'Mister Baker, luister alstublieft!
Duitsland wacht angstig op Poolse invasie
Staat Israël geen
'geloofsgegeven'
Kurden sterven van honger en kou in een barre bergstreek
'VN grijpen niet in voor Kurden'
'Als kerk afrekenen met
anti-joodse stereotypen'
DINSDAG 9 APRIL 1991
Van onze correspondent
Ad Bloemendaal
CUKURCA De Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken Ja
mes Baker stond gisteren 10 minu
ten op Iraaks grondgebied. Hij arri
veerde in de namiddag per helikop
ter bij het Turkse dorp Cukurca om
van daaruit uit te kijken op het
grootste vluchtelingenkamp aan de
Iraaks-Turkse grens. Langs de
berghellingen, waar duizenden
vluchtelingen hun kamp hebben
opgeslagen, klonk een enthousiast
applaus: meer bij wijze van aan
moediging dan als beloning, want
de Kurden en andere Iraakse vluch
telingen zeggen niets te begrijpen
van de Amerikaanse politiek, die
Saddam diens oorlog tegen de min
derheden laat voortzetten.
Onder het roepen van "Mister Ba
ker. mister Baker, ik wil met u pra
ten. luister alstublieft!", drong een
van de kampbewoners zich naar vo
ren. Baker luisterde hoe de man met
tranen in de ogen de Amerikanen en
de rest van de wereld smeekte de
vluchtelingen te helpen. "We gaan
dood van de honger. We hebben
geen medicijnen en onze kinderen
sterven van de kou. We willen naar
het buitenland en niet hier in Irak
blijven".
Baker beloofde hem een grote in
ternationale reddingsactie. "Ik kan
u vertellen dat president Bush zo
juist een luchtbrug van hulpgoede
ren naar Turkije heeft aangekon
digd".
Kou
De Kurdische clan-leider Lizken
Dorki overhandigde Baker een
brief met een hulpverzoek. "Onze
kinderen worden verslonden door
de wolven", voegde hij er aan toe.
Die uitspraak moet vooral symbo
lisch worden opgevat. De meeste
kinderen die tot nu toe zijn omgeko
men op de gruwelijke tocht van ge
middeld acht dagen, zijn gestorven
van de kou. Op de hoge passen van
het ruwe bergland en het Iraaks-
Turkse grensgebied ligt nog altijd
meters sneeuw. Volwassenen tonen
de wonden aan hun voeten en laten
baby's zien met rode open gezicht
jes door de combinatie van zon
overdag en vrieskou in de nacht.
Acht dagen lopen in ruw bergter-
rein is een prestatie voor gezonde
mensen, maar onder de gestage
stroom vluchtelingen die over de
bergruggen naar de Turkse grens
trekt, zijn bejaarden, jonge kinde
ren. zieken en gewonden.
Bij de enige eerste-hulppost, in
een tent in het kamp. liggen twee
jongens van 14 en 17 jaar. Het bo
venlichaam van de eerste is bedekt
met wonden van granaatscherven.
Ze komen net als de meeste vluch
telingen in Cukurca uit de Iraakse
stad Dehuk en omgeving. Een week
geleden heeft het Iraakse leger
zwaar huisgehouden in de 40.000 in
woners tellende Kurdische stad en
de omgeving.
De vader van de 14-jange vertelt
dat zijn huis is beschoten met een
bazooka. Helikopters dropten
fosforgranaten in de stad. Als ge
volg daarvan is het gezicht van de
17-jarige zwart geblakerd. Een ver
pleegster trekt met veel geduld
stukjes verbrande huid van zijn ge
zicht. Beide ogen zitten dicht. Het
opmerkelijkste is dat beide jongens
de barre voettocht hebben vol
bracht voor zij aan hun wonden
konden worden behandeld. Wie
Kurdische vluchtelingen kijken naar een Amerikaanse voedseldropping. i
den van hen te laat gekomen.
zwaargewond is, oud of ziek. sterft
meestal onderweg. Volgens voor
zichtige schattingen van de Turkse
autoriteiten zijn tot nu toe tegen de
2000 mensen in de bergen omgeko
men.
De vader van de 21-jarige Rasun
had al een hartkwaal voor zij een
week geleden uit Dehuk vertrok
ken. "Onderweg werden we be
schoten door Iraakse helikopters en
we moesten dekking zoeken. Voor
vader was dat te veel. Hij kreeg een
hartaanval. We hebben een gat ge
graven en hem er in gelegd. Dat was
de begrafenis".
Beperkt
Hoeveel vluchtelingen in het grens
gebied verblijven, is niet precies be
kend. maar het moeten er ergens
tussen de 250.000 en 500.000 zijn,
met nog ongeveer eenzelfde aantal
onderweg. Daarmee is het nu al een
van de grootste vluchtelingenpro
blemen uit de geschiedenis. Des te
merkwaardiger is het dat 12 dagen
nadat de eerste Kurdische Irakezen
in Turkije arriveerden, het red
dingswerk nog nauwelijks op gang
is gekomen. De Turken doen wat ze
kunnen, maar de mogelijkheden
zijn beperkt. Daarom is buitenland
se hulp van het grootste belang.
De vluchtelingen in Cukurca zit
ten in groepen bij elkaar. De mees
ten onbeschermd, sommige onder
dekens of plastic zeil. Af en toe ont
laden zich zware regenbuien die het
terrein veranderen in een waterval,
die-de ontlasting van de 40.000 men
sen over het hele gebied verspreidt,
met diarree, hepatitis en andere in
fectieziekten als gevolg.
Er zijn artsen onder de vluchtelin
gen hier, maar medicijnen ontbre
ken nog ondanks de op gang geko
men bevoorrading vanuit de lucht.
Grote ziekenhuizen zijn er in de wij
de omgeving niet te vinden. De or
ganisatie 'Artsen zonder Grenzen'
was de eerste hulpverleningsorga
nisatie die in Turkije arriveerde.
Volgens de kwartiermakers, Jan de
Lange en Peter Grotendorst uit Am
sterdam, zijn de vrachtauto's met
medicijnen en andere medische
hulpgoederen al onderweg naar het
grensgebied.
De Amerikaanse oud-diplomaat
Lionel Rosenblatt, voorzitter van de
Amerikaanse organisatie Refugees
International, heeft 16 jaar ervaring
in het vluchtelingenwerk. Hij was
actief in onder meer Cambodja, Ti
bet en Liberia. Hij meent dat de
Verenigde Naties nu zeer snel wat
moeten doen. Wijzend op de onaf
zienbare menigte vluchtelingen op
de berghellingen zegt hij: "Dit ge
bied moet onmiddellijk tot een
soort vluchtelingenzóne worden
verklaard, net als indertijd het
grensgebied tussen Cambodja en
Thailand. Als hier VN-personeel
rondloopt zullen de mensen minder
bang zijn voor Iraakse acties".
"Ondertussen moeten er tenten,
medicijnen en vooral drinkwater
worden aangevoerd, anders voorzie
ik massale sterfte", zegt Rosenblatt.
"Turkije kan weinig worden verwe
ten. Het doet zijn best, maar het had
slechte ervaringen in 1988, toen er
80.000 Iraakse vluchtelingen over
de grens kwamen en het helemaal
alleen voor de problemen stond.
Daarom is het nu voorzichtig.
Vluchtelingen die de grensrivier
tussen Irak en Turkije oversteken,
worden de laatste dagen in open
vrachtauto's naar het gebied net
over de Iraakse grens gebracht. De
Turkse regering wil de mensen zo
veel mogelijk concentreren in een
klein aantal kampen, waarvan Cuk
urca het grootste is. Niemand van
hen wil terug naar zijn woonplaats
zolang Saddam en de Ba'ath-rege-
ring het voor het zeggen hebben, en
velen dromen van een toekomst in
Amerika, Europa, of opmerkelijk,
Israël. "Israël heeft ook problemen
met een opstand, maar heeft het
ooit fosfor gebruikt of bommen te
gen de burgerbevolking?", vraagt
de 25-jarige Kurd Shehad retho-
risch. "De Israëliërs hebben ons
geld gegeven en militaire steun. Ze
zijn tegen Saddam en tegen de Ara
bieren. Ik wil best naar Israël".
Voor de meesten is Amerika het
meest begeerde doel. "Ik heb in
Amerika gestudeerd en ik wil niet
langer in Irak wonen", verklaart een
oudere arts in onberispelijk Engels.
Hij is net aangekomen. In zijn kos
tuum met das, acht dagen geleden
zonder twijfel onberispelijk, valt hij
op tussen de armelijk geklede me
nigte. Hetzelfde geldt voor zijn
dochter in Benetton-trui en merk-
jeans. Vluchten kent geen rangen
en standen.
De meeste bewoners van het Cuk-
urca-kamp zijn mens.en van het
platteland, die zich minder moeilijk
schikken in de barre omstandighe
den dan het stadse volk. De Kurden
vormen de grote meerderheid, maar
er zijn ook etnische Turken en Assy-
rische christenen. De laatste groep
is met ongeveer duizend families in
Cukurca goed vertegenwoordigd.
Er zijn ook drie priesters, onder wie
Filipe Daoud, die graag zou zien dat
de Wereldraad van Kerken in actie
kwam.
Vandaag begin de uitreiking door
de VN van tenten en dekens, zodat
geleidelijk steeds minder mensen
de nacht onder de blote hemel hoe
ven door te brengen. "Als de Ver
enigde Staten nu evenveel leider
schap hadden getoond als in de
Golfoorlog, zouden de omstandig
heden van de vluchtelingen al een
stuk beter zijn geweest", zegt Ro
senblatt. "Het beste is deze situatie
te zien als een direct uitvloeisel van
de peperdure operatie Desert
Storm. Die duurde korter dan we
verwachten en dus moet er geld
over zijn voor de vluchtelingen".
Van onze correspondent
Theo Haerkens
DEN HAAG - Geschokt kijkt de
wereld toe hoe de Kurden in het
bergachtige gebied in het noorden
van Irak proberen het vege lijf te
redden. Met voedsel, dekens en ten
ten wordt geprobeerd de nood wat
te lenigen. Toch ziet het er niet naar
uit dat de Verenigde Naties of de
Veiligheidsraad snel zullen ingrij
pen. "Wat er uiteindelijk gaat ge
beuren is niet te voorspellen".
Soepel schetst dr. S. Rozemond,
adjunct-directeur van het Instituut
voor Internationale Betrekkingen,
Clingendael, de belemmeringen die
de internationale gemeenschap er
van weerhouden met geweld een
eind te maken aan de terreur van
het Iraakse leger. "De raad voelt
zich uitsluitend geroepen in te grij
pen als de internationale vrede en
veiligheid in het geding zijn, en dat
is hier niet het geval".
In feite woedt er een burgeroor
log en hoe treurig dat ook is, dat is
voor de leden van de VN of de Vei
ligheidsraad geen reden in te grij
pen. De lidstaten hebben zelf ge
woon te veel boter cp het hoofd.
"Want waar worden minderheden
niet onderdrukt?" zegt Rozemond
met een bitter lachje.
Explosief
Sommige volkenrechtgeleerden
menen dat de VN juist moet ingrij
pen omdat het gebied zo expiosief
is. Zij vrezen dat de buurlanden zich
■ermee gaan bemoeien als actie van
de VN uitblijft. "Een cirkelredene
ring", zegt Rozemond afkeurend.
"Overal in de wereld zijn landen
wier vingers jeuken om elders in te
grijpen. Als dat voor de VN reden
moet zijn om in actie komen, is het
eind zoek".
De schending van de mensen
rechten in Irak, is hoe schrijnend
ook, is voor de VN evenmin reden
om een internationale troepen
macht naar het bergachtige noor
den van het land te sturen. "Men-'
senrechten zijn voor de VN erg be
langrijk, maar rechtvaardigt geen
gewapend ingrijpen. Er wordt eer
der geprobeerd het doel te bereiken
via overreding dan door middel van
dwang".
Nog een mogelijkheid: de Veilig
heidsraad kan zelf nieuwe rechtsre
gels opstellen - "nieuw recht schep
pen" - door het handvest van de VN
aan te vullen. Maar veel verwacht
hij daar niet van.
Rozemond tekent aan dat toepas
sing van dergelijke rechtsregels
geen sinecure is. Hoe moetje weten
dat een willekeurig land werkelijk
op grote schaal mensenrechten
schendt? "De verhalen van de
Iraakse vluchtelingen zijn allemaal
uit de tweede hand. Als je de hand
licht met de bewijsvoering en voor
tijdig ingrijpt, loop je het risico dat
allerlei opstandelingen een burger
oorlog uitlokken onder het motto:
wij kunnen ook wel profiteren van
die regeling".
Van onze correspondent
Hans Hoogendijk
BERLIJN Voor miljoenen Polen
was het gisteren een soort feestdag.
Voor het eerst sinds de Tweede We
reldoorlog konden ze zonder visum
de meeste Westeuropese landen,
waaronder ook ons land, bezoeken.
En dat zijn ze van plan ook. Hoewel
een treinkaartje Warschau-Berlijn
1.2 miljoen zloty kost - meer dan een
maandsalaris - waren gisteren alle
treinen naar het Westen tot de
laatste plaats bezet. Alleen al de eer
ste visum-vrije dag passeerden tien
duizenden nieuwsgierige Polen de
Duitse grens.
De gevreesde chaos bleef echter
uit, omdat veel Polen blijkbaar
eerst de reacties afwachten en de
douane aan beide zijden van de on
der de communisten in 'Vredesri-
vier' omgedoopte Oder niet al te
kinderachtig deed. Maar om nu te
stellen dat de Duitsers met hoempa
orkesten en vooraanstaande politici
om middernacht de val van de vi
sumplicht begroetten, is ook over
dreven. Rechts-extremisten en neo
nazi's. die tevoren hadden aange
kondigd de Polen met geweld te
zullen stoppen, kwamen alleen in
Frankfurt aan de Oder, Görlitz en in
Guben in actie.
In Frankfurt schreeuwden onge
veer 150 neo-nazis 'Polen raus' en
"Duitsland voor de Duitsers', gooi
den stenen naar een Poolse bus en
leverden korte tijd slag met de Duit
se ME. Twaalf relschoppers werden
opgepakt. Daarna keerde de rust
weer. In de beide andere steden
ging het om een handvol luidruchti
ge jonge extremisten.
De grensbewakers waren niet on
der de indruk van de stroom Poolse
bezoekers. Brigadier Udo Schnetl-
ler van de Bundesgrenzschutz in
Frankfurt: "Voor ons is het een ge
wone maandag. Natuurlijk een
beetje drukker dan anders, maar
met extra personeel kunnen we het
makkelijk aan". Ook aan de Poolse
kant was geen sprake van paniek.
Waldemar Buchta. verantwoorde
lijk voor de contrlóe in Slubice, had
zich tevoren wel enige zorgen ge
maakt. "Wij waren er niet op voor
bereid. Dat de visumplicht zo snel Burgemeester Ryszard Bodziacki
zou verdwijnen, hadden we met was ook niet helemaal gerust. Hij
verwacht", zei hij. heeft maar twaalf politiemannen.
Zijn vrees dat tienduizenden Polen
de nieuwe vrijheid zouden gebrui
ken om met hun auto naar Slubice
te rijden om daarna te voet inkopen
te gaan doen in Frankfurt, werd nog
niet bewaarheid. Bodziacki: "Dat
kan nog komen, want het is de een
voudigste en goedkoopste manier.
Willen mijn landgenoten namelijk
met de auto de grens over, dan moe
ten ze veel betalen voor een extra
verzekering en de trein is voor de
meesten te duur".
In Duitsland brachten sommige
boulevardkranten opgeklopte ver
halen over de 'Polen-invasie'. Voor
al in Berlijn werden bange herinne
ringen wakker aan een jaar geleden
toen de Polen als een sprinkhanen
plaag over het toen nog ommuurde
westelijk deel van de stad uit
zwermden. De goedkope warenhui
zen en supermarkten moesten soms
na een paar uur 'nee' verkopen en
elk weekeinde verzamelden zich
tussen de 100.000 en 200.000 zwart
handelaars in het centrum van de
stad.
De politie stond machteloos,
maar tienduizenden Berlijners
schuimden van woede. Dat wil het
stadsbestuur nu voorkomen, onder
meer door het registreren van alle
Polen die een wetsovertreding be
gaan. Zwarthandelaars worden di
rect in de kraag gepakt. Polen zul
len bij verkeersovertredingen net
zo hard worden aangepakt als Duit
se zondaars en Poolse auto's zullen
bij steekproeven technisch worden
onderzocht. Wie fout zit, krijgt een
inreisverbod van een jaar voor heel
Duitsland.
Dat is geen discriminatie, liet het
stadsbestuur weten en burgemees
ter Diepgen verklaarde dat 'Berlijn
open, tolerant en liberaal wil zijn'.
Maar bepaalde supermarkten, Aldi
voorop, discimineren de Polen wel
degelijk. Zij worden slechts een
voor een binnengelaten en moeten
in ruil voor een boodschappenwa-
gentje hun pas afgeven. Het groot
winkelbedrijf zegt op deze wijze le
ring uit het verleden te hebben ge
trokken, toen winkelwagentjes niet
werden teruggebracht.
Daarentegen komt de alternatie
ve Berlijnse krant TAZ met een hele
pagina Duitse uitdrukkingen met
Poolse vertalingen. De krant roept
zijn lezers op 'deze overlevingslexi-
con uit het hoofd te leren om hem
daarna aan Poolse of Duitse buren
te geven'. Een paar voorbeelden uit
deze ludieke taalgids: 'Hoe gaat het
met Lech Walesa'; 'Aldi is een/twee-
/drie straten verder'; 'Sigaretten
verkopen is verboden' en 'Wat kost
een slof?
Vreemdelingenhaat
In de Oostduitse grenssteden is de
vreemdelingenhaat veel duidelijker
te merken dan in de wereldstad Ber
lijn. Aan de grens is de midden
stand bang voor ambulante hande
laars, in de nog niet gesloten fabrie
ken vrezen de werknemers dat zij
ontslagen worden, omdat Polen
voor nog lagere lonen willen wer
ken en iedereen is als de dood voor
inbrekers. De politie en de plaatse
lijke bestuurders reageren laconiek
op deze paniekstemming: "We heb
ben alles onder contrlóe" en "Als de
middenstand merkt dat de Polen
ook geld uitgeven, is het gejammer
snel voorbij".
Aan Poolse zijde zijn de autoritei
ten zich heel goed bewust van de
slechte reputatie die zwartwerkers,
handelaars, autozwendelaars en
schijn-asielzoekers het land in het
verleden hebben bezorgd. Daarom
hameren de Poolse media er al we
ken op dat het van hun eigen land
genoten afhangt of de deur naar Eu
ropa open blijft of snel weer wordt
dichtgegooid. De Poolse regering
heeft de bevolking opgeroepen zich
als ambassadeurs van hun land te
gedragen en zo de rest van Europa
te bewijzen dat Polen erbij hoort
Verder stellen de Polen dat zij al in
januari de visumplicht voor Duit
sers hebben afgeschaft en dat op de
toen volgende invasie van vooral
Oostduitse koopjesjagers, die met
zwart gewisseld geld de textielza
ken leegkochten en goedkoop tank
ten, allesbehalve hysterisch is gere
ageerd.
GEESTELIJK LEVEN
Blei: Palestijnse staat erkennen
UTRECHT (ANP) - De Her
vormde Kerk moet pleiten
voor een Palestijnse staat
naast de staat Israël, zoals de
Raad van Kerken dat al enige
jaren doet. Ruimte voor zo'n
pleidooi komt er als de Her
vormde Kerk terugkomt op
de uitspraak uit 1970 dat de
staat Israël een verplichtend
'geloofsgegeven' is.
Dit zei de secretaris-generaal van
de Hervormde Kerk, dr. K. Blei,
gisteren in Utrecht waar hij sprak
over een nieuw synodaal ge
schrift over Israël, volk, land en
staat. De actuele situatie is een
van de redenen waarom de syno
de een commissie de opdracht
heeft gegeven tot 'voortgaande
bezinning' op het oude rapport.
Blei maakt deel van die com
missie uit, eveneens leden van de
Hervormde raad voor kerk en Is
raël (die uiteraard voor Israël op
komt) en van de Generale Diako-
nale Raad (die meer te maken
heeft met de Palestijnse slachtof
fers in het Midden-Oosten). Het
valt dan ook niet mee binnen de
commissie snel verder te komen,
zo verzuchtte de secretaris-gene
raal.
De stem van de Palestijnse
christenen moet volgens Blei in
het nieuwe rapport. In het oude
rapport ontbreekt vrijwel geheel
het zicht op het Palestijnse vraag
stuk als keerzijde van de medail
le. "Naarmate wij die stem duide
lijker horen, wordt het moeilijker
over de staat Israël voluit als ge
loofsgegeven te spreken".
Wel hield hij vast aan het uit
gangspunt dat God trouw aan
Zijn volk is gebleven, zoals ook in
de opdracht die de synode de
commissie heeft gegeven, staat
vermeld. Dat het Joodse volk het
uitverkoren volk is en is geble
ven, staat volstrekt niet ter dis
cussie, aldus Blei.
Maar, zo vervolgde hij, enkele
zaken moeten echt anders. Zo
had hij bezwaar tegen de dwang
matige wijze van theologisch re
deneren in het rapport van 1970.
Kan uit het ene bijbelse inzicht
per consequentie een volgende
'geloofswaarheid' worden afge
leid, zo vroeg Blei zich af. De bij
bel is ons niet allereerst gegeven
om daaruit bij implicatie geloofs
stellingen af te leiden, zoals de
aanvaarding van de staat Israël
als dogma.
Hoewel Blei grote bezwaren
had tegen de 'onhoudbare' bijbel
uitleg van de Palestijnse bevrij
dingstheoloog Nairn Ateek, er
kende Blei diens kritiek op het
politieke misbruik van de bijbel.
Met een beroep op bijbelteksten
kan geen onrecht worden ge
rechtvaardigd.
Verder kan de joodse bevrij
dingstheoloog Marc Ellis ons hel
pen, zo zei Blei, het relatieve van
de betekenis van de staat Israël
wat duidelijker in het oog te krij
gen dan in het rapport van 1970 is
geschied.
Simon Schoon presenteert nieuw boek
HAARLEM (ANP) - De kerk
moet haar onderricht zuiveren
van anti-joodse stereotypen, als
ze de joods-christelijke ontmoe
ting serieus neemt. Dr. Simon
Schoon geeft in zijn boek 'De Weg
van Christus' een aanzet voor een
nieuw spreken van de kerk over
Christus. "Deze christologie moet
geheel vrij zijn van anti-joodse
smetten en triomfalisme". Dat zei
dr. Schoon in Haarlem bij de pre
sentatie van zijn boek.
In 'De Weg van Christus' tekent
Schoon de contouren van een
nieuwe christologie in verband
met de ontmoeting van joden en
christenen. Schoon heeft bij zijn
heroriëntatie geluisterd naar
stemmen uit de bevrijdingstheo
logie, de feministische theologie
en de-charismatische beweging.
Schoon is predikant voor kerk
en Israël binnen de gereformeer
de kerken en voorzitter van het
Overlegorgaan van Joden en
Christenen OJEC. In september
legt hij deze functies neer en
wordt hij predikant in de gerefor
meerde kerk van Gouda.
De joods-christelijke ontmoe
ting, die vooral na de Tweede We
reldoorlog tot stand is gekomen,
is één van de meest verrassende
en veelbelovende ontwikkelin
gen in kerk en theologie, meent
Schoon. Christenen zijn verplicht
om antwoorden te zoeken op de
scherpe vragen die joden bij deze
ontmoeting stellen. Het is name
lijk "een schande dat christenen
zo veel rampspoed over joden
hebben gebracht".
De vragen die joden stellen, ra
ken het hart van de christelijke
identiteit. Voor het gevoel van
christenen is hierbij vooral de be
tekenis van Christus in het ge
ding. Schoon zegt met de nieuwe
christologie niet de "leer van Je
zus Christus voor joden wat ac
ceptabeler te willen maken". De
kerk is volgens hem geroepen
zich onder de volken voor het
joodse volk in te zetten.
Schoon pleit voor een integra
tie van de ontmoeting in het ker
kelijk leven, omdat "de dialoog
niet een hobby moet worden van
enkele enthousiastelingen". Ver
der zegt hij niet in een 'niemands
land' tussen de joodse en christe
lijke wereld te willen leven.
Als de omkeer van de kerk ten
opzichte van Israël realiteit
wordt, is het volgens Schoon
geen 'onbereikbare droom' dat Is
raël en de gemeente van Jezus
Christus als "partners samenwer
ken in Gods verbond voor het le
ven, voor de vernieuwing van de
wereld en de schepping".
Vaticaan ziet af
van omstreden
zaligverklaring
ROME (APIC/RTR) - Hoewel
het Vaticaan het nieuws niet offi
cieel heeft verspreid, bevestigt de
Congregatie voor de Zaken der
Heiligen dat de procedure voor de
zaligverklaring van de Spaanse
koningin Isabella (1451-1504) en
kele weken geleden 'gestaakt' is.
De verzamelde documentatie,
inmiddels 28 dikke delen, ver
dwijnt in de kelders van het Vati
caan, en wordt daar, als het aan de
congregatie ligt, ook 'begraven'.
Tot opluchting van internationale
joodse organisaties, maar ook van
bijvoorbeeld de pauselijke raad
die het contact onderhoudt met
andere godsdiensten. Isabella,
die in 1492 alle joden en moslims
uit Spar\je verreef, zou volgens in
gewijden de gevoelige relatie tus
sen joden en christenen ernstig in
gevaar brengen.
Volgens Carlos Pennaroch,
vice voorzitter van het Spaanse
joods-christelijke comité, zou de
zaligverklaring van Isabella voor
de dialoog nog slechtere gevolgen
hebben dan de rel rond het Kar
melietessenklooster in
Auschwitz. "Het is altijd mogelijk
om een klooster te verplaatsen,
een zaligverklaring kun je echter
nooit meer ongedaan maken".
Moker. De kerkelijke omroep
Moker besteedt in de uitzending
van morgenmiddag (aanvang half
vijf) o.a. aandacht de 'evensongs'.
Ontvangst via FM 105.7 ofkabel
FM 88.1.
Geld voor Vaticaan. Het Vati
caan wil dat de kerkprovincies
meer geld bijdragen voor het
werk van de Romeinse kerklei
ding. De Financiële experts van
het Vaticaan en de voorzitters van
de 109 bisschoppenconferenties
zijn gisteren bijeengekomen om
daarvoor plannen te bespreken.
Het Vaticaan staat al jaren in de
rode cijfers. Het tekort over 1990
bedroeg 86 miljoen dollar. De be-
zuinigingspolitiek van de curie en
de herhaalde oproepen tot solida
riteit binnen de wereldkerk heb
ben het Vaticaan nog niet uit de
gevarenzone gehaald.
De bijdrage van de gelovigen
voor het werk van paus en curie,
de zogenoemde Pieterspenning,
is niet toereikend, alhoewel zij de
laatste jaren enorm gestegen is.
Beroepingswerk
Hazerswoude (verbeterd bericht), te
Nieuw-Venncp L. H. Voschezang
Nieuwendijk.
