Extra
Groot alarm voor
drugssmokkelaars
in Argentinië
Het foute imago van John Major
'Ook nieuwe wet in Turkije
vrijbrief voor martelingen'
Donderdag 2 mei 1991
28
President Menem schakelt leger en Amerikanen in
Drugssmokkelaars in Argentinië zijn gewaarschuwd. President Carlos Me
nem heeft het groene licht gegeven voor een offensief van de Argentijnse
strijdkrachten, samen met de gevreesde Amerikaanse Drugsbestrijdings
dienst (DKA). De eerste klus wordt het in kaart brengen vanuit de lucht van
eventuele cocaplantages en illegale landingsstroken.
BUENOS AIRES«INEKE HOLTW1JK«CPO
f Jrugssmokkelaars en andere Argentijnen
hoorden het nieuws onlangs in een radio
en televisietoespraak tot de natie, waarin
Menem het nieuwe pakket maatregelen be
kend maakte om corruptie en handel in
verdovende middelen te bestrijden. Menem
wil onder meer de doodstraf voor handela
ren en een and maflawet
De Argentijnen worden in I^tijns-Amerika
gezien als zelfbewust, bij het arrogante af
hen verloren Falkland oorlog heeft niets af
gedaan aan hun Eerste-Wereldaspiraties.
Dat de regering nu de hulp van de Ameri
kaanse ambassade heeft ingeroepen, snijdt
door de Argentijnse ziel. Menem legde spe
ciaal voor ae gekwetste nationalisten uit
waarom de Amerikanen mogen meedoen.
Drugsbendes zijn machtig, en als Argenti
nië niet oppast, worden we een tweede
Peru en Colombia, aldus Menem.
Pikant detail: nog geen week eerder had de
Argentijnse president zijn landgenoten
voorgehouden dat er in Argentinië geen
drugs werden gesmokkeld of dollars wit ge
wassen. De plotselinge moed om de proble
men onder ogen te zien, heeft Menem ver
moedelijk geput uit gesprekken met de
Amerikaanse ambassadeur in Buenos Aires.
[Je DEA, die kantoor houdt op de tweede
verdieping van de ambassade, is niet
scheutig met informatie. Deze week lekte
via de directeur van de Argentijnse centrale
Bank uit. dat de DEA de bank vorig jaar nog
had gevraagd mee te helpen met een on
derzoek naar cocaïne-kapitalen.
Panamees model
Het heeft er de schijn van dat Argentinië ge
deeltelijk de rol van Panama heeft overge
nomen sinds de val van generaal Manuel
Noriega. Volgens een In Spanje gearresteer
de drugssmoïdcelaar, die deel uitmaakte van
de connectie Buenos Aires, is het afgelopen
jaar meer dan acht miljard dollar via Argen
tinië en Uruguay in het legale bankcircuit
terecht gekomen.
Het Panamees model - bescherming op
hoog niveau - werd in Argentinië gekopi
eerd. In Panama ontpopte Noriega zich als
een vindingrijke bondgenoot voor de cocaï-
nemafia uit Medellin. In Argentinië toon
den de schoonfamilie van ae president en
enkele regeringsfunctionarissen zich be
hulpzaam bij het witwassen. Althans, dat
zegt de berouwvolle drugssmokkelaar.
President Menem zit tussen twee vuren.
Aan de ene kant is daar de DEA en de
Spaanse justitie die druk achter het onder
zoek zetten, aan de andere kant is de fami
lie vèn zijn echtgenote Zulema Yoma, die
het onderzoek wil vertragen. De Yoma's, die
alle beschuldigingen ontkennen, zijn net als
de familie Menem uit Syrië afkomstig, en
beide families onderhouden nauwe betrek-
tinpn
Zulema die echtscheiding heeft aange
vraagd. heeft er nooit enige twijfel over la
ten bestaan dat ze heel wat vuile was kan
buiten hangen over hooggeplaatste Argen
tijnen, inclusief de president. Woensdag
meldde het dagblad La Nacion dat Zulema
Yoma in het parlement onthullingen wil
doen.
Vooruitgang
Wordt Menems positie nu bedreigd? Moet
de president, wiens schoonfamilie mogelijk
contacten onderhoudt met drugshandela
ren, aftreden? Een kleine straatenquète in
President Carlos Menem en zijn vrouw Zulema Yoma. De familie Yoma zou betrokken bij een drugsschandaal in Argentinië.
het centrum van Buenos Aires laat zien hoe
verschillend de Argentijnen denken. Na
tuurlijk hoeft de president niet af te treden.
Het is toch zijn schoonfamilie, en niet hij
zelf. „In een stevige democratie zou een
president in zo'n geval weggaan", consta
teert een leraar. „Hier niet: Argentiniëis nog
maar kort een democratie. Het is een hele
vooruitgang dat de kranten openlijk over de
familie van de president zulke dingen kun
nen schrijven".
Er is begrip voor het feit dat de president
zijn familie in bescherming neemt. Tenslot
te zijn er geen bewijzen. De president is de
underdog, vinden velen. „Hij staat helemaal
.illeen", becommentarieert een taxichauf
feur.
Kenners van de Argentijnse politiek geloven
evenmin dat de positie van de president
ernstig ondermijnd wordt door dit nieuwste
schandaal. „Belangrijker is of het econo
misch plan slaagt. Als het goed gaat met de
economie, staat Menem in één klap boven
alle kritiek", meent de commentator van
een grote krant.
Op straat staat voor de meesten vast dat de
familie van de president „vast wel iets"
heeft gedaan. „Iedereen is corrupt, van
hoog tot laag, maar vooral hoog. Ze denken
dat ze alles mogen als ze een vriendje zijn
van kolonel zus-of-zo en achterneef van de
president", zegt een bouwvakker. Zijn bit
terheid vindt houvast in de serie corruptie
schandalen die het afgelopen jaar naar bui
ten kwam. Zelfs de kerk heeft haar beklag
gedaan. „Dit is een land van bedriegers en
oplichters geworden", zei de aartsbisschop
van Buenos Aires vorig jaar.
Minst vertrouwen
Uit een deze week gepubliceerd onderzoek
blijkt dat politici de beroepsgroep vormen
die de Argentijnen het minst vertrouwen.
Slechts zeven procent van de bevolking ge
looft in hen. De politici worden op de hie
len gevolgd door vakbondsbestuurders. Le
raren blijken het meeste vertrouwen te ge
nieten: 62 procent.
Slechts één op de vier Argentijnen gelooft in
de rechterlijke macht. De affaire-Yoma
geeft de twijfelaars opnieuw stof tot over
denking. De Spaanse justitiè heeft de na
men doorgegeven van zeven personen die
betrokken zouden zijn bij de Buenos Aires-
connectie. Eén persoon zit vast, twee ande
ren zijn op borgtocht vrijgelaten rond en te
gen twee anderen is een uitleverings- en
opsporingsbevel uitgevaardigd. Alleen Ka-
rim, de zwager van Menem, en Amira Yoma
gaan vrijuit wat de Argentijnse justitie be
treft. Amira, die koffers met dollars zou
hebben versleept, is door de Argentijnse
rechter van verdenking ontheven. Bewijzen
dat ze wél een koerierster was, zal niet mee
vallen. Zelfs tegen de Panamese generaal
Noriega, die een notoire slechterik was en
zijn tijd beidt in een Amerikaanse gevange
nis, is de bewijsvoering nog steeds niet
rond.
Intellectuelen en oppositie:
LONDEN.CECS VAN ZWEEDEN*CPD
„Ik zag Major op televisie en ik ben bang
dat zijn huidige jas volkomen fout is". Zijn
politieke tegenstanders mogen de Britse
premier als een aartstwijfelaar beschouwen,
in de modewereld heeft Major ook niet lou
ter aanhangers. Michael Mullin, internatio
naal verkoop-directeur van het concern
Crombic stuurde Major vorige maand zelfs
een nieuwe, meer eigentijdse overjas.
Michael l oot ging de geschiedenis in als de
leider die een verdeelde labour partij ach
terliet. Een aardige man die altoos gehuld
was in een soort Teger-jack met capuchon,
waarmee hij naar eigen zeggen ooit gecom
plimenteerd was door de Koningin Moeder.
Eoot verloor in '83 de verkiezingen, onder
meer vanwege zijn antieke imago.
Toen John Major vorige maand een bezoek
bracht aan de Sovjetunie, wist zijn perschef
hem op het laatste moment te overreden
zonder overjas de erewacht af te nemen bij
het (iraf van de Onbekende Soldaat. De
koude was weliswaar bijtend, maar het ver
schil met Gorbatsjov zou te frappant zijn
geweest. Zelf ging de Russische leider ge
kleed in een stijlvolle creatie van het Crom-
bie-merk 'Savile Row'.
Evenals Foot is Major een aardige man. Mi
nister van financiën Kok. die afgelopen zon
dag op Downing Street 10 mee at, was dui
delijk onder de indruk van zijn charme.
Door Thatcher was Kok nooit uitgenodigd,
zei hij later tegen Nederlandse journalisten.
Ia, een keer was hij op de thee geweest, in
zijn tijd als vakbondsleider. „Maar toen had
ik wel heel weinig spreektijd".
Maior is anders. Hij laat mensen uitspreken
en luistert zelfs. Toen hij drie weken gele
den op televisie werd geïnterviewd door
mevrouw Sue Lawley. zweeg hij als zij hem
onderbrak. Op een heleboel vragen wist hij
geen exact antwoord. In iets meer dan 20
minuten tijds gebruikte hij 43 keer de onze
kere frase „ik denk dat". Major is duidelijk
een 'mister nice guy".
Na dat interview werd hij genadeloos neer
gesaheld. Door mevrouw lawley aangeval
len op zijn gebrekkige opleiding, zei de pre
mier dat niet alleen diploma's de man ma
ken. Er waren sarcastische reacties uit de
oppositiewereld. „Geen wonder dat de con
servatieven het onderwijs elf jaar lang heb
ben verwaarloosd", zei een hooggeleerde li
beraal. „Ze vinden dat diploma's er niet toe
doen".
Inmiddels weet de natie alles omtrent zijn
persoon. Zijn vader was een trapeze-artiest
in het circus, zelf was hij jarenlang werkloos
en werd ooit voor een baan als husconduc
teur afgewezen omdat hij niet kon rekenen.
Zijn vrouw Norma, die in blauwe mantel
pakjes dOOV lm hm gaat. is verlegen en
De Britse premier John Major heeft het moeilijk. Het imago van de oplvolger v
lang niet optimaal.
Thatcher is nog
bezorgd over zijn gezondheid. John komt
slaap te kort. klaagde ze moederlijk tegen
een huis-aan-huis blad, en daar kan hij ni«
tegen.
Onlangs werd ook de rest van de sluier van
hem afgetrokken. De BBC dook in zijn ver
leden, en onthulde dat Major zich ooit tot
gemeenteraadslid van Lambeth had laten
kiezen zonder eigenlijk in deze Londense
gemeente te wonen. En zelf deelde de pre
mier in een televisie-interview openhartig
mee dat hij graag in boekenwinkels en pla
tenzaken mocht rondneuzen, maar dat he
laas niet meer kan doen.
Een aardige man in een foute jas die - jawel
- aan het hoofd van een verdeelde partij
staat. Na de wittebroodsweken, die vanwe
ge de Golfoorlog - maanden werden, is het
onweer nu boven zijn hoofd losgebarsten.
De aanvallen komen van de 'loony right',
die zich in een drietal actiegroepen heeft
verenigd: de No Turning Back Group, de
Bruges Group en de Conservative Way For
ward. Major, zo zeggen de actievoerders,
verkwanselt de erfenis van het Thatcheris-
me. Hij heeft het vlaggeschip van de poll tax
tot zinken gebracht en de Europese Ge
meenschap omhelsd.
Thatcher heeft zich beperkt tot een drieste
aanval op Europa („Het Lagerhuis bestaat
700 jaar, Duitslands parlement is 40 jaar
oud, dat van Spanje 12 jaar en het Portuge
se nog minder"). Toen zij aftrad, merkte ze
dreigend op dat ze een „goede bijrijder"
zou zijn in een kabinet-Major. Tot dusverre
heeft ze zich echter verre gehouden van de
„kinderlijke scheldkannonades", zoals Ma-
foi de aanvallen op zün penoon omschreef
De aanvallen van de Thatcheristen stellen
Major voor een dilemma. Hij kan de aan
vallers het gras voor de voeten wegmaaien
door zo goed mogelijk over de rest van
Thatchers erfgoed te waken. Maar dat zou
koren op de molen van Labour zijn. Of hij
kan zich verder distantiëren van de That
cheristen. Maar ook dat is gevaarlijk. Zoals
de Conservatief William Rees-Mogg in The
Independent schreef: .Als Major de komen
de verkiezingscampagne voert met als argu
ment dat hij niet mevrouw Thatcher is. zal
hij ontdekken dat Neil Kinnock een veel
overtuigender niet-Thatcher is".
Volgens de modewereld had bij nader in
zien toch maar Douglas Hurd. de huidige
minister van buitenlandse zaken, tot pre
mier gekozen moeten worden Hurd
schrijdt geregeld in een stijlvolle, tot op de
enkels hangende, zachtgroene Burgermeis-
ter-jas over het scherm en heeft daarmee
grote indruk achtergelaten. De moderedac
trice van de Londense krant Evening Stan-
dard refereerde zelfs aan Hurd als een
I „aangeklede Scud-raket".
ISTANBUL*NADIRE MATEFWPS
De Turkse regering heeft een begin ge
maakt met de afschaffing van een aantal
van de meest omstreden wetsartikelen.
Westerse landen roemen deze „sprong
voorwaarts naar de democratie". Maar in
tellectuelen en de Turkse oppositie vrezen
dat ze van de regen in de drup komen. De
nieuwe wetten zijn volgens hen minstens
even erg als de oude.
Vorige week werden drie artikelen uit het
Turkse strafrecht geschrapt, die de vrijheid
van organisatie en van meningsuiting in
Turkije beknotten. Ze waren gericht tegen
communistische en fundamentalistisch is
lamitische groeperingen. Tegelijk nam het
parlement een wet aan die de Kurdische
taal legaliseerde en stemde het in met de
vrijlating op borgtocht van 45.000 gevange
nen uit de overvolle
Turkse cellen. Dat
klinkt prachtig. Maar
de andere kant van de
medaille is dat ook eei
nieuwe „anti-terroris-
me wet" is aangeno
men, die de nu ge
schrapte artikelen ver
vangt. „De nieuwe we
betekent een verdere
aantasting van de fun
damentele vrijheden
van de bevolking en
verandert Turkije als
het ware in een grote
gevangenis", aldus Ce voom,a|ige conservatieve premier en lei
tin Ozek, een van de der van de Parti, van he( Ware Pad Su|ey.
meest vooraanstaande man Demire, d(e z(ch kritisd, heeft ultge|a.
cnminologen van het Jen Qyer nieuwe Turl'eo
land in een ongewoon
scherp commentaar.
Ook volgens Eyup Asik gaat de regering te
ver in de nieuwe maatregelen tegen het ter
rorisme. Asik is parlementslid voor de rege
rende Moederland Partij en is tevens voor
zitter van de parlementaire commissie voor
de mensenrechten. Het is volgens hem niet
in de haak de fundamentele mensenrech
ten te beknotten om zo het terrorisme beter
te kunnen aanpakken.
Het felst bekritiseerde onderdeel van de
nieuwe wet is de ruime definitie van het be
grip terrorisme. Elke ondermijning van de
staat, bedreiging van de staatsveiligheid en
verstoring van de openbare orde door mid
del van dreiging of geweld kan op basis van
de wet als een terroristische daad worden
beschouwd, waarvoor zware straffen gel
den. De wet gaat zelfs zo ver dat niet alleen
de veroordeelde, maar ook de organisatie
waar hij of zij toe behoort en alle leden van
die organisatie als terroristen worden ge
zien. Daarmee wordt volgens critici van de
wet via de achterdeur opnieuw het recht op
vrije organisatie en meningsuiting om zeep
geholpen.
„We hebben vijftig jaar moeten vechten te
gen de nu verdwenen artikelen 141 en 142.
Ik hoop niet dat we nu weer net zo lang
moeten knokken tegen de nieuwe wet. De
ze wet verhindert het terrorisme niet. Met
déze wet in de hand wordt de staat zelf een
terrorist", aldus Muzaffer Erdost, voorzitter
in Ankara van de vereniging voor de men
senrechten.
De rechten van verdachten op basis van de
anti-terrorisme wet zijn vaag en slecht om
schreven. In tegenstelling tot de behande
ling van „gewone" gevangenen hebben de
ze verdachten niet auto
matisch recht op een
advocaat van eigen keu
ze. De politie hoeft al
leen in het geheim te
getuigen tegen de ver
dachten. Critici zien in
deze bepalingen een
vrijbrief voor de politie
om te martelen, een
praktijk die in de Turkse
cellen nu al aan de orde
van de dag is.
Onder de nieuwe wetten
zijn een aantal massa
processen tegen organi
saties als de Confedera
tie van Progressieve Ar
beidersunies (Disk) en
de Turkse Communisti
sche Partij (TBKP) opge
schort. Maar dat betekent niet dat de leden
nu in vrijheid hun gang kunnen gaan. Het
verbod op communistische en fundamen
talistische organisaties blijft van kracht. Met
de nieuwe wet worden de vrijheidsstraffen
nog langer en de boetes nog hoger.
Ook de voormalige conservatieve premier
en leider van de Partij van het Ware Pad.
Suleyman Demirel. heeft scherpe kritiek op
de wetswijziging. Hij vreest dat de wet
nieuw terrorisme zal uitlokken.
Zelfs het schrappen van het verbod op de
Kurdische taal. dat Turkije in het Westen
veel goodwill opleverde, heeft een dubbele
bodem. De taal mag binnenshuis gespro
ken worden. Maar de boetes op het voeren
van bijvoorbeeld in het Kurdisch gestelde
slogans op openbare bijeenkomsten zijn
verdrievoudigd.
