ANC dreigt opnieuw
overleg af te breken
Democratie rukt ook op in Afrika
ÏL
(Gevlucht voor Irakezengered door
Kurden, beschoten door de Turken
Communisten Albanië
staan privatisering toe
ramen en deuren Voor renovatie van elke bouwstijl!
ZATERDAG 6 APRIL 1991
I BUITENLAND
PAGINA 7
Ontslag geëist van twee Zuidafrikaanse ministers
Van onze correspondent Peter van Nuijsenburg
JOHANNESBURG Het ANC dreigt opnieuw de onderhandelingen met de Zuidafri
kaanse regering op te schorten, als vóór 9 mei niet aan een aantal voorwaarden is voldaan.
In een open brief aan president De Klerk verwijt de grootste zwarte oppositiebeweging
hem en zijn regering niet doeltreffend op te treden tegen het geweld in het land en wordt
de Zulubeweging Inkatha als de aanstichter van dat geweld bestempeld.
Op een persconferentie gistermid
dag in Johannesburg maakte ANC-
leider Nelson Mandela gewag van
de 'ernstigste bedreiging van het
vredesproces' tot nog toe. Hij sprak
Fins kabinet stopt
HELSINKI (AFP) Het uit drie
partijen bestaande Finse kabinet
van premier Harri Holkeri is giste
ren afgetreden als uitvloeisel van de
uitslag van de algemene verkiezin
gen in maart. Daarin leden de twee
grootste partijen in de coalitie, de
sociaal-democraten en de conserva
tieven zo'n groot verlies dat de coa
litie haar meerderheid in het twee
honderd zetels tellende parlement
verloor.
Grote winnaar was de Centrum
partij, die de grootste partij werd.
Verwacht wordt dat de leider van
deze partij, Esko Aho, wordt ge
vraagd een nieuw coalitiekabinet te
vormen, maar de sociaal-democra
ten hebben reeds verklaard dat zij
niet deelnemen aan de onderhande
lingen.
Baker weer naar
Midden-Oosten
WASHINGTON (Rtr) - De Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, Baker, zal opnieuw een vre
desmissie naar het Midden-Oosten
ondernemen. Baker vertrekt-mor
gen voor zijn tweede reis naar het
gebied binnen een maand, zo heb
ben Amerikaanse functionarissen
gisteren meegedeeld.
"De president wil graag dat de mi
nister naar het Midden-Oosten te-
aldus woordvoerster
a het Amerikaanse mi-
buitenlandse zaken tot
Baker is dinsdag
voor besprekingen in Israël. Hij zal
ook Egypte en andere landen in de
regio bezoeken.
rugkeert",
Tutwiler
nisterie v<
de hoop uit dat de regering 'positief
op de brief reageert. De Klerk had
gisteravond nog niet geantwoord.
De open brief is het tweede ul
timatum aan de regering binnen
een halfjaar. Het ANC-congres be
sloot in december vorig jaar de on
derhandelingen over een nieuw po
litiek bestel af te breken als niet
vóór 30 april alle politieke gevange
nen zijn vrijgelaten en alle ballingen
naar Zuid-Afrika zijn teruggekeerd.
Het ANC eist het ontslag van de
ministers Vlok (politie) en Malan
(defensie), de komst van een wet die
het dragen van wapens op openbare
bijeenkomsten verbiedt, de ontbin
ding van alle 'contra-terreureenhe-
den' van leger en politie, de schor
sing en vervolging van alle politie
mannen die verantwoordelijk zijn
voor schietpartijen in twee zwarte
woonoorden en de verzekering dat
het leger en de politie voortaan op
vreedzame wijze massa-bijeenkom
sten controleren. Tevens wordt de
instelling geëist van een onafhanke
lijke commissie van onderzoek naar
wangedrag van de politie en wor
den stappen geëist om de logemen
ten voor trekarbeiders, die alge
meen worden beschouwd als
brandhaarden, te vervangen door
normale huizen.
In de brief wordt 'ernstige twijfel'
geuit over de 'ware bedoelingen en
de oprechtheid van de regering ten
aanzien van het gehele vredespro
ces en de democratisering van
Zuid-Afrika'. De regering zou, aldus
het ANC, niet krachtig tegen de aan
stichters van het geweld, aanhan
gers van Inkatha, optreden in de
hoop daar 'op de korte en middel
lange termijn profijt van te trek
ken', met name door de onder
mijning van het ANC.
Ook zou de regering Inkatha,
waarmee het ANC in een machtstts-
rijd is verwikkeld, willen 'opblazen
van een ondergeschikte tot de der
de grote machtsfactor (naast de re
gering en het ANC, red.) in de poli
tieke arena'.
Over de politiek zwaarste eis, ont
slag van Vlok en Malan, zei Mandela
dat in geen enkel democratisch land
'ministers aanblijven die sinds 1984
verantwoordelijk zijn voor de dood
van achtduizend mensen'.
Op de vraag of het ultimatum van
kracht blijft als de regering aan een
aantal voorwaarden voldoet, maar
Vlok en Malan niet de laan uit
stuurt, wilde Mandela niet ingaan.
"Dat is nu voorbarig".
Martin Nangle, een Ierse fotograaf die de
Golfoorlog voor Associated Press versloeg
in Bahrain, Jordanië, Syrië en het noorden
van Irak, vluchtte dinsdag de grens over
naar Turkije. Hij zat samen met de Kurdi-
sche rebellen klem in de bergen en stond sa
men met hen oog in oog met de dood. Over
zijn ervaringen maakte hij de volgende imn-
pressie.
"Als je klem zit in de bergen van noord-Irak
lijkt verslag doen van de opstand tegen Sad
dam Hussein net zo verdoemd als de Kurdi-
sche rebellie zelf. Slechts door het weerstaan
van de beschietingen tijdens de zwemtocht
over de wild-stromende grensrivier Habur luk
te het ons gezelschap van zestien internationa
lejournalisten het vege lijf te redden. We lieten
in Irak een week van turbulente belevenissen
achter en de strijders van de Pesh Merga, de
Kurdische naam voor 'zij die oog in oog met de
dood staan'.
Onze vlucht begon tijdens de strijd om Altu-
na Capri, een plaats ten zuiden van Ebril. Al
snel bleken de gevechten rampzalig voor de re
bellen en we besloten de eerste de beste gele
genheid aan te grijpen Irak te verlaten. Zater
dag reden we naar een guerrillabasis in de ber
gen. De Kurden daar zetten ons op een vuilnis
wagen; volgens hen de enige manier om 's
nachts over de levensgevaarlijke bergwegen te
komen. Soms verdween de weg plotseling.
Soms werd hij geblokkeerd door rotsblokken,
die we met boomstammen het ravijn induw
den. Op de meer begaanbare stukken passeer
den we duizenden vluchtelingen die naar Zak-
ho trokken.
Daar bleek een enorme chaos te heersen.
Met schallende luidsprekers werd iedere man
opgeroepen Kurdistan te verdedigen tegen de
Irakezen die de stad tot op vijftien kilometer
waren genaderd. In Zakho werden we in een
bus geperst en vervolgden we onze vlucht naar
de dertig kilometer verderop gelegen Syrische
grens. Halverwege kreeg de bus een lekke
band. We moesten naar een kampement van de
rebellen in de buurt van de Habur-rivier. Het
kampement lag onder vuur van het Iraakse le
ger. Zondagavond waren we getuige van hevi
ge gevechten tussen de Irakezen en een hand
jevol Pesh Mergas. In het begin leek het erop
alsof de rebellen de overhand hadden. Na drie
uur aanhoudende gevechten - waarbij de rege
ringstroepen artillerie, tanks en helikopters
gebruikten - verlieten de Kurden hun stellin
gen.
Onder escorte van Kurden werden we naar
een geheim kamp gebracht langs de Habur. We
moesten door water waden dat tot aan de
borstkas reikte en baanden ons een weg door
kreupelhout, 's Maandags, na bijna twee dagen
zonder water en eten, moest totale stilte in acht
worden genomen omdat de Irakezen met hun
tanks in de buurt verbleven. Vaak maakten de
rebellen hun geweren schietklaar wanneer
Iraakse patrouilles naderden. "We sterven
voor jullie verdediging", zei een guerrillastrij
der. Constant werden vermeende stellingen
van de Kurden met mortieren beschoten, soms
sloegen deze op nauwelijks vijftig meter van
Hulp van westerse troepen was niet meer te
verwachten en we besloten naar Turkije te
zwemmen. Maar wanneer we 's nachts de ri
vier zouden oversteken dan zouden de Turkse
grenswachten op ons schieten; overdag zwem
men betekende echter weer dat onze positie
zou worden verraden aan de Irakezen.
Tegen de schemering maandagavond werd
duidelijk dat we in elk geval iets moesten on
dernemen. We verlieten de schuilplaats en
zwaaiden naar de Turken aan de overkant. Op
een laken hadden we met een viltstift 'Interna
tional Press' geschreven. In het Engels, Frans
en Duits schreeuwden we om hulp. Aan de
overkant kwam geen reactie. Dan maar de ri
vier oversteken. Vier van ons probeerden het.
Jim Hill van de Amerikaanse televisienieuws
zender CNN als eerste. Kogels werden afge
schoten toen hij de verraderlijke rivier over
zwom. Xavier Gauthier van de Franse krant Le
Figaro ging als tweede. Dit keer werd gerichter
geschoten. "Hou op met schieten, idioten",
schreeuwde hij. Rich Brooks van CNN en ik
waren aan de beurt. Wij werden echter terug
gedwongen door het geweervuur.
Na vier uur wachten, verscheen Gauthier
aan de andere kant van de bedding. "We heb
ben een oplossing. Blijf in dekking", riep hij.
Na een vrieskoude nacht met veel steekgrage
muskieten kwam dinsdagmorgen een zelfge
maakt vlot vanaf de Turkse kant onze richting
op. In Turkije kregen we thee van dezelfde sol
daten die ons de dag ervoor nog hadden be
schoten".
Doodstraf voor
Palestijn wegens
doden PLO-trio
TUNIS/JERUZALEM (Rtr/AP) -
Een Palestijnse militaire rechtbank
in Yemen heeft een Palestijn ter
dood veroordeeld wegens de moord
op drie PLO-leiders in Tunis op 16
januari. Dit is vernomen uit bron
nen bij de Palestijnse Bevrijdings
organisatie (PLO).
Hamza Abuzeid, die, naar ver
luidt, van de PLO naar de extremis
tische groep van Abu Nidal was
overgelopen, werd enkele uren na
de aanslag gearresteerd. De moord
had plaats aan de vooravond van de
Golfoorlog.
De slachtoffers van de aanslag
waren Salah Khalaf (Abu Iyad), de
rechterhand van Yasser Arafat bin
nen Al-Fatah, de belangrijkste stro
ming binnen de PLO, de 'minister
van binnenlandse zaken' van de
PLO Hael Abdel-Hamid (Abul Hul)
en Khalafs assistent Fakhri al-Oma-
ri (Abu Mohamed).
Israëlische soldaten hebben gis
teren in het vluchtelingenkamp Fa-
ra op de bezette Westelijke Jordaan-
oever een 14-jarige Palestijnse jon
gen doodgeschoten, die deel uit
maakte van een groep stenen gooi
ende demonstranten. Dat hebben
Arabische bronnen gemeld. De jon
gen werd geraakt in een oog en
overleed op wég naar het zieken
huis, aldus de bronnen.
In de Gazastrook hebben Israëli
sche soldaten gisteren drie Pale
stijnse demonstranten beschoten
en verwond, zo meldden Palestijnse
artsen.
Jeltsin roept op
tot samenwerking
MOSKOU (AFP/DPA) - Boris Jelt
sin, de president van de Russische
Federatie, heeft gisteravond aan het
slot van de speciale zitting van het
Congres van Volksafgevaardigden
m de grootste Sovjetrepubliek de
centrale Sovjetregering opgeroe
pen samen te werken.
Jeltsin, die van het parlement
buitengewone bevoegdheden kreeg
om onder meer per decreet te kun
nen regeren, zei te hopen dat de te
genstellingen met de centrale Sov-
jetreging in Moskou samenwerking
niet in de weg staan.
Jeltsin zei ook nog steeds vast te
blijven houden aan zijn idee van een
Ronde-tafelconferentie, waaraan
vertegenwoordigers van alle repu
blieken moeten deelnemen. Tijdens
het congres bleek een meerderheid
van de afgevaardigden hiertegen te
zijn. Jeltsin hoopt hiermee een op
lossing te kunnen vinden voor de
economische problemen.
V7 VISSER
[VJ Belettering
Buitenland kort
Regering Italië
De Italiaanse president Cossiga
heeft gisteren demissionair premier
Andreotti de opdracht gegeven een
nieuwe regering te vormen. Het ka
binet van de 72-jarige christen-de
mocraat viel vorige week na een re
geerperiode van twintig maanden.
De coalitie kon onmogelijk verder
nadat de socialisten hun steun had
den ingetrokken. Na overleg met
Cossiga lieten de socialisten weten
dat ze in een nieuwe regering met
Andreotti willen gaan zitten als har
de afspraken worden gemaakt over
de hervorming van het Italiaanse
politieke systeem.(AP)
Etiopië
President Mengistu van Etiopië
heeft gezegd dat het zes weken oude
offensief van de rebellen uit de pro
vincie Tigray een 'zeer ernstige be
dreiging' vormt voor zijn regering.
"Er is duidelijk geen alternatief dan
deze zeer ernstige bedreiging aan te
pakken", zei Mengistu. Volgens
hem hebben de rebellen een 'einde
loze broedermoord' op het oog.(AP)
Vriendschapsverdrag
De Sovjetunie en Roemenië hebben
gisteren een vriendschaps- en sa
menwerkingsverdrag gesloten. Het
is het eerste verdrag dat de Sovjetu
nie heeft gesloten met een Oost
europees land, sinds twee jaar gele
den het Oostblok begon in te stor-
ten.(AP)
Premier Hessen
Het parlement van de Duitse deel
staat Hessen heeft gisteren de soci
aaldemocraat Hans Eichel tot mi
nister-president gekozen. Alle 56 le
den van de sociaaldemocratische
SPD en de Groenen stemden voor
de benoeming van de vroegere bur
gemeester van Kassei. Deze twee
partijen zijn een coalitie aangegaan
nadat zij bij de verkiezingen van 20
januari de regerende christendemo
cratische en liberale coalitie hadden
verslagen.(DPA)
Huisarrest
De voormalige interim-president
van Haïti, Eartha Pascal-Trouillot is
gisteren vrijgelaten uit de gevange
nis en onder huisarrest geplaatst.
Donderdag werd zij gearresteerd op
beschuldiging van medeplichtig
heid aan een mislukte staatsgreep
in januari, waarbij zij volgens haar
eigen zeggen tien uur lang gegijzeld
werd.(AP)
Sierra Leone
De gevechten in het zuidoosten van
Sierra Leone tussen regeringstroe
pen en Liberiaanse rebellen hebben
zich gisteren verder uitgebreid naar
het district Kenema. Het regerings
leger zegt zeker veertig rebellen te
hebben gedood en anderen te heb
ben gearresteerd.(GPD)
Aardbeving Peru:
tientallen doden
LIMA (AP) Bij een aardbeving in
de jungle in het noorden van Peru
zijn zeker 38 mensen omgekomen.
Verscheidene steden werden gro
tendeels verwoest. De schok had
een kracht van 6,9 op de schaal van
Richter.
Volgens een verslaggever in het
gebied vonden twintig mensen de
dood toen hun huizen in het dorp
Nueva Cajamarca instortten. Vol
gens hem stierven ten minste negen
mensen in Moyobamba. Een
woordvoerder van de burgerbe
scherming zei dat in de stad door de
aardbeving elektriciteitsmasten
waren omgevallen en rioleringen en
waterleidingen waren gesprongen.
Honderd kilometer verder, in de
stad Chachapyas, waren volgens
hem huizen ingestort.
De aardbeving was de tweede die
zich voordeed in het gebied. Bij de
eerste schok, die een kracht had van
6,1 op de schaal van Richter, raakte
volgens een woordvoerder het
Geofysisch Institiuut van Peru een
persoon gewond. Een woordvoer
ster van het Amerikaansë Bureau
voor Geologisch onderzoek zei ech
ter onbevestigde berichten te heb
ben gehoord dat tien doden waren
gevallen.
HONGKONG - Een brandweerman draagt een 3-jarig meisje dat kort tevoren op het eiland Tsing Li (Hong
kong) samen met haar familieleden was gered tijdens een brand. Op het eiland werd het Ching Ming-festival ge
houden, een herdenkingsbijeenkomst voor de doden. (foto ap>
Van AP-correspondent
Michelle Faul
ABIDJAN De twee jaar gele
den in Afrika ontstane beweging
voor democratie heeft haar tot op
heden grootste overwinningen ge
boekt met de verkiezingsnederlaag
van de militaire dictator van Benin
en het door massale protesten afge
dwongen vertrek van de alleenheer
ser van Mali.
Het zwarte continent heeft een
lange weg afgelegd sinds vorig jaar,
toen de regeringskrant van Gabon
nog verkondigde dat de wind van
verandering die door Oost-Europa
waaide, de kokospalmen van Afrika
niet zou beroeren.
Voordat de democratiseringsbe
weging op gang kwam, had niet
meer dan een handjevol van de vijf
tig Afrikaanse regeringen enige op
positie toegelaten. Thans hebben
zestien regeringen schoorvoetend
toegestemd in de oprichting van op
positiepartijen of toegezegd demo
cratie te zullen invoeren.
Andere Afrikaanse leiders, ge
confronteerd met dezelfde rellen en
stakingen die hebben geleid tot de
val van Mathieu Kerekou van Benin
en Moussa Traore van Mali, hebben
deze ontwikkeling met angst en be
ven gevolgd. Sommigen hebben
zelfs actief geprobeerd de gang van
zaken te beïnvloeden.
5CHDCD Aluminium of kunststof
Onderhoudsvrij, tochtvrij, stookkosten- .fitj
verlagend, lange levensduur. a Opt [fjW'
Kortom: Schiicovan Jurlin Alubouw. jnollS
ln één dag demonteren èn plaatsen! Vhtffó
Voor particulier en bednjf. Showroom
ook open op zaterdag van lOtot 13uur. ir-^i irv 11 I
HILVERSUM Gijsbr.vanAmstelsraat84a JUHLII \J I I I
ALUBOUW
In Benin werd Kerekou vorige
maand de eerste Afrikaanse presi
dent die door verkiezingen uit de
macht werd gezet. Nicephore
Soglo, premier van de interim-rege
ring die de voormalige marxistische
leider van Benin onder druk van
aanhoudende rellen en stakingen
had moeten aanstellen, won 68 pro
cent van de stemmen.
De val van Kerekou werd voorbe
reid door kiezers in Sao Tome en
Principe en Kaapverdië, twee vroe
gere Portugese koloniën voor de
kust van West-Afrika, die bij verkie
zingen eerder dit jaar hun een-par
tijregeringen naar huis zonden.
Premier Soglo van Benin schrijft
het succes van de' democratise
ringsbeweging toe aan "een nieuwe
generatie van goed opgeleide en er
varen Afrikanen met sterke overtui
gingen wat betreft de toekomst van
hun volk, alsmede een strakke hou
ding ten aanzien van economische
kwesties en de verheffing van het
openbare leven".
Aanvankelijk leken de Afrikaan
se leiders de opstandigheid die na
het ineenstorten van de communis
tische regimes van Oost-Europa de
kop opstak aardig te kunnen be
heersen. Net als in Europa werd de
rebellie mede gevoed door econo
mische malaise als gevolg van cor
ruptie en ideologische starheid. De
al dertig jaar regerende president
Felix Houphouet-Boigny van Ivoor
kust, de eerste die zich gedwongen
zag oppositie toe te laten en presi
dentsverkiezingen uit te schrijven,
werd in november herkozen.
Om het lot een handje te helpen,
had hij wèl een aantal maatregelen
genomen: een korte campagnepe
riode, waardoor de oppositie bijna
geen tijd had zich te organiseren; de
verplichting voor kandidaten hoge
waarborgsommen te storten; het
verstoren van verkiezingsbijeen
komsten van de oppositie en het be
perken van hun toegang tot de me
dia. Volgens de oppositie is boven
dien met de uitslagen geknoeid.
President Omar Bongo van
Gabon klampt zich vast aan zijn ti
tel, maar heeft nauwelijks meer iets
te zeggen sinds hij in oktober bij de
eerste meer-partijenverkiezingen in
22 jaar zijn meerderheid in het par
lement bijna kwijtraakte.
Zaires president Mobutu Sese Se-
ko zag zich in januari gedwongen
oppositieleiders te vragen samen
met hem een interim-regering te
vormen om democratie in te voeren.
Elf maanden daarvoor had Mobutu,
onder druk van maandenlange sta
kingen en ongekende aandrang van
westerse zijde, beloofd Zaïre op de
mocratische leest te zullen schoei-
TIRANA/ROME/GORINCHEM
(AP/GPD/ANP) De communisti
sche regering van Albanië heeft de
eerste stap gezet in de richting van
privatisering van delen van de eco
nomie. Dat heeft de Albanese radio
gemeld. De regering zei gisteren
ook dat een officieel onderzoek is
ingesteld naar het geweld in Sh-
kodra, dat inmiddels aan vijf men
sen het leven heeft gekost. Een vijf
de slachtoffer van de ongeregeldhe
den dinsdag bij het hoofdkwartier
van de communisten, is gisteren in
het ziekenhuis overleden.
Ministeries en andere centrale in
stellingen krijgen tot eind april de
tijd om te beslissen welke staatson
dernemingen kunnen worden ge
privatiseerd. Volgens de radio kan
de privatisering zowel ambachtelij
ke bedrijven betreffen als fabrie
ken, de produktiesector van con
sumptiegoederen, gemeentelijke
diensten, de gezondheidszorg, cul
turele en juridische diensten.
Regeringswoordvoerder Gene
Kondi zei dat het ministerie er van
uit gaat dat de schoten dinsdag in
Shkodra zijn afgevuurd door de po
litie en mensen in de menigte en
niet vanuit het gebouw van de com
munisten. Het hoofdkwartier werd
na de fatale schoten door de woe
dende menigte in brand gestoken.
De vorige maand in Italië binnen
gekomen Albanezen krijgen van de
Italiaanse regering een voorlopige
vluchtelingenstatus. De in totaal
24.217 Albanese vluchtelingen zul
len allen voor een jaar een werkver
gunning krijgen en andere benodig
de documenten.
De werkvergunning komt over
een met die voor seizoenarbeiders
en van de Albanezen wordt dan ook
verwacht dat zij na het verstrijken
van de termijn - en overeenkomstig
bilaterale akkoorden tussen Italië
en Albanië - naar hun land terugke
ren. Degenen die kunnen aantonen
dat zij om politieke redenen z(jn ge
vlucht. kunnen, volgens de wet van
dezelfde Martelli, politiek asiel krij
gen.
De elf etnische Albanezen die
sinds 12 maart in Gorinchem in
hongerstaking waren, zyn met hun
actie gestopt. De Albanezen voer
den hun actie omdat ze vinden dat
de Nederlandse overheid moet er
kennen dat Albanezen in de Joego
slavische provincie Kosovo op
grond van hun afkomst, als groep,
door de Servische overheid stelsel
matig worden gediscrimineerd en
vervolgd. Ze vinden dat Nederland
hun politiek asiel moet verlenen.
Stasi's in dienst
Duitse regering
BONN (AP) Tenminste 150 voor
malige werknemers van de ontbon
den Oostduitse geheime dienst wer
ken voor de Duitse regering. Dat
heeft de krant Die Welt gisteren ge
meld. Volgens de krant werden de
Stasi-leden in 1990 door de admini
stratieve dienst van de Duitse rege
ring in dienst genomen. Hun con
tracten zouden in januari 1992 aflo
pen. Een functionaris van het mi
nisterie van binnenlandse zaken be
vestigde het bericht.
Volgens Die Welt zijn de voorma
lige Stasi-leden 'onvervangbaar' en
houden zij zich bezig met de pen
sioenen van voormalige Stasi-colle
ga's en helpen zij de regering bij het
privatiseren van voormalig Stasi-
bezit.
VENDUEHUIS
Nobclrtraal 5.
2513 BC 's-Grrvcnhagc
FH 070-346 27 60
Der Notarissen te s-Grauenhage, Telefoon cno-365 88 57*
KIJKDAGEN
maandag 8 april 13 - 21 uiir
dinsdag 9 april 10-14 uur
ALGEMENE VEILING
Veilingdagen 10, 11 en 12 april
w.o. twee fraaie Delftsblauwe tegeltableaus.
Worde Speelgoedveding \<an septetnbera.s. kunt u nog
goederen inbrengen.
