Saudi-Arabië verandert in slakkegang
Verkiezingswinst maar ten dele te verzilveren
'Acht Mei' ervaart
kloof bisschoppen
REPORTAGE l
Vooruitzicht
Nes Arnmim
zeer somber
Nieuwe serie
'Evensongs'
VRIJDAG 5 APRIL 1991
D66 voelt zich buitengesloten in de provincie
Van onze correspondent
Bart Jochcms
DEN HAAG Meneer Van der
Meer is woest. Zijn CDA is in de on
derhandelingen over de collegevor
ming in de provincie Zuid-Holland
aan de kant gezet. Volgens de boze
CDA-lijsttrekker hebben PvdA,
WD en D66 geen enkel steekhou
dend argument kunnen verzinnen
om het buiten sluiten van de groot
ste fractie in Zuid-Holland te recht
vaardigen. Van der Meer schetst in
het CDA-partijblad hoe schandalig
machtsbelust de 'drie anderen' zijn
bezig geweest.
Het is een schets waar D66-ka-
merlid Jacob Kohnstamm wel om
kan grinniken. Jarenlang zat zijn
partij immers in een underdog-posi
tie, moest lijdzaam toezien hoe de
Van der Meers van de wereld keurig
aan de macht bleven. En D66 maar
oppositie-voeren. Zo lang zelfs, dat
menigeen zich afvraagt of de partij
wel in staat is om deel te nemen aan
het dagelijks bestuur.
Zuid-Holland
"Voor D66 is het in Zuid-Holland
goed gegaan", blikt Kohnstamm te
rug. "Je kunt vraagtekens zetten bij
het wippen van het CDA, dat ten
slotte de grootste fractie vormt.
J. Kohnstam
Maar ja, het gebeurt wel eens". Het
totale slagveld in de twaalf provin
cies overziend, kan Kohnstamm
geen duidelijke, algemene conclu
sie trekken. In een aantal provincies
heeft D66 de verkiezingswinst kun
nen omzetten in directe deelname
aan het provinciebestuur. In een
paar gevallen is het 'goed mis' ge
gaan, maar het is niet zo dat de
PvdA overal heeft gepoogd om D66
er bij te betrekken of het CDA
steeds blokkades heeft opgewor
pen.
"Al met al is het een nogal diffuus
beeld. De verscheidenheid aan ar
gumenten die voor of tegen D66-
deelname werden gehanteerd was
groot. Maar ook na de onderhande
lingen, hebben we nog steeds met
een achterstand te maken", aldus
Kohnstam. D66 telt nu 116 zetels in
de Staten en krijgt maar zeven en
als het in Friesland lukt mis
schien acht gedeputeerden. "Ik had
vooraf gerekend op deelname in zes
tot negen provincies", zegt Kohn
stamm. Dat wil niet zeggen dat hij
zeer ontevreden is.
In Zeeland is het in elk geval ge
lukt, hoewel de strijd daar niet zo
zeer om D66, maar om CDA-deelna-
me werd gevoerd. "Het CDA was
daar totaal gespleten; over perso
nen en over kwesties. Er is zelfs ge
poogd een combinatie van PvdA,
WD, D66 en SGP op poten te zet
ten. Uiteindelijk konden CDA,
PvdA, WD en D66 elkaar vinden".
Noord-Brabant was een 'minder
fraai' voorbeeld van college-onder
handelingen, vindt Kohnstamm.
"In de besprekingen gaf D66 op een
aantal belangrijke inhoudelijke
punten toe, in de veronderstelling
dat de beloning zou bestaan uit één
D66-gedeputeerde. Er werd dus
eerst een bestuursakkoord geslo
ten. En vervolgens concentreerde
alles zich op de vraag: D66 erbij of
niet?" Volgens Kohnstamm is het
aan het CDA te wijten dat D66 die
zetel misliep.
Bot
Kwaad is Kohnstamm over de gang
van zaken in Utrecht. Zonder de
minste last van het geweten pres
teerde de PvdA het in deze provin
cie om de geweldige afstraffing
door de kiezers te vertalen in voort
gaande deelname aan het provin-
In Noord-Holland zat D66 al in
het college. "We zaten daar al a$n de
bestuurstafel. Daar is geen stem op
gegaan om D66 een tweede gedepu
teerde te ontzeggen". Gelderland is
'altijd netjes' als het om dergelijke
onderhandelingen gaat en de De
mocraten konden zonder grote pro
blemen hun verkiezingswinst te
gelde maken. In Drenthe van het
zelfde laken een pak: "Alle partijen
nemen daar deel aan de onderhan
delingen. Uiteindelijk resulteert dat
in een akkoord, en pas daarna wordt
bekeken wie wel en wie niet direct
meedoet aan het bestuur".
In Overrijssel ging het net zo: pas
na de ondertekening van het pro
gram wordt bepaald wie de gedepu
teerden levert. D66 liep daar de
hoofdprijs mis. De D66-fractie in
Limburg constateerde dat onder
handelingen wel mogelijk waren,
maar dat het verkiezingsprogram
dan te veel geweld zou worden aan
gedaan. Het sterke CDA (in Lim
burg bijna een absolute meerder
heid) maakte het niet aantrekkelijk
diep te gaan snijden in het eigen
D66-program. "Daar is door D66
dus in pais en vree besloten niet
mee te doen aan de college-vor
ming", aldus Kohnstamm.
Utrechtse töer
In Groningen leek het er volgens
Kohnstamm even od dat de PvdA
daar op 'de Utrechtse toer' zou gaan.
Zo ver kwam het gelukkig niet; de
onderhandelingen met D66 braken
op het onderdeel 'milieu'. De 'oude'
coalitiepartners in Groningen
wensten geen grote veranderingen
te brengen in het tot dan toe gevoer
de beleid en D66 wilde niet meewer
ken aan een program waar het vier
jaar oppositie tegen had gevoerd.
"De PvdA verklaarde geen dictaten
te hebben opgelegd maar ik kan
niet goed overzien of ze vals hebben
gespeeld".
Bedenkingen heeft Kohnstamm
bij de onderhandelingen in
Flevoland. Het stoort hem dat D66
'zonder argumenten' buiten de deur
werd gehouden. In Lelystad en Al-
mere, de grootste steden, vergaarde
D66 toch de meeste stemmen? "In
Flevoland is gekozen voor continuï
teit in plaats van voor de uitspraak
van de kiezer". Friesland is nog
doende met de besprekingen. Mo
gelijk wordt komende week de
knoop doorgehakt. D66 is daar ze
ker nog niet uitgespeeld.
Overtuiging
Kohnstamm is vooral tevreden over
de verkiezingswinst, omdat D66 het
steeds moet hebben van de overtui
gingskracht. Partijen als het CDA
en de PvdA kunnen rekenen op een
vaste aanhang ("Mijn vader stemde
PvdA, dus ik doe dat ook"). Onder
D66-stemmers bestaat dat senti
ment niet en de partij moet dus
steeds opnieuw met kracht van ar
gumenten aantonen dat het de bes
te keus is.
Volgens Kohnstamm heeft D66,
zo bezien, een 'sterker kiezersvolk'
dan de concurrenten. "D66 kent een
lage organisatiegraad kent, maar
juist een hoge participatiegraad.
Tien tot vijftien procent van de le
den is actief in partijverband". Ter
vergelijking: bij de PvdA is dat vijf
procent.
Heeft D66 nu voldoende 'kader'
om al die gewonnen zetels in de pro
vincie te vullen? Kohnstamm: "Wie
die vraag stelt, vergeet dat D66 vo
rig jaar maart, bij de gemeente
raadsverkiezingen, de grote klapper
maakte. Toen werd de partij vijftig
procent groter. De problemen die
dat opleverde zijn nu overwonnen.
Bovendien zagen we nu de winst al
aankomen. En daar heben we ons
tevoren op ingesteld."
RIYAD/JEDDAH Geschokt
kijkt Zayid om. "Een mutawa",
fluistert hij met afgrijzen op het
gezicht. De man met baard, stok
in de hand en gekleed in een
traditioneel Arabisch gewaad (de
zomen van de overmantc'l zijn
met goud bestikt) die bij de
Palestijn zoveel afkeer oproept,
is een religieuze politieman.
Samen met twee 'gewone' agenten
patrouilleert hij door het centrum
van de Saudische havenstad Jed-
dah, een lichtzinnig ogend paradijs
van uit marmer opgetrokken win
kelpaleizen, waar het wemelt van
mannelijke en vrouwelijke buiten
landse gastarbeiders van wie Fili-
pijnen verreweg de meerderheid
uitmaken. Deze loonslaven zijn die
avond het doelwit van de islami
tische fatsoensrakker.
Mutawa's vormen in Saudi-Ara-
bie een schrikbewind. Na de bezet
ting in .1979 van Grote Moskee in
Mekka door 250 religieuze extre
misten gaf het Saudische konings
huis deze door godsdienstwaanzin
verblinde lieden meer bevoegdhe
den dan ooit. Usance bij straatsur
veillance is dat iedere overtreder
van de rigide zedelijkheidsregels
een aframmeling krijgt en wordt ge
arresteerd.
Een Palestijnse vriend van Zayid
die op deze bewuste avond samen
oploopt met een Filipijnse vrouw is
dit keer de klos. Na enkele stoksla
gen gaat hij in de boeien. De 'ver
dachte' kon niet aantonen dat die
vrouw zijn echtgenote was. Fysiek
en geestelijk contact tussen man
nen en vrouwen buiten het huwe
lijk is een gruwel in de ogen van de
Saudische versie op de islam en
dient in naam van Allah met de
hardste en strengste middelen te
worden bestreden. Om maar niet te
spreken over homoseksuele rela
ties. waarop bij recidive de
doodstraf staat.
Speculaties
Dit anachronisme past slecht in het
beeld van het Saudi-Arabië dat een
half miljoen Amerikaanse militai
ren binnenhaalde om Kuwayt te be
vrijden. Vanaf het begin van de
Golfcrisis speculeerden westerse
diplomaten in de hoofdstad Riyad
en duizenden buitenlandse journa
listen in het perscentrum in Dharan
over onvermijdelijke hervormingen
als gevolg van Amerikaanse politie
ke en sociale invloeden op het ooit
zo gesloten en puriteinse konink
rijk waaraan, als enige in de wereld,
de naam van een enkele familie is
verbonden.
Niet alleen het oliesjèikdom maar
ook de gesluierde Saudische vrouw
zou worden 'bevrijd' van het gods
dienstige juk dat haar verbiedt te
werken, auto te rijden en wie het
niet is toegestaan in de openbaar
heid zelfs maar de naaktheid van de
polsen te tonen. Acht maanden na
het begin van de Golfcrisis is echter
daarin in elk geval niets veranderd
en staat dat ook niet te gebeuren.
Een westerse diplomaat in Riyad
is daar niet zo verbaasd over. "De
meest progessieve Saudi is naar Ne
derlandse maatstaven nog altijd een
oer-conservatiefzegt hij. "Het we
zen van de zaak in dit land is hoe je
De strenge religieuze voorschriften
huid.
de 'zwarte-kousen-islam kunt com
bineren met een in technologisch
opzicht moderne maatschappij. In
een aantal opzichten hebben de
Saudi's daarop een modus vivendi
gevonden. Onder invloed van het
Westen kunnen sinds enige tijd
vrouwen bepaalde soorten liefdadig
werk doen. mits haar islamitische
zuiverheid als vrouw maar niet in
gevaar komt. Maar verder willen de
Saudische heersers voorlopig niet
gaan".
Volgens deze diplomaat zijn de
verwachtingen bij het Westen over
liberalisering van Saudische sa
menleving veel te hoog gespannen
geweest. "Ik vind het van een oor
verdovende naïviteit te denken dat
ons achttiende eeuws evolutiemo
del van toepassing zou zijn op dit
land. De islam is en blijft de grond
slag van deze maatschappij. Hoe
lang zitten hier al geen Amerikanen
in de olie-industrie, maar daarvan is
geen echte invloed uitgegaan op de
sociaal-godsdienstige verhoudin
gen. En heel veel Saudi's zijn daar
niet ongelukkig mee".
Gehoorzaam
Zo er hervormingen komen, dan ko
men die op grond van islamitische
argumenten. "Dat kan niet anders",
legt de diplomaat uit. "De koninklij
ke familie heerst bij de gratie van
een pact met de Wahabieten (een
moslim-sekte) dat hen voorschrijft
de reinheid van de islam, zoals die
door deze sekte wordt gezien, hoe
dan ook in dit land te handhaven.
Bovendien is met hun instemming
koning Fuhd de beschermer van de
twee heilige plaatsen", Mekka en Me
dina. Dus kan de vorst niets veran
deren zonder goedkeuring van de
ulema's (schriftgeleerden)".
Hetzelfde geldt ook voor het in
stellen van een democratie naar
westers model, zoals de Verenigde
Staten en Europa dat met name zo
bieden bij een dagje strand voor het gezin dit beeld.
graag zouden zien. Ook hierover
hebben de ulema's zo hun opvattin
gen. Hoewel de islam als geheel de
afgelopen eeuwen verlichte exacte
wetenschappers, filosofen en schrij
vers heeft voortgebracht onder
wie ook Saudi's -, voor de schrift
geleerden geldt de laatste frase uit
de koran als het ultieme: 'gehoor
zaam God, zijn boodschapper en
hen die de autoriteit hebben'. Aan
deze variant op het gebod van de
bijbelse apostel Paulus die in een
brief de christenen van de stad Ro
me opdroeg 'de overheid onderda
nig te zijn' (Romeinen 8), ontleent
de clan Saud zijn legitimiteit als au
tocraten over het koninkrijk te
heersen.
Het kan dan ook niet verwonde
ren dat de Golfcrisis geen aanlei
ding is geweest voor koning Fahd
een democratisch gekozen parle
ment zelfs maar te overwegen. Be
halve dat de democratie, zoals wij
die kennen, geen enkele wortel
heeft in het klassieke denken van de
islamiet, is dat voor Saudi-Arabië al
helemaal geen voorstelbare staats-
"Dit is bij uitstek een stammen-
bewust land", zegt een EG-diplo-
maat in Jeddah. "Bekeken vanuit
de achtergrond dat vroeger in grote
delen van deze onmetelijke woes
tijn alleen maar nomaden rondtrok
ken, is dat wel begrijpelijk. Met uit
zondering van de strikte gods
dienstige voorschriften voor het da
gelijks leven, is hier niets officieel
geregeld. De allianties tussen die
stammen, nu welgestelde families
die in dikke Mercedessen rondrij
den en in paleisachtige villa's wo
nen, maken in feite de binnenland
se. maar ook de buitenlandse poli
tiek van dit land uit. En daarvoor is
niet zo bar veel interesse. Dus blijft
substantieel beleid vaak zweven
tussen: zullen we het nu wel of niet
doen. De Golfcrisis heeft hierin
Meer zeggenschap
In tegenstelling tot waarnemingen
van sommige westerse diplomaten
bestaat er onder een niet gering aan
tal Saudi's wel degelijk behoefte
aan meer zeggenschap. Althans, dat
beweert de hoofdredacteur van een
in Jeddah uitgegeven toonaange
vende krant. Maar hij wil onder
geen beding zijn naam en die van
het dagblad genoemd zien. "Ik wil
zelfs niet dat u schrijft waar u pre
cies bent geweest", gelast hij mij
verder met dwingende ogen. "Ik wil
geen problemen".
Als ik hem ontmoet, biedt hij hoe
wel het Ramadan is, een sigaret en
koffie aan. Zo een mutawa dat zou
hebben gezien, waren we beiden ter
plaatse gegeseld met diens knup
pel. Bovendien zou ik onverwijld
het land zijn uitgezet en de hoofdre
dacteur in de gevangenis zijn be
land en zijn baan zijn kwijt geraakt.
Het wordt in het verloop van het
gesprek niet duidelijk waarom deze
hoofdredacteur het lot tart. Wil hij
tegenover een westerse collega aan
tonen dat de buitenkant van de
Saudische samenleving slechts een
schijnwereld is? "Natuurlijk spelen
er zich binnenskamers zaken af die
officieel niet zijn toegestaan", geeft
hij als afwijkend antwoord.
"Wy voelen ons geen geknecht
volk, maar we zijn wel bereid ons
aan de richtlijnen en leefregels voor
het openbare leven te houden. Dat
is een compromis waarmee menig
Saudi geen moeite heeft. Maar als u
goed Arabisch zou kunnen verstaan
dan zou u op straat kunnen horen
dat de mensen het altijd hebben
over de volksassemblee (een ad
viesorgaan met te benoemen leden,
red.), die koning Fahd al jaren gele
den heeft toegezegd, maar nog
steeds niet heeft geïnstalleerd. Maar
die komt er wel, niet door een revo
lutie, maar door geweldloze druk
vanuit de samenleving".
Voor deze hoofdredacteur heeft
de Golfcrisis wel enige veranderin
gen gebracht. Naar zijn oordeel voe
len de mensen zich vrijer dan voor
heen. "Ze spreken zich openlijker
uit en worden zich, langzaam, be
wuster van de politiek. Als voor
beeld noemt hij de openlijke kritiek
die de Saudi's hebben op de, zoals
hij dat aanduidt, 'salondemocratie',
de geheimzinnigheid waarmee het
regeringsbeleid in rokerige achter
kamertjes tot stand komt.
Maar, zo voegt hij er aan toe: "U
mag daar niet uit afleiden dat de
Saudi's een andere regime voor
staan. Geenszins. Over het voorbe
staan van het Huis van Saud als de
heersers van dit land bestaat geen
enkel meningsverschil. Want iedere
Saudi is weet maar al te goed dat elk
alternatief leiderschap voor dit land
een ramp is. De koninklijke familie
is de bindende factor tussen de ver
schillende clans en godsdienstige
groeperingen".
Grote kloof
Hoe het Saudi-Arabië de komende
jaren ook zal vergaan, duidelijk is
dat modernisering zich binnen de
politieke en sociale processen heel
langzaam zal voltrekken. Het Wes
ten is daarbij van weinig invloed.
Niettemin zullen spanningen naar
boven komen tussen degenen die
een theocratisch bestuurd land bin
nen de Arabische wereld willen 'li
beraliseren' en de voorstanders van
handhaving van de status quo. De
kloof is echter groot. In feite zit het
dilemma hem in de confrontatie
met de technologische vooruitgang
van 21ste eeuw en een bijna middel
eeuwse leefwijze in Saudi-Arabië
die niet ver afstaat van het huidige
islamitisch jaar 1411.
Mgr. Gijsen krijgt geen uitnodiging
UTRECHT - Ook bij de twee
bisschoppen die wel contact
hebben met de Acht Mei Be
weging, Bar (Rotterdam) en
Ernst (Breda), ervaren de
AMB-bestuurders een af
stand. "Zij stellen paus en bis
schoppen centraal, terwijl wij
bezig zijn met vernieuwing
van kerk en samenleving. Bij
na een andere leefwereld", al
dus voorzitter Wies Stael-
Merkx.
Gisteren presenteerde het be
stuur van de beweging het pro
gramma van de zevende manifes
tatie, die op 11 mei in Utrecht on
der het motto 'het Verhaal gaat
door' wordt gehouden. De dichter
Huub Oosterhuis is de belangrijk
ste spreker op de manifestatie.
Alle bisschoppen minus mgr.
Gijsen zijn uitgenodigd. Volgens
de kerkelijke regels moeten ze
toestemming aan de bisschop ter
plaatse (kardinaal Simonis) vra
gen voor het geval ze zouden wil
len komen. Dat zou overigens
voor het eerst zijn.
De bisschop van Roermond
heeft het bij de Acht Mei-ërs ver
bruid. Vorig jaar had hij hen laten
weten dat hetgeen de beweging
als inhoud en strekking van Kerk-
zijn presenteert, volgens hem in
veel opzichten onjuist en mislei
dend is. Priesters uit zijn bisdom,
die naar de manifestatie zouden
gaan, zouden "verraad aan eigen
roeping" plegen.
Voorzitter Stael-Merkx zei dat
de gesprekken die het AMB-be-
stuur met de bisschoppen Bar en
r Wies Stael-Merkx.
Ernst voert, beide partijen het
"machteloze" gevoel geven dat
het tot die twee bisschoppen be
perkt zal blijven.
De manifestatie van dit 'plat
form van katholieke organisaties
voor vernieuwing in kerk en sa
menleving' wordt dit jaar afgeslo
ten met een "betrekkelijk klassie
ke" eucharistieviering, waarin
een goedgekeurd tafelgebed zal
worden gebruikt. Twee priesters
en enkele leken zullen voorgaan.
Veel aandacht is er op de mani
festatie voor 'het verhaal ter plaat
se' dat door Jos Brink wordt ge
presenteerd. Daarbij gaat het om
"haalbare modellen". Parochies
zijn (nog) geen participanten, wel
stevige dragers van de beweging
en van de kerkvernieuwing, aldus
Stael-Merkx.
Heel wat parochies zijn 'oefen
plaatsen' waar gewerkt wordt aan
vernieuwing van het ambt, waar
de liturgie in verstaanbare taal
wordt gevierd en waar een nieu
we oecumenische praktijk groei
ende is. "Juist daar worden van
hogerhand ontwikkelingen te
ruggedraaid en mensen terugge
floten", aldus de AMB-voorzitter.
Stael-Merkx maakte verder
melding van groeiende interna
tionale belangstelling voor de
Acht Mei Beweging. "Onvrede
met de kerk als instituut is niet
beperkt tot Nederland". Aan de
vooravond van de manifestatie is
er een aparte bijeenkomst met
buitenlandse gasten.
Meer aandacht is er ook voor
jongeren, voor wie er een volledig
eigen parallel-programma is.
Reuten weersprak een conclusie
uit een recent onderzoek dat in de
achterban van de beweging de
jongeren ontbreken. "Zij geven
zich niet op voor de Acht Mei-
krant en komen dus ook niet voor
in de kaartenbak, maar ze zijn wel
heel duidelijk aanwezig op de ma
nifestatie", zei Reuten.
HEERENVEEN (GPD) - De
christelijke gemeenschap Nes
Ammim in het noorden van Israël
kampt met ernstige problemen.
Door economische tegenslagen
dreigt dit jaar een financieel te
kort te ontstaan van een miljoen
gulden. Verder kampt Nes Am
mim met een ernstig personeels
probleem als gevolg van de crisis
in de Golf. Dit zegt ds. A. Boers-
ma (Ureterp), van 1980 tot 1987
predikant in Nes Ammin.
Sinds de crisis in de Golf uit
brak heeft Nes Ammim grote pro
blemen met vinden van nieuwe,
vrijwilligers. Het 'thuisfront' in
Nederland, Duitsland en Zwitser
land heeft inmiddels alarm gesla
gen. In beide landen wordt mo
menteel campagne gevoerd om
nieuwe vrijwilligers te werven.
Indien dit niet lukt, dan zal de ge
meenschap aansluiting zoeken
met een naburig drop, meent
Boersma.
Ook economisch gaat het slecht
met Nes Ammim. De gemeen
schap moet het vooral hebben
van rozenteelt en toerisme. Door
dat het luchtverkeer van en naar
Israël tijdens de Golfoorlog ern
stig ontregeld was, konden er niet
voldoende rozen worden geëx
porteerd.
LEIDEN De populaire
'Evensongs' in de Hooglandse
kerk, hebben dit seizoen het cen
trale thema 'Godsontmoeting'
meegekregen. De eerste in een se
rie van acht vindt zondagavond
plaats en heeft als onderthema
'Godsontmoeting in de stem'.
Aan deze evensong werkt de
Leidse Cantorij mee.
De evensongs, die twee jaar ge
leden voor het eerst in de Hoog
landse kerk werden gehouden,
mogen zich in een grote belang
stelling verheugen. De korte sa
menkomsten, waarin het geeste
lijk lied de meeste ruimte krijgt,
worden gemiddeld door zeker
driehonderd mensen bezocht.
De hervormde predikant A. Al-
blas, initiatiefnemer van de Leid
se evensongs en tevens ook vaste
liturg in de samenkomsten,
noemt de 'evensongs' "redelijk
uniek". Niet alleen om de grote
belangstelling, maar ook om de
de koren die dit seizoen meewer
ken, waaronder het koor van de
St. Bavo in Haarlem. "Sommige
koren zijn internationaal be
faamd", aldus Alblas.
Een deel van het succes wijt Al
blas aan de Hooglandse kerk.
"Die leent zich er perfect voor".
Het thema 'Godsontmoeting'
komt de komende evensongs te
rug in de onderwerpen '...in de
stilte', '...in jezelf en '...in samen
zijn'. De evensongs beginnen 's
avonds om zeven uur.
Tutu: sancties
heroverwegen
KAAPSTAD (RTR) - De Zuid-
afrikaanse aartsbisschop Des-
mond Tutu vindt dat anti-apart
heidsleiders en geestelijken ern
stig moeten overwegen bij de in
ternationale gemeenschap aan te
dringen op opheffing van de eco
nomische sancties tegen Zuid-
Afrika. Hij deed zijn oproep in
een interview met het internatio
nale persbureau Reuter.
Aan Tutu's eigen voorwaarden
voor opheffing van de sancties,
alsmede de culturele- en sport-
boycot, is bijna geheel voldaan,
nadat president De Klerk had
aangekondigd dat de resterende
apartheidswetten worden afge
schaft, de politieke gevangenen
worden vrijgelaten en de ballin
gen ongestoord kunnen terugke-
Antisemitisme. Een op de drie
Polen vindt dat "de invloed van
de personen die zij als jood be
schouwen, te groot is", ook al zijn
er van de 3,5 miljoen joden voor
de Tweede Wereldoorlog nog
maar ongeveer 10.000 overgeble
ven. Dat blijkt uit een onderzoek
van het instituut CBOS, dat
meent dat "er sterke negatieve
stereotypen bestaan waaraan
zelfs de feiten niets kunnen ver
anderen".
Aangepaste dienst. 'We zien
Jezus' is het thema van een inter
kerkelijke dienst met en voor ver
standelijk gehandicapten, die
zondag om kwart voor vijf in de
Adventskerk in Alphen begint.
Songs of Praise. In de Groene
Kerk in Oegstgeest klinken zon
dagavond weer 'Songs of Praise'.
Het koor 'Cappella pro Cantibus'
zingt Engelse kerkmuziek en lie
deren uit de geloofsgemeenschap
Taizé. Aanvang zeven uur.
Moker. De kerkelijke omroep
Moker zendt zondagavond om ze
ven uur uit. Ontvangst via FM
105.7 of kabel FM 88.1.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Nie
den End Huizen (NH).
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Veenendaal G. J. van Aalst
Benthuizen.
