'Tot nu blindelings in oppositie'
Rouwstoet steeds valeer vast in verkeer
Laatste lcrantendruldcerij
in Leiden wordt gesloten
'Er is geen respect meer voor overledene
Leidsch Dagblad
@ufti7icutos
Politie krijgt handleiding
over ongevallen met vee
ZATERDAG 6 APRIL 1991
REGIO
PAGINA
Lynde Blok: een van de eerste twee D66 gedeputeerden Zuid- Holland
Van onze redacteur
Meindert van der Kaaij
DEN HAAG - Lynde Blok en
Jan Pool worden op 16 april
de eerste D66-gedeputeer-
den in Zuid-Holland. Een
gedenkwaardig moment
voor een partij die altijd
wordt verweten dat ze geen
'wortels' in het Nederlandse
bestuur heeft. "Eens zal de
eerste keer moeten zijn",
zegt Blok (40), die straks na
tuur, recreatie, landinrich
ting en agrarische zaken in
haar portefeuille krijgt. "Je
kunt ten slotte ook niet altijd
je kind klein houden".
Op dit moment is de in Den Haag
woonachtige Blok nog personeels-
managementadviseur bij het minis
terie van verkeer en waterstaat. Zij
is dolgelukkig dat de adviserende
functie wordt omgewisseld in een
besluitvormende. "Ik weet wel dat
ik het niet alleen voor het zeggen
heb, dat besluiten binnen het colle
ge van gedeputeerde staten worden
genomen. Toch vind ik het een uit
daging om sturing te gaan geven
aan mijn idealen. Dat ik daarbij on
der controle sta van de burgers is
juist het leuke daaraan".
"Ik weet dat er mensen in het be
drijfsleven zijn die daar niet aan
moeten dénken. Het idee alleen al
dat ze besluiten voordurend aan een
buitenwacht moeten verantwoor
den, doet ze huiveren. Al die men
sen die over hun schouders meekij
ken en denken dat ze het wel beter
weten, dat is een nachtmerrie voor
ze", aldus Blok die haar jeugd in Ca
nada doorbracht en pas later naar
Leiden kwam om rechten te stude-
Studententijd
Blok is vanaf haar studententijd in
Leiden, waar zij uiteindelijk als cri
minoloog afstudeerde, lid van D66.
"Ik voelde me daar snel thuis. Het
pragmatische in de partij, het ge
richt zijn op produktie, sprak me
aan, maar aan de andere kant had de
partij ook een idealistische kant. De
Paul de Graaf: Het is een mooi beroep, elke dag de spanning om de krant op tijd af te hebben. (foto wim Du*m*n>
Persen Witte Singel stoppen op 15 april
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- De 'Amsterdammer' geeft het
volgende lijstje van bijnamen
van bekende mannelijke en
vrouwelijke bedelaars te Am
sterdam Volgens hunne bijzon
dere neigingen: Dronken Leen,
Gistklatser. Dronken Barend.
Trui Bitter. Dronken Loetje,
Hannes de Vreter en Jans Pom-
merans. Volgens hun vroeger be
roep Mosselen Mie, Betje de
Vischvrouw en Jan Koolraap.
Volgens de kleur: de Witte, Rooie
Manus, de Blauwe, de Zwarte,
de Rooie. Witte Willem en Witte
Hein. Volgens den leeftijd:
Grootmoeder en Ofepoe. Volgens
de eigenschappen van geest en
lichaam: Sterke Rappo. Nobele
Piet, Hein de Snor, Sociale Bet,
Schoone Marie, Dolle Pruis,
Klein Jantje, de Potter, 't Haan
tje. Achtvinger, de Taaie en de
Paardekop. Volgens sommige ei
genaardigheden of levenserva
ringen: Klaasje Zevenstern,
Oliekoek, Fie Tafeltor. Mie Ca
nape. Poppetje Pop. Tom Noord
pool, Jan Paraplu, Kindje in het
water. Vette Kluif, Kachel. Melk
pot je. Stokkie, Jan tachtighaar
en Toetje.
"Waar zou de man wezen,
vraag ik" - aldus klonk het met
warmte uit de mond eener be
zielde spreekster op eene vrou
wen-meeting "waar zou de
man wezen als de vrouw er niet
was geweestStem uit de gale
rij: "In het Paradijs juffie!
Vijfentwintig jaar geleden
- Pickets, de hond die de gestolen
Wereldvoetbalbeker heeft terug
gevonden, heeft gisteren zijn be
loning ran 30.000 gulden gekre
gen. De cheque voor dit bedrag
werd overhandigd aan zijn
baas. de 26-jange schuitevoer
der David Corbett. Hij heeft nog
eens 30.000 gulden tegoed aU al
le uitgeloofde beloningen uitbe
taald worden. Pickles heeft de
gouden beker negen dagen gele
den teruggevonden in een tuin
tvaar hij begraven lag. Het was
toen acht dagen geleden dat hij
gestolen was.
Lynde Blok (40) studeerde in Leiden af als criminoloog, (foto Wim Dijkman)
zorg voor de zwakkeren. Geloven in danks mijn belangstelling voor het
een maatschappij op basis van ge- socialistische element niet koos
lijkwaardigheid, dit in tegenstelling voor de PvdA. Die partij dacht te
met de PvdA die gelooft in een ab- veel dat ze de maatschappij naar
solute gelijkheid van mensen en haar hand kan zetten", aldus een be-
geen ruimte laat voor individuele vlogen Blok.
vrijheid. Dat was ook de reden
waarom ik in mijn studententijd on- Deze motieven speelden bij Blok
een veel grotere rol dan de staatkun
dige doelen, zoals referenda en ge
kozen burgemeesters en premiers,
die D66 altijd heeft gehad. "Die zei
den me nooit zo veel", zegt Blok.
Het verwijt dat D66 beginselloos is
wijst ze ten stelligste af. "Oké, we
hebben geen vast omlijnde ideolo
gie. Maar er zijn in de loop van de 25
jaar, want zo jong is D66 ook niet
meer, wel degelijk beginselen ont
wikkeld. En in de toekomst gaat dat
alleen nog maar groeien".
De eerste schreden op het politie
ke pad zette Blok in de gemeente
raad van Oegstgeest, waarin ze in
1979 werd verkozen. Vier jaar later
kwam ze op de lijst van provinciale
staten terecht. "Ze vroegen mij in
verband met een tekort aan vrou
wen". Vorig jaar werd ze nog ge
vraagd om lijsttrekker bij de afgelo
pen provinciale verkiezingen te
worden, maar dat heeft ze afgehou
den.
Blok is blij dat ze straks niet al
leen, maar met collega Pool de
vuurdoop kan meemaken. "Het is
voor de fractie straks wel ontzet
tend wennen natuurlijk. Tot nu toe
gingen wij er blindelings vanuit dat
wij in de oppositie zaten. De fractie
zal er nu echter rekening mee moe
ten houden dat ze medeverantwoor
ding draagt voor het beleid. Dat
vraagt toch een wat terughoudende
benadering. Aan de andere kant
krijgt de D66-fractie, daarom is het
altijd zo belangrijk om een gedepu
teerde te hebben, nu informatie die
alleen de partijen krijgen die in het
college zitten".
Tegenstrijdig
Dat in haar portefeuille tegenstrijdi
ge gebieden zitten zoals natuur en
agrarische zaken baart haar geen
grote zorgen. "Dat idee is nu ook
langzamerhand aan het veranderen.
Vroeger dacht men ook dat milieu
en economie met elkaar botsten,
terwijl daar nu vaak anders over
wordt gedacht. Juist in Zuid-Hol
land zijn er interessante projecten
gestart met boerderijen waarop na
tuurvriendelijke produktiemetho-
den worden uitgeprobeerd. Het is
ook een uitdaging om die op het eer
ste oog tegenstrijdige zaken met el
kaar te verzoenen". En na even na
denken: "Ja en dan zal ik eens een
keer knokkend met mezelf wakker
worden, wat dan nog?"
LEIDEN Vanaf 15 april heeft het
verkeer vrij doorgang op de Witte
Singel. De wagens die het papier
voor het Leidsch Dagblad komen
brengen, blokkeren de straat niet
langer. De drukfabriek van het be
drijf wordt gesloten, daarmee sluit
de laatste krantendrukkerij in Lei
den. Al eerder stopte de drukpers
van de Leidse Courant aan de Pa
pengracht. Het Leidsch Dagblad
wordt op 16 april voor de eerste keer
in Haarlem gedrukt, de andere afde
lingen van de krant blijven in Lei
den.
Toch is het de eerste keer dat het
Leidsch Dagblad buiten Leiden
wordt gemaakt. In 1976 werd de
krant drie dagen op persen in Am-
lijk- en volgwagens volgens de wet
gewone weggebruikers. Voorrang
krijgen is er na die datum niet meer
bij. In de praktijk komt dat neer op
nog meer vertraging, vreest de uit
vaartbranche. Zij ziet de toekomst
dan ook met een lichte paniek tege
moet. De privileges moeten behou
den blijven, vindt de NUVU.
Dat zal echter niet gebeuren,
denkt F. Salomon van het ministe
rie van Verkeer: "Nu gebeuren af en
toe ongelukken met een rouwstoet.
Dat komt doordat particuliere volg
wagens soms voorrang nemen waar
ze het niet hebben. Bovendien zijn
ze niet goed als deelnemer herken
baar. Meestal voeren ze groot licht,
maar dat doen tegenwoordig meer
mensen op klaarlichte dag".
Om een stoet herkenbaar te hou
den, werken sommige begrafenis
ondernemers met een zogenaamde
Rouwdriehoek: een zwart, kunst
stof symbool dat op het dak van par-,
ticuliere volgauto's wordt geplaatst.
De Haagse begrafenisondernemer
Zalm gebruikt dit herkenningste
ken sinds een paar weken. Een ech
te oplossing is het niet gebleken:
"Ze dwingen iets meer respect af,
waardoor de volgauto's nu minder
worden gesneden. Maar we krijgen
nog steeds te weinig voorrang".
Zijn Leidse collega van Eenvoud
ziet er niets in. "Het gaat om een
mentaliteitsverandering. Het beste
zou zijn als alle rouwcentra dichtbij
de begraafplaatsen zouden liggen
zodat je alles lopend afkon".
Ook kan de driehoek gevaren op
roepen, meent NU VU-woord voer
der Van Aalderen: "Hij kan de sug
gestie wekken dat de gebruiker er
rechten aan kan ontlenen. En die
hebben ze nu ook niet. Particuliere
volgwagens zijn altijd gewone weg
gebruikers geweest, tenminste wat
de overheid betreft".
Ook Salomons ziet geen oplos-
sterdam gedraaid, in de drukkerij
van De Telegraaf. Een enorme
storm had het dak van de drukfa
briek aan de Witte Singel geblazen.
Paul de Graaf, vanaf 1960 werkzaam
bij het Leidsch Dagblad, eerst als
drukker en nu werkzaam op de ad
vertentie-afdeling, weet het nog
precies. "Ik kon wel huilen, het re
gende binnen net zo hard als buiten.
We hebben van alles geprobeerd om
door te draaien. De pers werd afge
dekt met zeilen, 's nachts hielden
we de wacht om te voorkomen dat
vitale onderdelen vochtig werden
en te zorgen dat alles roestvrij bleef.
Uiteindelijk was het toch te gevaar
lijk, omdat ook de elektriciteitska
bels nat werden".
De Telegraaf wilde het Leidsch
Dagblad wel uit de nood helpen en
zo reden gedurende drie dagen wa
gens uit Leiden naar Amsterdam
met de negatieven van de krantepa
gina's om een paar uur later met
50.000 kranten naar Leiden terug te
keren.
Het was overigens de enige keer dat
het Leidsch Dagblad zelf de krant
niet kon drukken. Natuurlijk ver
toonden de persen wel eens manke
menten, maar die konden altijd nog
dezelfde dag worden verholpen.
Vooral storingen aan de vorige
drukmachine, die tot 1972 draaide,
zorgden er nog wel eens voor dat de
abonnees de krant pas ver in de
avond in de brievenbus kregen. De
Graaf heeft nog aan die oude pers
gestaan. "Het was er een van het ty
pe M.A.N. Hij draaide veel langza
mer dan de drukpersen van nu. We
moesten een deel van de krant ai
een dag tevoren maken. Ook zat er
geen goede rem op. Wij als drukkers
moesten op de rollen duiken om af
te remmen. Dat betekende wel dat
je overall na een paar maanden
versleten was".
Die oude pers heeft het meer dan
veertig jaar uitgehouden. In 1971
schafte de krant zich een nieuwe
pers aan, een 'hoogdruk-rotatie-
pers' van het merk Crabtree. "Die
werd overgenomen van het Rotter
dams Nieuwsblad. Zij kostte inder
tijd ongeveer een miljoen gulden,
dat was een koopje", weet De Graaf
nog. "De drukkwaliteit ging met die
nieuwe pers met sprongen voorruit,
ook omdat drukinkt en het papier
steeds beter werden".
Maar ook de Crabtree moet wij
ken. De 27 jaar oude pers wordt ge
sloten. Financieel is het voor het
Damiate-concern, waartoe het
Leidsch Dagblad behoort, veel
voordeliger om de krant voortaan in
Haarlem te drukken. Ook kan er aan
de lezer een betere drukkwaliteit
worden geleverd. Op 15 april draai
en de Leidse persen voor het laatst.
Voor De Graaf is het een emotioneel
gebeuren. "Het drukken van de
krant is toch de helft van m'n leven
geweest. Het is een mooi beroep, el
ke dag de spanning om de krant op
tijd af te hebben. Ik heb het altijd
met liefde gedaan. We gaan nu de
schouders zetten onder de nieuwe
krant. Het LD moet vooruit en niet
achteruit".
Op 16 april een nieuw
Beleidprogramma
provincie bijna af
DEN HAAG De onderhandelaars
van de provinciale fracties van D66,
PvdA en WD hebben het nieuwe
beleidsprogramma voor provin
ciale en gedeputeerde staten -het
bestuur van Zuid-Holland-, bijna
rond. Naar verwachting worden
maandagavond de onderhandelin
gen definitief afgerond.
De afgelopen dagen hebben H.
van der Vlist (PvdA). T. Jansen
(WD) en E. Schuyer (D66) langdu
rig onderhandeld over het beleids
programma. Het CDA praatte niet
mee; deze partij maakt geen deel uit
van het nieuwe college van gedepu
teerde staten.
Naar vewachting wordt het nieu
we beleidsprogramma dindsdag-
middag gepresenteerd.
HILVERSUM/LEIDERDORP
De politiekorpsen in Neder
land krijgen nog dit Jaar een
handleiding waarin staat hoe ze
moeten handelen bij ongevallen
waarbij dieren betrokken zijn.
Het gaat met name om ongeval
len met vrachtwagens die var
kens, kalveren, kippen of ande
re landbouwhuisdieren vervoe
ren. De Dierenbescherming
stelt de handleiding samen.
De Dierenbescherming stelt
dat het handelen van de politie
bij ongevallen met dieren voor
al Is gericht op een zo snel mo
gelijke doorstroming van het
verkeer. Het welzijn van de die
ren die bij het ongeluk zijn be
trokken zou minder belangrijk
zijn.
Op verzoek van de Centrale
Politie Surveillance Commis
sie. een adviesorgaan van de po
litiekorpsen. gaat de inspectie
dienst van de Dierenbescher
ming daarom een draaiboek op
stellen.
Voorlichter P. Nieuwenburg
van het district Den Haag van
de rijkspolitie Juicht de komst
van een dergelijk draaiboek toe.
Het komt volgens Nieuwenburg
gemiddeld vier keer per jaar
voor dat een wagen met vee ver
ongelukt. "Een paar maanden
geleden ging in Bodegraven nog
een wagen met slachtkoeien
om. Dan blijkt dat er te weinig
geregeld is", aldus Nieuwen
burg.
Hij wil komen tot een systeem
waarbij de poltiic direct weet
welke noodslagcr en welke die
renarts dienst heeft en snel ter
plaatse kan zijn. Alleen zU zUn
in staat een dier te helpen. "Een
koe verplaats Je niet zo makkc-
lUk". Het enige dat een polltic-
man in geval van nood kan doen.
is het dier een kogel door de kop
heen Jagen.
Nieuwenburg denkt dat de
nieuwe regelgeving onnodig
dierenleed voorkomt. "Dieren
arts en noodslager zullen snel
ler ter plaatse *Un. Dat bete
kent ook dat het verkeer sneller
zijn normale loop kan hervat
ten. Al met al een goed plan".
DEN HAAG - Met
weemoed denken
begrafenisondernemers
terug aan vroeger. Twintig
jaar geleden namen de
mensen nog hun hoed af als
een rouwstoet naderde,
sprongen agenten in de
houding en stopte het
tegemoetkomende verkeer.
Tegenwoordig is dat anders.
Steeds vaker komt een
rouwstoet vast te zitten in
een file. In toenemende
mate rijden automobilisten
dwars door de rij achter de
lijkwagen heen of verlenen
geen voorrang.
Plots remmende auto's, oversteken
de voetgangers en voorbijschieten
de fietsers: regelmatig moeten de
chauffeurs van rouwwagen en volg
auto's op de rem trappen. Uitvaart
ondernemingen tonen zich bezorgd
over 'de laatste reis'. "Er is geen res
pect meer voor een overledene. De
stoet wordt doorsneden, de weg
wordt ons afgesneden en vaak is het
getoeter niet van de lucht", vertelt
H. Klijmij van de Leidse Uitvaart
verzorging Eenvoud (Van Ingen
Schenau).
Een groot deel van de uitvaarten
van deze onderneming wordt ver
zorgd vanuit het rouwcentrum aan
de Hogewoerd. "Het instappen daar
is al een probleem. Dat kost even
tijd en het verkeer moet wachten.
Veel geduld is er dan niet bij", zegt
Klijmij. Bij een uitvaart vanaf het
huis van een overledene of vanuit
Een plechige rouwstoet in vroeger tijden.
een bejaardenhuis is het gebruike
lijk dat de uitvaartleider enkele
honderden meters voor de stoet uit
loopt. De begrafenisondernemer
hierover: "Dat is een kwestie van
goed opletten, zeker op drukke
kruispunten. Automobilisten hou
den absoluut geen rekening met de
stoet. Ze schieten er vaak nog net
voor. Bij de uitvaartleider worden
soms de vouwen uit zijn broek gere
den". Hij voegt daar direct aan toe
dat de echte grote stad wat dat be
treft een nog slechtere reputatie
heeft dan Leiden. "In *Den Haag is
het nog een stuk erger". Klijmij
komt zelf niet uit het westen van het
land: "In andere delen van Neder
land lijkt er toch nog meer respect
te zijn voor overledenen. Daar kent
men elkaar ook". Eenvoud verzorgt
uitvaarten in Leiden, Leiderdorp,
Oegstgeest en Voorschoten. De ver
keersdruk en het gedrag van auto
mobilisten is in Leiden zelf niet an
ders dan in de forensengemeenten.
Voor degenen die in de volgstoet
meerijden, is brutaal gedrag van de
automobilisten heel ergerlijk,
meent Klijmij. "Ze ervaren dat toch
als een gebrek aan respect. Dezelfde
mensen die zich als automobilist
onbeschoft gedragen kunnen een
tijdje later zelf in een stoet moeten
zitten. Daar konden ze wel eens aan
denken".
Ongeluk
De eerste ongelukken zijn al ge
beurd. Tot nu toe bleef het bij blik
schade. R. van Aalderen van de NU
VU, de overkoepelde organisatie
van particuliere uitvaartverzorgers,
verwacht echter dat binnen korte
tijd het eerste dodelijk ongeluk te
betreuren zal zijn: "In het verkeer is
'Automobilisten rijden som
totaal geen respect meer voor onze
doden. De mensen zijn gejaagder en
rijden agressiever dan vroeger. Bo
vendien letten mensen in een rouw
stoet wat minder goed op".
Voorrang verlenen, een wettelij
ke verplichting, is er ook al niet
meer bij. "Ik kom vaak op een be
paalde drukke kruising", vertelt
een Haagse begrafenisondernemer.
"Daar moet ik soms wel twintig au
to's voor laten gaan. Als ik doorrijd,
kan ik een aanrijding veroorzaken.
En dat mag natuurlijk niet gebeu-
Elke zichzelf respecterende be
grafenisondernemer houdt inmid
dels rekening met vertraging. Klij
mij: "Wij rekenen vanaf de Hoge
woerd naar Rhijnhof altijd een half
uur terwijl het eigenlijk maar een
kwartiertje rijden is".
Eerder vertrekken van kerk of
rouwkapel kan echter niet, vindt
zijn Haagse collega Zalm: "Dan
loop je het risico dat de nabestaan
den moeten wachten op het kerk
hof. Dat kun je ze niet aandoen".
Van sluiproutes wil hij al helemaal
niet weten: "Die zijn voor moorde
naars en boeven".
sing in de driehoek. De afweging
van het ministerie blijft daarom de
zelfde, zegt hij: "Moeten we een uit
zonderingspositie toekennen aan
een rouwstoet en daarmee de grote
re risico's voor lief nemen?" vraagt
Salomons zich hardop af. Nee, vindt
hij, en met hem minister Maij-Weg-
gen. "Het is misschien niet aardig,
rnaar dan hebben we liever wat ex
tra vertraging".
Vergrijzing
De problemen worden in de toe
komst alleen maar erger. Dankzij de
na-oorlogse geboortegolf zal het
aantal doden tussen 2020 en 2050
fors toenemen, zo berekende het
Centraal Bureau voor de Statistiek:
ruim 240 duizend overledenen in
2049, tegenover 127 duizend vorig
jaar. Verwacht wordt dat ook het
aantal auto's iets zal toenemen.
Meer uitvaarten op nog drukkere
wegen; dat kan niet goed gaan,
denkt de NUVU. Het steekt deze or
ganisatie dan ook dat in de nieuwe
Wegenverkeerswet alle privileges
i een staatsie ontnomen zijn.
(toto gpd) Vanaf 1 oktober aanstaande zijn alle
