Binnenland
De Vries: Wao
naar minimum
'Asielaanvraag binnen
een jaar afhandelen'
Discussie moet D66
politiek body geven
Kroegbaas doodt klant
Kok blijft bij einde
aftrek voor leningen
Leijnse dreigt CDA
met kabinetscrisis
Dinsdag 23 april 1991
Redactie: 023-150225 JANINE BOS MA ALTAN ERDOGAN RONALD FRISART fd>ef) PATRICK VAN DEN HURK MARGOT KLOMPMAKER SJAAK SMAKMAN FRANS VISSER Vormgeving: JAN KUNGE
3
IN DE HORECA hebben vakbonden en werkgevers vanochtend
een pnncipe-akkoord bereikt voor een tweejarige cao Acbes zi|n
daarmee van de baan Er komt een loonsverhoging van twee
keer een half procent bovenop de prijscompensatie De jeugdlo-
nen gaan met gemiddeld 11 procent omhoog De leeftijdsgrens
voor het volwassenloon gaat omlaag naar 21 jaar
Asielzoekers uit Sri Lanka wachten op Schiphol-Oost een beslissing over hun aanvraag af De commissie-
Mulder wil dat de opvangruimte wordt gesloten, staatssecretaris Kosto van justitie voelt daar echter niets
voor. roro anz frans van om undi
Commissie wil sluiting opvang Schiphol-Oost
Justitie moet asielverzoeken
binnen een jaar afwikkelen.
Slaagt het departement daar
niet in. dan krijgt de vreemde
ling automatisch een vergun
ning voor tijdelijk verblijf, waar
mee hij ook werk mag zoeken.
Wanneer afwijzing of toeken
ning van het verzoek al direct
duidelijk is, moet Justitie bin
nen enkele weken beslissen.
Die nieuwe termijnen en proce
dures heeft de commissie-Mul
der gisteren voorgesteld aan de
minister Hirsch Ballin en staats
secretaris Kosto van justitie.
Kosto reageerde direct afwij
zend. Ook het voorstel om de
opvangruimte op Schiphol-Oost
op te heffen, zint de bewinds
man niet.
De commissie stelt voor dat
asielzoekers een beroep bij de
rechter tegen een afwijzing in
alle gevallen in Nederland mo
gen afwachten. Wordt hoger be
roep ingesteld, dan kan de mi
nister van justitie besluiten de
MWanta mt Ntdflriand ie
verwijderen. Tegen die beslis
sing kan de asielzoeker in be
roep bij de administratieve
rechter. Zo wil de commissie de
overbelasting van de kort-ge-
dingrechters voorkomen
De commissie concludeert
dat voor bewaring aan de grens
geen plaats is Het opvangcen
trum op Schiphol-Oost moet
dan ook dicht. De asielzoeker
krijgt immers in de opzet van de
commissie vijf dagen de tijd om
na aankomst de aanvraag van
een toelichting te voorzien. Zou
bewaring aan de grens worden
toegepast, dan moeten alle
asielzoekers vijf dagen worden
vastgehouden.
Bovendien worden dan ook
degenen opgesloten van wie la
ter blijkt dat zij vluchteling zijn
Dat is m mijd hm i di imn
tionale rechtsregels De com
missir iinch ei hm dal niet k
dereen die asiel vraagt, zo maar
kan worden toegelaten. Daarom
wordt een ..intensieve mel
dingsplicht" voorgesteld De
asielzoeker moet zich elke 24
uur melden. Houdt de asielzoe
ker zich niet aan de meldings
plu ht, dan kan hi| alsnog in M
wdngwordt ii jmmm
De voorstellen leiden tot een
besparing voor justitie. Bij
22.000 asielzoekers per jaar kan
het departement met 100 amb
tenaren minder toe. Bij de
rechtshulp moet daarentegen
op extra uitgaven worden gere
kend. Dp tcrmi|n zal echter het
aantal onnodig' aangespannen
procedures dalen, zo verwacht
de commissie.
Een café-eigenaar in het Friese
Oosterwolde heeft zaterdag
nacht een 28-jarige Amster
dammer doodgeschoten. De
man is aangehouden, zo heeft
de politie gisteren bekendge
maakt.
In het café waren 25 bezoe
kers, toen tussen dc Amster
dammer en de kroeghaas on
enigheid ontstond, tilt dc eer
ste verklaringen blijkt dat de
eigenaar zich ernstig bedreigd
voelde. Nadat hl| door scher
mutselingen aan zi)n wenk
brauw gewond was geraakt,
trok hij het pistool dat hij al
tijd bi) zich draagt en schoot
hij de Amsterdammer In dc
borst. Deze overleed ter plek
ke.
Toen twee Oostcrwoldse
broers, die met de Amsterdam-
mcr naar .Ir kmc* warrn pr
komen, de kroeghaas aanvie
len, schoot hij ook op hen. Ze
raakten gewond aan armen en
benen. Vandaag wordt dc ver
dachte voorgeleid.
Desinteresse en wantrouwen
troef bij Statenverkiezingen
De jongeren zijn bij dc Staten
verkiezingen thuis gebleven
omdat de politiek hen steeds
minder interesseert of omdat ze
niet wisten welke partij ze
moesten kiezen De ouderen
bleven vooral thuis omdat ze
geen vertrouwen hadden in de
huidige politieke leiders.
Aldus de uitkomsten van een
NIPO-onderzoek naar de slech
te opkomst op f> maart Slechts
2H procent ron de jon§ron KM
30 jaar kwam naar het stembu
reau Het percentage stijgt met
de leeftijdscategorie Van dc
zestig-piuaacn ging 71 procent
naar de stembus, in totaal
kwam 52 procent van de stem
gerechtigden opdagen.
De NIPO-cijfers wijzen vrrdcT
uit dat veel kiezers op hert
laatste moment besloten om
maar eens niet te gaan stem
men. Was er wat steviger cam
pagne gevoerd, dan zou de op
komst bijna zeker hoger zijn ge
wrest Bijna - - on d( tien wrg
blijvers is de verkiezingen gr
woon vergeten
Het lage opkomstpercentage
heeft overigen* nauwrlijks in
vloed gehad op de uiteindelijke
uitslag. Ook bij een hogere op
komst zou de PvdA dc grote
verliezer zijn geworden en D66
dc grote winnaar
Bank-cao: 8
procent meer
in twee jaar
Werkgevers cn vakbonden in
het bankbedrijf hebben vanoch
tend vroeg na 23 uur overleg
een principe-akkoord bereikt
over een nieuwe tweejarige cao.
De lonen stijgen de komende
twee jaar met acht procent Ho
vendien krijgen de 115 000
werknemers in maan 1993 een
malig 0A procent uitgekeerd.
De partijen zijn daarnaast e<m
groot aantal werkgelegenheid»
maatregelen overeengekomen
In de nieuwe cao zal de vut ge
ree htigde leeftijd dalen met
acht maanden tot ruim 60 jaar
per 1 januari 1993. De bepaling
uit dc beslaande cao. dat een
gedeelte van de roostravrijc da
gen voor opleidingen moet wor
den aangewend, is komen te
vervallen Voor de werknemers
dK gemiddeld ao'n
twee extra vrije dagrn
De partijen zijn verder een re
geling voor kinderopvang over
ccngckomcn. waarvoor 0.2 pro
cent van bet bruto salaris van
alle werknemers wordt vrijge
maakt Ook Is overeenstem
ming bereikt over een aantal
prrvrnlieve rruwmrgrlrn om dc
arbeidsongeschiktheid terug te
dringen. Er komt een studie
naar bet verband tussen ar
bcKlsongcschikthcid cn werk -
druk.
NIEUWSLIJN
Arnhem zoekt sponsors voor drempels
De Arnhemse wethouder Harthogh Wijs wil proberen bedrijven
te interesseren voor de 'aankoop' van verkeersdrempels. In veel
Arnhemse wijken is grote behoefte aan drempels, maar de ge
meente heeft te weinig geld om daar op korte termijn aan te vol
doen. In ruil voor een bedrag van zo'n 3000 gulden kunnen on
dernemingen hun naam geven aan verkeersdrempels. „In de
sport en het kunstbeleid is sponsoring algemeen geaccepteerd.
Waarom zou dat op het terrein van het verkeersbeleid niet ook
kunnen", aldus de wethouder.
Particulier bijverzekeren voor hogere uitkering
Medici willen massaal Kurden helpen
Bij het Nederlandse Rode Kruis hebben zich sinds zondagmid
dag honderden artsen en ander medisch personeel gemeld voor
hulp aan de Kurden na een oproep in kranten en andere media.
Dat het aantal aanmeldingen de eerste behoefte van het Rode
Kruis nu al vele malen overtreft, is geen probleem. „Er komt de
komende tijd ongetwijfeld nog meer op ons af. Naast de proble
matiek rond de Kurden dreigt de cholera-epidemie in Latijns-
Amerika steeds ernstiger te worden. Ook staat in Afrika weer een
hongersnood voor de deur waarvan verwacht wordt dat die op
korte termijn zo'n zes miljoen mensen zal treffen." Het Rode
Kruis heeft zeven telefoonlijnen om de aanmeldingen te verwer
ken.
Vrouw vijftien uur lang verkracht
Een speciaal team van de Enschedese en Hengelose politie is op
zoek naar de man die een 30-jarige vrouw uit Enschede vijftien
uur lang heeft gegijzeld en die periode meerder keren heeft ver
kracht. Zij is daarbij telkens met een mes bedreigd. De man en
de vrouw hadden in een Hengelose bar kennis gemaakt. Na af
loop bood hij haar een lift naar Enschede aan. Hij nam haar ech
ter mee naar een woning in Hengelo waar de man zich schuldig
maakte aan een reeks zedendelicten. Nadat zij was vrijgelaten,
zwierf de ontredderde vrouw geruime tijd door Hengelo. Haar
psychische toestand is volgens de politie slecht.
Klacht Rost van Tonningen ongegrond
Minister De Vries van sociale zaken wil nieuwe arbeids
ongeschikten alleen nog maar een uitkering op mini-
mum-niveau geven. Wie een hogere uitkering wil, moet
zich particulier bijverzekeren. Dat blijkt uit voorstellen
die De Vries afgelopen vrijdag in de ministerraad heeft
gepresenteerd.
Nu nog krijgen arbeidsonge
schikten zeventig procent van
hun laatst verdiende salaris. De
ze regeling kost de schatkist ve
le miljarden guldens, vooral
omdat het aantal arbeidsonge
schikten nog steeds dramatisch
toeneemt. De Vries wil aan die
kostenstijging een halt toeroe
pen, door voortaan alleen nog
maar een uitkering op mini-
mum-niveau te geven.
De bewindsman wil ook in
grijpen in het hoge ziektever
zuim. Om dat in te perken, wil
hij de eerste twee ziektedagen
voor rekening van de werkne
mer laten komen. Deze worden
dus verrekend met de vakantie
dagen, of ingehouden op het sa
laris. Bovendien wil hij de eerste
zes weken ziekteverzuim volle
dig door de werkgever laten be-
Met die rigoureuze plannen
komt de minister vergaand te
gemoet aan de wensen van
CDA-fractievoorzitter Brink
man. Die zette het kabinet afge
lopen weekend zwaar onder
druk om snel met voorstellen te
komen voor terugdringing van
het aantal arbeidsongeschikten
en zieken.
De CDA-minister heeft over
de voorstellen overigens geen
overeenstemming bereikt met
zijn staatssecretaris Elske ter
Veld (PvdA). Zij voelt er niets
voor nu al besluiten voor te be
reiden, zolang de sociale part
ners niet hebben geadviseerd.
Bovendien is van de vakbonden
al bekend dat zij falikant tegen
dergelijke ingrepen zijn.
talen. Nu nog krijgt de werkge
ver een deel van het salaris van
de zieke werknemer vergoed uit
de ziektewetkas.
De Vries heeft deze voorstel
len nu al ingediend bij de mi
nisterraad, om snel besluiten te
kunnen nemen als de Sociaal
Economische Raad (SER) op 12
juli met een advies komt. Het is
vrijwel uitgesloten dat dat ad
vies unaniem zal zijn. Werkge
vers en werknemers zijn het na
melijk volledig oneens over de
aanpak van arbeidsongeschikt
heid en ziekteverzuim.
Bij staatssecretaris Ter Veld
staat een ingrijpende wijziging
van de algemene arbeidsonge
schiktheidswet (aaw) op stapel.
Vergoedingen in het kader van
de aaw worden beperkt tot
voorzieningen die erop zijn ge
richt om de mensen weer aan
werk te helpen. Voorzieningen
ter verbetering van leefomstan
digheden (inclusief wonen) of
voorzieningen die verband hou
den met de gezondheidszorg,
moeten in het vervolg uit de
awbz worden betaald.
De raadkamer van de Arnhemse rechtbank heeft een klacht van
de 'zwarte Weduwe' Rost van Tonningen-Heubel tegen de Arn
hemse justitie ongegrond verklaard. Volgens Rost van Tonnin
gen was er geen grond voor de huiszoeking op 17 december in
haar villa in Velp. Daarbij werden documenten en papieren
meegenomen die betrekking zouden hebben op de in België
verschenen memoires van de Zwarte Weduwe. Volgens haar ad
vocaat zijn bij de huiszoeking ook persoonlijke spullen meege
nomen en is onnodig veel schade aangericht. Die klachten zijn
eveneens verworpen.
Minister negeert wensen Tweede Kamer
Minister Kok van financiën
houdt vast aan zijn plan om de
aftrekbaarheid van rente op
consumptieve leningen (voor
bijvoorbeeld auto's, koelkasten
of stereotorens) af te schaffen.
Hij wil nog voor de zomer een
wetsvoorstel bij de Kamer in
dienen.
Dat blijkt uit een overzicht
van de wetgeving op belasting-
terrein, dat zijn staatssecretaris
Van Amelsvoort gisteren bij de
Kamer heeft ingediend. De af
schaffing van de aftrekbaarheid
van deze leningen was een van
de maatregelen uit de tussenba
lans en moet tussen de 600 tot
700 miljoen gulden opleveren.
In de debatten over de tus
senbalans drongen zowel Brink
man (CDA) als Wöltgens (PvdA)
er bij de regering op aan de
maatregel te heroverwegen,
omdat ook lagere inkomens
groepen erdoor getroffen zou
den worden. Kok bleek gevpelig
voor dit argument. Hij zei een
voorkeur te hebben voor het be
perken van de renteaftrek tot le
ningen van maximaal 2500 gul
den. Zo dacht hij toch nog 550
miljoen gulden te kunnen be
sparen. Na deze toezegging
maakte een motie van WD'er
Bolkestein om helemaal van de
ingreep af te zien geen enkele
kans meer.
Kok blijkt wel tegemoet te ko
men aan de wens van de Kamer
om de rentevrijstelling voor
spaargelden ongemoeid te la
ten. Daarmee wilde hij 550 mil
joen gulden binnenhalen.
Particulieren verhandelen op de illegale automarkt op het Amsterdamse Stadionplein een tweedehands auto.
Gisteren moest de politie ingrijpen omdat bleek dat de tot nog toe gedoogde markt explosief is gegroeid.
Veel handelaren zijn afkomstig van de Utrechtse automarkt, vreest de politie. Die is vorige week wegens
overlast verboden. foto anp myra steens
De Koning: Koppeling drukt nieuw beleid weg
Voorman D66-jongeren uit kritiek op bestuur en Van Mierlo:
sies bevorderen de degelijkheid"
PvdA-vice-fractievoorzitter
Frans Leijnse voorziet een kabi
netscrisis als het CDA het kabi
net niet meer ruimte geeft. „Als
het CDA het kabinet niet de
kans gunt om zich meer toe
komstgericht te profileren, dan
breekt het dus. Daar kun je ver
gif op innemen", zegt Leijnse in
een interview in Vrij Nederland
van deze week.
Mocht het kabinet de rit niet
uitzitten, dan heeft de PvdA'er
een sterke voorkeur voor een
kabinet PvdA-WD-D66. „Mis
schien kunnen die een coalitie
vormen, waarin de partijen el
kaar wei de ruimte laten".
In hetzelfde verhaal zegt ex-
minister Jan de Koning dat het
kabinet besluitvaardigheid mist.
„De besluitvorming moet niet
verder aan daadkracht en snel
heid gaan inboeten. Dan heeft
het kabinet geen zin meer. Dan
wordt het crisis".
Hij betreurt het dat de koppe
ling is hersteld. „Het kabinet
Lubbers-I heeft de koppeling
bewust onder de grond gestopt.
Bij de formatie van 1989 is het
graf geopend. Maar het was be
ter geweest daar niet opnieuw
aan te beginnen. Ook voor de
PvdA zelf. De koppeling drukt
alle andere vormen van nieuw
beleid weg. Het partijkader en
het kader van de vakbeweging
hebben de koppeling hoog in
het vaandel, maar de kiezers
niet", meent De Koning.
Hij wordt in zijn mening ge
steund door VARA-voorzittcr en
oud-PvdA-minister Marcel van
Dam. „De PvdA is regelingen en
instrumenten aan het verdedi
gen, terwijl de groep waarvoor
die bedoeld zijn, niet meer be
staat. Ik zie geen enkele reden
aan de koppeling vast te hou
den". Hij heeft ook ernstige kri
tiek op het kabinet. „Dit kabinet
is niets. Ik heb me verbaasd
over de samenstelling van de
huidige ministersploeg. Over
wie? Over bijna iedereen
Kritiek klinkt er binnen D66 zelden, en zeker niet
op de grote leider Hans van Mierlo. Het was dan
ook even wennen, afgelopen zaterdag. Op een
congres van de Jonge Democraten, de jongeren
organisatie van D66, verweet voorzitter Roel van
der Poort (25) de partij te veel op Van Mierlo te
vertrouwen. Dat levert nu stem
men op, maar kan in de toekomst
de genadeklap worden voor de De-
„De partij is onvoldoende bezig
met het leven na Van Mierlo. Er
wordt te veel vertrouwd op zijn
kwaliteiten. Van de ene kant is dat
goed, maar van de andere kant be
tekent het de dood in de pot. Een
partij die bruist van de discussie,
toont karakter en kan mensen aan
zich binden", aldus Van der Poort.
Volgens hem stimuleert het
hoofdbestuur van D66 de interne
discussie te weinig. ..Ik zal een voorbeeld geven
hoe het niet moet. Naar aanleiding van de Golf
crisis werd een congres georganiseerd. Daar hield
Van Mierlo een prima verhaal, maar de discussie
was daarmee tegelijk lamgeslagen. Zoiets dwingt
geen uitwisseling van meningen af. Het stand
punt van Van Mierlo en de fractie moet voorzich
tiger worden ingezet. In de partij zit zoveel kwali
teit. Die moet kansen krijgen, want meer discus-
'Dan houdt
Van Mierlo een
verhaal en
is de discussie
lamgeslagen
Van de Poort is allerminst bevreesd dat D66
met de door hem voorgestelde discussiegolf zal
verwateren tot een praatclub. „Ons karakter i
anders dan dat van de PvdA of de WD. Daar
wordt eindeloos doorgepraat. Wij kunnen door
discussiëren ons karakter tonen, meer politieke
body krijgen. Door discussie maak
je energie in de partij los. Ie houdt
leden vast en trekt nieuwe aan. De
spanning, het voltage, neemt toe
Op de vraag waarover hij dan wel
discussies zou willen hebben, somt
de voorzitter van de Jonge Demo
craten moeiteloos een rijtje op.
„Wij zijn in de politiek tegen de r
gentenmentaliteit. Dat zouden v
ook door moeten trekken naar
bedrijven, naar het onderwijs. Een
visie geven op medezeggenschap,
arbeidsongeschiktheid, de koppe
ling. Dat zijn actuele onderwer
pen".
„Het is natuurlijk niet zo dat omdat de longe
Democraten nu iets roepen, het roer 90 graden
omgaat. Maar ik verwacht wel dat het partijbe
stuur iets gaat doen. Daarover zjjn ook contacten
geweest. Wij willen niet goedkoop scoren l,let is
uit liefde voor de partij cn uit zorg voor de toe
komst. We willen de positie van Van Mierlo ook
niet aantasten. Hij heeft veel kwaliteiten
