Over leven
Mooi einde voor het plastic bekertje
Milieu-boek van
Lucas Reijnders
F
- -
Hoogovens wil uit
verdachtenbankje
Vrijdag 19 april 1991
r. 023-150272 THEO VAN DER KAAU RICHARD MOOYMAN
LEON KLEIN SCHIPHORST Vom^tvlng' RUUD BLOKHUIZEN
VOOR DE VERWENSTE
plastic koffiebeker bestaat
er een zinvolle eindbestem
ming in een Duitse steenfa
briek.
GOED DAT de merel vel
over been is, zo maakt Piet
van Zalinge duidelijk in zijn
natuumjbriek
NIEUWSLIJN
De es van Sparenwou
boom door nazaten v
Jaren geleden stond tussen Spaamdam en
Halfweg de Es van Sparenwou. Een reus
achtige boom, die uiteindelijk door ouder
dom aan zijn eind is gekomen.
Allerlei historische groepen drongen aan
op het planten van een nieuwe es. Op de
plaats van de boom hebben Spaamwou-
der Geuzen in de tachtigjarige oorlog een
strijd tegen de Spanjaarden gewonnen.
Ter herdenking van
dal feit was de
de Geuzenhoofd
man jaar op jaar van een roodwitblauwe
markering voorzien. Ook was er de legen
de dat uit de boom kindertjes zouden ko
men.
In 1972 besloot het Hoogheemraadschap
van Rijnland de historische boom te her
planten. Men maakte alleen de fout een
esdoorn neer te zetten. En die ging al snel
dood door de harde wind. Een iep, het
volgende jaar, was de opvolger en ook die legde het loodje. Dit
jaar besloot het recreatieschap Spaarnwoude een nieuwe poging
te wagen. Wat blijkt nu: ook het recreatieschap plantte geen es
terug, maar een iep! Weer fout dus, maar volgens het schap zal
nog voor het echte groeiseizoen de iep door een es worden ver
vangen. We zijn benieuwd!
Pas op voor nachtvorst (1)
Het plotseling uitbundige voorjaar heeft de meeste fruitbomen,
vooral pruimen en kersen maar ook al de eerste appels en peren,
in bloei gebracht. Dat betekent het begin van de bevruchting.
Daarbij zijn bijen en andere insecten van groot belang. Die zor
gen voor de zogenoemde kruisbestuiving.
De nachtvorst die de komende dagen wordt verwacht kan de
prille vruchtzetting echter teniet doen en ook de pas uitgeko
men bloemen kunnen makkelijk bevriezen.
Pas op voor nachtvorst (2)
Bij een heldere nacht kan op enkele meters boven de grond de
temperatuur tot onder het vriespunt dalen. Fruittelers gaan dan
besp. eien. Een fijne regen van water wordt dan over de bloe
sem gespoten. Het is merkwaardig maar het dunne ijslaagje dat
op de bloesem ontstaat zorgt dan voor bescherming.
Installeer daarom uw tuinslang, zet hem op de fijnste straal en
hou de temperatuur in de gaten. Bedenk daarbij dat de koudste
periode van de nacht na drie uur is. In de regel heeft het dus
weinig zin om vroeg in de avond met sproeien te beginnen.
Dioxine-uitstoot gehalveerd
De uitsloot van dioxine door ovens voor vuilverbranding is het
afgelopen jaar gehalveerd ten opzichte van 1989. Door het slui
ten van vier van deze installaties in Zaanstad, Alkmaar, Leiden
en Leeuwarden en het verbeteren van de rookgasreiniging bij de
resterende ovens is de totale uitstoot met de helft verminderd.
Dit staat in een rapport van minister Alders aan de Tweede Ka
mer. Naast vuilverbranding veroorzaken de volgende activiteiten
uitstoot van dioxine: het verbranden van kabels, afvalolie, che
misch afval, kolen, hout, zuiveringsslib en bedrijfsafval. Boven
dien zijn het gebruik van bestrijdingsmiddelen, het verkeer en
het roken bronnen van dioxine.
Teylers nomineert winnaars
HAARLEM WOUTER TER HAAR
Het Teyler Initiatief, een van de
activiteiten van* Teylers Muse
um in Haarlem, heeft de nomi
naties bekend gemaakt voor
een prijsvraag op het gebied
van milieutecnnologische ken
nisoverdracht. Op de nominatie
staan onder andere de Stichting
Werkgroep Behoud Tropisch
Regenwoud en de Vereniging
Milieudefensie Milieutelefoon.
De prijzen worden 30 mei uit
gereikt.
De prijsvraag is uitgeschreven
voor instanties en of personen
die zich op bijzondere wijze
hebben onderscheiden op het
gebied van milieutechnologi-
sche kennisoverdracht. De win
naars krijgen een geldbedrag
Fabrikant vult gaatjes in bouwstenen met gebruikt kunststof
De plastic koffiebeker heeft toekomst, als we het ding
tenminste niet achteloos in de prullebak werpen. De
schrikbarend lange sliert bekers die dagelijks na eenma
lig gebruik ontstaat, kan een mooi einde krijgen, onder
meer in een Duitse steenbakkerij.
mige klanten kartonnen be-
kers," zegt directeur J.G.M. Ri-
De Haarlemse horecaleveran- eu, „Die kan ik wel leveren,
cier Rieu verkoopt per jaar één maar het fabricageproces daar
driekwart miljoen plastic bekers van blijkt juist erg schadelijk
aan 600 klanten en vraagt ze voor het milieu. Een betere op-
vervolgens weer terug. „Met het lossing komt van de Firma Zo-
oog op het milieu wilden som- diac in Zeist, die de vuile bekers
HAARLEM TvdK
terugneemt, waarna het plastic
opnieuw gebruikt wordt."
Zodiac introduceerde de Re-
cup-bak met ruimte voor 3000
bekertjes. Bedrijven, instellin
gen ol sportclubs met automa
ten voor kofFie en thee kunnen
deze plastic kist naast de auto
maat zetten, waar de vuile be
kers in zes gaten kunnen ver
dwijnen. Met de bodem naar
beneden graag, zodat de bekers
zichzelf tot een lange kolom sta
pelen. In het midden biedt de
doos zelfs ruimte voor restjes
koffie en thee plus de plastic
roerstaafjes.
Eenmaal vol is het een kwes
tie van de gestapelde bekers
overhevelen in een bijgeleverde
zak, waarna de reis richting
Zeist gaat. Zodiac stuurt de be
kers door naar de firma Sima in
Tilburg, gespecialiseerd in her
gebruik van kunststoffen.
Sima wast de bekers af en
smelt ze daarna samen met an
der afvaiplastic om tot de kunst
stof polystyreen. Afnemers zijn
er genoeg voor dit plastic, zelfs
- f::> - -
van 15.000 gulden.
De Stichting Werkgroep Be
houd Tropisch Regenwoud uit
Amsterdam is genomineerd
vanwege de uitgave 'Bouwen
zonder tropisch hardhout'. De
Milieutelefoon komt voor een
prijs in aanmerking omdat een
breed publiek om informatie
kan vragen. Die overweging
heeft de jury ook mee laten spe
len bij de nominatie van de
Landelijke Mileu-Databank. An
dere genomineerden zijn het
Project Industriële Successen
met Afvalpreventie en het Ne
derlands Agrarisch Jongeren
Kontakt. Eervolle vermeldingen
krijgen de Boxtelse kunstschil
der Joris Michielsen en de Ver
eniging ter ondersteuning van
Crear uit Stolwijk.
Bollenvelden zijn niet
om aan te zien. zo
lang er nog geen
bloemen bloeien. Te
ler Van der Burg In de
Schermer maakt het
nog bonter door zijn
velden tulpenbollen
af te dekken met gi
gantische lappen
plastic. Hij doet dat
om de bollen sneller
te laten groeien,
waardoor hii ze eer
der van het land kan
halen Het plastic
gaat er nu snel af, zo
dat er. hoewel kortere
tijd dan anders, nog
valt te genieten van
de kleurrijke bollen
velden.
•EOTOWICK NAT7UL
NATUURLIJK
Piet van Zalinge verbaast zich over alledaagse dingen in de natuur De tekening it van Piert Hayman
Het is tegen elke natuurwet in
ik weet het heel goeden toch
heb ik tot en met een week na
lentedag onze gevederde vrienden rijkelijk
elke dag aan verantwoord voedsel gehol
pen. Mezen, merels en mussen verdeelden
het gebodene naar de ordening van de na
tuur, op een manier waarvan wij niets be
grijpen. Tot slot komen twee Turkse tortels
de tafel afruimen. In elk geval, een deel van
de „overleving" was voor een deel van het
vriendelijk en trouwhartig volkje weer een
dag veilig gesteld. Hun overleving besliste
mee over „leven" van mijn levensgezellin,
gebonden als zij is aan kijken naar en ge
nieten van natuurleven vanuit haar rust
stoel.
Dieren wennen aan mensen, sneller dan wij
denken. Mees en vink hangen aan de vet
bol. de mus probeert op het net te staan,
maar dat gaat niet. Honger is een scherp
zwaard, na ettelijke pogingen slagen enkele
mussen ook, met glans, voor het examen
hangt echniek.
Waarom merels als gezagsdragers optreden
is ons niet duidelijk.
Waar de merel verschijnt, daar doen mees
en vink, en zelfs de mus, enkele passen te
rug. Nog sterker, eerst man-merel, dan
VIOIIW merel.
Gedragsstudie over dieren stelt ons voor.
veel vragen. Wel weten we dat de merel,
eertijds een schuwe bosbewoner, via par
ken en tuinen, tot bij het huis van de mens
gekomen is. C. Buddingh, de schrijver en
dichter die in 1976 de Jan Campert-prijs
kreeg en twee jaar later ereburger van de
stad Dordrecht werd, heeft in zijn bundel
„Het houdt op met zachtjes regenen" (uit
gave van De Bezige Bij, 1976) een „Ode aan
de merel" gemaakt. Het is een uiting, zó
treffend, zo milieubewust, dat ik ze hier in
haar geheel citeer.
'Ode aan de merel', door C. Buddingh
In mijn jonge jaren u>as je een „rara avis
dat wil zeggen men zag ie weinig, misschien
dat je meer huisde in al dat vanzelfsprekend
groen waarin stadjes en dorpen maar stip-
pen waren, enkel bij regenweer strooide je
soms uit de top van een iep of de rand van
een villagoot je fonkelende kraaltjes geluid
over klinkers en kolengruis neer
„Hoor je de merel?" zeiden we tegen elkaar,
zoals uv naar huiten stormden wanneer er
een vliegtuig boten de stad kwam„Kijk.
kijk, daar gaat het'". En jouw fluiten had zo
iets feestelijks, aks het bruisen van de gazeuse
in een kogel fles je, maar ook iets heel triests
en melancholieks ais een zondagmiddag
wanneer het voetballen afgelast u<as.
Nu. een halve eeuw later, hebben snelwegen
fabriekscomplexen, woonwijk na woonwijk
na woonwijk in al dat groen huisgehouden,
ais eertijds de Inquisitie in Mexico, maar jij
hebt. merkwaardig genoeg niet de wijk gr
nomen, maar juist bij de mem je toevlucht
gezocht jij schijnt te floreren bij staal en be
ton, uitlaatgassen en insecticiden
Ik kom je wel honderd keer per week tegen
van de meest onverwachte kant.
Zó Ieven oen mbMnMi ta
Duitsland bouwstenen met
gaatjes om ze zo licht mogelijk
te maken.
Hoe krijgt die fabnkant nu die
gaatjes in de stenen? Hij stopt
plastic bolletjes in de klei. die
bij het bakken vervliegen en
toch een mooi gaatje achterla
ten Eerst gebruikte de steen
bakker daar nieuw plastic voor,
nu stopt hij de stenen vol met
bolletjes gebruikte koffiebekers.
Een positief verhaal, dat ech
ter de zorg over de kilometer
slange nj koffiebekers van elke
nieuwe werkdag niet weg
neemt. Lang niet elk bedriil of
instelling is geïnteresseerd in
een verantwoord einde voor de
plastic beker, terwijl de recy
cling-industrie ze nog in grote
aantallen kan gebruiken
Rieu: „Ik heb al mijn klanten
laten weten Recup-bakken voor
hergebruik te kunnen leveren.
Helaas wordt er nog te weinig
positief op gereageerd
U MUI PEN RIEN POLDERMAN
Hoogovens heeft de laatste tijd
weer een aantal malen in de
verdachtenbank moeten plaats
nemen wegens lozingen van
kwalijke stoffen. De directie is
niet gelukkig met dit imago van
smeerpijperij. In zijn toelichting
bij int jMTvwriM own Ittö
heeft Hoogovensdirecteur ir.
O.HA van Royen vorige weck
teruggemept naar degenen, die
aan deze beeldvorming hebben
bijgedragen.
„Bij de zware procesindustrie
kan wel eens wat misgaan: in
stallaties plaatsen ons. evenals
IIM Ml n wel MM VOOI VMM
singen. Vooral als een verras
sing een milieu-effect heeft is
dat extra betreurenswaardig,
maar zo n situatie geheel uit te
sluiten is niet mogelijk". Uil ei
gen metingen, aldus Van Royen.
was gebleken dat er bij de hoog
ovens 6 en 7 ook na de gasreini-
ging stoflozingen hadden
plaatsgevonden Hoogovens
nad dat probleem zelf aan de
overheid gemeld Toch was het
beeld opgeroepen dat de offi
ciële instanties dat hadden ont
data m ÊÊtsgj I Mn I ImU)
past ook de uitdrukking van ille
gale lozing, waarop ook de in
grijpende door de overheid ge
vaagde maatregelen en de daar
bij behorende dwangsom zijn
gebaseerd Van Roven wees
het verwijt, dat Hoogovens zich
schuldig had gemaakt aan 'ille
gale lozingen'. met nadruk van
de hand.
In zijn toelichting presenteer
de Van Roven Hoogovens ver
volgens als een milieubewust
bedrijf dat op allerlei fronten
bezig was oplossingen te vinden
voor milieuproblemen Niet al
leen werd bij het metaak onccm
jaarlijks 175 miljoen gulden uit
gegeven aan milieumaatregelen
(per ton het hoogste niveau ter
wereld), ook was Hoogovens ai
lief in de bevordering van bet
hergebruik van de eigen pro
ducten zoals blikjes
De Stichting Verpakking en
MBk ii laad wm pin maaki
voor de apanc inzameling van
verpakkingen door de Overheid
(met uitzondenng van gla* en
papier) De industrie, dus ook
Hoogovens, zou dan uit dat
mengsel onder meer blik en
aluminium terugwinnen voor
hergebruik. Volgens Van Roven
zouden overheid en bedripM
ven daarover binnenkort een
overeenkomst sluiten
in bosjes, in struiken, op televisieantenncs.
in tuintjes, waar ik soms bijna op je trap
o. natuurlijk schiet je toch op het allerlaatst
Weg. maar soms denk ik nog eventjes en je
nestelt (hii wijze van spreken dan) m mijn
haar' En hoe mort het dan. vriend ik be
doei je bent altijd heel welkom natuurlijk,
maar toch niet op de badkamer kraan7
En daar komt de aap dan weer levensgroot
uit de mouw we noemen je vriend, zolang
jij je op een afstandje houdt o, er is best
een plekje voor je, maar dan in ons hart.
niet aan onze tafel nee, stel je voor mis
schien kak je wel in de soep heus, laten
we eerlijk blijven uij zijn de vorsten en jij
wordt getolereerd om je trillers, maar daar
hlijfi het dan ook bij
De mens is. helaas, niet romantisch ook al
zong jij nog tien keer zo fraai als je doet, als
je vier of vijfmaal zot vel vlees aan je lijfhatl.
was je waarschijnlijk al lang uitgestonvn, of
werd je bij miljoenen vetgemest op een
merelfarm zo zie je maar uver een zanger
paar kruimeltjes overschieten.
lentedag is geweest, in de ochtends* hemer
gaat het fluisterliedje van de merel over me
lodleuze, parelende trillers de „overleving"
kan beginnen Als het daglicht wrgtrekt.
meldt de langzame, zachtere avondzang dal
de dag goed was. De merel weet niet hoe
zijn danklied ook ovct „leven" van een
mens neerdaalt.
halspelen, paardrijden en film
kijkrn verlaten we al ren beetje
het Staphorst van bet milieu om
Ml MÉM hm m MB
motorrijden en opgrvoerd
brommen de werrkl van bet
kwaad tc betreden, waarin wa
terskiën, speedboatvaren. auto
crossen en vliegreizen tot de
grootste persoonlijke milieu
overtredingen behoren
Het pocketboekje van Rdjn
ders leest zich oen beetje akêrti
katrchismu* Er wordt ve*4 Ver
kondigd maar niet alles vwordi
even duidelijk en voor iedereen
bcgnjjietijk verklaard Dat uit
éën boom slecht* 750 wrgwer
pluirrs gemaakt kunnen wor
den is makkelijk aan te nemen
en dat het 500 jaar duurt voor
MII hém li verleerd in het
milieu gaat er bij ons ook wel In
Maar soms raken we bet spoor
bijsirr Wc moeten een limona
defies kopen met een prolv
jxoneen schroefdop en oc g«
malen koffie mort in een met
kooklHixydc gevulde plastic zak
verpakt zijn. Die zak mag du»
met van pvc zijn. Welke conso
ment weet dat verschil?
We mogen geen sixperks gr
bmiken. Dat zijn de zes aaneen
gesmolten j>Ustk ringen waar
in even zoveH blikjes bier of
frisdrank hangrn Wat grbcuri
er immers met die ringro'
Die komen in bet water te
recht en belanden in de jnaktijk
niet zridrn om de nek van dut
kende WBtervugcis (strme en
meeuwen) c4 om de nek van
waterznogdierrn zoals jonge
zrefionden of otters
lldp het milieu' door luctt
RHJndrrs, ultgrvrrl) Van (kto
nep bv, Amsterdam, f 9,90.
MEDE WERKER
Even leek het erop dat boek
jes met tips voor een milieu
vriendelijk leven voornamelijk-
uit het buitenland kwamen (ie
lukkig heeft onze eigen milieu-
goeroe. hoogleraar I ucas Reijn
ders, nu ook een boekje ge
schreven met honderden tijis
om al milieu sparend door hel
leven te gaan
Reijnders gebruikt in zijn
pocket Help het milieu' veel
voorbeelden oni aan te geven
MMBoai bBBMldi prodaom
niet goed zijn voor het milieu
Plastic zakken bijvoorbeeld. De
sterfte onder jonge ooievaars In
Duitsland blijkt ongekend hoog.
omdat vader en moedrr ooie
vaar plastic zakken grbruikrn
om nesten te bouwen Dat to
niet zo verstandig van die ouwe
ooievaars Het water blijft in de
nesten staan, de jonkie* worden
niet droog, raken onderkoeld en
sterven voortijdig.
Zo loopt Reijnders In tien
hoofdstukken door ons d«KT
lijk» leven met bo<xlschappen,
eten en drinken. kJeding en
schoeisel, wassen en jxietsen.
schrijven, ons tuintje voor en
achter, onze kat en hond (niet
goed voor hel milieu), de grote
schoonmaak, energie, ons huis
zelf en tenslotte onze vrije tijd
Met dit laatstr hoofdstuk
blijkt heel duidelijk, dat Reijn
ders het wel goed met ons voor
heeft, maar weinig vrolijks heeft
te bieden Het milieuvriende
lijkst gedragen we ons in onze
vrije tijd. als wr thuis btijwn om
oneindige reeksen puzzrfs op te
lossen of te gan/rbordrn Met
zeilen, surfen, televisie kijken.
