durende protestacties van Zuidkoreaanse
studenten tegen de regering heeft zich gisteren opnieuw een
student in brand gestoken. Hij is in kritieke toestand in het zie
kenhuis opgenomen. In Seoul en zeker dertien andere steden
gingen weer tienduizenden studenten de straat op om het ver
trek van de regering te eisen. Ruim 20.000 studenten van de
Yonsei-universiteit in Seoul en arbeiders eisten het aftreden van
het „moordzuchtige regime van president Roh Tae-woo".
Einde staking lijkt in zicht
Boris Jeltsin heeft gisteren nog eens onderstreept dat hij
momenteel veruit de populairste politicus is in de Sov
jetunie. Jeltsin tekende gisteren, op de Dag van de Ar
beid, een overeenkomst met mijnwerkers in Siberië.
Daarmee lijkt een einde van de negen weken durende
mijnstaking in zicht.
NOVOKOCZNETSK GPO-RtrDRA
Jeltsin was naar de Koezbass af
gereisd om de mijnwerkers daar
uit te leggen waarom hij vorige
week een akkoord met Gor
batsjov sloot. Op een bijeen
komst in Novokoeznetsk, giste
ren, leende hij een pen van een
'man uit het volk' en zette hij
ten overstaan van vijfduizend
kompels demonstratief zijn
handtekening onder een 'over
eenkomst', die de Siberische
kolenmijnen onder controle van
de Russische republiek moet
brengen.
Volgens Jeltsin betekent dit
dat de mijnwerkers nu baas
worden in eigen huis. Het ge
volg van deze overeenkomst is
onder meer dat de mijnen tach
tig procent van hun export-in
komsten in harde valuta zelf
kunnen behouden in plaats van
af te dragen aan het centrale
ministerie van Kolenwinning.
Het akkoord moet nog wor
den bekrachtigd door de Sovjet-
regering, maar volgens Jeltsin
gebeurt dat woensdag in Mos
kou. De stakingsleiders toonden
zich tevreden en voorspelden
dat de staking nu snel voorbij
zal zijn.
Of daarmee de problemen in
de mijnstreken - zoals de slech
te aanvoer van zeep. melk en
vlees - kunnen worden opgelost
is de vraag. Eerder al ging het
beheer van de mijnen in de
Donbass in de Oekraïne over
van het Kremlin naar de autori
teiten in Kiev, maar dat veran
derde niets aan de beroerde ar
beidsomstandigheden. De Oek-
raïnse premier Fokin maakte
aan het begin van de mijnsta
king. ruim twee maanden gele
den. al duidelijk dat hij eenvou
dig geen geld heeft om aan de
materiële eisen van de kompels
tegemoet te komen.
Waar de spanning aan het
mijnwerkersfront mogelijk weg
valt, loopt die weer op in de zui
delijke republieken Armenië en
Azerbajdzjan. De Armeense re
gering beschuldigde de Sovjet
leiders, inclusief Gorbatsjov.
gisteren van het creëren van
een oorlog tussen Azerbajdzan
en Armenië. De Armeniërs zijn
boos over de overval van troe
pen van het Sovjet-ministerie
van binnenlandse zaken en
Azerbajdzjaanse eenheden op
een dorpje bij de omstreden Ar
meense enclave Nagorno Kara-
bach in Azerbajdzjan. Daarbij
zouden dinsdag 35 doden zijn
gevallen. Vanuit het dorp zou
eerder op Azerbajdzjanen zijn
geschoten.
Op Cuba blijft vooralsnog bij het oude. Fidel Castro stond gisteren pal bij de traditionele 1 mei parade op het
Plein van de Revolutie in Havana. Naast hem de secretaris-generaal van de Cubaanse Arbeiders Bond tOTO
•Duitsers bezorgd om DDR; •Miljoen Japanners eisen hoger loon
MOSKOU HANS GELEUNSE
De Dag van de Arbeid was in de
Sovjetunie een dag van uiter
sten. Terwijl het Rode Plein in
Moskou somber bleef, zorgde
Jeltsin voor een overwinnings
roes in Siberie. waar hij de sta
kende mijnwerkers toeriep dat
'we samen Gorbatsjov kunnen
wegkrijgen'.
De crisissfeer in de Sovjetunie
kwam duidelijk tot uiting op de
spandoeken op het lm HÉD
"Voor eenheid, tegen chaos', 'Ja
voor democratie, nee tegen ex
tremisme', *Voor volledige
werkgelegenheid'.
Voor het eerst was de mani
festatie in Moskou niet door
partij en staat georganiseerd,
maar door de officiële vakbewe
ging. Daardoor ontbraken de
partijtop en de regering op het
dak van het Lenin-mausoleum.
evenals het corps diplomatique.
De vakbond had president Gor
batsjov uitgenodigd, die netjes
verscheen Maar Jeltsin koos
voor de mijnwerkers en burge
nuvster Popov v.m Moskou In t
het met de oppositie afweten
De beweging Democratisch
Rusland besloot namelijk de of
ficiële viering te boycotten en
geen tegendcmonstraües te or
ganiseren Dat voorkwam giste
ren in Moskou de opwinding
die de viering vorig jaar veroor
WÊÊktÊt torn GdltNMjQfl m de
partij-elite door betogers zoda
nig werden uitgejouwd dat zij
voortijdig het mausoleum ver
lieten
De enige protesten kwamen
gisteren van partijconservaue-
ven die portretten van Stalin
met zich meedroegen en leuzen
tegen het aanknopen van diplo
matieke betrekkingen met het
'racistische en fascistische Is
raël'. Er waren nauwelijks twin
tigduizend mensen op net Rode
Plein en de hele viering duurde
mm In lanpi dn tn uui
correspon-
VATICAANSTAD UPt-CIC
Paus Johannes Paulus II pleit in
zijn negende encycliek voor een
economisch systeem dat beter
tegemoet komt aan de funda
mentele rechten en behoeften
van de mens dan het kapitalis
me en het communisme. Het
Westen moet de val van de
marxistische regimes in Oost-
Europa niet beschouwen als
een „eenzijdige overwinning"
van het kapitalistische systeem
die „noodzakelijke veranderin
gen" niet meer nodig maakt,
waarschuwt de paus in de ency
cliek 'Centesimus Annus' (Het
honderdste jaar), die vandaag is
gepubliceerd.
Met de encycliek herdenkt de
paus, dat het 15 mei honderd
jaar geleden is dat de encycliek
Rerum Novarum verscheen, de
eerste sociale encycliek van de
rooms-katholieke kerk. Leo XIII
erkende in Rerum Novarum het
recht van de arbeiders op een
rechtvaardig loon. Hij wees de
opvatting van de socialisten dat
alle goederen aan de staat toe
behoren, als onredelijk af en
stond katholieken toe zich in
werkliedenorganisaties te vere
nigen. Vele pausen hebben Re
rum Novarum herdacht, zoals
Pius XI (Quadragesimo Anno,
1931) en Johannes XXIII (Mater
et magistra, 1961).
Centesimus Annus is de der
de encycliek van de huidige
paus over het sociale vraagstuk
na Laborem Exercens (1981) en
Sollicitudo rei sodalis (1987).
De paus erkent dat het vrije
marktsysteem op dit moment
het meest doelmatige instru
ment lijkt voor de verdeling van
de goederen. Het lijkt ook een
effectief antwoord te bieden op
de behoeften van de mens.
Maar de paus voegt er direct
aan toe dat ook het Kapitalisme
zijn schaduwzijden kent. zoals
het gebrek aan gerechtigheid
voor de arbeiders. Het is in de
ogen van de paus dan ook „on
aanvaardbaar" te zeggen dat
„de val van het zogenaamde
reële socialisme het kapitalisme
tot het enige model van organi
satie van de economie maakt".
Er zijn nog vele menselijke be
hoeften waaraan de markt niet
voldoet. Omwille van de ge
rechtigheid en waarheid mogen
fundamentele menselijke be
hoeften niet onbevredigd blij
ven en mogen degenen op wie
zulke behoeften als een zware
last drukken, niet omkomen,
schrijft de paus.
Vooruizicht op vrede verder verbeterd
MEXICO-STAD ROB SPRENKELS
CORRESPONDENT
Plotseling zijn de vooruitzichten
op vrede in El Salvador toch
verbeterd. Onder druk van pre
sident Cristiani besloot het ver
trekkende parlement gisteren,
enkele uren voor het einde van
zijn mandaat, alsnog om linkse
politici toe te laten tot de natio
nale weddoringmd. Ed in de
nieuwe Nationale Vergadering,
die gisteren officieel is beëdigd,
is de progressieve voorman Ru
ben Zamora tot vice-voorzitter
gekozen.
Het is voor het eerst in de Sal
vadoraanse geschiedenis dat
linkse politiexe partijen deel
uitmaken van het parlement. Bij
de verkiezingen van maart ver
overden de Convergencia De-
mocratica van Zamora en de
UDN, de communistische par
tij. samen negen zetels. De ult
rarechtse Arena partij van Cns
tiani heeft in het nieuwe parle
ment net geen absolute meer
derheid meer. Maar naar ver
wachting zal de regeringspartij
met steun van de ideologisch
gelijkgezinde PCN-partij in de
praktijk haar overmacht behou
den.
Een van de eerste taken van
de nieuwe vergadering is het ra
tificeren van een serie grond
wetshervormingen. De belang
rijksten daarvan werden vorige
week overeengekomen tussen
vertegenwoordigers van de re
gering en de Salvadoraanse
guerrilla-beweging FMLN.
DHAKA RAYMOND WHtTHAKER
THE INDEPENDENT
Het dodental van de orkaan die
Bangladesh maandag heeft ge
troffen kan de komende dagen
oplopen tot meer dan 100.000.
Miljoenen mensen zijn dakloos
géworden. Het was de sterkste
orkaan die deze eeuw het arme
Bangladesh heeft getroffen. Ook
in buurland Myanmar (Burma)
zijn slachtoffers gevallen.
Hulp komt maar langzaam op
gang. De verbindingen zijn nog
altijd verbroken en een groot
deel van het land ligt onder wa
ter. De schade wordt geraamd
op meer dan twee miljard gul
den. Deskundigen zeiden giste
ren dat Bangladesh bijna zeker
door een nieuwe ramp zal wor
den getroffen voor de herstel
werkzaamheden zijn voltooid.
Toen maandag de orkaan toe
sloeg, was het land nog steeds
bezig zich te herstellen van de
overstromingen van 1987 en
1988, die tweederde van het
land onder water zetten.
Door zijn geografische ligging
is Bangladesh gevoelig voor
rampen, maar de effecten ervan
worden versterkt door de wan
hopige armoede. Een bevolking
van 110 miljoen mensen zit op
eengepropt in een gebied maar
vijf keer zo groot als Nederland.
Het grootste deel van het dicht
bevolkte land is een grote rivier
delta. die minder dan zes meter
boven zeepeil ligt en aan de kop
van een natuurlijke trechter die
wordt gevormd door de Golf
van Bengalen. Orkanen nemen
golven van zeewater kilometers
mee het land in.
„Het mag vreemd klinken,
maar natuurrampen moeten
De havenstad Chittagong lag midden op de weg van de orkaan die Bangladesh met windsnelheden van 235
kilometer per uur teisterde. Alleen hier al kunnen 25 000 mensen het leven hebben verloren fOTO VA
worden beschouwd als deel van
het normale leven in Bangla
desh," zegt deskundige James
Lewis, „Er moet rekening mee
worden gehouden bij de plan
ning en ontwikkeling van zulke
zaken als transport en commu
nicatiesystemen."
Tot op zekere hoogte is dit al
gebeurd. Zonder het werk dat is
verricht sinds de orkaan van
1985, waarbij zo n 10.000 men
sen omkwamen, had het aantal
doden deze keer dat bij de erg
ste ramp uit de geschiedenis
van de regio kunnen evenaren.
Toen verloren bij een orkaan in
1970 volgens sommige schattin
gen 500.000 mensen het leven.
Sinds 1985 is veel verbeterd
De getroffen gebieden werden
twee dagen tevoren gewaar
schuwd en 21.000 opgeleide
vrijwiligers riepen de mensen
op te evacueren naar de or
kaanschuilplaatsen. waarvan er
63 zijn gebouwd. Uiteindeh|k
moeten er 500 van dergelijke
schuilplaatsen komen.
„leoere schuilplaats geeft
ruimte aan ten hoogste 1500
mensen", aldus de Brit Nancho-
las, „Ze worden worden vier
meter boven de grond opge
trokken, en kunnen nog veel
grotere krachten weerstaan dan
de laaste orkaan, maar dat
maakt ze ook relatief duur om
te bouwen. Veel projecten zijn
ook nog niet uitgevoerd". Het
geld ontbreekt, terwijl de men
sen steeds weer naar de vrucht -
bare, maar levensgevaarlijke ri
vierdelta blijven trekken.
BERICHTEN
IN VERSCHEIDENE PLAATSEN in de Joe
goslavische deelrepubliek Kroatië is van
nacht geschoten. Bij een overwegend door
Serven bewoond dorp in de gemeente Vuk-
ovar is een man doodgeschoten. In Knin, in
de enclave Krajina, waar de Serviërs zich
autonoom hebben verklaard, werd dinsdag
een parlement ingesteld. De volksvertegen
woordiging moet een referendum voorbe
reiden over de aansluiting van de enclave
111) VP.H
DE VS HEBBEN het hoofdstuk van de
kruisraketten te land voorgoed afgesloten.
Op een luchtmachtbasis in Arizona werden
dinsdag conform het INF-verdrag met de
Sovjetunie de allerlaatste van die kruisra
ketten vernietigd.
hebben gisteren i
bereikt over beëindiging van de burgeroor
log, die 16 jaar heeft geduurd Het vredes-
akkoord wordt op 28 of 29 mei in de Por
tugese hoofdstad officieel ondertekend.
KOLONEL EUAS RAMAF.MA is gisteren be
ëidigd als nieuwe leider van Lesotho. Ma
joor-generaal Justin Metsing lekhanva. die
dinsdag door h. t i
hopen dat Ramaema zijn belofte waar
maakt dal I rsothn in 1992 weer een burger
regering krijgt lesotho wordt geheel om
sloten door AiidAfnka.
TIENDUIZENDEN studenten en arbeiders
hebben gisteren voor het aftreden van de
Zuidkoreaanse president Roh Tae Woo be
toogd. Bij de demonstraties kwam het op
nieuw tot felle botsingen met de opmerpo
litie terwijl voor de twrede keer in dne da
gen een student zichzelf in brand stak.
Tot zover
dent.
>i>k elders in de wereld werd
I mei gevierd In de Turkse stad
Istanbul waren JOlKHi politic
mensen ingezet om een parade
te voorkomen. Sinds 1960 is de
openbare 1 mei viering tn Tur
kije verboden In Duitsland
stond 1 mei in het teken van de
zorgwekkende toestand van de
voormalige DDR Het was voor
het eerst sinds 1933, toen Hitier
de onafhankelijke vakbonden
verbood, dat de Duitsers uit
Oost en West gezamelqk 1 mei
vierden. In regen en kou kwa
men slechts tweeduizend men
sen in Berlijn op de been.
In lapan demonstreerden
meer dan een miljoen arbeiders
voor hogere lonen en een korte
re werkdag Op de Filipijnen
eisten tienduizenden de sluiting
van Amerikaanse milium b.i
ses. Madnd had de grootste be
toging in West-Europa: bijna
200 (MM) r
Partij verliest
controle op
media Albanië
TWANA» AR-GfO
leger, politie en de media in Al
banië staan niet langer onder
controle van de (Uimmunisti
sche Partij. Het Albanese parte
ment nam deze week enkele
maatregelen aan. die onderdc
len van de BMÉftdi
grondwet uit 1976 vervangen.
De maatregelen blijven van
kracht tot een nieuwe grondwet
is opgesteld Op aandnngen van
de oppositie wordt de grond
wet.* ommissie versterkt met
buitenlandse deskundigen
Volgens verwachting herkoos
het parlement van de republiek
Albanië (sinds kort de officiële
benaming van wat N>t dan
de Socialistische Volksrepubliek
Albanië was) de communisti
sche pani)leider Rami/ Alia als
president Alia kreeg 172 stem
men. vijf meer dan de noodza
kelijke tweederde meerderheid
REGERINGSTROEPEN
HEBBEN in een vier we
ken durend offensief te-
gen opstandelingen in het
m noorden van Uganda
minstens dnehonderd re
bellen gedood
Zuidafrikaanse
gevangenen in
hongerstaking
)QHANNB>UWG R v NWSPOUOG
COHRESRONOENT
Een nog onbekend aantal poli
tieke gev angenen in And -Afrika
is gisteren in hongerstaking g«
gaan Dat heeft de organisatie
Advocaten voor Mensenrechten
(AVR) gisteren gezegd 'De gt
vangenen zullen hun actie vol
houden tot ze vrijgelaten zijn of
sterven', aldus de verklaring
De vn|laiing van politieke ge
vangenen is uitgegroeid tol een
grimt conflict tussen de Zuid
afnkaanse regrring en het ANC.
De grootste zwarte oppositiebe
weging dreigde de onderbande
lingen over een nieuw politiek
bestel op te schorten, als alle
gevangenen niet. zoals was af
gesproken, op 30 april waren
vnjgelatcn Dit ultimatum liep
dinsdag af. maar ANC-leider
Nelson Mandela zei toen dat
zijn organisatie nog niet in dc
gelegenheid is geweest om een
besluit over de kwestie te nc-
De regen ng beeft dc af gek
pen weken de vrijlating van g<
\angcnen versneld. Ruim 900
mensen zouden nu op vrije
voeten zijn of op het punt staan
vrii gelaten te wtoraen. maar
volgens een andere mensen
rat MonnDlnda di1 na
sic voor Mensenrechten (CVM).
zit minstens een zelfde aantal
nog achter de tralies De rege
ring zegt dat de vnjlating vul
gens plan verloopt en dat dc
vertraging te wi|ten is aan dc
gebrekkige organisatie van het
ANC
Religieuze
groeperingen
dreigen Shamir
IWUZAUM AfaSr-OfA
De vier religieuze partijen stap
pen uit de regering ah Israel
van standpunt verandert en
deelneemt aan een regioi
vredesconferentie die uit meer
dan een bijeenkomst gaat be
staan De coalitie van premier
Shamir heeft OH van de 120 pat
Icmcntszrtelv de religieuzen
houden er hiervan twaalf bezet
Hun vertrek zou het einde beo
kenen van dc regen ng van pre
mier Shamir, die slechts een ce
remoniële openingsbijeen
komst wil en daarna afzonder
lijkr onderhandelingen met de
Arabische buurlanden.
leden van de rrehtsradkale
Gush Emuntm (Verbond van
Getrouwen) zijn gisteren br
gonnrn met het inrichten van
ren nieuwe nederzetting in de
omgeving van Hebron Daar
zijn 35 mobiele huizen neergr
zet De naam van het nieuwe
dorp is nog onbekend
ITcsidcnt Mubarak van Egyp
te heeft gisteren grzegd «lal |s
rael de belofte moet grvrn dat
het stopt met dc houw van nr
drrzrttingrn in de bezette g»-
bicden Alleen dan kunnen vtc-
di-sonderhanddingen over hel
Middenoosten succes hebben
LONOfM CHS VAN ZWttOfN GZP
C DOWN S WAK) TMt MDEZtMOfWT
Nog deze maand begint onder
zoek naar het verleden van zo n
zeventig van oorlogsmisdaden
verdachte Britten In drie geval
len worden op korte termijn al
arrestaties verwacht omdat de
politie de afgelopen twee jaar al
genoeg bewijs heeft verzameld
De vervolging wordt mogelijk
mtmm Mméi HtaÉbüi
zogenaamde War Crimes Act'
(oorlogsmisdaden wet) tekent.
De wet werd tot tweemaal toe
met grote meerderheid aan gr
nomen door het Britse lager
huis. In het Hogerhuis is de wet
gisteren voor de twrede maal
verworpen, met 131 stemmen
tegen en 109 voor. Principiële
en praktische overwegingen ga
ven voor liet Hogrrhuis de
doorslag Het gaat om mtsda
den die niet op Brits gebied be
gaan zijn. en waarvan niet Bnt
ten het slachtoffer waren Haast
50 jaar na dato twijfelen zij aan
de geldigheid van getuigrnver
klaringen
Op aandnngen van de regr
nng zal de voorrittrr van bet
lagerhuis echter gebruik maken
van zijn speciale bevoegdheid
om de beslissing van de niet gr
hm IHÉ ir-.stBM I 11
kan hij doen onder dc regels
van de zogrnaamde Parliament
Act', die al sinds 1949 niet meer
is gebruikt
De oorlogsmisdadigers be
vonden zien onder de naar
schatting 200 000 OosteuroppM*
vJui htelingrn die n.i
Wereldoorlog onderdak vonden
in Groot Brittanniö De ver
dachten worden ervan beschut
digd verantwoordelijk te zijn
voor de dood van tirndui/m
den joden in de door Duitsland
bezette gebieden
Het is overigens nog maar de
vTaag of hel ook tot een veroor
deling zal komen van dc ver
dachtrn Volgens minister Ba
kcr (binnenlandse zaken) was
het echter belangrijk dat de na
zis nu vervolgd kom len wor
den ..Het gaat om de meest
versrhnkkriijkr mi vladen, mas
sa moord gedurende ren Unnr
periode l>at kunnen we niet
ongemoeid laten aldus Baker
