Leiden
K
'Plan Groenoord te veel vertraagd'
D66 wil nieuw onderzoek
naar kunstroof Lakenhal
Woensdag 24 april 1991
Redactie: 071-161400 KAREI BERKHOUT JANET VAN DUK EMIEL FANGMANN ROY KLOPPER ERNA STRAATSMA GERT VISSER W1M WEGMAN Eindredactie HANS SONDERS Vormgeving RUTGER J MOOGERDUK
15
NIEUWSLIJN
Fietsster gewond
Een 42-jarige inwoonster van Oegstgeest heeft gisterochtend een
hersenschudding opgelopen, toen zij op de Nieuwe Beesten
markt in botsing kwam met een 19-jarige Leidse fietsster. Het
slachtoffer reed met de fiets op de Nieuwe Beestenmarkt uit de
richting van de Oude Singel. Zij verzuimde de Leidse die vanaf
de Molenwerf kwam, op de kruising voorrang te verlenen en
botste tegen haar aan. Beiden kwamen ten val. De Leidse bleef
ongedeerd. Het 42-jarige slachtoffer is naar het AZL overge
bracht.
114 processen-verbaal bij controle
Bij een snelheidscontrole die gisteren tussen 08.00 en 14.00 uur
werd gehouden, hebben 114 een proces-verbaal gekregen we
gens te hard rijden. De controle vond plaats op dc Lam men -
schansweg, Burggraven laan, Gooimeerlaan en Plesmanlaan. In
totaal passeerden er 2664 auto's. De hoogste snelheid van 101
kilometer werd gemeten op de Lammenschansweg.
Onderzoek Burchtheuvel
Een bouwhistorisch bureau krijgt binnenkort de opdracht uit de
zoeken voor welke gedeelten van de Burchtheuvel de gemeente
verantwoordelijk is bij een opknapbeurt. De chef stadsbeheer
van de gemeente Leiden, L. Meijer, zegde dil gisteravond toe
aan bewoners van Pacras-west. Op de Burchtheuvel zijn nieuwe
keringen nodig, omdat verzakking en erosie al jaren overlast van
modder geven. De wijkbewoners vinden de opdracht van de ge
meente niet erg praktisch. In het aanpakken van de problemen
rond de Burchtheuvel zit op dit moment weinig schot.
LEIDEN CEES V
chelijk lage prijs verkocht aan
Goering en Hitier. Een groot
aantal van deze schilderijen kon
na de oorlog door de Stichting
Nederlands Kunstbezit niet
meer worden achterhaald.
Deze krant signaleerde deze
kunstroof in 1990 voor het eerst.
Daarna maakte de heer Schel
haas, directeur van het Ge
meente Archief Leiden, op ver
zoek van b en w een gedetail
leerd rapport over de roof. Be
sloten werd daarna de zaak ver
der te laten rusten. Hoekema
heeft weliswaar waardering
voor het werk van Schelhaas,
maar is niet echt tevreden met
dit 'historische' onderzoek.
Hoekema wil dat de eventuele
nazaten van de familie Jaffé
door de Rijksdienst worden op
gespoord. Ook zal moeten wor
den onderzocht in welke musea
de verdwenen schilderijen zich
bevinden en wie de rechtheb
benden zijn.
D66 wil dat de gemeente Leiden
een nieuw onderzoek laat ver
richten naar de in de Tweede
Wereldoorlog gepleegde
kunstroof in het Stedelijk Muse-„
um De Lakenhal. D66-raadslid
J. Hoekema is ontevreden over
het onderzoek van de gemeente
Leiden, dat vorig jaar werd ge
daan. Hoekema vraagt het col
lege van b en w in een brief om
een onderzoek door de Rijks
dienst voor Beeldende Kunsten,
die nu achter de befaamde Kö-
nigscollectie in Moskou aan zit.
Bij de Lakenhal-roof ging het
om een groot aantal kostbare
zeventiende-eeuwse schilderij
en die door de joods-Duitse
eigenaar Jaffé in bewaring wa
ren gegeven bij dit museum. In
1942 werd een groot gedeelte
van deze schilderijen door de
Dienststelle Mühlmann in be
slag genomen en voor een bela-
De Groenoordstraat in Leiden. De kans bestaat dat ook
i aantal huizen in deze straat tegen de vlakte moet.
FOTO HIELCO KUIPERS
Het plan om de huizen in de wijk Groenoord op te knap
pen, loopt veel te veel vertraging op. De Stichting Kasko
en Onderhoud Groenoord (SKOG) is boos over het feit
dat nog steeds niet is begonnen met de aanpak van twee
'proefblokken' aan de Hansenstraat en Jan Lievenstraat.
leiden. janet van duk
De stichting beschuldigt de ge
meente er van afspraken niet na
te komen en informatie achter
te houden. En bij het bepalen of
een woning kan worden opge
knapt zou de gemeente niet al
leen letten op de vraag of dat
bouwtechnisch mogelijk is,
maar ook of het stedebouwkun
dig gezien goed uitkomt dat de
woning tegen de vlakte gaat.
Betwijfeld wordt ook of de 32
huizen die de gemeente in elk
geval wil aankopen echt niet
kunnen worden opgeknapt.
Dat zegt secretaris F. van der
Mark van de stichting. Die heeft
onlangs een verontwaardigde
brief naar wethouder T. van Rij
van volkshuisvesting gestuurd
Daarin dreigt de SKOG de
raadscommissie voor volkshuis
vesting en ruimtelijke ordening
op de hoogte te stellen van za
ken die niet volgens afspraak
zijn gegaan.
Van Rij wijst de beschuldigin
gen van de hand. Volgens hém
was de stichting niet tevreden
over het rapport dat een archi
tect had gemaakt over de aan
pak van een proefblok in de Jan
Daarom is in
overleg met de bewoners beslo
ten een andere architect in te
schakelen. Degene die zich be
zighoudt met het blok aan de
Hansenstraat, zal nu ook een
plan van aanpak maken voor dc
jan Lievensstraat, aldus Van Rij.
"Het heeft mij ook al te lang ge
duurd".
Rare knik
Volgens de wethouder is het
'uitdrukkelijk niet de intentie'
van de gemeente om woningen
te slopen die wel kunnen wor
den verbeterd. In één geval is
besloten een woning af te bre
ken, hoewel dat niet echt nodig
is. Het gaat om een pand aan dc
Hansenstraat, dat grenst aan
een blok dat moet worden ge
sloopt. Als ook deze woning
wordt afgebroken, ontstaat
meer ruimte om een ri| nieuwe
huizen te bouwen. Bovendien
kan dan de Raamstraat worden
verlegd, zodat de 'rare knik' in
de weg verdwijnt.
Andersom gebeurt het vol
gens Van Rij ook dat een wo
ning wel wordt opgeknapt, ter
wijl bouw-technisch onderzoek
heeft uitgewezen dat dat eigen
lijk te duur is. Besloten is het
huis niet af te breken OUldal hel
staat in een rijtje woningen dat
wordt gerenoveerd, aldus Van
Rij.
De SKOG stelt verder dat de
gemeente niet alleen kijkt naar
de buitenkant van de woning,
maar ook naar de binnenkant.
Een woning moet aan allerlei
eisen voldoen, voordat geld be
schikbaar wordt gesteld voor re
novatie van de gevel, kozijnen
en het dak. Het bezwaar van de
SKOG is dat daardoor de kosten
oplopen. Dc gemeente betaalt
60 procent van de renovatiekos-
50.000 gulden. Is het plan duur
der. dan moet de eigenaar alles
boven 'ii 50 000 gulden zét op
tafel leggen. Door ook eisen te
stellen aan de binnenkant van
de woning, komen minder hui
zen in aanmerking voor herstel,
redeneert de SKOG.
"Dat is het eeuwige verschil
van mening tussen de stichting
en de gemeente", zegt Van Ri|
daarover "Wij vinden dat de
woning ook van binnen moet
voldoen aan bepaalde eisen.
Daarvoor is een minimum-pak
ket samengesteld. Maar wc zijn
heus niet zo krenterig. Dc eisen
gaan veel minder ver dan nor
maal het geval is bij verbetering
van particuliere woningen".
OP DE SCHOPSTOEL was
in de middeleeuwen letterlijk
een pijnlijke zaak. zo blijkt uit
een bundel van de Leidse
werkgroep Strafrechtge
schiedenis
COMMENTAAR
GROENOORD
AJ jaren wordt er gesproken
Daarvoor i
groot aantal woningen worden
gerenoveerd. Onduidelijk is
echter nog steeds wanneer er
nu werkelijk wordt begonnen
Vooralsnog lijken conflicten
tussen bewonersorganisaties en
de gemeente de stemming in de
buurt te bepalen.
Op de plannen is op zichzelf
weinig aan te merken. Als de
huizen gezamenlijk worden
aangepakt, geeft de gemeente
60 procent subsidie. De Krediet
bank heeft al besloten gunstige
leningen te verstrekken aan
minder draagkrachtige eige
naars. Voorwaarde is dat de re
novatic per woning niet meer
dan 50.000 gulden kost
Dat het enige lijd duurt vooi
dat het herstel begint, spreekt
vuaH 11 li inmn mé
overleg nodig tussen gemeente
en bewoners en l>ovendien
moesten dc resultaten san aller
lei onderzoek worden afgr-
w.u hl
Zo langzamerhand wordt het
echter tijd dal de timmerlieden
de wijk binnen stappen. Het
ziet er belaas niet naar uit dal
dat ook op korte termijn ge
beurt IX' meningsgeschillen
tussen de gemeente en dc
Stii hüng Kaan on I hidwhoud
Groenoord lijken steeds groter
te worden De stichting, het
huurtcomité en medewerkers
van het buurthuis zijn ontevre
den over de gang van zaken
Zo worden in strijd met dc
gemaakte afspraken deze weck
de bewoners in een brief ingo
licht over panden die mogelijk
moeten worden gesloopt. Deze
actie van buurtvertegcmvoordi
gers is bij de gemeente slecht
gevallen en komi de verstand
houding tussen huurt cn ge
meente niet ten goodr
Alle partijen zijn het er over
eens zijn dat hei herstel niet te
lang op zich kan laten wachten.
Gemeente en ontevreden bewo
ners dienen het belang van de
wijk in het oog te houden rn zo
snel mogelijk rond de tafel te
gaan zitten om de misverstan
den uit dc weg te ruimen Het
mag niet gebeuren dan het op
knappen van Groenoord ver
stikt in onderling gekissebis tus
sen gemeente en bewoners.
STEEDS -
Emiel Fangmann telefoon 071-161444
Zoen (1)
Weieens op een
schopstoel geze
ten? Zo'n stoel
zit vandaag de dag al niet pret
tig, maar in de middeleeuwen
evenmin. Het was toen een
Utrechtse straf waarbij een ver
oordeelde enige tijd op het
schavot ten toon werd gesteld,
voordat hij er met een enorme
schop vanaf werd getrapt. Zodat
hij in de modder en de drek te
recht kwam. Dit valt te lezen in
het wetenschappelijke opstel
Galg en rad: "wrede straffen in
laat-middeleeuws Utrecht. Het
is terug te vinden in de gisteren
in het Leidse Hoogheemraad
schap gepresenteerde bundel
Misdaad, zoen en straf. Een
bundel die van de Leidse Werk
groep Strafrechtsgeschiedenis
de ondertitel Aspekten van de
middeleeuwse strafrechtsge
schiedenis in de Nederlanden
meekreeg.
Inderdaad heeft een van de ze
ven opstellen een titel a la een
speurdersroman van )an Willem
van de Wetering: Het lijk in de
dijk. Dat stuk handelt dan ook
over het strafrecht in hoog
heemraadschappen zoals Rijn
land. De geschiedenis van Het
lijk in de dijk is overigens erg
kort. Er werd nimmer een lijk in
een dijk aangetroffen. Het blijkt
een fabel te zijn dat misdadigers
die een gat in een dijk maakten
voor straf heel of half dood in
dat gat begraven werden. Er zijn
wel lijken gevonden, maar de
dijken daarbij bleken grafheu
vels. En bovendien zijn onze
dijken lang zo oud niet als de
gevonden lijken. Deze constate
ring in de bundel is een fraai
staaltje van debunking history,
zoals het gisteren bij de presen
tatie zo mooi dopr rijksarchiva
ris F. Ketelaar genoemd werd.
Het ontmythologiseren van de
geschiedenis.
Algemeen rijksarchivaris F. Ketelaar (links) overhandigde gisteren in het Hoogheemraadschap de dijkgraaf van Rijnland ir. E.H van Tuyll van
Serooskerken liet eerste exemplaar van het boek 'Misdaad, zoen en straf'. foto henk bouwman.
Nog zo'n ontmaskering is de
eeuwige gedachte dat rond het
jaar 1000 de Nederlanders met
de polderontginning hun strijd
tegen het water begonnen. Ook
de historicus Simon Schama
haalde dit feit aan in zijn veel
geprezen werk Overvloed en
OnMiagen (The embarrassment
of richness). Verfrissend werd de
kijk van deze Engelsman op on
ze geschiedenis genoemd. Dank
je de koekoek, als die kijk op
bijvoorbeeld zo'n foute i
ming berust.
Want, zo staat in Het lijk in de
dijk te lezen, de Nederlanders
konden juist door de rustige zee
het hoog gelegen land in die ja
ren droogmalen. Door de toe
nemend onrustige zee en een
hevige stormvloed werden die
ontginningsactiviteiten haast te
niet gedaan en zakte het peil
van het door die ontginning
aangetaste land nog meer. Pas
toen werden dijken nodig Het
zat dus precies omgekeerd.
Zoen (2)
cm van Het Hik in
de dijk is eerder het
zeer \Toege bestaan
van politicdwang bij dc water
schappen. Prof. mr. H van der
Linden, ex-secretaris-rentmees
ter van hel Hoogheemraad
schap Rijnland en ex-dijkgraaf
van het Groot-Waterschap van
Woerden, wees er gisteren met
nadruk op. Wanneer vroeger dc
dijkgraaf op inspectietocht met
een aantal heemraden, een bo
de cn nog een aantal krachten
de dijken en sloten inspecteer
dc. kon men die onderzochte
dijken 'loven' of 'laken'. Was het
zaakje niet in orde. dan bracht
het waterschap de boel op kos
ten van de boosdoener op orde
Politiedwang heet dat, het be
staat nog steeds en is vanuit de
historie in ons rechtssysteem
geïntegreerd. En er kwam een
extra boete bovenop, een zoen.
die vaak nog eens het tweevou
dige in contanten of het vier
voudige in goederen van de ge
maakte kosten bedroeg. Een
tweeschat of een vierschat ge
naamd. Bovendien dronken de
hooggeachte dijkgraaf en zijn
mannen bij die inspectietocht,
de inrijdende schouw, nog wel
eens een glas en ze moesten in
een herberg overnachten. En
voor de kosten konden de ver
oordeelden samen opdraaien
Tegenwoordig is herstel door
het hoogheemraadschap van
beschadiging aan dijk of sloot
uit gemakzucht vaak goedkoop
voor een boer Als hij zelf een
eigen mannetje op die sloot of
dijk of sluis ter reiniging of re-
paratic moet zetten is hij duur
der uit. En dat deed dc ex-di|k
graaf Van der Linden gisteren
wel eens naar die politiedwang
met twee- of vierschat vcrlan
gen.
Dijkgraaf Van Tuyll van Seroos
kerken hield het gisteren luch
tig Met een steelse blik naar de
eveneens dubbclgcnaamde uit
gever zei hij dat hij ooit op de
Vcrioren van Themaatlaan resi
deerde. die kruiste met dc Van
Tuyll weg. En dat hij nu op de
Spaamdammerdijk woonde,
vlak bij de plek waar Hansje
Brinker zijn vingertje in de dijk
deed Dat is trouwens ook een
mythe Bij de overhandiging
door de rijksarchivaris van het
eerste exemplaar bleef het bij
handen schudden. Geen zoen.
geen misdaad, geen straf
Misdaad, zoen en straf. Aspek
ten van de middeleeuwse straf
rechtsgeschiedenis In de Ne
derlanden. Redactie H.A. Die
deriks en H.W. Roodenburg.
Uitgeverij Verloren, 1991. Prijs
28 gulili n.
leiden id
Wethouder sluit sloop niet uit
ren is uitgelekt dat ruim 50 hui
zen aan de Pasteurstraat. Koric
Hansenstraat. Hansenslraal.
Raamstraat. Haarlemmerweg,
M usschen b rocks t raai rn
Groenoordstraat mogelijk wor
den gesloopt.
In een nota van dc directie
volkshuisvesting staal dat extra
onderzoek moet uitwijzen of re
novatie van deze panden haal
haar is Deze geheime informa
tie wordt pnjs gegeven in een
editie van dc \vi|kkrant die wi|k
Ixnvoncrs eind deze week in de
bus knjgrn Daarin staat ook
dat huurtcomité en het buurt
huis vrijdagavond 3 mei een in
formatie bijeenkomst houden
voor de iroen oord bewoners
I>e SKfXi greft op die avond
een toelichting Over het feit dat
de wijkkrant gisteren al bij deze
krant bezorgd was ontstond
grote beroering bij de opstellers
Wethouder Van Rij sluit niet uit
dat meer woningen in Groen
oord tegen de vlakte gaan. IX*
gemeente heeft al besloten 32
panden waann totaal 52 wonin
gen zijn gevestigd aan te kopen
en te slopen omdat het te duur
is om ze op tc knappen. Naar
een aantal andere woningen
wordt nog nader onderzoek ver
richt "Wc moeten de rapporten
afwachten Ik sluit niet uit dat
een aantal woningen niet ver-
heterhaar is. maar het zullen
geen grote aanlallcn zijn", aldus
,\an Ui)
Met de Stichting Kasko cn
Onderhoud Groenoord is vol-
fens hem afgesproken niet bc-
end te maken welke woningen
nader worden onderzocht om
de eigenaars niet ongerust te
maken Van Rij verbaast zich
dan ook over het feit dat giste-
Kilo cocaïne in
beslag genomen
leiden jercxn khjzfr
1.' i dl «vi pm p
IX* leidse politie heeft gister
avond na een inval in een wo
ning aan dc Willem de Zwijger -
laan een kilo cocaïne in Ix-slag
genomen. Dc cocaine had een
MMMwda nu 1804)00 pi
den. Na een anonieme tip gin
gen een aantal agenten naar het
rand mui <i«- WOn dt Zwljpt
laan. waar zij de woning emgr
uren observeerden
Toen om 23.45 uur twee per
sonen het huis betraden, be
sloot de politie een inval te
doen. IX* twee mannen, de 26-
jarige eigenaar van de woning
en een 19 jarige Rotterdammer,
weigerden hen echter binnen tc
laten Daarop forceerden de
agenten vier ruiten In de wo
ning. waar rlcctriciteil ontbrak,
ontstond een schermutseling
met ck* politie IX* eigenaar van
do woning liep daarbij enkele
snijwpnden opliep en is voor
behandeling naar het AZI. ver-
voerd.
VRUETUD
chool frrergd «oor 'mi v
