Buitenland
Ontginning
Zuidpool 50
jaar taboe
De Klerk vreest burgeroorlog
Politieke gevangenen in Sudan komen vrij
Kurdisch verzet geeft vrije
doorgang aan vluchtelingen
Roemeense oppositie teleurgesteld
Dinsdag 30 apriM991
Redactie 023-150225 RONALD FRISART d*tO ONNO HA VERMANS HANS JACOBS JAN PRE ENEN Vertaiingeo
Vormgeving HENK GEfST
HESUNGA LUUTJE WEMANTWERDRlfT
NIEUWSLIJN
Drie doden door autobom
Door een ontploffing van een autobom zijn vanmorgen in het
Spaans-Baskische Sestao bij de stad Bilbao drie inzittenden van
een auto om het leven gekomen. Het is niet duidelijk of zij zelf
een aanslag wilden plegen, of dat ze de beoogde slachtoffers wa
ren van een aanslag. De politie was nog niet staat de inzittenden
te identificeren.
Reddingsactie voor Galileo
Het VS-ruimtevaartbureau NASA overweegt een kJeine satelliet
naar de ruimterobot Galileo te zenden om te zorgen voor zijn ra
dioverbinding met de aarde. De hoofdantenne van Galileo wei
gert zich te ontvouwen, maar via een wel werkende kJeine an
tenne zouden onderzoeksgegevens naar de verbindingsatelliet
kunnen worden gezonden als tussenstation naar de aarde. Gali
leo is op weg naar Jupiter en moet daar in december 1995 arri
veren om de planeet en zijn manen te gaan bestuderen. Een
kleine satelliet kan door het geringe gewicht langs de kortste weg
naar lupiter en zou daar dus eerder kunnen arriveren dan Gali
leo zelf.
Iran executeert drugssmokkelaars
Iran heeft gisteren 24 mensen geëxecuteerd die waren veroor
deeld wegens drugssmokkel. De groep was terechtgesteld nadat
de veroordeling door een islamitisch gerechtshof was bekrach
tigd door de openbare aanklager. Onder de smokkelaars bevon
den zich twee vrouwen. Iedereen die in Iran schuldig is bevon
den aan het bezit van meer dan dertig gram heroïne of vijf kilo
opium krijgt de doodstraf.
Cocaïne voor Nederland onderschept
De Surinaamse douane heeft vijftig kilo cocaïne in beslag geno
men op de internationale luchthaven bij Paramaribo. De hoe
veelheid, verdeeld over twee ladingen, zou zaterdag naar Neder
land worden vervoerd per KLM-vliegtuig. Hoewel de douane
weet wie de vrachten heeft afgeleverd, zijn nog geen aanhoudin
gen verricht. De in beslag genomen cocaïne is onder toezicht
van de militaire politie naar de hoofdstad vervoerd.
Gekleed in afdankertjes uit Westen
Zeventig procent van de bevolking in de Bengaalse hoofdstad
Dhaka draagt tweedehands kleding afkomstig uit het Westen, zo
blijkt uit een recent marktonderzoek. De vraag naar tweede
hands kleding is zo groot dat de geïmporteerde kleding door de
overheid wordt verdeeld onder de 64 deelstaten. In de jaren ze
ventig werden de tweedehands kleren uitsluitend door arme
Bengalen gekocht, maar door de economische malaise van de
laatste jaren kopen ook steeds meer mensen uit de middenklas
se gedragen kleding in een van de 20.000 tweedehands-kleren
winkels in de hoofdstad.
Verbod op olie- en gaswinning
De komende 50 jaar mogen geen olie, gas of ertsen wor
den gedolven op de Zuidpool. Dit zijn de 26 landen van
het Antarctica-verdrag, waaronder Nederland, gisteren in
Madrid overeengekomen. Alleen als in het jaar 2036 de
noodzaak bestaat voor economische exploratie, kan de
discussie daarover worden heropend.
MADRID RUUD DE WIT
CORRESPONDENT
Het protocol voorziet in een
volledig verbod voor een perio
de van 50 jaar op elke vorm van
mijnbouw op de Zuidpool.
Daarna kunnen de lidstaten van
het Antarctica-verdrag alleen
unaniem tot een opheffing van
dit verbod besluiten, en slechts
als daarvoor dwingende rede
nen bestaan.
Zelfs dan zal de exploitatie
van Antarctica alleen maar on
der zeer strenge, nauwkeung
omschreven voorwaarden kun
nen plaatsvinden. De principe
overeenkomst moet nog wor
den goedgekeurd door de rege
ringen en parlementen van de
lidstaten.
De milieu-organisatie Green
peace reageerde gisteren ver
heugd. In een verklaring wijst
Greenpeace erop dat over een
definitief akkoord pas op een
volgende vergadering van de
Antarctica-landen wordt beslist,
maar de organisatie constateert
tevreden dat enkele landen -
vooral Japan - een ommezwaai
hebben gemaakt in het voordeel
van het milieu.
Milieu-organisaties pleiten al
jaren voor bescherming van de
Zuidpool, het laatste min of
meer ongerepte natuurgebied
op aarde. Verschillende indus
trielanden aasden echter op de
rijke bronnen van Antarctica,
dat onder een dikke laag ijs een
grote hoeveelheid mineralen -
vooral olie en gas - herbergt.
Zo n driehonderd gedelegeer
den uit 39 landen - 26 lidstaten
en 13 landen met een waarne
mersstatus - en tientallen verte
genwoordigers van milieube
schermingsorganisaties verga
derden de afgelopen week in de
Spaanse hoofdstad over de toe
komst van de Zuidpool.
Ook over twee andere punten
bereikte de conferentie in Ma
drid overeenstemming. Er komt
een milieucommissie, die ten
minste eenmaal per jaar bijeen
moet komen. In geval van een
ramp krijgt de commissie de co
ördinatie. Bovendien kreeg Ne
derland unanieme steun voor
het voorstel een myllHHl
milieu-effectrapportage te laten
uitvoeren voordat toerisme of
uitbreiding van wetenschappe
lijke onderzoeksstations op de
Zuidpool wordt toegestaan.
JOHANNESBURG PETER V
Y NUUSENBURG
CORRESPONDENT
De Zuidafrikaanse president Frederik de
Werk heeft gewaarschuwd voor het gevaar
van een burgeroorlog dat zijn land bedreigt
als er geen einde komt aan de keten van ge
weld en tegengeweld. „Geweld is een alge
meen aanvaarde manier geworden om po
litieke en sociale geschillen te beslechten",
aldus de president gisteren in het parle
ment in Kaapstad.
De JOerks toespraak volgde op een week
einde vol moord en doodslag in de zwarte
woonoorden Soweto en Alexandra, bij Jo
hannesburg, waarbij meer dan veertig men
sen om het leven zijn gekomen.
De president deed een beroep op alle po
litieke. kerk- en gemeenschapsleiders zich
in het openbaar en met kracht uit te spre
ken tegen het geweld en zich niet te laten
meeslepen door de 'stroom van emoties'.
Hij riep ANC-leider Mandela en diens colle
ga van de Zulu-beweging Inkatha, Buthele-
zi, wier parfijen in een machtsstrijd op le
ven en dood zijn verwikkeld, op samen met
hem „de oorlog te verklaren aan geweld en
initimidatie". en met hem samen te werken
„om een einde te maken aan het geweld en
het geweld niet ten bate van de eigen partij
te manipuleren".
De Klerk herhaalde zijn uitnodiging aan
het ANC alsnog deel te nemen aan zijn vre
desberaad'. dat volgende maand in Pretoria
wordt gehouden. Het ANC heeft deelname
aan het vredesberaad vorige week echter af
gewezen en de regering via twee ultimata
gedreigd de onderhandelingen over een
nieuw politiek bestel op te schorten, als niet
aan een aantal voorwaarden wordt voldaan.
Het eerste ultimatum over de vrijlating van
politieke gevangenen en de terugkeer van
ballingen loopt vandaag af. Het tweede,
waarin onder meer het ontslag van de mi
nisters Vlok (politie) en Malan (defensie)
wordt geëist, op 9 mei.
Verkiezingen in
Westelijke Sahara
NEW VORK-BRUSSEL
Binnenkort mag de bevolking
van de Westelijke Sahara zelf
kiezen over haar toekomst. De
VN-Veiligheidsraad is gisteren
unaniem akkoord gegaan met
de instelling van een VN-troe-
penmacht en administratief ap
paraat voor het houden van een
referendum.
Na Namibia is nu deze voor
malige Spaanse kolonie die
door Marokko sinds 1975 bezet
wordt gehouden, als laatste
stukje Afrika aan de beurt om
vóór of tegen onafhankelijkheid
te kiezen, of, zoals de formule
op verzoek van Marokko luidt:
onafhankelijkheid of aansluiting
bij Marokko.
De VN-macht zal uit onge
veer 2700 personen bestaan.
Van hen zijn de helft militairen
die moeten controleren of de
65.000 Marokkaanse soldaten
en enkele duizenden strijders
van het bevrijdingsfront Polisa-
rio zoals afgesproken op hun
bases blijven.
De meeste bolsjewistische sym
bolen zijn uit het dagelijkse
straatbeeld in de Sovjetunie ver
dwenen, maar voor een enkele
spedale gebeurtenis keren ze voor
even terug. De traditionele 1 mei-
parade is zo'n gelegenheid. Mos
kou maak* zich op voor de com-
NAIROBI FRANS V
Sudans militaire leider generaal
Omar el-Bashir heeft gisteren
aangekondigd alle politieke ge
vangen vrij te laten. Hij noemde
geen aantal, maar volgens men
senrechtenactivisten gaat het
om zeker 400 mensen. El-Bashir
sprak bij de opening van een
conferentie over de politieke
toekomst van het door burger
oorlog verscheurde Afrikaanse
land.
Volgens ingewijden is Sudans
voormalige premier Sadeq el-
Mahdi. die in juni 1989 door de
militairen gevangen werd geno
men en later onder huisarrest
geplaatst, reeds vrijgelaten. El-
Mahdi verkeert in slechte ge
zondheid.
Bij de opening van de confe
rentie die de weg moet vrijma
ken voor het herstel van de de
mocratie in Sudan, liet el-Bashir
ook weten dat zijn regering niet
langer mensen zonder proces
gevangen zal zetten
Sudans militaire leiders heb
ben de afgelopen weken op di
verse manieren getracht zich te
verzoenen met de oppositie,
maar deze blijft vooralsnog
sceptisch. Ook in de maandag
gestarte conferentie, waaraan
zo'n 1600 door de militaire jun
ta geselecteerde mensen deel
nemen, ziet de oppositie weinig
Een Kurdisch meisje wuift naar de samengedromde fotografen in het vluchtelingenkamp bij Zakho. Ze be
hoort tot de eerste groep Kurden die gisteren door Brttse mariniers uit het Turkse isikveren werd overgevlo
gen. Foro AfA
ZAKHO-ANKARA AP-GPO
Kurdische verzetsstrijders zul
len de vanuit Turkije naar Irak
terugkerende vluchtelingen niet
langer tegenhouden. Dat heb
ben de pershmerga gisteren na
een gesprek met de bevelheb
bers van de geallieerde strijd
krachten in het noorden van
irak beloofd Da fNUeenlan
verwachten dat binnen twee
dagen een massale stroom op
gang zal komen van terugkeren
de Kurdische vluchtelingen.
De Kurden kregen van de
Amerikaanse generaal-majoor
Jay Gamer te horen dat een ein
de moest worden gemaakt aan
hei Menhouden, en tÊptnm
van geld, van vluchtelingen. Bij
het gesprek waren ook Neder
landse officieren aanwezig Ken
Amerikaanse militair, kolonel
Jim lones. zei dat veel guerrilla
strijders „immoreel" optreden
HpOOMI dB Él hti jingrn Hi|
omschreef sommigen als „ban
dieten".
De Turkse president Turgut
Ozal zei gisteren dal de gealli
eerde strijdkrachten nog lang in
Irak zullen moeten blijven, om
dat anders de lraak.se Kurden
niet naar huis durven terugke
ren. „Als de geallieerde strijd
krachten niet in Noord Irak blij
ven. slaan de Iraakse Kurden op
de vlucht zodra ze een Iraakse
soldaat zjenzei Ozal tegen het
Ir.ianse persbureau IRNA
Gistermiddag kwam de Iraan
se president Hashemi Rafsanja-
ni In de Turkse hoofdstad Anka
.mil v o\» i tn
geverr twee miljoen Kurdische
vluchtelingen die naar de Iraak
se grens met Turkije en Iran zijn
uitgeweken.
Er is nog geen nicuwr datum
vastgesteld voor de hervatting
van net overleg tussen de Kurdi
sche verzetsgroepen en de regr
nng In Baghdad Aanvankelijk
was gemeld dat er deze week
verder zou worden gepraat. Vol
gens woordvoerders van het
Kurdisch verzet zijn de discus
sies over het vorige week be
reikte zogenaamde principe-ak
koord nog niet afgrrond
BUDAPEST RUNA HELIJNGA
CORRESPONDENT
De oppositie in Roemenië heeft
met grote teleurstelling gerea
geerd op de veranderingen in
de regen ng die premier Roman
gistermiddag bekendmaakte.
Hoewel twee leden van de op
positie posten in het nieuwe ka
binet kregen, werden de wisse
lingen door oppositieleden om
schreven als 'cosmetisch'
Er waren grote verwachtingen
over de veranderingen die Ro
man het afgelopen weekeinde
al had aangekondigd Maar uit
eindelijk bleek het vooral te
gaan om een paar verschuivin
gen van ministersposten De
Democratische Agransche Parti)
mag zjth in het vervolg over
landbouw ontfermen
Maar de ,-rootste verrassing is
de benoeming van Dina Patn
ciu, voorzitter van de jongr
vleugel van de Nationale Libe
rale Partij, op het onbetekenen
de ministerie van ruimtelijke
ordening. Dat hij de positie
daadwerkelijk heeft aanvaard.
heeft veel leden van de opposi
tie verbaasd
De oppositie overweegt nu
het parlementaire werk hek
maal te boycotten Mogelijk
wordl daar volgende week een
besluit over genomen De kn
trek van de oppositie is overi
gens zeer dubbelhartig In de af
g«*k>pen weken beeft premier
Roman verschillende jvartijen
benaderd voor een coaJitierrgr
ring. Een voor een liebben «Ie
oppositiepartijen dal afgrwr
GORBATSJOV wordt op
4 mei vermoord Een ano
nieme beller. d»e zich pre
senteerde als een men
taal gezonde Sovjet-bur
ger". meldde dit aan het
weekblad Kommersant
Mijnwerkers
verdeeld over
akkoord Jeltsin
De stakende mijnweriets in Si
benë reageren in meerderheid
positief op het akkoord dat po
sident Gorbattéov en zrjn Ru»i
sche nvaal leltsrn vonge week
dinsdag hebben ondertekend
Een woordvoerder van het sta
kingscomiië in Novokoe/netsk
verklaarde dit gisteravond des-
gevTaagd nadat leitsin tekst co
uitleg aan de mijnwerirrs had
gegeven
Aanvankelijk beschuldigden
Oekralnse en Siberische kom
peLs leitsin van .verraad Ze
namen hem kwallik dat hij hei
op een akkoordje neef! gegooid
met Gorbatsjov. terwijl zij het
icn IV n V w. .1«
leitsin zei gisteren in Novokoez
netsk dat ..die oproep aan de
president kennelijk beeft gr
werkt Hii moest een beetje
worden gekalmeerd"
Tegen de verwachtingen in
nep leitsin de kompels niet op
hun staking te beëindigen ..Die
beslissing kan alleen door u
HÉn HMBMI Hl Hii SH
kingsloder Aleksandr Smimov
zei gisteravond te verwachten
dat de mnnwerkrrs hun twee
maanden durende staking mor
gen (1 mei! zullen opschorten
Het weekblad Kommersant pu
blirrerdr gisteren M
memorandum', dat Gorbatsjov.
Irlisin rn de leidr rv .ui hl
andere republieken vorige week
dinsdag zouden hebben onder
tekend IV belangrijkste punten
daaruit zi)n. dat oe republieken
als 'onafhankelijke staten' wor
den beschouwa. met volledigr
economische onafhankelijk
heid inclusief eigen beheer
over de harde valuta inkomsten
uit eigen export
Bovendien zou Gorbatsjov
hebben toegegeven aan de Rus
sische ets dat bet ontwerp
Unieverdrag op aanw1|zing van
de republieken wordl gewijzigd
1-n pas wordl ondrtirkrnd n,i
dc Russische presidcnttvcrkie
zingen in juni Ook dat zou een
belangrijke concessie zijn aan
leitsin, de gedoodverfde win
naar van deze verkiezingen
Overleg mislukt
in Joegoslavië
M1C4AOO Af
De presidenten van de zes Joe
goslavtschr deelrepublieken
zijn er gisteren niet tn geslaagd
overeenstemming te bereiken
over dc toekomst van bet land
en de manier waarop de etni
sche spanningrn kunnen wor
den verminderd
Terwijl de presidenten tn de
zuidelijke deelrepubliek Montr
negro bijeenkwamen voor bet
vijlde mislukte overleg op rij.
patrouilleerden eenbeden van
bet federale leger in enkele dor
pen in Kroatië om Servrn en
Kroaten, dc twee grootste etnl
sche groeperingen in bet land.
van elkaar gev heiden te hou
den
Belangrijk agendapunt tijdens
de ontmoeting tussen de zes
presidenten was de vraag hor
ren referendum, waann «ie lor
goslavtschr bevolking zich kan
uitspreken over hei al dan bij
eenbouden van bet land. zal
worden gehouden I rrder wrrd
de datum aan bet einde van
de maand mei maar men kan
elkaar niet vinden om dc op
BERICHTEN
monistische feestdag Vanmorgen
werd de Tverskajastraat opgesierd
met hamer en sikkel. toto ana
tol Y SAPRONVFNROV f RA
heil. Het Sudanese volksbevnj-
dingfront (SPLA), dat in Zuid
Sudan al ruim zeven jaar strijd
levert met «i«- Sudanese auton
teitcn. is evenmin aanwezig op
de conferentie
Sinds de militaire staatsgreep
van juni '89 heeft generaal el
Bashir dc grondwet opgeschort,
voor onbepaalde tijd de nood
toestand afgekondigd en het
parlement, ae politieke partijen
en de vakbonden afgeschaft
DF VOORZITTER VAN de con
servatieve Onafhankelijkheids
partij. David Oddsson. wordt de
nieuwe premier van I Island
Daarover zijn de leiders van de
conservatieven en de sociaal
democraten het gisteren eens
geworden. Beide partijen, die
bij de verkiezingrn vorige week
einde 36 van de bl zetels in het
parlement behaalden, besloten
bet afgelopen weekeinde al dat
zij een coalitieregering zouden
vormen waann geen andere
partijen worden opgenomen
Bil EEN POLITIEBUREAU in
Belfast is gisteren een hom ont
ploft. aan de vooravond van be
sprekingen tussen katholieke en
protestante politici over de trx-
komst van Noord Ierland. Bij de
explosie is niemand gewond ge
raakt. Het is nog niet bekend
welke groepering verantwoor
delijk is voor de aanslag.
ONDER DRUK VAN zware
land <-n luchtaanvallen heeft
het Afghaanse verzet een aantal
bases moeten prijsgeven in de
provincie logar ten zuiden van
de hoofdstad Kabul Daarbij
heeft hel verliezen gel««den
is gisteren van welingelichte
bronnen rond het vrr/et in de
Pakistaanse stad Islamabad ver
nomen. ZnwH Kabul als het
verzet maakt melding van bon
derden doden en grwonden in
Ingar. dat onder controle staat
van de fundamentalistische be
weging Hrzb e Islami van Gul
buddin Hekmaryar
VEILIGHEIDSAGENTEN op de
Moskou se luchthaven Domode
dovo hebben gisterochtend een
g» kaapt vh. gtuif I- turn 1 1
binnen dertig seconden de drie
ongewapende kapers over
meest rul De kapers waren in
de Siberische stad BamaoH. in
het Altay gebergte in bet zuiden
van dc Russische Federatie, aan
boord gegaan van het t< «estrl en
dreigden het op te blazen als
het gren koers zou zetten naar
New York.
GEWEI JkDADIGE AA NV Al JEN
door linkse guerrillastrijders,
drugshandelaren en een bur
gerwacht hebben aan negentien
mensen bet leven gekost in Co
lombia Ook werd net transport
van ruwe olie stiigrlegd door
een aanslag op ren pijpleiding
In de gevangenis van (ali wrr
den zondag vier personen
doodgeschoten die ervan wet
den verdacht moordenaars te
zijn van het Medcflbt kartel
DE RFGF-RINCSPARTU van
Rwanda Iïeeft besloten voortaan
ook andere politieke partijen in
het land toe te staan De prrsi
dent van het centraal Afrikaanse
land. Juvrnal Habyartmana.
maakte dit vla de staatsradio
bekend na afloop van ren spc
dale zitting van de Nationale
RevoluDonairr Beweging voor
Ontwikkeling (RNMD- Habya
nmana kwam na een coup in
1973 aan de macht en formeer
ik- twee jaar later de RNMD Ir
dere Rwandees is bij geboorte
lid van de partij
DE SAI VADORAANSf volksver
tegen woordiging heeft gKlrt
avond baar goedkeuring grgr
ven aan hervormingen van de
grondwet die van cruciaal he
lang worden gracht Ni bet sin»
ven de nu elf jaar oude burgrr
oorlog in bet land zo snrl moor
lijk tot een einde te brrngrn f»r
hervormingen zijn merendeels
het resultaat van de onderban
drlingrn die de regering beeft
gevoerd met het linkse vrrwt.
